Της Ελένης Μήτσου
Όλοι αποδέχονται ότι ο αγώνας της νεολαίας χρειάζεται να συντονιστεί. Πόσοι όμως αποδέχονται ένα συντονιστικό που δεν είναι κάτω από τον έλεγχό τους…
Φοιτητικά Συντονιστικά
Με το τέλος κάθε φοιτητικής διαδήλωσης οι φοιτητές καλούνται να συμμετέχουν στη συνεδρίαση του Συντονιστικού. Για τους «παλιούς» η κατάσταση είναι γνωστή. Στο «συντονιστικό» θα προεδρεύουν φοιτητές της ΕΑΑΚ (πρόσκειται στο ΜΕΡΑ και το ΕΝΑΝΤΙΑ). Το 80% των τοποθετήσεων θα γίνονται από φοιτητές της ΕΑΑΚ, ενώ η «απόφαση του συντονιστικού» θα είναι το αποτέλεσμα όχι κάποιας ψηφοφορίας (τέτοια δεν υπάρχει ούτε για δείγμα), αλλά της «σύνθεσης» των απόψεων των εξής οργανώσεων: ΝΑΡ, ΑΡΑΝ, ΑΡΑΣ – δηλαδή των βασικών συνιστωσών της ΕΑΑΚ.
Πρόκειται για ένα «συντονιστικό» στο οποίο η Αριστερή Ενότητα (Αρ.Εν.- συνεργασία παρατάξεων που πρόσκεινται στο ΣΥΡΙΖΑ) και οι άλλες αριστερές παρατάξεις, κάθε φορά φιμώνονται. Για παράδειγμα, στο τελευταίο συντονιστικό του Δεκέμβρη του 2008, από την Αρ.Εν. κατάφεραν να τοποθετηθούν (μετά από πολλή πίεση και καυγά) μόλις 4 φοιτητές, σε σύνολο 20 και τοποθετήσεων. Γιατί; Απλά και μόνο γιατί το «προεδρείο» δεν έδινε το λόγο σε εκπροσώπους της ΑρΕν. Και με ποια αιτιολογία; Αν είναι κανείς τόσο τυχερός ώστε το προεδρείο να του «εξηγήσει», θα μάθει ότι «η ΑρΕν στις σχολές δεν αποτελεί πολιτική πρωτοπορία», οπότε δεν δικαιούται να πάρει το λόγο, και άλλα τέτοια φαιδρά.
Όσο για τους ανένταχτους φοιτητές, τη μεγάλη δηλαδή πλειοψηφία κάθε κινήματος,… αυτοί δεν πρόκειται ποτέ να έχουν την ευκαιρία να τοποθετηθούν.
Από την άλλη πλευρά, η ΠΚΣ (ΚΝΕ), δεν συμμετέχει στο παραπάνω συντονιστικό – κάνει τα δικά της….
Μαθητικά «Συντονιστικά»
Μια ανάλογη κατάσταση υπάρχει και στα μαθητικά «συντονιστικά». Μόνο που εκεί το πάνω χέρι το έχει το ΚΚΕ. Το ΣΑΣΑ (Συντονιστικό Αγώνα Σχολείων Αθήνας) είναι ένα «συντονιστικό» που καλείται μέσα από τις σελίδες του Ριζοσπάστη, αποτελείται από μαθητές της ΚΝΕ και τους καθοδηγητές τους και δεν γίνεται ποτέ καμία ψηφοφορία. Αντίστοιχα «συντονιστικά» υπάρχουν και στις άλλες πόλεις. Το ΣΑΣΑ ακολουθεί την διασπαστική πολιτική και των απομονωτισμό του ΚΚΕ. Οι μαθητές καλούνται πάντα σε διαδηλώσεις με το ΠΑΜΕ, ενώ αν προσπαθήσουν μαθητές από άλλο χώρο ή οργάνωση να συμμετέχουν στη συνεδρίαση του ΣΑΣΑ περνούν από 40 κύματα: άλλοτε δεν τους αφήνουν να μπούνε στο χώρο της συνεδρίασης, άλλοτε οι τοποθετήσεις κόβονται από οργανωμένα γιουχαΐσματα και φωνές, κοκ.
Έλλειψη δημοκρατίας, σημαίνει απομαζικοποίηση…
Όταν στα σημερινά συντονιστικά οι «μεγάλες δυνάμεις» του φοιτητικού και του μαθητικού χώρου (ΕΑΑΚ και ΠΚΣ αντίστοιχα) διώχνουν ή φιμώνουν τις διαφορετικές απόψεις, τότε, αντικειμενικά περιορίζουν τη μεγάλη μάζα του φοιτητικού κινήματος στο ρόλο του παρατηρητή. Στερούν δηλαδή από τον μέσο αγωνιστή το δικαίωμα να συμμετέχει σε μια ελεύθερη και δημοκρατική ανταλλαγή απόψεων και σε μια συνδιαμόρφωση θέσεων και σχεδίου δράσης για το κίνημα.
