Όταν το Φθινόπωρο του 2011, ο Μάριο Μόντι ανέλαβε να «συμμαζέψει» το χάος της ιταλικής οικονομίας, μετά την παραίτηση του Σ. Μπερλουσκόνι, κανείς δεν περίμενε ότι περίπου ενάμιση χρόνο μετά, ο πρώτος θα ήταν ο μεγάλος χαμένος των εκλογών της 25ης Φλεβάρη, ενώ ο δεύτερος θα έκανε μια δυναμική επιστροφή.
Κι αν με μια πρώτη ματιά το αποτέλεσμα των ιταλικών εκλογών δείχνει «παράδοξο», στην πραγματικότητα αντανακλά πεντακάθαρα την οργή, την απογοήτευση και τη σύγχυση που επικρατεί όχι μόνο στην Ιταλία, αλλά σε ολόκληρο το χτυπημένο από την κρίση και τις πολιτικές λιτότητας ευρωπαϊκό νότο.
Το αποτέλεσμα στέλνει μηνύματα οργής προς την άρχουσα τάξη αλλά το ίδιο κάνει και προς τις ηγεσίες της Αριστεράς – το τι θα καταλάβουν βέβαια οι τελευταίες είναι ένα άλλο θέμα…
Τα αποτελέσματα
Το εκλογικό σύστημα στην Ιταλία περιλαμβάνει δυο ξεχωριστές κάλπες, μία για την κάτω βουλή, και μία για τη γερουσία.
Στην κάτω βουλή, ο συνασπισμός γύρω από το «Δημοκρατικό Κόμμα» του Μπερσάνι συγκέντρωσε 29,53%, το κόμμα του Μπερλουσκόνι 29,13%, το «Κίνημα των πέντε αστέρων» του Μ. Γκρίλο 25,5% και ο Μόντι 10,54%.
Στην Γερουσία, τα ποσοστά των κομμάτων ήταν αντίστοιχα 31,6%, 30,66%, 23,8%, και 9,1%.
Ο «μπαμπούλας» της ακυβερνησίας
Δεδομένου ότι με αυτά τα αποτελέσματα δεν μπορεί να σχηματιστεί αυτοδύναμη κυβέρνηση, οι «πρώτοι» των εκλογών φαίνεται να συμφωνούν σε ένα πράγμα: η ακυβερνησία είναι ό,τι χειρότερο μπορεί να συμβεί. Σε δηλώσεις του, ο αντιπρόεδρος του «Δημοκρατικού Κόμματος» Ενρίκο Λέτα, εξήγησε τις προθέσεις των «νικητών»: «Θα επιδείξουμε αίσθημα ευθύνης, ως πρώτη δύναμη στη Βουλή και θα παρουσιάσουμε την πρότασή μας στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας».
Αντίστοιχες ήταν και οι δηλώσεις του Σ. Μπερλουσκόνι αμέσως μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων: «Η Ιταλία δεν χρειάζεται νέες εκλογές. Απαιτείται σοβαρός προβληματισμός από μέρους όλων, σχετικά με το τι μπορεί να γίνει, προς το συμφέρον της Ιταλίας».
Σε παρόμοιο κλίμα και η γερμανική κυβέρνηση, με τον υπουργό οικονομίας Φ. Ρέσλερ να δηλώνει ότι «Θα μπορούσαμε να είχαμε φανταστεί καλύτερο αποτέλεσμα για τις μεταρρυθμιστικές δυνάμεις στην Ιταλία», και τον υπεύθυνο εξωτερικής πολιτικής του κόμματος της Α. Μέρκελ, Φ. Μίσφελντερ να προτρέπει την Ιταλία να σχηματίσει άμεσα κυβέρνηση, λέγοντας «Εσείς οι Ιταλοί δεν είστε Ελλάδα … η Ευρωζώνη δεν έχει το περιθώριο για νέες εκλογές σε εσάς».
