Της Μαρίας Καπαράκη
Σχεδόν 3 μήνες μετά τις μαζικές εξεγέρσεις που συγκλόνισαν το Ιράν*, η κατάσταση στη χώρα φαίνεται να μην έχει «ομαλοποιηθεί» ακόμα, όπως ήλπιζε ο πρόεδρος Αχμαντινετζάντ και το επιτελείο του. Οι τελευταίες εξελίξεις δείχνουν ότι αφενός η κοινωνία εξακολουθεί να βράζει κι αφετέρου η διαμάχη μεταξύ των διαφορετικών κύκλων της ελίτ του Ιράν έχει αρχίσει να παίρνει μεγαλύτερες διαστάσεις.
Κρίσιμες εξελίξεις στην κεντρική πολιτική σκηνή
Η αρχική επιλογή του Αχμαντινετζάντ μετά τις εκλογές να προτείνει για αντιπρόεδρο τον Εσφαντιγιάρ Ραχίμ Μασάι προκάλεσε καταρχάς μεγάλη αναταραχή στο απερχόμενο υπουργικό συμβούλιο. Επιπλέον, συνάντησε την έντονη διαφωνία του θρησκευτικού ηγέτη της χώρας Χαμεϊνί (ο οποίος στηρίζει σταθερά όλον αυτόν τον καιρό τον Αχμαντινετζάντ) γεγονός που ανάγκασε τον τελευταίο να υποχωρήσει.
Πέρα από αυτά, την τελευταία περίοδο έχει ξεκινήσει μια δημόσια δίκη για περίπου 100 αντιπάλους του καθεστώτος του Αχμαντινετζάντ, η οποία μάλιστα μεταδίδεται και από την τηλεόραση και αποτελεί σαφή προσπάθεια για τρομοκράτηση των διαφωνούντων. Οι κατηγορούμενοι φαίνεται να μην έχουν δικαίωμα σε δικηγόρους υπεράσπισης, ενώ στη δίκη δεν έχουν πρόσβαση ανεξάρτητα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Επιπλέον, ο θάνατος στη φυλακή ενός πρώην συμβούλου του συντηρητικού ηγέτη Ριζάι (αντιπάλου του Αχμαντινετζάντ) δείχνει ότι ακόμη και μέλη της ελίτ της χώρας, που ανήκουν μάλιστα και στο συντηρητικό «στρατόπεδο», έρχονται αντιμέτωπα με την ωμή βία του καθεστώτος.
Η κοινωνία εξακολουθεί να βράζει
Μπορεί η ένταση των κινητοποιήσεων στη χώρα να έχει καταλαγιάσει την τελευταία περίοδο, παρόλα αυτά η κοινωνία εξακολουθεί να είναι ένα καζάνι που βράζει και είναι ανά πάσα στιγμή έτοιμο να εκραγεί.
Η κυβέρνηση Αχμαντινετζάντ είναι πλέον πλήρως απονομιμοποιημένη για την πλειοψηφία του λαού, ενώ πολύς κόσμος αμφισβήτησε ακόμη και το κύρος του Χαμεϊνί, όταν αυτός στήριξε πλήρως το νοθευμένο εκλογικό αποτέλεσμα.
Σε οικονομικό επίπεδο, το Ιράν αντιμετώπιζε προβλήματα πριν καν ξεδιπλωθούν πλήρως οι συνέπειες της παγκόσμιας κρίσης: στις αρχές της χρονιάς η χώρα είχε 30% πληθωρισμό, 21% ανεργία στη νεολαία και 25% ανεργία στους πτυχιούχους. Η ανεργία στη νεολαία είναι από μόνη της ένας εκρηκτικός παράγοντας, καθώς το 60% του ιρανικού πληθυσμού (σχεδόν 73 εκατ. κόσμου!) είναι κάτω των 30 ετών. Αυτή τη στιγμή εκτιμάται ότι πρέπει ετησίως να δημιουργούνται 1,6 εκατ. νέες θέσεις εργασίας για να απορροφηθεί ο νέος κόσμος που βγαίνει τώρα στην παραγωγή.
Κατά τη διάρκεια της πρώτης του θητείας ο Αχμαντινετζάντ κατάφερε με κάποια φιλολαϊκά μέτρα να κερδίσει την υποστήριξη του κόσμου. Ακόμη, με την εξωτερική του πολιτική απέναντι στο Ισραήλ και τις ΗΠΑ (και τις απειλές τους ενάντια στο Ιράν) κατάφερε να συσπειρώσει κόσμο στα πλαίσια του «εθνικού ιδεώδους». Αυτή η «συνταγή» όμως δε φαίνεται να μπορεί να πετύχει και για δεύτερη φορά.
Τίποτα δεν είναι πια το ίδιο στη χώρα
Μετά τα επαναστατικά γεγονότα του Ιούνη και την μαζική εμπλοκή νέων στρωμάτων σε σκληρές μάχες και συγκρούσεις με το καθεστώς, και με την καταπίεση και τη φτώχεια να συνεχίζονται και να εντείνονται, είναι βέβαιο ότι ανοίγει μία νέα περίοδος για τη χώρα. Η περίοδος χάριτος στη νέα θητεία του Αχμαντινετζάντ θα είναι σίγουρα μικρότερη. Με την πλειοψηφία της κοινωνίας εναντίον του και το ίδιο του το επιτελείο διασπασμένο, είναι πολύ αμφίβολο αν θα καταφέρει να δημιουργήσει ένα σταθερό καθεστώς.
Τα αιτήματα που κυριάρχησαν στην επανάσταση του 1979 για δημοκρατικές και κοινωνικές ελευθερίες και δικαιώματα είναι ακόμα επίκαιρα και πρέπει να αποτελέσουν αιχμή του δόρατος για το κίνημα, για να μπορέσει αυτό να προχωρήσει τον αγώνα παραπέρα. Την ίδια στιγμή πρέπει να βγουν συμπεράσματα από τα λάθη του παρελθόντος. Συμπεράσματα για το πώς μία χώρα που είχε εξαιρετικά δυνατή αριστερά, με παραδόσεις σε σκληρές μάχες και με ένα κίνημα που έχει χύσει κυριολεκτικά αίμα όλες τις τελευταίες δεκαετίες, έφτασε να βιώνει τώρα ένα από τα πιο καταπιεστικά και αντιδημοκρατικά καθεστώτα παγκοσμίως.
Η μόνη επιλογή για το ίδιο το κίνημα δεν είναι άλλη από τη σκληρή δουλειά χτισίματος των δικών του ανεξάρτητων δομών, ταξικών οργανώσεων και κομμάτων, που θα είναι διατεθειμένα να προχωρήσουν τον αγώνα μέχρι το τέλος, μακριά από τις «θρησκευτικές δημοκρατίες» τύπου Χομεϊνί, αλλά και από τα λάθη του σταλινισμού που τόσο έχουν στοιχίσει στους εργαζόμενους και τη νεολαία.
___________________
