Του Ανδρέα Παγιάτσου
Δημοσιεύουμε παρακάτω το 2ο μέρος του κειμένου «Η Αριστερά και η 20η Σεπτέμβρη – το τέλος ενός μεγάλου κύκλου». Δείτε το 1ο μέρος εδώ
Στη διάρκεια των προηγούμενων χρόνων διάφοροι σ. στις γραμμές του ΣΥΡΙΖΑ υποστήριζαν πως ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα μπορούσε ποτέ να γίνει ΠΑΣΟΚ και πως η τελική έκβαση της πορείας του ήταν ακόμη ανοικτή μέσα από τις μάχες που θα δίνονταν στο εσωτερικό του.
Το «Ξ» δεν συμφωνούσε μ’ αυτές τις αναλύσεις: επιμέναμε πως η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ θα υποτασσότανε στις πιέσεις της άρχουσας τάξης (πως θα ακολουθούσε, δηλαδή, ένα δρόμο παρόμοιο μ’ αυτόν που ακολούθησε και το ΠΑΣΟΚ) και πως ακριβώς γι’ αυτό το λόγο δεν θα μπορούσε να παραμείνει ενωμένος.
Το «Ξ» προέβλεπε, με βάση την πιο πάνω ανάλυση, την διάσπαση του ΣΥΡΙΖΑ σαν κάτι το αναπόφευκτο.
Η πορεία του ΣΥΡΙΖΑ ήταν προβλέψιμη
Εκτιμήσεις τέτοιου είδους δεν αποτελούν βέβαια «προφητείες» αλλά είναι αποτέλεσμα των εργαλείων ανάλυσης που χρησιμοποιεί κανείς. Η μαρξιστική Αριστερά, έχει από τη μια τα αναλυτικά εργαλεία του μαρξισμού κι από την άλλη την ιστορική εμπειρία, η οποία δεν είναι μόνο εθνική αλλά (οφείλει να είναι) και διεθνής. Τα εργαλεία ανάλυσης και πρόβλεψης υπάρχουν λοιπόν. Το αν τα χρησιμοποιεί κανείς ή όχι είναι θέμα επιλογής, θέμα ιδεολογικής και πολιτικής αντίληψης.
Η πορεία του ΣΥΡΙΖΑ, λοιπόν, δεν θα έπρεπε να είναι κάτι που έπεσε ξαφνικά από τον ουρανό σε ανυποψίαστους ανθρώπους και προκάλεσε σοκ. Σε πάρα πολλά άρθρα του «Ξ» προβλέπαμε εξελίξεις όπως αυτές που ζήσαμε πρόσφατα.
Το Ξεκίνημα έγραφε, για παράδειγμα, το Δεκέμβρη του 2013:
«Η ”φιλολαϊκή-αριστερή” κυβέρνηση [σημ: αυτό γραφόταν με βάση την πρόβλεψη, τότε, το Δεκέμβρη του 2013, ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα κέρδιζε τις εκλογές και θα έφτιαχνε κυβέρνηση συνεργασίας] θα βρεθεί έτσι κάτω από εξαιρετικά έντονες ταξικές πιέσεις. Αν αποφασίσει να υποχωρήσει στην πίεση των εργαζομένων τότε θα βρεθεί αντιμέτωπη με το σαμποτάζ στην οικονομία από το κεφάλαιο και από την ΕΕ και την έξοδο από το ευρώ. Αν αποφασίσει να υποχωρήσει στις πιέσεις του κεφαλαίου και της ΕΕ τότε θα έρθει σε σύγκρουση με την κοινωνία και το εργατικό κίνημα, πράγμα που θα σημαίνει:
- μαζική απογοήτευση μέσα σε μεγάλα τμήματα του εργατικού κινήματος και των λαϊκών στρωμάτων,
- μεταφορά αυτών των αντιθέσεων μέσα στον ίδιο τον ΣΥΡΙΖΑ με ένταση των εσωτερικών συγκρούσεων, πράγμα το οποίο θα σημαίνει διάσπαση του ΣΥΡΙΖΑ που κάτω από κάποιες συνθήκες θα μπορεί να είναι μεγάλη…
Τον Ιούνη του 2014, επτά μήνες πριν την εκλογή της προηγούμενης κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ –ΑΝΕΛ, γράφαμε (για μια ακόμη φορά) στο Ξεκίνημα:
«Η αριστερά του ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να ξέρει ότι η δεξιά πτέρυγα με την υποστήριξη της άρχουσας τάξης θα δώσουν τη μάχη για τον εξοβελισμό των αριστερών ριζοσπαστικών ιδεών από το εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ, όποιο και αν είναι το κόστος! Κι αυτό συμπεριλαμβάνει και τη διάσπαση του ΣΥΡΙΖΑ!»[1]
Φέτος, στις 23 Ιούνη 2015 (αρκετές μέρες πριν το Δημοψήφισμα της 5ης Ιούλη και την υποταγή του ΣΥΡΙΖΑ στην Τρόικα, στις 13 Ιούλη) σε άρθρο με τίτλο «Το τέλος του ΣΥΡΙΖΑ όπως τον ξέραμε» μιλούσαμε καθαρά για την επερχόμενη διάσπαση:
«…Στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ η ”μπάλα” βρίσκεται στην αριστερή του πτέρυγα. Θα κάνει το μεγάλο βήμα της καταψήφισης των προτάσεων του Αλέξη Τσίπρα όταν αυτές έρθουν στη βουλή;
Θα πάρει το ρίσκο του να βρεθεί εκτός ΣΥΡΙΖΑ κάτω από την επίθεση που θα δεχτεί;»[2]
Η ηγετική ομάδα δεν ήξερε που πήγαινε
Η ηγετική ομάδα γύρω από τον Αλέξη Τσίπρα, στο άκουσμα τέτοιων προβλέψεων θα χλεύαζε. Γι’ αυτούς, μέχρι πριν μερικούς μήνες, όλα αυτά ήταν «άνω ποταμών», γελοιότητες μακριά από κάθε πραγματικότητα.
