Τις τελευταίες εβδομάδες το αριστερό κόμμα Ποδέμος («Μπορούμε») που ιδρύθηκε πριν μερικούς μήνες και πήρε 8% στις πρόσφατες ευρωεκλογές, εμφανίζεται πρώτο σε μια σειρά δημοσκοπήσεις.
Πρόκειται για μια πολύ σημαντική εξέλιξη που αντανακλά την ριζοσπαστικοποίηση πλατιών στρωμάτων που αναζητούν απαντήσεις στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική κρίση της χώρας.
Ακολουθούν αποσπάσματα από άρθρο του σ. Danny Byrne, του «Επαναστατικού Σοσιαλισμού», τμήματος της CWI στην Ισπανία.
Στα χρόνια της οικονομικής ανάπτυξης και της σταθερότητας, το Λαϊκό Κόμμα και το Σοσιαλιστικό Κόμμα απολάμβαναν από κοινού της υποστήριξης του 80% του εκλογικού σώματος. Στις Ευρωεκλογές του Μαΐου δεν μπόρεσαν να συγκεντρώσουν ούτε το 50%! Στις δημοσκοπήσεις που ακολούθησαν, τα ποσοστά τους έπεσαν κάτω από 40%. Εάν αύριο γίνονταν εκλογές κανένα από αυτά τα δύο κόμματα δεν θα μπορούσε να σχηματίσει κυβέρνηση από μόνο του. Πιθανά να ήταν αναγκασμένα να συγκυβερνήσουν δημιουργώντας έναν «μεγάλο συνασπισμό». Αυτή η αβεβαιότητα και η αστάθεια είναι ένας ακόμη λόγος για τον οποίο το «Ποδέμος» αποτελεί έναν μεγάλο πονοκέφαλο για το σύστημα.
Από που έρχεται το «Ποδέμος»;
Το τεράστιο χάσμα ανάμεσα στην κοινωνία και τους δυο βασικούς εκπροσώπους του συστήματος, αποτυπώθηκε καθαρά για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια του κινήματος των «Αγανακτισμένων» το Μάη του 2011. Σήμερα, τέσσερα χρόνια μετά, το «Ποδέμος» έχει σε μεγάλο βαθμό εισχωρήσει σε αυτό το κενό, παίρνοντας κεντρική θέση στο πολιτικό προσκήνιο. Συνδυάζει ένα πρόγραμμα αρκετά παρόμοιο με αυτό της «Ενωμένης Αριστεράς» (το ισπανικό αντίστοιχο του ΣΥΡΙΖΑ) με μια σκληρή φρασεολογία καταγγελίας της «κάστας», δηλαδή της πολιτικής ελίτ που κυριαρχεί σε όλα τα μεγάλα κόμματα, τα οποία υπηρετούν τα ίδια συμφέροντα.
Ταυτόχρονα η στάση του «Ποδέμος» που συνοψίζεται στο ηχηρό μήνυμα «ήρθαμε για να κερδίσουμε», αποτελεί μια φρέσκια πνοή γι’ αυτούς που έχουν απογοητευτεί από τους ηγέτες της «Ενωμένης Αριστεράς», των οποίων η μόνη φιλοδοξία είναι να λειτουργήσουν ως μειοψηφία σε κυβερνήσεις υπό την ηγεσία του «Σοσιαλιστικού Κόμματος».
«Ούτε αριστερά, ούτε δεξιά»; Η ανάγκη για ένα επαναστατικό πρόγραμμα
Ωστόσο, η γρήγορη άνοδος του «Ποδέμος», έχει οδηγήσει στην αναπόφευκτη πίεση να «στρογγυλέψει» τις θέσεις του, με την ηγεσία του να έχει δυστυχώς υποκύψει. Το «Ποδέμος» διαβεβαιώνει τα ΜΜΕ ότι ως κυβέρνηση δεν έχει πρόθεση να συγκρουστεί με το σύστημα και ότι το κόμμα δεν είναι «ούτε αριστερό, ούτε δεξιό». Οι θέσεις για άρνηση πληρωμής του χρέους έχουν αποσιωπηθεί, και αντικατασταθεί από μια πιο «ήπια» θέση, σύμφωνα με την οποία το χρέος θα πρέπει να αποπληρωθεί, αλλά αφού πρώτα «γίνει έλεγχος και επαναδιαπραγμάτευση» με την Τρόικα.
Το πρόγραμμα του «Ποδέμος», όπως και αυτό της «Ενωμένης Αριστεράς» και άλλων δυνάμεων της Αριστεράς, περιλαμβάνει βασικά αιτήματα που έχει ανάγκη η ισπανική κοινωνία όπως η απαγόρευση των εξώσεων, το εγγυημένο εισόδημα κ.α. Ωστόσο, μέσα στα πλαίσια της κρίσης και της λιτότητας που επιβάλλεται από την ΕΕ, μια κυβέρνηση που θα εκλεγεί βάσει ενός τέτοιου προγράμματος δεν θα έχει το περιθώριο να το εφαρμόσει, δεδομένου ότι θα βρίσκεται μέσα στον ζουρλομανδύα της επιβαλλόμενης λιτότητας.
Θα υποχρεωθεί να επιλέξει ανάμεσα σε αυτές τις πολιτικές και την παραμονή στην Ευρωζώνη και θα απειληθεί με οικονομικό σαμποτάζ, έξοδο κεφαλαίων κοκ. Αυτός ο εκβιασμός μπορεί να απαντηθεί μόνο στη βάση μιας επαναστατικής σοσιαλιστικής πολιτικής. Η εθνικοποίηση κάτω από κοινωνικό και εργατικό έλεγχο των τραπεζών, και η θέσπιση ενός κρατικού μονοπωλίου στο εξωτερικό εμπόριο θα μπορούσε να αποτρέψει τη φυγή κεφαλαίων και να επιτρέψει την μη πληρωμή των χρεών, έτσι ώστε να επενδυθούν δισεκατομμύρια στην πραγματική ανάπτυξη, με δουλειές και ανθρώπινες συνθήκες διαβίωσης.
Μια τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε να γίνει ένας φάρος για τους εργαζόμενους σε όλη την Ευρώπη, ιδίως στον Ευρωπαϊκό Νότο και την Ιρλανδία, χτίζοντας τη βάση για μια εναλλακτική κοινωνία σε όλη την Ευρώπη.
