Ρεπορτάζ του «Ξ»
Σε μια πρωτοφανή κίνηση, τα ισπανικά δικαστήρια έκαναν δεκτά ως αποδεικτικό μέσο τα στοιχεία που συνέλλεξε ιδιωτικός ντετέκτιβ ο οποίος παρακολούθησε για καιρό μια κοπέλα θύμα βιασμού, μετά την καταγγελία του περιστατικού από την ίδια. Ο ντετέκτιβ προσελήφθη από την πλευρά των κατηγορουμένων και ακολουθούσε την κοπέλα τόσο στις εξόδους της, όσο και διαδικτυακά: η λογική, λίγο-πολύ, ήταν ότι αν πράγματι εκείνη είχε βιαστεί, τότε πώς γίνεται μετά να συνεχίζει τη ζωή της; Να βγαίνει; Να κάνει βόλτες; Να αναρτά φωτογραφίες σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης; Ή αλλιώς, αν είχε πράγματι βιαστεί, πώς γίνεται να ζει ακόμα;
Το χρονικό
Η 18χρονη Ισπανίδα έπεσε θύμα ομαδικού βιασμού κατά τη διάρκεια της γιορτής Sanfermines στην Παμπλόνα στις 7 Ιουλίου 2016. Η κοπέλα προχώρησε στην καταγγελία του περιστατικού στην αστυνομία και βάσει της διαδικασίας εξετάστηκε από γιατρούς, οι οποίοι διαπίστωσαν το βιασμό της. Το περιστατικό άλλωστε είχε καταγραφεί και από κάμερες ασφαλείας – αλλά και οι ίδιοι οι δράστες είχαν τραβήξει το έγκλημά τους σε βίντεο, το οποίο ανέβασαν σε κάποια ιστοσελίδα. Θα μπορούσαμε δηλαδή, βάσει των στοιχείων της υπόθεσης, να υποθέσουμε ότι η νεαρή γυναίκα θα δικαιωνόταν και ότι οι δράστες της υπόθεσης θα καταδικάζονταν χωρίς πολλά – πολλά. Ό,τι όμως αφορά τη δικαίωση θυμάτων βιασμού και την απονομή Δικαιοσύνης σε τέτοιες υποθέσεις, ποτέ δεν είναι τόσο απλό…
Το δικαστήριο
Αν τα ισπανικά δικαστήρια λειτουργούν σε υποθέσεις βιασμού όπως τα ελληνικά – και έχουμε βάσιμες υποψίες ότι πράγματι έτσι κάνουν, τότε ξέρουμε καλά τη συνταγή: ο λόγος του θύματος θα αμφισβητηθεί. Πιθανόν να μην αμφισβητηθεί το γεγονός σαν τέτοιο, αλλά θα αμφισβητηθεί το κατά πόσο αυτό που έγινε, ήταν πράγματι βιασμός.