Αποδείχτηκε όμως πως αυτοί που ήταν εκτός πραγματικότητας ήταν η ίδια η ηγετική ομάδα. Πήγε σε πόλεμο (με την Τρόικα) κραδαίνοντας «νεροπίστολο» απέναντι σε «πολυβόλα», μιλώντας για «αμοιβαία επωφελή διαπραγμάτευση» τη στιγμή που οι «εταίροι» ετοιμάζανε τη γκιλοτίνα. Οι «εταίροι» παγιδέψανε την ελληνική κυβέρνηση, την σύρανε, την γελοιοποίησαν, κλείσανε και τις τράπεζες και την υποχρέωσαν σε υποταγή!
Η εξήγηση του Α. Τσίπρα για όλα αυτά είναι πως «εκβιάστηκε» και πως «δεν υπήρχε άλλη επιλογή».
Το ότι εκβιάστηκε είναι γεγονός, όμως όφειλε να ήξερε πως θα εκβιαζόταν!
Μόνο και μόνο το ότι έκανε αυτή την παραδοχή, ότι δεν περίμενε πως ο Σόιμπλε και το ευρωπαϊκό διευθυντήριο θα εκβιάζανε την ελληνική κυβέρνηση, δείχνει πως το επιτελείο του Α. Τσίπρα πραγματικά δεν είχε ιδέα για τον πόλεμο στον οποίο πήγαινε! Αυτό ονομάζεται πολιτική αφέλεια!
Το δε επιχείρημα πως «δεν υπήρχε άλλη επιλογή» και πως «δεν κατατέθηκε άλλη πρόταση», απλά είναι ψέμα.
Υπήρχε εναλλακτική πρόταση, αλλά η ηγεσία Τσίπρα δεν ήθελε να την ακολουθήσει. Εναλλακτικές προτάσεις είχαν κατατεθεί από μεγάλο κομμάτι της Αριστεράς. Το «Ξ» εξηγούσε εδώ και χρόνια ότι υπήρχε εναλλακτική στο δρόμο των Μνημονίων η οποία περνούσε μέσα από τη σύγκρουση με την ΕΕ και την υιοθέτηση ενός σοσιαλιστικού διεθνιστικού προγράμματος[Δείτε ενδεικτικά 3, 4, 5, 6, 7]. Συνοπτικά οι προτάσεις του «Ξ» επαναλαμβάνονται στο τέλος του παρόντος κειμένου.
Το θέμα δεν είναι ο Τσίπρας…
Το θέμα όμως δεν είναι η ηγετική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ, είναι το κομμάτι εκείνο της Αριστεράς το οποίο μιλά στο όνομα του μαρξισμού και το οποίο όφειλε να μπορεί να εκτιμήσει πού θα κατέληγε ο Τσίπρας, όφειλε να προετοιμαστεί για αυτό το ενδεχόμενο ώστε να αποφευχθεί η ήττα που τελικά δεν αποφεύχθηκε.