Όμως κίνημα δεν είναι τα μερικές εκατοντάδες μέλη των συγκεκριμένων οργανώσεων. Είναι οι πολλές δεκάδες χιλιάδες της «βάσης» που κατεβαίνουν στους αγώνες – και αυτοί δεν είναι πειθήνια όντα, να ακολουθούν κάποιες κομματικές ηγεσίες που δεν τους δίνουν το δικαίωμα του λόγου. Είναι σκεπτόμενοι αγωνιστές, έχουν άποψη – αλλά δεν έχουν ευκαιρία να την εκφράσουν. Έχουν κριτική προς την ηγεσία, αλλά αυτή δεν ακούγεται.
Όταν λοιπόν κάποιοι στερούν από το μαζικό κίνημα το δικαίωμα να παίρνει αυτό τις αποφάσεις που αφορούν το ίδιο, τότε, αυτό που προκύπτει δεν είναι απλά ένα (πολύ σημαντικό) ηθικό ζήτημα.
Προκύπτει η αποξένωση των δεκάδων χιλιάδων της «βάσης». Και όταν προκύψουν ερωτηματικά, ή διλήμματα, όταν το κίνημα μπει σε μια δύσκολη φάση, όταν οι επικεφαλής του κινήματος εμφανίζουν αδυναμίες ή λάθη τα οποία αδυνατούν να διορθώσουν, τότε, αν η βάση του κινήματος δεν έχει τρόπο να παρέμβει, να εκφράσει άποψη, να αλλάξει την πορεία των πραγμάτων, τι θα κάνει; Είναι απλό: θα εγκαταλείψει τη μάχη.
Έλλειψη δημοκρατίας σημαίνει υπόσκαψη της μαζικότητας του κινήματος. Οι μόνοι που δεν μπορούν να το καταλάβουν αυτό είναι αυτοί που δεν ενδιαφέρονται να το καταλάβουν.
…σημαίνει διασπάσεις…
Όταν ένα τμήμα της αριστεράς αποκλείεται από τις διαδικασίες των συντονιστικών, τότε ωθείται στο να δημιουργήσει δικό της «συντονιστικό».
Ήδη στο χώρο των μαθητών πέρα από το ΣΑΣΑ υπάρχει το Συντονιστικό Αλέξανδρος Γρηγορόπουλος (πρωτοβουλία της νεολαίας ΣΥΝ), που αποτελεί μια φιλότιμη προσπάθεια να απεξαρτηθούν οι μαθητικοί αγώνες από το καπέλο της ΚΝΕ. Την ίδια στιγμή μια σειρά άλλων οργανώσεων (ΕΝΑΝΤΙΑ, αναρχικοί) προσπαθούν να φτιάξουν τα δικά τους μαθητικά συντονιστικά.
Όταν όμως φτάνουμε στην αστεία κατάσταση όπου σχεδόν κάθε κόμμα έχει το δικό του συντονιστικό, η έννοια του συντονιστικού, δηλαδή του οργάνου που θα συντονίσει τον αγώνα, έχει χάσει κάθε νόημα και το κίνημα οδηγείται σε μια ακόμα μεγαλύτερη πολυδιάσπαση.
…και σημαίνει ανεξέλεγκτες ηγεσίες, ανίκανες να διορθώσουν τα λάθη τους.
Ας πάρουμε για παράδειγμα το 2006-7 όταν διαδοχικά κατέβηκαν στον αγώνα δάσκαλοι, μαθητές και φοιτητές. Εκείνος ο αγώνας δεν νίκησε. Οι δάσκαλοι, μετά από 6 βδομάδες απεργίες επέστρεψαν χωρίς να κερδίσουν τίποτα – αυτό ονομάζεται ήττα μιας απεργίας. Οι μαθητές επίσης δεν κέρδισαν τίποτα. Και οι φοιτητές, ενώ κατάφεραν να ακυρώσουν την αναθεώρηση του άρθρου 16 του Συντάγματος, δεν μπόρεσαν να εμποδίσουν το πέρασμα του νόμου πλαίσιο.
Ο αγώνας όμως αυτός που κράτησε 10 ολόκληρους μήνες μπορούσε να είχε νικήσει. Τα λάθη που έγιναν από τους επικεφαλής, τα παρουσιάζουμε αναλυτικά στην μπροσούρα «Τα ΕΑΑΚ και το μεγάλο φοιτητικό κίνημα του 2006-7» (https://xekinima.org/polkeim/keim9.php).
Ποια συμπεράσματα έχουν βγάλει οι «ηγεσίες» των φοιτητών, μαθητών κλπ από εκείνο το κίνημα, αντιμέτωπες με ένα επίσης μεγάλο κίνημα, σήμερα; ΚΑΝΕΝΑ! Ποτέ, ούτε τα ΕΑΑΚ ούτε η ΚΝΕ/ΠΚΣ δεν επιχείρησαν κανενός είδους απολογισμό του κινήματος 2006-7!