«Τι φορούσες; Γιατί ήσουν εκεί; Γιατί ήσουν με αυτόν; Γιατί δεν αντιστάθηκες; Τι περίμενες;»
είναι διάφορες φράσεις – κλισέ, οι οποίες επί της ουσίας λένε ότι ακόμα και αν δεχτούμε ότι βιάστηκες, μάλλον κατά βάθος το ήθελες. Εμείς απ’ τη μεριά μας δε θα κουραστούμε να γράφουμε, να λέμε, να φωνάζουμε (!) ότι ο βιασμός είναι το μόνο έγκλημα για το οποίο η ευθύνη απόδειξής του βαραίνει το θύμα και όχι το θύτη! Αν κάποιος π.χ. κατηγορηθεί για κλοπή, είναι δικιά του υποχρέωση να αποδείξει ότι δεν έκλεψε. Αν κάποιος κατηγορηθεί για βιασμό όμως, είναι υποχρέωση του θύματος να αποδείξει ότι πράγματι βιάστηκε…
Δε θα προκαλούσε έκπληξη τυχόν αθώωση των βιαστών, οι οποίοι κατηγορούνται στη συγκεκριμένη υπόθεση – όσο τρανταχτή κι αν είναι αυτή. Ο δικαστής φαίνεται βέβαια ότι ήθελε να διασφαλίσει το «σωστό τόνο» πριν καν φτάσουμε στη φάση της εκδίκασης κι έτσι έκανε το αδιανόητο βήμα, να κάνει δεκτό ως αποδεικτικό στοιχείο το προϊόν της παρακολούθησης της κοπέλας, από ιδιωτικό ντετέκτιβ ο οποίος προσελήφθη από την οικογένεια ενός εκ των δραστών! Ο ντετέκτιβ κατέγραψε με κάθε λεπτομέρεια τη ζωή της κοπέλας μετά το περιστατικό: πότε, με ποιους και πού βγήκε. Τι φορούσε. Αν χαμογελούσε ή όχι, κοκ. Η ανατριχιαστική οπτική δηλαδή την οποία το δικαστήριο έχει κάνει κατ’ αρχήν δεκτή είναι ότι το θύμα δεν εγκαλείται μόνο για το τι έκανε τη βραδιά του περιστατικού και αν “προκάλεσε” και αν “της άξιζε” αυτό που της συνέβη – εγκαλείται για το ότι μετά το περιστατικό, δεν κατέρρευσε στο βαθμό που το δικαστήριο θεωρεί επαρκή! Εγκαλείται διότι συνέχισε να ζει, παρ’ ότι βιάστηκε και αυτό, φαίνεται να μετριάζει τη βαρύτητα και τη σοβαρότητα του εγκλήματος!
Η απάντηση του φεμινιστικού κινήματος
Η προκλητική δικαστική απόφαση, απαντήθηκε δυναμικά στους δρόμους της Μαδρίτης και άλλων μεγάλων πόλεων της Ιβηρικής, την Παρασκευή 17/11 από χιλιάδες γυναίκες και αλληλέγγυους. Τα συνθήματα που κυριάρχησαν ήταν «Ποιο είναι το μήνυμα κύριε δικαστά;», «Εγώ σε πιστεύω!» και «Έξω ο σεξισμός από τα δικαστήρια». Οι συντρόφισσές και οι σύντροφοι της Izquierda Revolucionaria (αδελφή οργάνωση του «Ξ» στην Ισπανία) και του μετωπικού σχήματος «Μαχητικές και Ελεύθερες» συμμετείχαν μαζικά και καλούσαν στις διαδηλώσεις αλληλεγγύης προς την νεαρή κοπέλα, υπογραμμίζοντας ότι κάθε επιμέρους αγώνας που αφορά την έμφυλη καταπίεση και τη βία κατά των γυναικών είναι κομμάτι του συνολικού αγώνα ενάντια στις δομές ενός συστήματος το οποίο καλιεργεί το σεξισμό.
Θα ήταν ανεπαρκές να πούμε ότι το φεμινιστικό κίνημα βρίσκεται απλώς σε φάση ανάκαμψης. Το φεμινιστικό κίνημα, σε πάρα πολλές χώρες της Ευρώπης και του κόσμου, βράζει! Βρίσκεται διαρκώς στους δρόμους των μεγάλων πόλεων, διεκδικώντας τη διασφάλιση των αναπαραγωγικών δικαιωμάτων των γυναικών, αναδεικνύοντας τη σοβαρότητα της βίας κατά των γυναικών και καταδικάζοντάς την, καταδικάζοντας την ίδια στιγμή και την κυρίαρχη κουλτούρα του βιασμού. Το φεμινιστικό κίνημα, δηλαδή, δεν αφήνει τα ζητήματα που προκύπτουν από την έμφυλη καταπίεση αναπάντητα και το ισπανικό φεμινιστικό κίνημα δε θα μπορούσε ν’ αποτελεί εξαίρεση.