Η αδυναμία της εκτός ΣΥΡΙΖΑ Αριστεράς, κύρια του ΚΚΕ και την ΑΝΤΑΡΣΥΑ δηλαδή, να προβλέψει την υποταγή της ηγεσίας και τη διάσπαση του ΣΥΡΙΖΑ μεταφράζεται, τελικά, σε κόστος για την ίδια αυτήν Αριστερά. Γιατί αν τα κόμματα της Αριστεράς, που μιλούν στο όνομα του Μαρξισμού, της επανάστασης και του σοσιαλισμού, μπορούσαν να κατανοήσουν την πραγματική διάσταση της σύγκρουσης στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ θα έπρεπε να είχαν τοποθετηθεί με τέτοιο τρόπο ώστε να ελκύσουν τις αριστερές δυνάμεις που θα φεύγανε (αναπόφευκτα, επαναλαμβάνουμε) από τον ΣΥΡΙΖΑ όταν η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ θα υποτασσότανε στους Τροϊκανούς.
Θα μπορούσε το ΚΚΕ, για παράδειγμα, αν ήταν ένα πραγματικά μαρξιστικό, επαναστατικό κόμμα όπως λέει πως είναι, να απευθύνεται με συντροφικό τρόπο στον κόσμο του ΣΥΡΙΖΑ, να τους προειδοποιεί ότι η ηγεσία τους κάποια στιγμή θα ξεπουλούσε όλα όσα τους υποσχόταν, έτσι ώστε στη φάση της διάσπασης του ΣΥΡΙΖΑ να προκύψει μια ένωση των δυνάμεων αυτών, με βάση μάλιστα τις αρχές και το πρόγραμμα του ΚΚΕ, αφού αυτά θα είχαν δοκιμαστεί και επιβεβαιωθεί στην πραγματική ζωή. Θα μπορούσε να προκύψει, έτσι, ένας νέος μαζικός φορέας της Αριστεράς.
Κάτι τέτοιο θα επέτρεπε στην Αριστερά (συνολικά) να μπει σε αντεπίθεση και να μετατρέψει την υποταγή του Τσίπρα σε μαζική άνοδο της Αριστεράς που μιλά στο όνομα του μαρξισμού και της επανάστασης – αντί του κατακερματισμού και του αδιεξόδου που βλέπουμε σήμερα.
Αν το ΚΚΕ είχε μια τέτοια λογική τα αποτελέσματα θα ήταν θεαματικά. Αν η ΑΝΤΑΡΣΥΑ έστω είχε αυτή την προσέγγιση τα αποτελέσματα, και πάλι θα ήταν εξαιρετικά καλύτερα από την εικόνα που έχουμε σήμερα.
Μέσα στη γενική υποχώρηση της Αριστεράς, από την άλλη, ο μεγάλος χαμένος από τις εξελίξεις είναι η ΛΑΕ. Ενώ σαν Αριστερή Πλατφόρμα του ΣΥΡΙΖΑ έλεγχε το 1/3 περίπου των κομματικών οργάνων, και ενώ συσπείρωσε το μεγαλύτερο αριθμό οργανώσεων της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς που κατάφερε ποτέ να συσπειρώσει κανείς (συνολικά γύρω στις 15) έμεινε εκτός βουλής.
Είναι εντελώς ξεκάθαρο ότι η ΛΑΕ έκανε, «κάπου», ένα πολύ σοβαρό λάθος. Αν αυτό εντοπιστεί και διορθωθεί τότε οι δυνατότητες που έχει είναι τεράστιες. Αν δεν υπάρχει διόρθωση πορείας, η ΛΑΕ θα αποτύχει.
Η (διεθνής) οικονομική κρίση και η μαρξιστική Αριστερά
Από το 2009 και μετά ξεκίνησε η πιο μεγάλη οικονομική κρίση στη σύγχρονη ιστορία της χώρας. Από το 2010 είχαμε την κάθοδο της Τρόικα και το ξεκίνημα της πιο βάρβαρης επίθεσης στα εργατικά δικαιώματα και το βιοτικό επίπεδο που «έζησε» ποτέ «ανεπτυγμένη» χώρα στον πλανήτη σε καιρό ειρήνης.
Η κρίση αυτή δεν ήταν απλά κρίση του ελληνικού χρέους, όπως έχουμε γράψει πάρα πολλές φορές στο Ξεκίνημα. Ήταν και παραμένει κρίση του καπιταλιστικού συστήματος η οποία είχε ξεκινήσει το 2007 από την αγορά κατοικίας στις ΗΠΑ, μετά επεκτάθηκε στο τραπεζικό σύστημα των ΗΠΑ (που είχαν χορηγήσει τα μαζικά στεγαστικά δάνεια σε καταναλωτές που δεν είχαν τη δυνατότητα να τα αποπληρώσουν) και στη συνέχεια έγινε διεθνής και πήρε το χαρακτήρα της «κρίσης χρέους». Η κρίση αυτή, 8 χρόνια μετά, ακόμα συνεχίζεται, όπως δείχνουν οι τελευταίες εξελίξεις στις αναδυόμενες οικονομίες, ιδιαίτερα την Κίνα, και την δραματική πτώση του διεθνούς εμπορίου.
