Του Νίκου Κανελλή
H ίδια κατοχή
Ένα χρόνο μετά την εύκολη στρατιωτική νίκη, η κατοχή του Ιράκ έχει εξελιχθεί σε μια βαθιά κρίση για τον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό και την κυβέρνηση του Μπούς. Οι ίδιοι απολογητές που πριν ένα χρόνο υποστήριζαν φανατικά την εισβολή, σήμερα αναγκάζονται να παραδεχτούν δημόσια πως παρόλη τη στρατιωτική τους νίκη οι Αμερικάνοι «δεν μπορούν να επιβάλουν τη θέλησή τους στη χώρα, καθώς δεν διαθέτουν τη νομιμοποίηση που θα τους επέτρεπε να το πράξουν» (Financial Times 5.6.04). Αυτή τη νομιμοποίηση προσπαθούν να αποκτήσουν μέσα από τη μεταβίβαση της εξουσίας σε μια Προσωρινή Ιρακινή Κυβέρνηση (ΠΙΚ). Η νέα κυβέρνηση δεν είναι τίποτα παραπάνω από το «φύλλο συκής» στη συνεχιζόμενη κατοχή του Ιράκ. Για αυτό βέβαια κανείς δεν πιστεύει ειλικρινά ότι μετά την αλλαγή εξουσίας μπορεί να αλλάξει κάτι στην κατάσταση στο Ιράκ.
Τον Απρίλη και το Μάη οι εξεγέρσεις στη Φαλούντζα και τη Νασιρίγια, σε συνδυασμό με την ένταση των αντάρτικων επιθέσεων σε ολόκληρη τη χώρα αποκάλυψαν το βάθος της κρίσης. Λίγες μέρες πριν τις 30 Ιούνη, το πρώτο βήμα του υποτιθέμενου «εκδημοκρατισμού» του Ιράκ, η βία όχι μόνο δεν έχει σταματήσει αλλά έχει πάρει εκρηκτικές διαστάσεις. Το Σάββατο (12-6) δολοφονήθηκε ο υφυπουργός Εξωτερικών του Ιράκ, ενώ τις επόμενες μέρες ακολούθησε η δολοφονία του υπουργού Παιδείας. Παράλληλα εντάθηκαν οι επιθέσεις αυτοκτονίας και παγιδευμένων αυτοκινήτων, ιδιαίτερα ενάντια στα κέντρα στρατολόγησης για το νέο Ιρακινό στρατό (17-6). Το BBC μάλιστα μεταδίδει ότι η μεγαλύτερη αγωνία των αμερικανών είναι η ασφάλεια όσων Ιρακινών αποφασίσουν να καταλάβουν οποιοδήποτε κυβερνητικό πόστο, κάτι που τους μετατρέπει αυτόματα σε στόχους. Για αυτό η έδρα της Προσωρινής Ιρακινής Κυβέρνησης θα είναι το αρχηγείο των κατοχικών δυνάμεων στη Βαγδάτη! Το αρχηγείο του αμερικάνικου κατοχικού στρατού είναι το μόνο ασφαλές μέρος για τη νέα «ιρακινή» κυβέρνηση!
Μπροστά στο αδιέξοδο και το συνεχιζόμενο κύκλο αίματος τριγμοί εμφανίζονται στο εσωτερικό της ηγεσίας των Αμερικανών και τους συνεργάτες τους. Πρόσφατα αναγκάστηκε σε παραίτηση ο Τένετ, αρχηγός της CIA, σαν εξιλαστήριο θύμα της αποτυχημένης πολιτικής Μπους. Επιπλέον παραμερίστηκε ο πρώην εκλεχτός των ΗΠΑ Α. Τσαλαμπί από τη θέση του υποψήφιου ηγέτη του Ιράκ, με την κατηγορία ότι παρέδιδε μυστικές πληροφορίες στην κυβέρνηση του Ιράν.
