Της Ελένης Μήτσου
Στις 2 Μαρτίου, η νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή έδωσε την έγκρισή της για την καλλιέργεια μιας γενετικά τροποποιημένης (γ.τ.) πατάτας στην Ε.Ε. Πρόκειται για την «πατάτα» με την ονομασία Amflora, που δημιουργήθηκε στα εργαστήρια του γερμανικού ομίλου BASF.
Είναι η πρώτη φορά από το 1998 που εγκρίνεται η καλλιέργεια μεταλλαγμένου οργανισμού στα εδάφη της Ε.Ε. Μέχρι σήμερα, στην Ε.Ε. καλλιεργούνταν μόνο μια ποικιλία γ.τ. τροποποιημένου καλαμποκιού (το ΜΟΝ 810 της Monsanto), ενώ τα υπόλοιπα μεταλλαγμένα που κατέληγαν – και συνεχίζουν να καταλήγουν – στο πιάτο μας ήταν προϊόντα εισαγωγής.
Ο κίνδυνος από την καλλιέργεια γ.τ. oργανισμών
Στη φύση τα συγγενή είδη φυτών ανταλλάσσουν γονίδια μεταξύ τους. Έτσι γονίδια από τα γ.τ. φυτά που καλλιεργούνται μπορούν να μεταφερθούν (π.χ. μέσω της γύρης) και να μολύνουν γενετικά τα συγγενικά τους είδη, είτε πρόκειται για καλλιέργειες είτε για τους άγριους προγόνους των καλλιεργούμενων φυτών. Στις χώρες που επιτρέπεται η καλλιέργεια γ.τ. φυτών, η επιμόλυνση των συμβατικών και βιολογικών καλλιεργειών έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο Καναδάς, στον οποίο η γ.τ. ελαιοκράμβη έχει επιμολύνει το σύνολο των αντίστοιχων συμβατικών και βιολογικών καλλιεργειών. Ένα άλλο παράδειγμα αποτελεί μια γ.τ. ποικιλία ρυζιού, που καλλιεργήθηκε για μια χρονιά σε πειραματικούς αγρούς στις ΗΠΑ και είχε ως αποτέλεσμα τη μόλυνση ενός σημαντικού τμήματος της παραγωγής ρυζιού καθώς και του αποθεμάτων σπόρων της χώρας.
Η γενετική μόλυνση δεν είναι αναστρέψιμη. Σ’ αυτό ποντάρουν οι εταιρίες βιοτεχνολογίας, πιστεύοντας πως όταν ένα μεγάλο τμήμα των συμβατικών και βιολογικών καλλιεργειών στις 5 ηπείρους επιμολυνθεί, η αντίσταση στα μεταλλαγμένα θα σταματήσει, καθώς θα έχει δημιουργηθεί μια τετελεσμένη κατάσταση από την οποία δεν θα υπάρχει πια επιστροφή …
Η «μεταλλαγμένη» κυρία Δαμανάκη
Στις 2 Μαρτίου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ψήφισε ομόφωνα υπέρ της καλλιέργειας της μεταλλαγμένης πατάτας Αmflora στην Ε.Ε. ενώ ενέκρινε και την κυκλοφορία 3 ακόμα γενετικά τροποποιημένων ποικιλιών καλαμποκιού της εταιρίας Monsanto στην ευρωπαϊκή αγορά. Ανάμεσα στους Επιτρόπους που ψήφισαν υπέρ, ήταν και η Ελληνίδα Επίτροπος Μαρία Δαμανάκη – ναι, αυτή που ήταν στο Πολυτεχνείο.
Όσο η Δαμανάκη άνοιγε της πόρτες της Ευρώπης διάπλατα στα μεταλλαγμένα, το κόμμα της στην Ελλάδα καθησύχαζε την κοινή γνώμη δια στόματος της Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Μπατζελή, η οποία δήλωνε επίσημα, ότι η καλλιέργεια της γ.τ. πατάτας δεν θα επιτραπεί στην Ελλάδα – γιατί να την καλλιεργήσουμε άλλωστε, όταν μπορούμε να την εισάγουμε έτοιμη και συσκευασμένη σε μορφή ζωοτροφής από κάποια άλλη χώρα της Ε.Ε.; Η προώθηση των μεταλλαγμένων μπορεί να γίνει με πολλούς τρόπους και το ΠΑΣΟΚ φαίνεται να επέλεξε αυτόν με τον μικρότερο πολιτικό κόστος.
Έγκλημα χωρίς τιμωρία;
Αλλεργίες, καρκίνοι, ασθένειες του μυϊκού και νευρικού συστήματος είναι μόνο μερικές από τις συνέπειες που έχουν καταγραφεί από τους επιστήμονες να συνδέονται με την κατανάλωση των γ.τ. οργανισμών. Κι’ όμως η BASF είναι έτοιμη να μας ταίσει μεταλλαγμένα με δραματικές συνέπειες στην υγεία για να κερδίζει 40 εκ. ευρώ το χρόνο – και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή της δίνει όλο το νομικό οπλοστάσιο που χρειάζεται για να το κάνει. Το κεφάλαιο και οι πολιτικοί του εκπρόσωποι στην Κομισιόν, την Ευρωβουλή και τα εθνικά κοινοβούλια δεν διστάζουν να εισάγουν στα οικοσυστήματα και την τροφική αλυσίδα γ.τ. οργανισμούς που οι μακροχρόνιες συνέπειες τους στο περιβάλλον είναι απρόβλεπτες και οι επιπτώσεις τους στην υγεία εκατομμύριων ανθρώπων τρομαχτικές – αρκεί αυτό να είναι καλό για τις «αγορές», αρκεί να βγαίνουν κέρδη για τις πολυεθνικές και εθνικές επιχειρήσεις στον τομέα των τροφίμων.
