Οι αντιδράσεις για το σχέδιο Καλλικράτης έχουν ήδη ξεκινήσει και το επόμενο διάστημα θα κλιμακωθούν όπως όλα δείχνουν. Και είναι λογικό αν σκεφτεί κανείς τις βασικές κατευθύνσεις που διαπνέουν το νομοσχέδιο και είναι: η πιο συγκεντρωτική λειτουργία της τοπικής αυτοδιοίκησης, η απαλλαγή του κράτους από την υποχρέωση οικονομικής στήριξης των δήμων, ο μεγαλύτερος κομματικός έλεγχος των δημοτικών διοικήσεων.
Αυτά που σε γενικές γραμμές προβλέπει ο Καλλικράτης είναι:
Δημιουργία 13 Περιφερειών στη θέση των 54 νομαρχιακών επιτροπών που υπάρχουν έως σήμερα. Επικεφαλής θα είναι ο περιφερειάρχης ο οποίος θα εκλέγεται και θα έχει αυξημένες αρμοδιότητες. Ο Περιφερειάρχης θα προεδρεύει της περιφερειακής επιτροπής την οποία θα διορίζει ο ίδιος.
Δραστική μείωση των δήμων από 1034 σήμερα σε 370 περίπου. Ο δήμαρχος θα έχει αυξημένες αρμοδιότητες και θα διορίζει την εκτελεστική επιτροπή του δήμου. Επίσης θα είναι ο απόλυτος άρχων του δημοτικού συμβουλίου, αφού διατηρείται το υπάρχον πλειοψηφικό σύστημα που δίνει στον πρώτο συνδυασμό τα 3/5 των εδρών.
Επαναφορά του 50% +1 στις εκλογές της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Ταυτόχρονα μείωση των Νομικών Προσώπων και των Δημοτικών επιχειρήσεων σε 2.000 από 6.000 που είναι σήμερα.
Οικονομική και διοικητική αυτοτέλεια των δήμων.
Μέτρα για την «καθημερινότητα του πολίτη» δηλαδή διάφοροι νέοι θεσμοί όπως ο «Συνήγορος του Δημότη», τα e-ΚΕΠ, η «κάρτα του Δημότη», η «διοικητική βοήθεια στο σπίτι» κλπ.
Τι σημαίνει η εφαρμογή του Καλλικράτη
Ο Καλλικράτης αναδεικνύει τους περιφερειάρχες και τους δημάρχους σε απόλυτους άρχοντες με τεράστιες εξουσίες που διορίζουν όποιους θέλουν ως αντιπεριφερειάρχες ή ως αντιδημάρχους και μαζί παίρνουν τις αποφάσεις. Το εκλογικό σύστημα άλλωστε δίνει τη δυνατότητα στην πλειοψηφία να κάνει ότι θέλει αφού παίρνει τα 3/5 του συμβουλίου και οι υπόλοιποι μοιράζονται τα 2/5.
Το πιο σημαντικό ζήτημα έχει να κάνει με τα οικονομικά. Ενώ η κυβέρνηση στο προσχέδιο αναφέρει ότι μέχρι τώρα δεν στήριξε τους ΟΤΑ δεν υπάρχει κουβέντα για το αν προτίθεται να τους δώσει αυτά που τους οφείλει. Και μάλλον το αντίθετο συμβαίνει. Γιατί όταν η κυβέρνηση μιλά για «λειτουργική και οικονομική αυτοδυναμία» εννοεί ότι οι δήμοι θα είναι υπεύθυνοι για τα οικονομικά τους, δηλαδή θα πρέπει να αυξήσουν τα δημοτικά τέλη. Και επίσης στο κείμενο που δόθηκε στη δημοσιότητα γίνεται λόγος για απ? ευθείας σύνδεση των οικονομικών των δήμων με το ΦΠΑ το οποίο δύο πράγματα μπορεί να σημαίνει. Πρώτον ότι οι δήμοι θα πρέπει να κυνηγούν τους πολίτες για την απόδοση του ΦΠΑ και δεύτερον ότι δεν θα τους δοθεί τίποτα από αυτά που τους οφείλονται.
Ένα ακόμα στοιχείο αφορά στην προσπάθεια της κυβέρνησης να «εξοικονομήσει πόρους» μέσα από τον Καλλικράτη και στον «περιορισμό των νομικών προσώπων». Δηλαδή, όχι μόνο δεν αναμένεται να στηριχτούν οικονομικά οι ΟΤΑ αλλά «θα εξοικονομηθούν» και πόροι. Και πως θα γίνει αυτό; Με το κλείσιμο των δημοτικών επιχειρήσεων και των Νομικών Προσώπων. Δηλαδή με απολύσεις των εργαζομένων στις δημοτικές επιχειρήσεις και χειρότερες δημοτικές υπηρεσίες.
Όλη αυτή η εξοικονόμηση πόρων θα γίνεται παράλληλα με την ανάληψη όλο και περισσότερων αρμοδιοτήτων από τους δήμους. Κομμάτια που αφορούν τη δημόσια υγεία και πρόνοια, τη δημόσια παιδεία (ανέγερση σχολικών κτιρίων), τις μεταφορές, τις πολιτικές απασχόλησης και πολλά άλλα. Ας φανταστούμε τι θα γίνει όταν οι ήδη υποχρηματοδοτούμενοι δήμοι και περιφέρειες αναλάβουν όλα αυτά, στο πλαίσιο μάλιστα μια λογικής «εξοικονόμησης πόρων».
Το νομοσχέδιο της κυβέρνησης ουσιαστικά κάνει διοικητικές αλλαγές που κάνουν πιο συγκεντρωτική τη λειτουργία της τοπικής αυτοδιοίκησης και την ίδια ώρα δεν εξασφαλίζουν καλύτερη και φθηνότερη ποιότητα υπηρεσιών. Και αν θέλουμε να βγάλουμε κάποια συμπεράσματα από τις εξαγγελίες της κυβέρνησης αρκεί να θυμηθούμε τον Καποδίστρια. Ποιος είναι τώρα ο απολογισμός; Αύξηση των δημοτικών τελών σε όλους τους δήμους σχεδόν, χειρότερες υπηρεσίες, κακή διαχείριση, χειρότερη ποιότητα ζωής.
Το σημερινό αυτοδιοικητικό σύστημα προφανώς δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες της κοινωνίας. Αυτό που ετοιμάζει όμως το ΠΑΣΟΚ κινείται στη λογική της «εξοικονόμισης», της συγκεντρωτικής διοίκησης και της «αυτοτέλειας». Όλα αυτά όμως θα σημαίνουν χειρότερες και πιο ακριβές υπηρεσίες, μικρά περιθώρια συμμετοχής των δημοτών στις αποφάσεις και τελικά χειρότερες συνθήκες ζωής.
