Επιμέλεια άρθρων της Ιζαμπέλ Κέπλερ, LSR (Βραζιλία) και του Τζον Ντέηλ, γιατρού και μέλους του «Σοσιαλιστικού Κόμματος» (Βρετανία) από το site της CWI
Οι τρομακτικές συνέπειες του ξεσπάσματος του ιού Ζίκα στην Αμερική, μόλις έξι μήνες πριν από τους Ολυμπιακούς αγώνες της Βραζιλίας, εκθέτουν για άλλη μια φορά την ανικανότητα των κυβερνήσεων και των μεγάλων φαρμακευτικών εταιρειών να προστατέψουν τη δημόσια υγεία.
Στα τέλη Οκτώβρη του περασμένου έτους, το υπουργείο Υγείας της Βραζιλίας επιβεβαίωσε ότι ο ιός συνδέεται με τη μικροκεφαλία. Η επαρχία Περναμπούκο, στα βορειοανατολικά της χώρας, κηρύχτηκε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, μετά την καταγραφή πάνω από 500 κρουσμάτων ασθενειών που μεταδόθηκαν από τσίμπημα του κουνουπιού «Aedes aegypti», ανάμεσα στις οποίες, πέρα από τον ιό Ζίκα, περιλαμβάνεται ο Δάγκειος πυρετός κ.α. Τα κρούσματα Δάγκειου πυρετού αυξήθηκαν δραματικά, κατά 176%, τον περασμένο χρόνο.
Αυτή τη στιγμή είναι άμεση η ανάγκη της έρευνας πάνω στις ασθένειες για τις οποίες ευθύνεται το συγκεκριμένο είδος κουνουπιού, όπως επίσης η προσπάθεια απομάκρυνσης του από κατοικημένες περιοχές και η βελτίωση των συνθηκών υγιεινής και καθαριότητας στις πόλεις. Όλα αυτά όμως απαιτούν σημαντικά κονδύλια, την ώρα που οι δαπάνες για τη δημόσια υγεία συνεχώς μειώνονται!
Σε όλη την ήπειρο!
Από την εμφάνιση του ιού Ζίκα το Μάρτη του 2015 στη Βραζιλία, πάνω από 1,5 εκατομμύριο κάτοικοι της χώρας έχουν μολυνθεί. Από τότε μέχρι και σήμερα, ο ιός εξαπλώνεται από τη Νότια και Κεντρική Αμερική, μέχρι την Καραϊβική και το νότιο τμήμα των ΗΠΑ.
Αν και τα συμπτώματα της ασθένειας είναι γενικά ήπια, μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες για τις εγκύους. Στη Βραζιλία τα παιδιά που γεννιούνται με μικροκεφαλία έχουν αυξηθεί από 5,7 σε 99,7 για κάθε 100.000 γεννήσεις ανάμεσα στο 2014 και το 2015. Ο ιός όμως φαίνεται να σχετίζεται και με περιστατικά μιας παραλυτικής πάθησης σε ενήλικες, του συνδρόμου Guillain-Barré. Αν και πρόκειται για μια προσωρινή κατά κανόνα πάθηση, μπορεί να διαρκέσει για μήνες και απαιτεί εντατική θεραπεία και νοσηλεία.
Βραζιλία: Περικοπές δαπανών
Στη Βραζιλία, οι συνθήκες κάθε άλλο παρά ιδανικές για την αντιμετώπιση αντίστοιχων επιδημιών μπορούν να χαρακτηριστούν: οι περικοπές στις δημόσιες δαπάνες που έγιναν την περασμένη χρονιά (70 δισ. ρεάλ – περίπου 16 δις ευρώ) έχουν ήδη δραματικές συνέπειες σε τομείς όπως η Υγεία, η Παιδεία και η Τοπική Αυτοδιοίκηση. Η κυβέρνηση όμως έχει άλλες προτεραιότητες: μόνο η εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους της χώρας κοστίζει 13 φορές περισσότερο από το σύνολο των δαπανών για την Υγεία.
Για τα λαϊκά στρώματα της Βραζιλίας όμως το θέμα της Υγείας δεν είναι αστείο! Ο πληθυσμός πρώτα και κύρια των περιοχών που έχουν πληγεί από την ασθένεια, πρέπει να απαιτήσει από την κυβέρνηση άμεση πρόσληψη εργαζομένων στη δημόσια Υγεία, επαρκή διαγνωστικό εξοπλισμό και σωστή ενημέρωση από τα ΜΜΕ με στόχο την πρόληψη της μετάδοσης του ιού. Για να γίνουν όλα αυτά όμως, απαιτείται η άμεση αύξηση των δαπανών για την Υγεία, αντί να συνεχίζει η κυβέρνηση να γεμίζει τις τσέπες των τραπεζιτών!