Η μόνη δύναμη που θα μπορούσε να τους αναγκάσει να συζητήσουν σοβαρά ένα απολογισμό του κινήματος, θα ήταν η βάση του κινήματος. Αλλά αυτή δεν έχει φωνή. Για να την αποκτήσει πρέπει να προχωρήσει σε συντονιστικά όργανα, που να την εκπροσωπούν και τα οποία να χαρακτηρίζονται από δημοκρατική λειτουργία.
Για τη δημοκρατική λειτουργία των συντονιστικών
Δημοκρατικά και συλλογικά συντονιστικά σημαίνει συντονιστικά (κεντρικό ή πόλεων) που να αποτελούνται από εκλεγμένους αντιπρόσωπους διαφορετικών σχολών ή σχολείων αντίστοιχα.
Οι αντιπρόσωποι αυτοί θα πρέπει να είναι εκλεγμένοι από τις γενικές συνελεύσεις των σχολείων ή των σχολών τους, να έχουν την ευθύνη του απολογισμού, δηλαδή της ενημέρωσης των γενικών συνελεύσεων των χώρων τους και να είναι ανά πάσα στιγμή ανακλητοί – δηλαδή η γενική τους συνέλευση να μπορεί να τους αντικαθιστά αν κρίνει ότι δεν ανταποκρίνονται επαρκώς σε όσα η γενική συνέλευση ζητά απ’ αυτούς.
Η εκλογή αντιπροσώπων από τις γενικές συνελεύσεις θα πρέπει να περιλαμβάνει τόσο μέλη παρατάξεων όσο και ανένταχτους αγωνιστές.
Η παρουσία αντιπροσώπων δεν αναιρεί το ανοιχτό των συνεδριάσεων των συντονιστικών και την ελευθερία του οποιουδήποτε να παρευρίσκεται και να εκφράζεται. Όμως η ευθύνη των αποφάσεων πρέπει να ανήκει στους αντιπροσώπους των εκατοντάδων σχολών κι όχι στις εκατοντάδες «παρόντες» 6-7 σχολών.
Ουτοπικό; Κάθε άλλο
Κι’ αν το παραπάνω σχήμα φαίνεται ουτοπικό η ιστορία έχει αποδείξει ότι δεν είναι.
Θα μπορούσαμε να πάμε τόσο πίσω όσο τα Σοβιέτ (επιτροπές αγώνα) στη ρωσική επανάσταση του 1917, τα οποία λειτουργούσαν με εκλεγμένους και ανακλητούς αντιπροσώπους. Αν δεν υπήρχε αυτή η δημοκρατία οι Μπολσεβίκοι δεν θα μπορούσαν ποτέ να κατακτήσουν την πλειοψηφία στα Σοβιέτ με βάση την οποία προχώρησαν στην επανάσταση του Οκτώβρη του ’17.
Έχουμε, ακόμα, ένα πολύ πιο πρόσφατο παράδειγμα. Στη Γαλλία το 2006, οι φοιτητές έδωσαν τον αγώνα ενάντια στο νόμο CPE (για πρωτο-προσλαμβανόμενους εργαζόμενους) στηριγμένοι σε αντιπροσωπευτικά συντονιστικά. Αυτό τους βοήθησε να πετύχουν μια περήφανη νίκη, ανατρέποντας ένα νόμο, τον οποίο το γαλλικό κοινοβούλιο είχε ήδη ψηφίσει!
Η πρότασή μας για τα συντονιστικά
Η πρόταση μας λοιπόν για το σημερινό κίνημα είναι η δημοκρατική λειτουργία των συντονιστικών με εκλεγμένους και ανακλητούς αντιπροσώπους αλλά και η δημιουργία κοινού συντονιστικού μαθητών – φοιτητών – εκπαιδευτικών όλων των βαθμίδων, έτσι ώστε όλοι οι κλάδοι της παιδείας να συντονιστούν και να δημιουργηθεί ένα πανεκπαιδευτικό μέτωπο αγώνα.
Την ίδια στιγμή το κοινό συντονιστικό θα πρέπει να λειτουργεί όχι μόνο σε κεντρικό αλλά και τοπικό επίπεδο, για τον συντονισμό και την οργάνωση τοπικών πρωτοβουλιών και κινητοποιήσεων που θα έχουν σαν στόχο, μεταξύ άλλων, εκστρατείες ενημέρωσης των τοπικών κοινωνιών και του τοπικού εργατικού κινήματος. Με αυτόν τον τρόπο εργαζόμενοι π.χ. στις τράπεζες, τη ΔΕΗ τον ΟΤΕ, στους δήμους, τα νοσοκομεία, κλπ, μπορούν να συσπειρωθούν και να γιγαντώσουν το κίνημα με στόχο να φύγει αυτή η κυβέρνηση που πλήττει τη νεολαία και τους εργαζόμενους με τις πολιτικές της.