Το μόνο βέβαια που κρύβεται πίσω από τις κραυγές αγωνίας για «σταθερότητα», είναι η επιδίωξη τόσο της ιταλικής, όσο και της ευρωπαϊκής άρχουσας τάξης, να μη χαθεί ούτε μέρα ως προς την εφαρμογή των μέτρων λιτότητας στην Ιταλία.
Οι μεγάλοι νικητές
Η καταφανής αποτυχία του Μ. Μόντι να επιβιώσει της εκλογικής αναμέτρησης, είναι μια ξεκάθαρη καταδίκη των μνημονιακών πολιτικών που εφάρμοσε η κυβέρνησή του, οι οποίες πέρα από το αποτέλεσμα των εκλογών προκάλεσαν και σημαντικούς εργατικούς αγώνες, όπως η νικηφόρα απεργία των ναυτεργατών ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του λιμανιού της Γένοβα το Μάρτη του 2012. Είναι μια ήττα της ιταλικής άρχουσας τάξης και της ελίτ των Βρυξελών που ήθελαν τον Μόντι, ένα «δικό τους άνθρωπο», να συνεχίσει στο τιμόνι της Ιταλίας. Είναι μια ήττα όλων όσων νομίζουν πως μπορούν να επιβάλλουν τεχνοκράτες-πιόνια, ως επικεφαλής των λαών και να περνούν τις πολιτικές τους χωρίς πολλή «φασαρία»…
Οι μεγάλοι νικητές βέβαια των εκλογών είναι ο Μπερλουσκόνι και ο Γκρίλλο.
Ο πρώτος γιατί πήγε την εκδίκηση του απέναντι στον Μόντι και το ευρωπαϊκό κατεστημένο που τον είχε «καθαιρέσει» και επιβάλει στη θέση του τον Μόντι. Ο Μπερλουσκόνι δεν έχει τίποτα βέβαια να προσφέρει στο Ιταλικό εργατικό κίνημα – παρά μόνο λιτότητα και επιθέσεις. Όμως προκαλεί νέους κλυδωνισμούς στο ευρωπαϊκό διεθυντήριο, καθώς ο Μπερλουσκόνι έχει σε πολλές περιπτώσεις κάνει δηλώσεις ενάντια στο ευρώ.
Ο δεύτερος, (Γκρίλλο), και το «Κίνημα των 5 αστέρων», γιατί από το πουθενά, χωρίς κομματικό μηχανισμό και ιστορία, έφτασαν στην πρωτοφανή νίκη για νεοεμφανιζόμενο σχηματισμό, να κερδίσουν την υποστήριξη του 25% των Ιταλών ψηφοφόρων!
Στο «κίνημα των 5 αστέρων» αντανακλάστηκε με τον πιο χτυπητό τρόπο η μαζική οργή της ιταλικής κοινωνίας. Ο πρώην κωμικός ηθοποιός (και πολυεκατομμυριούχος) Μ. Γκρίλλο, σύμφωνα με τις δηλώσεις του, δεν ανήκει «ούτε στην αριστερά, ούτε στη δεξιά». Ωστόσο, οι θέσεις που έχει πάρει σε μια σειρά ζητήματα, όπως π.χ. ενάντια στο φόρο ακινήτων, υπέρ της διενέργειας δημοψηφίσματος για την παραμονή της Ιταλίας στο ευρώ, υπέρ της διατήρησης του δημόσιου χαρακτήρα της εκπαίδευσης, των μεταφορών, της ύδρευσης, κλπ, κατά καιρούς ακόμη και για εθνικοποίηση των τραπεζών, δείχνουν σαφώς προς μια αριστερή κατεύθυνση και τον έχουν μετατρέψει σε ένα είδος «λαϊκού ήρωα» για μεγάλη μερίδα των Ιταλών.