Η μεταβίβαση εξουσίας σε καμία περίπτωση δεν θα φέρει τη σταθερότητα και την αποκλιμάκωση της βίας. Κι αυτό γιατί η νέα κυβέρνηση δεν έχει καμια κοινωνική υποστήριξη. Αντίθετα θα είναι μια κυβέρνηση μαριονέτα στα μάτια του Ιρακινού λαού. Ο νέος πρωθυπουργός, ο Ιγιάντ Αλάουι θεωρείται, και πράγματι θα είναι, ένας απλός υπάλληλος της κατοχικής δύναμης. Σύμφωνα με τους "New York Times" (11-6) από το 1968 έμενε στις ΗΠΑ, ενώ ολόκληρη τη δεκαετία του ‘90 ήταν συνεργάτης της CIA. Η ΠΙΚ θα είναι απροκάλυπτα ένα υποχείριο των Αμερικανών και δεν θα ξεγελάσει κανέναν Ιρακινό. Ο κατοχικός στρατός απλά θα μετονομαστεί σε «πολυεθνική» δύναμη, ενώ οι 150.000 στρατιώτες θα παραμείνουν υπό αμερικανική ηγεσία. Η ΠΙΚ θα στερείται οποιασδήποτε κυριαρχίας καθώς ακόμη και το πετρέλαιο (που υποτίθεται ότι βρίσκεται στη δικαιοδοσία της) θα υπόκειται σε «διεθνή επιτήρηση» που στην πράξη σημαίνει αμερικάνικο έλεγχο.
Γιατί γίνονται όλα αυτά; Γιατί ο αμερικάνικος ιμπεριαλισμός καλείται να συμβιβάσει τα ασυμβίβαστα. Από τη μια δεν μπορεί να φύγει από το Ιράκ, γιατί αυτό θα αποτελέσει χτύπημα στο διεθνές του κύρος σαν υπερδύναμη. Επιπλέον θα του στερήσει τον έλεγχο των πετρελαίων του Ιράκ, αλλά και ολόκληρης της Μέσης Ανατολής. Από την άλλη δεν υπάρχει τρόπος να παραμείνει στο Ιράκ και να μην παίζει το ρόλο της κατοχικής δύναμης, με ότι αυτό συνεπάγεται στην κλιμάκωση της βίας. Αν δοκιμάσει να παραχωρήσει δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση στους Ιρακινούς, αυτό θα σήμαινε κυβέρνηση ενάντια στους αμερικάνους, αφού δεν υπάρχει καμμιά πραγματική κοινωνική δύναμη που να τους υποστηρίζει. Η ψεύτικη παραχώρηση της εξουσίας με την παράλληλη αποστολή κι άλλων στρατιωτών (που σημαίνει κι άλλοι νεκροί αμερικανοί, και νέα τεράστια έξοδα) είναι το καλύτερο που μπορούν να σκεφτούν, αλλά ο κύκλος βίας και η αντίσταση των Ιρακινών δεν θα σταματήσουν. Δεν είναι τυχαίο που πολλοί αστοί αναλυτές μιλούν ανοιχτά για την πιθανότητα Λιβανοποίησης του Ιράκ, δηλαδή του εμφύλιου πολέμου και διαμελισμού του.
Το τέλμα αυτό αποκαλύπτει την αδυναμία και τα όρια του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού. Η κοινή αντίσταση Σιιτών και Σουνιτών ανεξάρτητα από θρησκευτικούς – εθνικούς διαχωρισμούς αποτελεί το σπέρμα της ενότητας σε ταξική βάση. Παρόλα αυτά το πρόγραμμα του Αλ Σάντρ και των άλλων ισλαμικών δυνάμεων το «καλύτερο» που μπορούν να φέρουν είναι ένα θεοκρατικό αυταρχικό καθεστώς τύπου Ιράν. Επιπλέον οι κλίκες των ανώτερων στρωμάτων των διαφορετικών εθνικών ομάδων βρίσκονται σε σύγκρουση γιατί προσπαθούν να εξασφαλίσουν καλύτερη θέση στη νομή της νέας εξουσίας. Μόνη διέξοδος προς τα μπρος είναι η ταξική ενότητα των εργαζομένων και των φτωχών ανθρώπων του Ιράκ, ανεξάρτητα από θρησκεία ή εθνότητα, και ο αγώνας για να πάρουνε την εξουσία στα δικά τους χέρια, με ένα σοσιαλιστικό πρόγραμμα.
