Το Ξεκίνημα μίλησε με τον Τζουλιάνο Μπρουνέττι, από την οργάνωση Resistenze Internazionali (Διεθνής Αντίσταση – τμήμα της ISA στην Ιταλία) για την κατάσταση στην Ιταλία σήμερα εν μέσω της πανδημίας Covid-19, τους εργατικούς αγώνες και την ιταλική Αριστερά. Τη μετάφραση έκανε η Άρτεμις Φύσσα.
- Τζουλιάνο, η Ιταλία ήταν η πρώτη Δυτική χώρα που υπέφερε μαζικά από την πανδημία. Τι επίδραση είχε αυτό στην ψυχολογία του πληθυσμού; Ποια είναι η εικόνα τώρα;
Με περισσότερους από 35.000 θανάτους μέχρι τώρα, η πανδημία έχει επιφέρει στον πληθυσμό πάρα πολλές επιπτώσεις. Από τη μία πλευρά, οι καταστροφικές επιπτώσεις της πανδημίας στην καθημερινή ζωή έχουν μεγεθύνει ακόμη περισσότερο το χάσμα μεταξύ των απλών ανθρώπων και της άρχουσας τάξης, η οποία θεωρείται όχι μόνο διεφθαρμένη αλλά και αναποτελεσματική, ακόμα και επικίνδυνη ως ένα βαθμό. Επιπλέον, όσον αφορά κάποια κομμάτια του πληθυσμού, υπάρχει τώρα μια γενική δυσπιστία που αναπτύχθηκε προς όλους όσοι θεωρούνται μέρος της ελίτ, συμπεριλαμβανομένων ακόμα και των γιατρών και των επιστημόνων. Από μια γενικότερη άποψη, και δεδομένης της απουσίας κάποιας απάντησης στα προβλήματα της ανεργίας και της φτώχειας, οι άνθρωποι φοβούνται τις οικονομικές συνέπειες της πανδημίας και θεωρούν ότι τα χειρότερα δεν έχουν έρθει ακόμα. Υπάρχει δηλαδή ένα γενικό κλίμα «φόβου για το αύριο».
- Στην αρχική περίοδο υπήρξε σημαντικός αριθμός απεργιών με εργαζόμενους οι οποίοι απαιτούσαν το κλείσιμο των εργοστασίων ή/και επιπλέον μέτρα ασφαλείας. Ποια είναι η εικόνα τώρα;
Κατά τη διάρκεια των δύο πρώτων εβδομάδων του Μαρτίου ένα σημαντικό κύμα απεργιών αναπτύχθηκε στο βιομηχανικό τομέα. Αυτό το κύμα των αυτόνομων απεργιών ξεκίνησε από την αυτοκινητοβιομηχανία και τους εργαζομένους στα ναυπηγεία και σύντομα επεκτάθηκε στη χημική βιομηχανία, καθώς και σε άλλους τομείς. Αυτές οι απεργίες οργανώθηκαν χωρίς κανενός είδους βοήθεια από τα Συνδικάτα. Οι απεργοί ζητούσαν το κλείσιμο της παραγωγής, καθώς φοβόντουσαν ότι θα μολυνθούν.
Αυτή τη στιγμή η κατάσταση είναι διαφορετική. Οι έξι μήνες του lockdown έχουν επιφέρει μια δραματική συρρίκνωση του ενεργού εργατικού δυναμικού. Οι αρνητικές προοπτικές σχετικά με κάποια οικονομική ανάκαμψη σημαίνουν ότι θα είναι πλέον δύσκολο να κατέβει κανείς/καμία σε απεργία, δεδομένου του φόβου της ανεργίας και ειδικότερα λαμβάνοντας υπόψη ότι οι περισσότεροι εργαζόμενοι βρέθηκαν αντιμέτωποι με την πτώση των εισοδημάτων τους κατά τη διάρκεια των μηνών του lockdown.