Στην πραγματικότητα η μαζική στροφή στο Κίνημα των 5 αστέρων δείχνει τη διάθεση πλατιών λαϊκών μαζών για αντίσταση, σε συνθήκες στις οποίες υπάρχει μαζική αμφισβήτηση γενικά των πολιτικών κομμάτων και ειδικά της Αριστεράς. Πέρα από τις θέσεις του Γκρίλλο που προκαλούν τρομερή ανησυχία στο ιταλικό και ευρωπαϊκό κατεστημένο το γεγονός ότι ο Γκρίλλο αρνείται απαξιωτικά να μιλήσει στα παπαγαλάκια των ΜΜΕ δείχνει ότι η εκλογική του επιτυχία δημιουργεί δεδομένα που η άρχουσα τάξη της Ιταλίας δεν ξέρει πώς ακριβώς να χειριστεί: πρόκειται για έναν αστάθμητο παράγοντα.
Την ίδια στιγμή βέβαια, η ασάφεια του κινήματος των 5 αστέρων σ’ ότι αφορά το πρόγραμμα με το οποίο προτείνει έξοδο από την κρίση δημιουργεί αμφιβολίες κι από τη μεριά του εργατικού κινήματος. Πόση εμπιστοσύνη μπορεί να υπάρχει σε ένα τέτοιο κίνημα; Πόση συνέπεια μπορεί να δείξει σε όσα λέει σήμερα; Πώς θα συμπεριφερθεί όταν το ιταλικό κεφάλαιο απειλήσει και εκβιάσει για να επιβάλει τις δικές του πολιτικές; Σ’ αυτά δεν υπάρχουν απαντήσεις.
Όμως, το φαινόμενο Γκρίλλο δείχνει την έκταση της ριζοσπαστικής αναζήτησης που υπάρχει στην ιταλική κοινωνία σε συνθήκες στις οποίες η Αριστερά είναι θλιβερή και απούσα!
Ανύπαρκτη αριστερά
Η Κομμουνιστική Επανίδρυση, που μέχρι τις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας ήταν μπροστά στους αγώνες του συνόλου της ευρωπαϊκής Αριστεράς, ακολούθησε την πολιτική της ενσωμάτωσης και της διαχείρισης του καπιταλιστικού συστήματος, και το πλήρωσε με την πολυδιάσπαση και τη διάλυσή της.
Η «Επανάσταση των πολιτών», μια συμμαχία γύρω από την Κομουνιστική Επανίδρυση, με επικεφαλής τον δικαστή Α. Ινγκρόια, δεν κατάφερε να μπει στη βουλή, κάτι καθόλου τυχαίο βέβαια. Οι «αριστεροί» αυτοί δεν λένε να βγάλουν κανένα συμπέρασμα. Ένα από τα πρώτα πράγματα που έκανε το κόμμα του Α. Ινγκρόια, με την έναρξη της προεκλογικής περιόδου, ήταν να επιδιώξει τη συνεργασία με του «Δημοκρατικό Κόμμα»! Αλλά και αμέσως μετά τις εκλογές επέκρινε τον Μπερσάνι για την άρνησή του να συνεργαστεί, λέγοντας ότι αν είχαν κατέβει μαζί στις εκλογές θα είχε αποφευχθεί το χάος και η ακυβερνησία.
Έτσι δυστυχώς, σ’ αυτές τις δραματικές συνθήκες, η ιταλική Αριστερά πρέπει να ξαναχτιστεί. Μια ιταλική Αριστερά όπλο στα χέρια των εργαζομένων κι όχι χωμένη στους συμβιβασμούς και στη διαχείριση ενός σάπιου συστήματος. Αυτός είναι και ο βασικός στόχος που θέτει η οργάνωση Controcorrente, το ιταλικό τμήμα της CWI, που ξεκίνησε σαν τάση μέσα στην Κομμουνιστική Επανίδρυση αλλά σήμερα, σε συνεργασία με μαχητικά συνδικάτα και ανένταχτους αγωνιστές δίνει τη μάχη για το χτίσιμο ενός νέου κόμματος της Αριστεράς και των εργαζομένων.
