Το «Ξεκίνημα» επικοινώνησε με τη σ. Σάλλυ Τανγκ, μέλος της «Σοσιαλιστικής Δράσης», αδελφής οργάνωσης του «Ξ» στο Χόνγκ Κονγκ, με την οποία συζητήσαμε για την κατάσταση της κινέζικης οικονομίας, τις προοπτικές της και τον αντίκτυπό της στη διεθνή οικονομία.
- Συντρόφισσα Σάλλυ, μπορείς να μας πεις δυο λόγια για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται η κινέζικη οικονομία;
Η Κίνα είναι η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στον πλανήτη και μαζί με τις ΗΠΑ αποτελούν τις δυο βασικές χώρες που κινούν την οικονομική ανάπτυξη σε διεθνές επίπεδο. Κατ’ επέκταση το μέλλον της κινέζικης οικονομίας θα επηρεάσει σημαντικά την παγκόσμια οικονομία.
Μια πρόσφατη έρευνα της Παγκόσμιας Τράπεζας ανέφερε πως πιθανά η κινέζικη οικονομία είναι ήδη από φέτος μεγαλύτερη από την αμερικάνικη.
Παρόλο που στο δεύτερο τρίμηνο του 2014 υπήρξε ανάπτυξη κατά 7.5%, δεν ήταν μια πραγματική ανάκαμψη, αλλά περισσότερο αποτέλεσμα της προσπάθειας της κυβέρνησης να ενισχύσει τεχνητά τους ρυθμούς ανάπτυξης «ρίχνοντας» ποσά στην οικονομία – κύρια μέσω δημοσίων έργων.
Στην πραγματικότητα, η κινέζικη οικονομία έχει μπει σε μια περίοδο κρίσης, με γιγάντια χρέη και την μεγαλύτερη φούσκα ακινήτων στην ιστορία.
- Πες μας λίγα παραπάνω για την κρίση χρέους
Ο ρυθμός αύξησης του δημόσιου χρέους της Κίνας τα τελευταία 5 χρόνια είναι πιο γρήγορος τόσο από αυτόν της ιαπωνικής οικονομίας στην δεκαετία του ’80, όσο και από αυτούς της Νοτιοανατολικής Ασίας στην δεκαετία του ’90 ή των ΗΠΑ στην δεκαετία του 2000. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις η ραγδαία αύξηση του δημόσιου χρέους προκάλεσε βαθιές οικονομικές κρίσεις.
Από το 2008 που η οικονομική κρίση έγινε διεθνής, η συνολική αύξηση του δημόσιου χρέους σε διεθνές επίπεδο έφτασε τα 30 τρις δολάρια. Από αυτά τα 30 τρις δολάρια, τα 15 αποτελούσαν την αύξηση του δημόσιου χρέους της Κίνας. Η κυβέρνηση του «Κομμουνιστικού» Κόμματος Κίνας βρίσκεται μπροστά σε μεγάλα διλήμματα. Αν πάρει μέτρα για την μείωση του χρέους, θα «στραγγαλίσει» τις επενδύσεις, γεγονός που με την σειρά του θα επιβραδύνει την οικονομική ανάπτυξη και θα ανοίξει τον δρόμο για σκάσιμο της φούσκας των ακινήτων. Κάτι τέτοιο θα αντανακλούνταν και σε κρίση στο τραπεζικό σύστημα. Έτσι, προχωρά σε αντιφατικές κινήσεις. Έτσι από τη μια διακηρύσσει πως στόχος είναι η μείωση του δημόσιου χρέους και από την άλλη πιέζει τις τοπικές κυβερνήσεις για επιτάχυνση των δαπανών για υποδομές με στόχο να ενισχυθούν οι ρυθμοί ανάπτυξης. Αυτό όμως οδηγά σε μεγέθυνση του χρέους.
- Ποια είναι η κατάσταση όσον αφορά την φούσκα των ακινήτων;
Τα προηγούμενα 5-6 χρόνια, περίπου 200 εκατομμύρια κατοικίες χτίστηκαν στην Κίνα. Αυτός ο αριθμός είναι πάνω από μιάμιση φορά μεγαλύτερος από τον συνολικό αριθμό των κατοικιών που υπάρχουν στις ΗΠΑ! Από το 2011 ως το 2012 η Κίνα παρήγαγε περισσότερο τσιμέντο απ’ ότι παρήγαγαν οι ΗΠΑ σε ολόκληρο τον 20ο αιώνα!
Όμως όλη αυτή η ραγδαία ανέγερση κατοικιών δεν είχε σε τίποτα να κάνει με πραγματικές ανάγκες. Σύμφωνα με σχετικές έρευνες, 53% των αγοραπωλησιών κατοικιών στην Κίνα γίνονται για «επενδυτικούς λόγους», ενώ αυτές οι κατοικίες στην μεγάλη πλειοψηφία τους παραμένουν ακατοίκητες.
