Του Δημήτρη Πανταζόπουλου
Πολύ θερμά ξεκίνησε το φθινόπωρο στην Ισπανία που συγκλονίζεται από τις μαζικές λαϊκές αντιδράσεις στα σκληρά μέτρα λιτότητας της κυβέρνησης Ραχόι. Ολόκληρο σχεδόν το Σεπτέμβρη σε όλη τη χώρα είχαμε μεγάλες διαδηλώσεις και απεργιακές κινητοποιήσεις κλάδων (εκπαιδευτικοί, συγκοινωνίες κα). Στις κορυφώσεις του κινήματος, τις μέρες των μεγάλων διαδηλώσεων (15, 26 και 29 Σεπτέμβρη) που κάλεσαν τα συνδικάτα και το κίνημα των «αγανακτισμένων» εκατομμύρια Ισπανοί πλημύρισαν τους δρόμους σε όλες τις πόλεις της χώρας ερχόμενοι αντιμέτωποι με σκληρή καταστολή.
Δρακόντειος προϋπολογισμός
Η κυβέρνηση ανακοίνωσε τον προϋπολογισμό για το 2013 που προβλέπει περικοπές ύψους 40 δις €. Μπορεί εκ πρώτης όψεως να εμφανίζεται ότι δεν θα γίνουν περικοπές σε μισθούς και συντάξεις όμως το εισόδημα των λαϊκών στρωμάτων μειώνεται δραστικά μέσω της φορολογίας και των περικοπών. Ο προϋπολογισμός προβλέπει την είσπραξη 15 δις € από την αύξηση του ΦΠΑ και άλλων φόρων ενώ περικόπτονται κατά 7δις € τα κονδύλια για τις αυτόνομες περιφέρειες που προορίζονται για δαπάνες υγείας και παιδείας. Όλα αυτά μάλιστα τη στιγμή που η κυβέρνηση έχει ήδη προχωρήσει σε λιτότητα που αγγίζει τα 27 δις € στον προϋπολογισμό του 2012.
Μέσα – έξω στο μηχανισμό στήριξης
Όλα αυτά τα μέτρα παίρνονται σύμφωνα με την κυβέρνηση για να αποφύγει η χώρα την ένταξη της στο μηχανισμό στήριξης και την επιτήρηση της τρόικας. Πρόκειται για στάχτη στα μάτια. Κατ’ αρχήν είναι σαφές ότι από τη στιγμή που η ισπανική κυβέρνηση από το περασμένο καλοκαίρι ζήτησε και έλαβε βοήθεια από το μηχανισμό στήριξης για το τραπεζικό της σύστημα όλα τα μέτρα που παίρνονται αν δεν επιβάλλονται, έχουν τουλάχιστον την έγκριση της τρόικας, έστω κι αν δεν λέγεται ανοιχτά. Επιπλέον η ισπανική οικονομία βρίσκεται σε παρατεταμένη ύφεση με τις προβλέψεις του ΔΝΤ και της κεντρικής ισπανικής τράπεζας να συγκλίνουν για μείωση του ΑΕΠ της χώρας κατά 1,5 – 1,7% το 2012 και 1,2% το 2013 ενώ και οι όποιες ελπίδες για αύξηση του ΑΕΠ από την προηγούμενη χρονιά εξανεμίστηκαν αφού και πάλι σύμφωνα με την κεντρική τράπεζα η ανάπτυξη του 2011 ήταν αναιμική, της τάξης του 0,4%. Σήμερα η Ισπανία βρίσκεται στο «μάτι του κυκλώνα» των αγορών με τα επιτόκια δανεισμού της σε πολύ υψηλά επίπεδα και αυτό δε μπορεί να συνεχιστεί για πολύ με αποτέλεσμα η χώρα να βρίσκεται προ των πυλών του μηχανισμού στήριξης. Άλλωστε ο ίδιος ο Ραχόι δήλωσε πρόσφατα στην Wall Street Journal ότι «μπορώ να σας διαβεβαιώσω 100% ότι θα μπορούσα να ζητήσω διάσωση».
Όλα τα λεφτά στις τράπεζες
Όλη η λιτότητα που υφίσταται η ισπανική κοινωνία δεν έχει στόχο την διάσωση της οικονομίας αλλά τη διάσωση του τραπεζικού τομέα τη χώρας που βρίσκεται σε κακά χαλιά. Σύμφωνα με έκθεση που ζητήθηκε από την κυβέρνηση και την τράπεζα της Ισπανίας και δημοσιοποιήθηκε μαζί με το προϋπολογισμό, το τραπεζικό σύστημα της χώρας χρειάζεται να χρηματοδοτηθεί με 59,3 δις € για να μην καταρρεύσει. Πρωταγωνίστριες μάλιστα στις ζημιές είναι τράπεζες που έχουν ήδη πάρει πακτωλό χρημάτων για να καλύψουν τις ζημιές τους όπως η DEXIA η οποία θα χρειαστεί άλλα 25 δις € περίπου. Όλες οι τράπεζες που μέσω της περσινής κρατικής χρηματοδότησης – διάσωσης ελέγχονται σήμερα από το ισπανικό κράτος έχουν ανάγκη από άλλα 46,206 δις € για να καλύψουν τις ζημιές τους. Όπως λοιπόν σε όλες τις άλλες χώρες και στην Ισπανία η κυβέρνηση αναλαμβάνει τις ζημιές των ιδιωτικών τραπεζών ρίχνοντας το βάρος στις πλάτες των εργαζομένων και των φτωχών λαϊκών στρωμάτων. Μπορεί ο Ραχόι να προσπαθεί να χρυσώσει το χάπι λέγοντας ότι η Ισπανία δε θα χρειαστεί να πάρει ούτε καν όλα αυτά τα 59,3 δις, από τα 100 δις που έχει από το καλοκαίρι στη διάθεσή της από την ΕΕ και το ΔΝΤ για τη διάσωση του τραπεζικού συστήματος , αλλά η πραγματικότητα είναι μία: λιτότητα για την κοινωνία αλλά πακτωλοί χρημάτων για τις τράπεζες.
Μαζικός αγώνας για την ανατροπή
Είναι σαφές ότι για την ισπανική κοινωνία δεν υπάρχει άλλος δρόμος από τον ανυποχώρητο αγώνα απέναντι στην κυβέρνηση και τις πολιτικές της. Η επιτυχία της γενικής απεργίας στις 29/3, η μεγαλειώδης κινητοποίηση των ανθρακωρύχων της Αστούριας το περασμένο καλοκαίρι και οι μαζικές διαδηλώσεις του Σεπτέμβρη δείχνουν το δρόμο που πρέπει να ακολουθήσει το εργατικό κίνημα.
Σε αυτή την κατεύθυνση το ισπανικό τμήμα της CWI (Socialismo Revolucionario) προτείνει ένα πρόγραμμα πάλης που περιλαμβάνει το άμεσο κάλεσμα από τα μεγάλα συνδικάτα 48ωρης γενικής απεργίας για την ανατροπή των μέτρων. Ταυτόχρονα όμως η ισπανική κοινωνία έχει ανάγκη και από μια μαζική αριστερά που θα βάζει μπροστά ένα πολιτικό πρόγραμμα που θα έχει στον πυρήνα του την άρνηση πληρωμής του χρέους και την εθνικοποίηση των τραπεζών και των στρατηγικών τομέων της οικονομίας από τη μια αλλά και την ανάγκη συντονισμού και κοινής οργάνωσης των αγώνων στον Ευρωπαϊκό νότο ενάντια στις πολιτικές λιτότητας των κυβερνήσεων του κεφαλαίου και της τρόικας.
