Τον Αύγουστο του 2016, ο αθλητής του αμερικάνικου φούτμπολ Κόλιν Κέπερνικ, άρχισε να γονατίζει κατά την ανάκρουση του αμερικανικού εθνικού ύμνου, σαν μια συμβολική πράξη διαμαρτυρίας απέναντι στις δολοφονίες Αφροαμερικανών από τις δυνάμεις τις αστυνομίας των ΗΠΑ.
Παρόλο που ο Κέπερνικ πλήρωσε ακριβά το τίμημα αυτής της διαμαρτυρίας, καθώς καμία ομάδα δεν ενδιαφέρθηκε να τον εντάξει στο δυναμικό της, από τότε ολοένα περισσότεροι αθλητές γονατίζουν ή υψώνουν τις γροθιές τους κατά την ανάκρουση του εθνικού ύμνου, ανοίγοντας τη συζήτηση μεταξύ οπαδών και αθλητών: ποια είναι η θέση και ο ρόλος του αθλητισμού στις πολιτικές διαμαρτυρίες, την αστυνομική βία, το ρατσισμό, τα κοινωνικά κινήματα;
Οι αντιδράσεις Τραμπ και Πενς
Οι κινήσεις αυτές έχουν προκαλέσει μια σειρά αντιδράσεων από το αμερικανικό κατεστημένο. Την Κυριακή 8 Οκτώβρη, ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Μάικ Πενς, βρέθηκε στην Ινδιανάπολη για να παρακολουθήσει τον αγώνα ανάμεσα στους Colts και τους 49ers.
Για άλλη μια φορά οι αθλητές γονάτισαν κατά τη διάρκεια της ανάκρουσης του εθνικού ύμνου. Ο Μάικ Πενς αποχώρησε από το γήπεδο και λίγη ώρα αργότερα δήλωσε:
«Έφυγα σήμερα από τον αγώνα, γιατί ο Πρόεδρος Τραμπ κι εγώ δεν πρόκειται να τιμήσουμε κανένα γεγονός που δε σέβεται τους στρατιώτες μας, τη σημαία μας και τον εθνικό μας ύμνο».
Είναι γεγονός ότι τόσο η ίδια η εκλογή του Τραμπ, όσο και οι ρατσιστικές δηλώσεις του, έχουν πυροδοτήσει ένα νέο κύμα διαμαρτυριών. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ σε μια ομιλία του στην Αλαμπάμα, αναφέρθηκε σε αυτές τις διαμαρτυρίες, με την ιδιαίτερη «λεπτότητα» που τον χαρακτηρίζει:
«Δε θα σας άρεσε να δείτε έναν από τους ιδιοκτήτες ομάδας του NFL (Εθνικό Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου) όταν κάποιοι δείχνουν ασέβεια προς τη σημαία, να τους λέει “Βγες έξω από το γήπεδο πουτάνας γιε. Έξω. Απολύεται. Απολύεται”;»
«Αυτή την Κυριακή διαλέγεις πλευρά»
Αυτές οι δηλώσεις ήταν αρκετές για να ξεσηκώσουν θύελλα αντιδράσεων ανάμεσα στους αθλητές. Το αποτέλεσμα ήταν σε μια μόλις μέρα, στις 24 Σεπτέμβρη, να γονατίσουν περισσότεροι αθλητές απ’ ότι στο σύνολο της προηγούμενης αγωνιστικής περιόδου.
Παίκτες από τους Βάλτιμορ Ρέιβενς, Μπάφαλο Μπιλς, Τζάκσονβιλ Τζάγκουαρ, Ντένβερ Μπρόνκος κ.α. γονάτισαν και σχημάτισαν αλυσίδα πιασμένοι από τους αγκώνες. Οι αθλητές των Πίτσμπουργκ Στίλερς αποφάσισαν να μη βγουν καν στον αγωνιστικό χώρο κατά τη διάρκεια ανάκρουσης του εθνικού ύμνου.