Άλλωστε, όπως έγραψαν και οι Financial Times τον περασμένο Μάιο, το πλουσιότερο 1% του κινέζικου πληθυσμού κατέχει περίπου το 1/3 των κατοικιών που υπάρχουν στην χώρα. Για την τεράστια πλειοψηφία του 1.4 δις Κινέζων –ακόμα και για την πλειοψηφία της μεσαίας τάξης– η αγορά ενός ακινήτου στις σημερινές τιμές είναι απλά αδύνατη.
Υπάρχει μια τεράστια φούσκα ακινήτων στην Κίνα που τώρα φτάνει στα όρια της με την κατάσταση να μην είναι πλέον βιώσιμη. Όταν αυτή η φούσκα σκάσει, θα προκαλέσει αλυσιδωτές αντιδράσεις, όπως αποπληθωρισμό και επιδείνωση της κρίσης χρέους.
Ήδη βρισκόμαστε σε ένα σημείο-καμπή. Για παράδειγμα ο συνολικός αριθμός πωλήσεων κατοικιών στις 4 μεγαλύτερες πόλεις της χώρας το πρώτο τρίμηνο του 2014 έπεσε κατά 40% σε σχέση με πέρσι. Καθόλου τυχαία, σύμφωνα με σχετικές έρευνες, 8 στους 10 οικονομολόγους θεωρούν πως η αγορά ακινήτων αποτελεί την μεγαλύτερη απειλή για την κινέζικη οικονομία.
Ένα σκάσιμο της φούσκας ακινήτων στην Κίνα δεν πρόκειται βέβαια να αφήσει ανεπηρέαστη την παγκόσμια οικονομία. Οι Financial Times σε πρόσφατο άρθρο τους ανέφεραν πως «η κινέζικη αγορά ακινήτων είναι ο πιο σημαντικός τομέας της παγκόσμιας οικονομίας».
Αυτό συμβαίνει επειδή η κατασκευαστική έκρηξη της Κίνας έχει δημιουργήσει τεράστια ζήτηση και ιστορικά υψηλές τιμές για προϊόντα όπως το σιδηρομετάλλευμα και η ξυλεία. Η μεγάλη ζήτηση της κινέζικης οικονομίας σε πρώτες ύλες για το χτίσιμο όλων αυτών των άδειων σπιτιών έχει φουσκώσει τους ρυθμούς ανάπτυξης των ΑΕΠ στην Αφρική, την Λατινική Αμερική και την Ασία. Έτσι, μια βύθιση της κινέζικης οικονομίας σε κρίση, θα προκαλέσει πιθανότατα μια νέα παγκόσμια οικονομική κρίση.
- Σε ποια κατάσταση βρίσκεται το εργατικό κίνημα στην χώρα;
Τα τελευταία 2 χρόνια είχαμε μια σημαντική αύξηση των απεργιών. Στο πρώτο τρίμηνο του 2014 έγιναν 49% περισσότερες απεργίες σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο του 2013 και σχεδόν οι τριπλάσιες σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο το 2012.
Ταυτόχρονα, αυξάνεται και η κρατική καταστολή με τις επεμβάσεις της αστυνομίας σε εργατικές κινητοποιήσεις να έχουν τετραπλασιαστεί τον τελευταίο χρόνο και μια πολύ μεγάλη αύξηση των συλλήψεων απεργών.
Όμως το εργατικό κίνημα αυξάνει διαρκώς την αυτοπεποίθηση του παρά την κρατική τρομοκρατία. Ένα σημείο-καμπή σε αυτή την εξέλιξη ήταν η ιστορική απεργία 40.000 εργατών της πολυεθνικής εταιρείας Yue Yuen [1], μιας από τις μεγαλύτερες απεργίες στην ιστορία της χώρας και συνολικά της ασιατικής ηπείρου. Σύμφωνα με την ίδια την διοίκηση της εταιρείας, η Yue Yuen έχασε 60 εκατομμύρια δολάρια κέρδη εξαιτίας της απεργίας – ένας αριθμός που δείχνει με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο την δύναμη της εργατικής τάξης και τον ρόλο της στην οικονομία.
Εκτός από συχνότερες, οι απεργίες αποκτούν σταδιακά και μεγαλύτερη διάρκεια – πράγμα που σημαίνει ανάγκη για περισσότερη οργάνωση. Φυσικά, δεν υπάρχει κανένα αναγνωρισμένο ανεξάρτητο συνδικάτο στην Κίνα – τα μόνα νόμιμα συνδικάτα είναι αυτά που ελέγχονται απ’ την κυβέρνηση και στην πραγματικότητα δουλεύουν γι’ αυτήν. Όμως μια σειρά αυτόνομα συνδικάτα έχουν αρχίσει να μεγαλώνουν και αυτό κάτι που η δικτατορία δεν έχει μπορέσει να σταματήσει.
Μια άλλη εξέλιξη που μπορεί να αποδειχτεί πολύ σημαντική είναι το γεγονός πως ακτιβιστές του εργατικού κινήματος από διαφορετικούς κλάδους έχουν αρχίσει να δικτυώνονται μεταξύ τους.
