Του Χάρη Σιδέρη
Τα διατροφικά σκάνδαλα έχουν γίνει πλέον κομμάτι της καθημερινότητας μας. Μια διαρκώς αυξανόμενη αίσθηση ότι δεν ξέρουμε τι είναι αυτό που φτάνει στο πιάτο μας κυριεύει τους καταναλωτές.
Το σκάνδαλο του ηλιελαίου είναι αποκαλυπτικό της καπιταλιστικής λογικής σε ένα ζήτημα τόσο σημαντικό για τη δημόσια υγεία όπως τα τρόφιμα. 14.000 τόνοι μολυσμένου με ορυκτέλεα ηλιέλαιου έχουν εισρεύσει στην αγορά, με τους ειδικούς να δηλώνουν ότι η συγκεκριμένη ποσότητα μάλλον αποτελεί ένα μικρό μόνο κομμάτι της συνολικής. Και αυτό γιατί όπως επισημαίνουν κάθε χρόνο τα διατροφικά σκάνδαλα που βλέπουν το φως της δημοσιότητας δεν ξεπερνούν το 5-5,5% των συνολικών κρουσμάτων. Άλλωστε ο ΕΦΕΤ που είναι αρμόδιος για ζητήματα που αφορούν τη δημόσια υγεία, κάθε άλλο παρά σαν ελεγκτικός μηχανισμός λειτουργεί. Οι ελλείψεις σε προσωπικό είναι τεράστιες. Συγκεκριμένα από τους 500 συνολικά εργαζόμενους που προβλέπονται για την ομαλή λειτουργία του, αυτή τη στιγμή υπάρχουν μόνο 180 εκ των οποίων οι 38 μέσω προγραμάτων stage και μόλις 100 ελεγκτές! Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να (υπο)λειτουργούν 6 από τις 13 υπηρεσίες που θα έπρεπε να έχει ο ΕΦΕΤ. Τα διάφορα δε σήματα που στέλνονται από χώρες της Ε.Ε. και αφορούν σε αλλοιωμένα προιόντα, τα χειρίζονται 3 εργαζόμενοι (το 2007 στάλθηκαν συνολικά περί τα 2.500 τέτοια σήματα – alerts).
Την ίδια στιγμή η εταιρία μέσω της οποίας φαίνεται ότι μπήκαν στην αγορά περίπου 1.200 τόνοι μολυσμένου ηλιελαίου από την Ουκρανία (Μάνος Α.Ε. – Βόλος), λειτουργεί με την ευγενική χορηγία της κυβέρνησης καθώς έχει λάβει επιδότηση ύψους 1,2 εκ. ευρώ για την παραγωγή βιοντίζελ! Τραγική ερωνεία; Μάλλον όχι, αν λάβουμε υπ΄ όψη ότι η εταιρία έπιασε το στόχο, προσφέροντας στην αγορά «βιοντίζελ» αλλά για «ανθρωποκινητήρες»… Παράλληλα οι μέχρι τώρα ποινές έχουν φτάσει το αστείο ποσό των 347.000 ευρώ και αφορούν 17 εταιρίες.
Τη βασική ευθύνη για το σκάνδαλο του ηλιελαίου αλλά και για όλα τα διατροφικά σκάνδαλα έχουν οι κυβερνήσεις και οι μεγαλοκαρχαρίες που κερδίζουν τις επιχορηγήσεις τους! Γιατί αφήνουν την αγορά τροφίμων ανοχύρωτη από ουσιαστικούς ελέγχους της ντόπιας παραγωγής και των εισαγωγών (οι έλεγχοι στα τελωνεία είναι ανύπαρκτοι), διαλύουν τους ελεγκτικούς μηχανισμούς (έλλειψη προσωπικού, προσλήψεις δικών τους παιδιών) και αδιαφορούν για τη δημιουργία του κατάλληλου νομικού πλαισίου, με αποτέλεσμα τα πλοία που μεταφέρουν πετρέλαια και σε κάποιο επόμενο ταξίδι τους τρόφιμα στις ίδιες δεξαμενές να μην είναι καν παράνομα!
Τα συμφέροντα των καταναλωτών και των επιχειρηματιών είναι αντικρουόμενα. Εκεί που ο καταναλωτής ζητάει ποιότητα και χαμηλές τιμές, ο επιχειρηματίας ζητάει συνεχή αύξηση του κέρδους, αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις που αυτό έχει στην ποιότητα και στην υγεία του καταναλωτή. Σ’ αυτή τη διαμάχη οι αστικές κυβερνήσεις έχουν διαλέξει στρατόπεδο. Φίλοι γι αυτούς είναι οι επιχειρηματίες. Ποιος δε θυμάται την απέλπιδα προσπάθεια της κυβέρνησης να διαφημίσει το τυποποιημένο λάδι (βλ. Εταιρίες) απέναντι στους μικροπαραγωγούς;
Έλεγχος της ποιότητας των τροφίμων που καταλήγουν στο πιάτο μας δεν πρόκειται να υπάρξει όσο σ΄ αυτή τη διαδικασία δε συμμετέχουν οι καταναλωτές με αποφασιστικό τρόπο και όσο η παραγωγή και οι εισαγωγές δεν ελέγχονται από τους εργαζόμενους. Τα καταναλωτικά αγαθά πρέπει να παράγονται με βάση της ανάγκες της κοινωνίας και όχι του κεφαλαίου!