- Ποια είναι η εικόνα στoν τομέα της Υγείας; Στην Ελλάδα είχαμε αναφορές για εκατοντάδες υγειονομικούς και γιατρούς οι οποίοι μολύνθηκαν και πέθαναν στην Ιταλία. Έχει λάβει η κυβέρνηση κάποιες αποφάσεις για επενδύσεις στο Εθνικό Σύστημα Υγείας ;
Ο τομέας της Υγείας είναι ένας από εκείνους που έχουν δεχθεί τα πιο σοβαρά πλήγματα, λόγων των περικοπών και των ιδιωτικοποιήσεων που πραγματοποιήθηκαν τα προηγούμενα χρόνια. Υπολογίζεται ότι περίπου 37 δισεκατομμύρια ευρώ έχουν περικοπεί από τα δημόσια νοσοκομεία τα τελευταία είκοσι χρόνια.
Επιπλέον, η διαδικασία «περιφερειοποίησης» της χώρας που εφαρμόστηκε τις τελευταίες δύο δεκαετίες σήμαινε ότι η ευθύνη για τις περικοπές μεταβιβάστηκε στις περιφέρειες. Στην πραγματικότητα έχουμε σχεδόν είκοσι διαφορετικά περιφερειακά Τμήματα Υγείας. Τα δημόσια νοσοκομεία έχουν στερηθεί των απαραίτητων πόρων καθώς αυτοί έχουν δοθεί σε ιδιωτικές εγκαταστάσεις, ενώ οι γιατροί και νοσοκόμοι/ες ενθαρρύνονται να εκμεταλλεύονται τις δημόσιες υπηρεσίες για ιδιωτική χρήση. Εκτός αυτού, οι νοσοκόμοι/ες και το κοινωνικό προσωπικό εξακολουθούν να προσλαμβάνονται με ιδιαίτερα επισφαλείς συμβάσεις μέσω ιδιωτικών γραφείων.
Αυτή είναι η κατάσταση εντός της οποίας αναπτύχθηκε η πανδημία. Χιλιάδες εργαζόμενοι του Εθνικού Συστήματος Υγείας έχουν μολυνθεί και εκατοντάδες έχουν πεθάνει. Παρά την έλλειψη γιατρών, η κυβέρνηση δεν έχει ακόμα αφαιρέσει την παράλογη και άδικη διαδικασία επιλογής, μέσω της οποίας οι μαθητές/τριες μπορούν να εισέλθουν στην Ιατρική σχολή, πράγμα που σημαίνει ότι συνήθως είναι μόνο τα πλούσια παιδιά που καταφέρνουν να πετύχουν σε αυτές τις δύσκολες εξετάσεις.
Παρά την τεράστια πίεση που ασκείται στους ιατρούς και τους επαγγελματίες υγείας, ωστόσο, δεν έχει πραγματοποιηθεί κάποια σημαντική κινητοποίηση εδώ και μεγάλο χρονικό διάστημα.
- Στις αρχικές φάσεις της πανδημίας, η ΕΕ έδειξε πλήρη αδιαφορία για τα δεινά του ιταλικού λαού. Τα περισσότερα πολιτικά κόμματα στην Ιταλία κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας ήταν πολύ επικριτικά απέναντι στην ΕΕ και το ευρώ, επειδή η ιταλική οικονομία έμεινε λίγο-πολύ στάσιμη από την υιοθέτηση του ευρώ κι έπειτα. Καθώς η πανδημία προχωρούσε, η ΕΕ άλλαξε προσέγγιση και τους τελευταίους μήνες έφερε το ταμείο ανάπτυξης των 750 δισ. ευρώ. Πώς βλέπουν τα λαϊκά στρώματα την ΕΕ και το ευρώ σήμερα ;
Η αντίληψη των λαϊκών στρωμάτων για την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι πολύ αρνητική – αυτή είναι μια αλλαγή των πρόσφατων χρόνων. Όλο και μεγαλύτερα κομμάτια της μεσαίας τάξης, η οποία υφίσταται φτωχοποίηση, αναπτύσσουν ένα αίσθημα αγανάκτησης ενάντια σε ένα οικονομικό σύστημα που στραγγαλίζει τις οικογένειες και τις μικρές επιχειρήσεις. Η ριζοσπαστικοποίηση αυτών των μεσαίων στρωμάτων είναι το κύριο στοιχείο που εξηγεί αυτό το αντί-ΕΕ συναίσθημα.