Η συγκεκριμένη μέρα συμπυκνώνεται στο εύστοχο σχόλιο του πρώην παίχτη Τσάρλς Ουόντσον:
«Αυτή είναι η Κυριακή που διαλέγεις πλευρά. Είναι αλήθεια. Εσύ σε ποια πλευρά είσαι;»
Πολλοί ήταν αυτοί που διάλεξαν. Σε πολλές ομάδες, συμμετείχαν και οι ιδιοκτήτες σ’ αυτή τη πράξη διαμαρτυρίας, υποστηρίζοντας τους αθλητές τους. Ο Μπρους Μάξγουελ, παίχτης του μπέιζμπολ, έγινε ο πρώτος λευκός αθλητής που συμμετείχε στη διαμαρτυρία γονατίζοντας.
Παίχτες του NBA ενάντια στον Τραμπ
Ταυτόχρονα, ένα νέο μέτωπο έχει ανοίξει ανάμεσα στον Τραμπ και τους παίχτες του NBA. Η παράδοση θέλει τους πρωταθλητές των αθλημάτων των ΗΠΑ να επισκέπτονται το Λευκό Οίκο και τον Αμερικανό Πρόεδρο. Η εκλογή του Τραμπ και οι ρατσιστικές του θέσεις προκάλεσαν την αντίδραση των Γκόλντεν Στέιτ Γουόριορς, με τον αρχηγό της ομάδας, Στεφ Κάρι, να δηλώνει ανοιχτά ότι δε θα παρευρεθεί στην εθιμοτυπική επίσκεψη. Πολύ σύντομα, όλοι οι συμπαίχτες του αποφάσισαν να κάνουν το ίδιο:
«Με αυτή την κίνηση θα δείξω πως δεν αποδέχομαι τη στάση του προέδρου μας, τόσο αυτά που λέει όσα κι αυτά που δεν λέει.
»Ελπίζω αυτό να εμπνεύσει τον κόσμο για μια αλλαγή σχετικά με το τι ανεχόμαστε σε αυτή τη χώρα, τι είναι αποδεκτό και σε ποια πράγματα είμαστε διατεθειμένοι να κάνουμε τα στραβά μάτια.
»Δε λέω πως η απουσία μας θα κάνει τα πράγματα ως εκ θαύματος καλύτερα, αλλά είναι μια ευκαιρία να ακουστεί η φωνή μας».
Με τη σειρά του ο Ταμπ, απάντησε ότι αποσύρει την πρόσκληση, ενώ ο ΛεΜπρόν Τζέιμς, παίχτης των Καβαλίερς, έγραψε σε tweet του
«Πάντοτε υπήρχε ρατσιστικό μίσος στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το ξέρουμε. Αλλά ο Ντόναλντ Τραμπ το επανέφερε στη μόδα!»
Η άμεση σύνδεση αθλητισμού και πολιτικής
Οι διαμαρτυρίες που έχουν ξεδιπλωθεί σε πολλά γήπεδα, είναι ένα σημαντικό βήμα. Βάζει για τα καλά τον αθλητισμό στην πολιτική, ξεπερνώντας τη λογική «είναι απλά ένα παιχνίδι», που για χρόνια κυριαρχούσε στον αμερικανικό αθλητισμό.
Σε κάθε περίπτωση, οι διαμαρτυρίες αυτές θα ενισχύσουν το κίνημα «Black Lives Matter» που δίνει σταθερά τη μάχη ενάντια στην αστυνομική βία κατά των μαύρων αντρών και γυναικών. Και σίγουρα, μπορούν να εμπνεύσουν πλατιά στρώματα, μέσα από τη δημοσιότητα και αναγνωρισιμότητά τους.
Κι αυτό αυτό με τη σειρά θα έδινε ώθηση στα κινήματα που έχουν αναπτυχθεί σε μια σειρά αμερικανικές πόλεις, όπως το κίνημα που διεκδικεί κατώτατο μισθό στα 15 δολάρια/ώρα, τον αγώνα για προσιτή και ποιοτική στέγαση, το κίνημα ενάντια στην αστυνομική βία κτλ.
Οπαδοί και αθλητές, μέσα από την κοινή τους δράση, μπορούν να οικοδομήσουν ένα μαζικό κίνημα που θα παλεύει ενάντια στο ρατσισμό, τις φυλετικές διακρίσεις, το σεξισμό και την καταπίεση μέσα και έξω από τα γήπεδα.
