«Μπορούμε να ζήσουμε χωρίς χρυσό. Δεν μπορούμε να ζήσουμε χωρίς την Ίδη!» Αυτό είναι το βασικό σύνθημα που ακούγεται τις τελευταίες μέρες στις πλαγιές του βουνού Ίδη (ή αλλιώς τα βουνά Kaz) στην Τουρκία, όπως και στις γειτονικές πόλεις και χωριά! Με γρήγορους ρυθμούς, αναπτύσσεται ένα μαζικό κίνημα αντίστασης στα εξορυκτικά σχέδια της εταιρείας Dogu Biga, θυγατρικής της καναδικής Alamos Gold. Χιλιάδες άνθρωποι κατασκηνώνουν και διαδηλώνουν στις βουνοκορφές που βρίσκονται σε θανάσιμο κίνδυνο, απαιτώντας να σταματήσει η αποψίλωση του δάσους και να μπει οριστικά τέλος στα σχέδια για εξόρυξη χρυσού.
Εξορυκτικά σχέδια
Η εταιρεία έχει ήδη αρχίσει να εξαφανίζει δασικές εκτάσεις, προκειμένου να δώσουν τη θέση τους στις εξορυκτικές δραστηριότητες. Υπολογίζεται ότι μέχρι σήμερα έχουν κοπεί 195.000 δέντρα, την ώρα που η εταιρεία ισχυρίζεται ότι ο αριθμός είναι πολύ μικρότερος (13.400) και ότι μετά το πέρας των εργασιών, η περιοχή θα αναδασωθεί. Φυσικά κανείς δεν τους πιστεύει. Όπως δήλωσε η Rebiye Unuvar, αναπληρώτρια δήμαρχος του Τσανάκαλε, που συμμετέχει στο κίνημα ενάντια στις εξορύξεις:
«Μέσα σε έξι χρόνια θα φύγουν, έχοντας μετατρέψει την περιοχή σε έρημο. Θα παλέψουμε μέχρι τέλους για να σταματήσουμε την περιβαλλοντική σφαγή».
Πέρα όμως από την εξαφάνιση μεγάλων δασικών εκτάσεων, οι εξορύξεις θα επηρεάσουν το έδαφος, τον αέρα και τα νερά της περιοχής, προκαλώντας τεράστια ρύπανση, αφού για να αποκαλυφθεί το μετάλλευμα θα γίνεται χρήση κυανίου, ενός εξαιρετικά επικίνδυνου δηλητηρίου, που θα απελευθερωθεί στη φύση. Αν και η κυβέρνηση αρνείται ότι θα χρησιμοποιηθεί κυάνιο και ισχυρίζεται ότι οι εξορύξεις δε θα προκαλέσουν περιβαλλοντική ζημιά, δεν έχει καταφέρει να πείσει τους χιλιάδες ανθρώπους που μάχονται για τη σωτηρία του βουνού.
Από το Γκεζί στην Ίδη
Τα κινήματα υπεράσπισης του περιβάλλοντος και των δημόσιων χώρων δεν είναι ένα νέο φαινόμενο για την Τουρκία. Το 2013, το κίνημα για τη σωτηρία του πάρκου Γκεζί στην Κωνσταντινούπολη, έβγαλε μαζικά στους δρόμους τους κατοίκους και ιδιαίτερα τη νεολαία της. Ήταν ένα κίνημα με οργή, διάρκεια και αποφασιστικότητα, που αντιμετώπισε την άγρια καταστολή της κυβέρνησης Ερντογάν, εκατοντάδες συλλήψεις και βροχή από χημικά, ένα κίνημα που κατάφερε τελικά να περιορίσει την καταστροφική «ανάπλαση» του πάρκου.
Πάνω απ όλα, ήταν ένα κίνημα που έφερε στην επιφάνεια κι άλλα ζητήματα. Από τον αυταρχισμό της κυβέρνησης, μέχρι το βιοτικό επίπεδο της κοινωνίας και τις σκληρές πολιτικές λιτότητας. Σήμερα, υπάρχουν οι προοπτικές να επαναληφθεί ένα παρόμοιο σκηνικό, σε μια περιοχή πολύ μεγαλύτερης οικολογικής σημασίας. Το κίνημα όμως που γεννιέται στις πλαγιές της Ίδης, δεν είναι σημαντικό μόνο για τη διάσωση μιας περιοχής μοναδικής φυσικής ομορφιάς, αλλά και για τη δυνατότητα του να ταρακουνήσει την εταιρεία και την κυβέρνηση Ερντογάν. Μια κυβέρνηση που θεωρεί ότι μπορεί να κάνει ότι θέλει και να απαντάει με άγρια καταστολή σε κάθε μορφή αντίστασης.
Ανάγκη για συντονισμό
Τους τελευταίους μήνες και χρόνια, αναπτύσσονται στην περιοχή της Μεσογείου μια σειρά κινήματα αντίστασης σε καταστροφικές για το περιβάλλον και τις τοπικές κοινωνίες «επενδύσεις». Από τις Σκουριές της Χαλκιδικής, μέχρι τη Sierra de Foncuberta στην Ισπανία, από το Μαθιάτη της Κύπρου, μέχρι την Ίδη στην Τουρκία, αλλά και τις επιτροπές ενάντια στις εξορύξεις πετρελαίου και φυσικού αερίου στην Ήπειρο, οι τοπικές κοινωνίες αντιστέκονται στην επέλαση των πολυεθνικών. Κάποια από αυτά τα κινήματα βρίσκονται στα πρώτα τους βήματα, άλλα έχουν καταφέρει να πετύχουν κάποιες πρώτες νίκες, ή βρίσκονται σε φάση υποχώρησης και αναμονής.
Αυτό που μπορεί να αναζωογονήσει τα υπάρχοντα κινήματα και να δώσει ώθηση στα πρώτα βήματα αυτών που σήμερα γεννιούνται, είναι ο συντονισμός και οι κοινές δράσεις, η αλληλεγγύη, η αλληλοενημέρωση, η ανταλλαγή εμπειριών και μεθόδων. Ο κίνδυνος που αντιμετωπίζει η φύση και οι ανθρώπινες κοινωνίες είναι κοινός. Με κοινούς, συντονισμένους αγώνες, η αντίσταση στα σχέδιά τους έχει πολύ μεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχίας.