Τόσο οι πολιτικοί της Δεξιάς, όσο και εκείνοι και της Αριστεράς μετακυλούν τις ευθύνες τους στην ΕΕ, η οποία είναι εν μέρει υπεύθυνη για την επιδείνωση των συνθηκών διαβίωσης, με συνέπεια να υπάρχει ένα αυξανόμενο αίσθημα τόσο κατά του ευρώ, όσο και κατά της ΕΕ συνολικά. Αυτό το αίσθημα έχει μεταφραστεί για παράδειγμα στη γέννηση ενός νέου λαϊκίστικου κόμματος – το οποίο ιδρύθηκε από ένα πρώην μέλος του Κινήματος των 5 Αστέρων[1] – και το οποίο ονομάζεται Italexit (σ.τ.μ.: σημαίνει «ιταλική έξοδος»).
- Υπάρχουν σημαντικές κινητοποιήσεις είτε της εργατικής τάξης, είτε της νεολαίας, είτε των τοπικών κινημάτων στην Ιταλία αυτή την περίοδο;
Όχι. Δυστυχώς αυτήν τη στιγμή δεν υπάρχουν σημαντικές κινήσεις ή αγώνες στο εθνικό επίπεδο. Προφανώς, υπάρχουν εκατοντάδες ανοιχτές διαμάχες στον τομέα της βιομηχανίας, αλλά όλες έχουν αμυντικό χαρακτήρα, ενώ στερούνται ενοποιημένης στρατηγικής ή σχεδίου. Από την πλευρά τους, τα κοινωνικά κινήματα, λόγω της σκληρότητας της καταστολής, βρίσκονται σε στασιμότητα.
- Ποιος ήταν ο αντίκτυπος του κινήματος της νεολαίας ενάντια στην κλιματική αλλαγή και κατά της καταπίεσης των γυναικών στην ιταλική κοινωνία;
Επίσης και σε αυτήν την περίπτωση, δυστυχώς, η Ιταλία διακρίθηκε με αρνητικό τρόπο. Το κίνημα κατά της υπερθέρμανσης του πλανήτη δεν κατάφερε να απογειωθεί. Με εξαίρεση μία ημέρα κατά την οποία κινητοποιήθηκαν οι μαθητές/φοιτητές, μια κινητοποίηση η οποία πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη της κυβέρνησης και των σχολικών αρχών, τίποτα άλλο σημαντικό δεν συνέβη. Το φεμινιστικό κίνημα «Ούτε Μία Λιγότερη» διοργάνωσε σημαντικές πρωτοβουλίες και κινητοποιήσεις που οδήγησαν στις διαδηλώσεις της 8 Μάρτη τα τελευταία έτη. Αυτές ήταν πράγματι σημαντικές κινητοποιήσεις, χωρίς όμως να έχουν το μαζικό χαρακτήρα που είχαν, για παράδειγμα, σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
- Τέλος, ποια είναι η κατάσταση με την Αριστερά στην Ιταλία; Σε ποιο βαθμό αυτό έχει επιπτώσεις στην ταξική πάλη;
Η ιταλική Αριστερά από πολιτική, συνδικαλιστική, κινηματική και πολιτιστική άποψη, βρίσκεται στο χαμηλότερο σημείο της εδώ και αρκετές δεκαετίες. Οι αποτυχίες των τελευταίων ετών, η συμμετοχή στις αστικές κυβερνήσεις, οι προδοσίες και ο οπορτουνιστικός χαρακτήρας των ηγετών της, έχουν οδηγήσει σε ένα χαμηλό ρυθμό κινητοποιήσεων και αποδυνάμωσης του ειδικού βάρους της εργατικής τάξης στη γενική πολιτική δυναμική.