Απέναντι σ’ αυτό το έγκλημα η αριστερά και τα συνδικάτα έχουν χρέος να μπουν μπροστά και να οργανώσουν ένα μαζικό εργατικό και νεολαϊίστικό κίνημα που θα δώσει τη μάχη ενάντια στα μεταλλαγμένα, τη μάχη για την ασφάλεια των τροφίμων, για την υγεία μας και το περιβάλλον.
Τα χαρακτηριστικά της γ.τ. πατάτας Amflora και οι κίνδυνοι για την υγεία μας
Η γ.τ. πατάτα Amflora θα χρησιμοποιηθεί κυρίως στη βιομηχανία, ενώ παράγωγά της θα χρησιμοποιηθούν και για ζωοτροφές.
Το άμυλο της πατάτας είναι ένας συνδυασμός που αποτελείται κατά 75-80% από αμυλοπικτίνη και 20-25% από αμυλόζη. Καθώς η βιομηχανία χρειάζεται όμως μόνο την αμυλοπικτίνη (χρησιμοποιείται στην κατασκευή χαρτιού, υφασμάτων, κόλας κα.) η BASF τροποποίησε γενετικά την πατάτα με τέτοιο τρόπο ώστε το ποσοστό της σε αμυλοπικτίνη να είναι 89% και έτσι η διαδικασία διαχωρισμού των δυο ειδών αμύλου να γίνει πιο οικονομική.
Η περιεκτικότητα κατά 89% σε αμυλοπικτίνη δεν είναι όμως η μόνη αλλαγή που έχει γίνει στην Amflora. Η γ.τ. πατάτα της BASF περιέχει ένα γονίδιο ανθεκτικότητας στην καναμισίνη και τη νεομυκίνη, που περιέχονται σε πολλά αντιβιοτικά.
Το ανθεκτικό στα παραπάνω αντιβιοτικά γονίδια θα περάσει στο DNA των ζώων που θα τραφούν με τη γ.τ. πατάτα και στη συνέχεια στο DNA των ανθρώπων που θα καταναλώσουν το κρέας, το γάλα και άλλα προϊόντα από αυτά τα ζώα. Το αποτέλεσμα θα είναι οι αντιβιώσεις καναμισίνης και νεομυκίνης να μην «πιάνουν» πλέον στον άνθρωπο και μια σειρά ασθένειες που αντιμετωπίζονται με αυτές να είναι εξαιρετικά δύσκολο να θεραπευτούν. Αξίζει εδώ να σημειώσουμε πως ο κίνδυνος αυτός αναγνωρίζεται ακόμα και από την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (ΕFSA) η οποία κατά τα άλλα κρίνει τους γ.τ. οργανισμούς, στην συντριπτική τους πλειοψηφία, ασφαλείς για την ανθρώπινη υγεία.
Το ανθεκτικό στα αντιβιοτικά γονίδιο είναι όμως ένας μόνος από τους κινδύνους που ελλοχεύουν από τους γ.τ. οργανισμούς… Δυστυχώς, λόγω του περιορισμένου χώρου, δεν είναι δυνατό να περιγράψουμε εδώ το σύνολο των επιπτώσεων των γ.τ. οργανισμών στην υγεία των ανθρώπων και το περιβάλλον. Θα αναφέρουμε μόνο το εξής: Την επικινδυνότητα των μεταλλαγμένων και την αντίθεσή τους με αυτά τονίζουν μεταξύ άλλων η «Union of Concerned Scientists», στην οποία συμμετέχουν περισσότερες από 1000 επιστημονικές οργανώσεις, πολλά μέλη των οποίων είναι κάτοχοι νόμπελ, η έγκριτη ιατρική επιθεώρηση «Lancet», η Βρετανική Ιατρική Ένωση στην οποία ανήκουν 100.000 γιατροί και η αντίστοιχη Γερμανική με 325.000
Μεταλλαγμένα στο πιάτο μας
Σήμερα στην Ε.Ε. κυκλοφορούν 15 γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί. Πρόκειται κυρίως για γ.τ. καλαμπόκι, σόγια, ελαιοκράμβη, που εισάγονται από χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Ν. Αφρική, η Αργεντινή, η Βραζιλία, η Κίνα κ.α. Δεν τρώτε κανένα από τα παραπάνω; Αυτό δεν σημαίνει δυστυχώς ότι δεν καταναλώνετε μεταλλαγμένα. Παράγωγα των τριών αυτών φυτών βρίσκονται στα περισσότερα επεξεργασμένα τρόφιμα. Λεκιθίνη σόγιας (Ε322), γλυκόζη, αμυλοσιρόπια, φυτικά έλαια κ.α. είναι συστατικά που βρίσκονται σε προϊόντα όπως οι σοκολάτες, τα γλυκά, οι πίτες, τα σάντουιτς, τα σνακ κοκ. Τα μεταλλαγμένα μπορούν να καταλήξουν στο πιάτο μας μέσω μιας ακόμα οδού. Το καλαμπόκι και η σόγια χρησιμοποιούνται ως ζωοτροφές. Και οι ζωοτροφές αυτές αποτελούνται είτε από 100% μεταλλαγμένους σπόρους, είτε περιέχουν συχνά ένα ποσοστό μεταλλαγμένων σπόρων. Τα γ.τ. γονίδια των φυτών, μπορούν να επιβιώσουν στο πεπτικό σύστημα των ζώων, και στη συνέχεια να περάσουν στον ανθρώπινο οργανισμό μέσω της κατανάλωσης του κρέατος, του γάλακτος και άλλων κτηνοτροφικών προϊόντων.
_________________________