Οι φτωχές οικογένειες σε αδιέξοδο
Οι κυβερνήσεις των χωρών που πλήττονται από τον ιό συμβουλεύουν τις γυναίκες να αποφύγουν την εγκυμοσύνη για τους επόμενους έξι μήνες με δύο χρόνια.
Για να εφαρμοστεί όμως αυτή η συμβουλή, απαιτείται ελεύθερη και εύκολη πρόσβαση σε μεθόδους αντισύλληψης, κάτι που κατά κανόνα δεν ισχύει. Επιπλέον, ο προγεννητικός έλεγχος είναι υποτυπώδης, ενώ ακόμη και στις χώρες όπου η άμβλωση είναι νόμιμη (στις περισσότερες από αυτές που έχουν πληγεί από τον ιό δεν είναι) η διαδικασία είναι δαπανηρή και έτσι μόνο τα ευκατάστατα στρώματα έχουν αυτή την επιλογή. Την ίδια ώρα, όπως είναι αναμενόμενο, οι παράνομες και βέβαια επικίνδυνες για τη ζωή των γυναικών αμβλώσεις αυξάνονται.
Τα παιδιά που γεννιούνται με μικροκεφαλία αντιμετωπίζουν φυσικές και μαθησιακές δυσκολίες σε όλη τη ζωή τους, ενώ χρειάζονται διαρκή φροντίδα. Οι περισσότεροι γονείς είναι φτωχοί, ενώ η κακή κατάσταση των κοινωνικών υπηρεσιών (που αγγίζει τα όρια της ανυπαρξίας) συνεπάγεται την αδυναμία αξιοπρεπούς φροντίδας των παιδιών όσων δεν μπορούν να πληρώσουν.
Όπως είναι συνηθισμένο σε αντίστοιχες περιπτώσεις, αυτοί που υφίστανται τις πιο δραματικές συνέπειες είναι οι εργαζόμενοι και οι φτωχοί. Όπως δήλωναν εκπρόσωποι της Παγκόσμιας Τράπεζας το 2013,
«Η ανισότητα πρόσβασης στην περίθαλψη είναι ο νούμερο ένα δολοφόνος για μητέρες και παιδιά».
Η επιδημία του ιού Ζίκα επιβεβαιώνει σήμερα ότι το σύστημα των ανισοτήτων, ο καπιταλισμός και οι θεσμοί, του δεν μπορούν να αλλάξουν αυτή την κατάσταση.
Φαρμακευτικές και κυβερνήσεις δεν επενδύουν στην υγεία των φτωχών
Αν και τα πρώτα δείγματα ότι ο ιός Ζίκα πρέπει να αντιμετωπιστεί σαν ένας σοβαρός κίνδυνος για την ανθρώπινη υγεία υπήρχαν ήδη από το πρώτο ξέσπασμά του το 2013, ο εμβολιασμός του πληθυσμού δεν κρίθηκε απαραίτητος.
Έτσι, οι μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες που δε βλέπουν κανένα ενδιαφέρον στο να επενδύσουν στην έρευνα για ένα εμβόλιο που μπορεί να μην αγοραστεί ποτέ, δεν ασχολήθηκαν με το θέμα. Αν και το κουνούπι που μεταδίδει την ασθένεια μπορεί να πετάξει μόλις 100-200 μέτρα, σκουπίδια όπως οι πλαστικές σακούλες, τα παλιά λάστιχα κ.α. αποτελούν ιδανική τοποθεσία για να γεννήσει τα αυγά του. Το μόνο που του χρειάζεται για να αναπαραχθεί είναι μια βροχόπτωση, ή λίγο στάσιμο νερό.
Ανάμεσα στο 1950 και το 1970, έγινε μια μεγάλη προσπάθεια εξάλειψης του κουνουπιού από τη Βόρεια και τη Νότια Αμερική, από οργανισμούς Υγείας και τοπικές κυβερνήσεις. Η προσπάθεια αυτή είχε σημαντικά αποτελέσματα όμως… διακόπηκε για να εξοικονομηθούν χρήματα!
Αυτή η λογική του «κέρδους πάνω απ΄όλα» απειλεί τη ζωή και την υγεία εκατομμυρίων ανθρώπων σε ολόκληρο τον πλανήτη. Η επιδημία του ιού Ζίκα είναι άλλη μια υπενθύμιση, ότι όσο μια χούφτα εταιρείες εξακολουθεί να ελέγχει ζωτικής σημασίας τομείς, όπως αυτός της ιατρικής και φαρμακευτικής έρευνας, όσο διεφθαρμένες κυβερνήσεις βάζουν στο τέλος της λίστας των προτεραιοτήτων τους την υγεία των πολιτών, μόνο οι πλούσιοι είναι πραγματικά ασφαλείς.