Η σημερινή αδυναμία και έλλειψη αξιοπιστίας για τις δυνάμεις της Αριστεράς στην Ιταλία δεν είναι το αποτέλεσμα κάποιας «κακής μοίρας», αλλά αντίθετα χαρακτηρίζονται από συγκεκριμένες πολιτικές ευθύνες. Ίσως σήμερα να φαίνεται δύσκολο να το φανταστεί κανείς, αλλά μέχρι πριν από είκοσι χρόνια στην Ιταλία είχαμε τα ισχυρότερα και τα βαθύτερα ριζωμένα κομμουνιστικά κόμματα στην Ευρώπη. Η Κομμουνιστική Επανίδρυση είχε 100.000 μέλη, ήταν η βασική δύναμη της Αριστεράς στη μεγαλύτερη Συνομοσπονδία Εργαζομένων και σε αρκετά πρωτοβάθμια σωματεία, ηγείτο νεολαιίστικων και κοινωνικών κινημάτων, είχε καθημερινή εφημερίδα, εκατοντάδες εκλεγμένους αντιπροσώπους και γραφεία σε όλη τη χώρα. Ήταν σημείο αναφοράς για την εργατική τάξη στην Ιταλία, αλλά και στην Ευρώπη. Η απόφαση των κύριων κομμάτων της ιταλικής Αριστεράς να στηρίξουν τον Φιλελεύθερο Δημοκρατικό συνασπισμό του Ρομάνο Πρόντι το 2006, με την επακόλουθη είσοδο στην κυβέρνηση, παρήγαγε έναν σοβαρό διαχωρισμό μεταξύ της ηγεσίας της Αριστεράς και της εργατικής τάξης. Εφόσον ψήφισε υπέρ των ιδιωτικοποιήσεων και των μέτρων λιτότητας, κατέστρεψε ολοσχερώς την αξιοπιστία της και τις δεκαετίες της δουλειάς μέσα στην εργατική τάξη, δημιουργώντας έτσι το χώρο και το αντι-πολιτικό συναίσθημα που αργότερα καταλήφθηκε από το «Κίνημα των Πέντε Αστέρων». Αυτή η κατάσταση οδήγησε σε μια σημαντική υποχώρηση της ταξικής συνείδησης που αντικατοπτρίζεται στην έλλειψη κοινωνικών μαχών, μπροστά σε μια δραματική κατάσταση, αλλά και στην ανάπτυξη λαϊκιστικών και δεξιών δυνάμεων.
- Υπάρχουν σημάδια αλλαγής στο άμεσο μέλλον;
Εάν υπάρχει κάτι που έχουμε μάθει τον τελευταίο χρόνο, είναι ότι οι αλλαγές, ακόμη και οι πιο απροσδόκητες, μπορούν να συμβούν ξαφνικά ή γρήγορα. Αυτό ισχύει επίσης και θα ισχύει για τις πολιτικές εξελίξεις. Τούτου λεχθέντος, «κοκτέιλ» της μαζικής ανεργίας, της απουσίας πολιτικών και συνδικαλιστικών δυνάμεων ικανών να δείξουν έναν αγωνιστικό δρόμο, της ταξικής συνείδησης που βρίσκεται στο πιο χαμηλό σημείο όλων των εποχών, σημαίνει ότι αυτή η κατάσταση σχετικής κοινωνικής παθητικότητας θα μπορούσε να συνεχιστεί. Σίγουρα η ταξική πάλη θα επιστρέψει δυνατή και ισχυρή στη χώρα μας, αλλά είναι πιθανό ότι οι εργαζόμενοι και τα λαϊκά στρώματα θα χρειαστεί να περάσουν από αρκετές ακόμα εμπειρίες προτού αρχίσουν να αναπτύσσουν ξανά μια γενικά αντι-καπιταλιστική συνείδηση. Με άλλα λόγια, η κατάσταση είναι πιθανό να επιδεινωθεί πριν βελτιωθεί ξανά…
- Σε ευχαριστούμε πολύ Τζουλιάνο. Σας ευχόμαστε το καλύτερο στους αγώνες σας!