Η κρίση του καπιταλισμού, ιδιαίτερα όταν είναι τόσο βαθιά όσο η σημερινή είναι η ώρα που περιμένουν οι δυνάμεις της επαναστατικής Αριστεράς. Το ΚΚΕ και η ΑΝΤΑΡΣΥΑ μιλούν στο όνομα του Μαρξισμού και της επαναστατικής Αριστεράς. Πρέπει να απαντήσουν στο ερώτημα:
- γιατί ενώ το σύστημα αντιμετωπίζει την πιο βαθιά κρίση του από τη δεκαετία του 1930, όπως επίσημα αναγνωρίζουν όλοι οι οικονομολόγοι του συστήματος,
- γιατί ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ αλλάζει ταξικό στρατόπεδο και αντιμετωπίζει κρίση ταυτότητας και πολλαπλή διάσπαση,
- γιατί ενώ το ΚΚΕ και η ΑΝΤΑΡΣΥΑ που περιμένανε αυτές ακριβώς τις εξελίξεις για να δυναμώσουν,
εξακολουθούν να βρίσκονται καθηλωμένα σε πολύ χαμηλά ποσοστά, με την απήχησή τους στην κοινωνία να μειώνεται αντί να αυξάνεται;
Παράνοια;
Ενώ το ΚΚΕ και η ΑΝΤΑΡΣΥΑ έχουν στην πραγματικότητα υποστεί μια ήττα, αρνούνται να αναγνωρίσουν την πραγματικότητα και να βγάλουν τα απαιτούμενα συμπεράσματα!
Διαβάζουμε στην απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ, στον Ριζοσπάστη, την επόμενη των εκλογών:
Το Κόμμα συγκέντρωσε ποσοστό 5,6% και διατήρησε τους 15 βουλευτές του. Αυτό το εκλογικό αποτέλεσμα εκφράζει το συνολικό αρνητικό ταξικό συσχετισμό δυνάμεων, τη γενικότερη υποχώρηση του εργατικού λαϊκού κινήματος σε συνθήκες βαθιάς καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης, το επίπεδο της ταξικής πάλης στη χώρα μας και διεθνώς.[8]
Έτσι, σύμφωνα με την ηγεσία του ΚΚΕ, το εκλογικό αποτέλεσμα αντανακλά την υποχώρηση του εργατικού λαϊκού κινήματος. Ούτε καν κάποια υποψία αναζήτησης κάποιου πιθανού λάθους που θα έπρεπε να διορθωθεί από το κόμμα.
Αυτό που επίσης δεν λέει η ανακοίνωση της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ είναι ότι η απήχηση του κόμματος μειώνεται από χρόνο σε χρόνο ή από εκλογές σε εκλογές. Αυτό είναι ένα θέμα εξαιρετικής σημασίας και πρέπει να είναι κανείς «αλλού» για να μην το σημειώνει. θα ασχοληθούμε στη συνέχεια του κειμένου.
Παρόμοιος είναι ο τρόπος που αντιμετωπίζει το ζήτημα η ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Στην απόφαση της Κεντρικής συντονιστικής της Επιτροπής για το αποτέλεσμα των εκλογών διαβάζουμε:
«Οι εκλογές της 20ης Σεπτέμβρη διεξήχθησαν στο έδαφος του ασφυκτικού πλαισίου που διαμόρφωσε η νέα μνημονιακή συμφωνία που ψήφισε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ- ΑΝΕΛ…
»…Οι παραπάνω εξελίξεις δημιουργούν έναν αρνητικό πολιτικό συσχετισμό δύναμης, που αποτυπώθηκε και στο κοινοβουλευτικό αποτέλεσμα των εκλογών της 20ης Σεπτεμβρίου.
»Η εκλογική συνεργασία ΑΝΤΑΡΣΥΑ-ΕΕΚ … κατάφερε να αυξήσει το ποσοστό της και να αυξηθεί σε απόλυτο αριθμό ψήφων, παρά τον αποκλεισμό της από τη δημόσια συζήτηση…
»Το εκλογικό αποτέλεσμα … αποτελεί μια σημαντική παρακαταθήκη για την αντι-ΕΕ αντικαπιταλιστική αριστερά, που έδωσε μια δύσκολη μάχη μέσα σε ένα πολύ σύντομο χρονικό διάστημα..»[9]
Πόσο δείχνουν αυτού του είδους οι αναλύσεις μια γειωμένη, ρεαλιστική και ισορροπημένη αντίληψη για το τι πραγματικά συμβαίνει; Ας δούμε λίγο πιο αναλυτικά κάποιους αριθμούς.
