Το Χονγκ Κονγκ ζει ένα από τα σημαντικότερα κινήματα της πρόσφατης ιστορίας του. Στις 9 Ιουνίου, ένα εκατομμύριο άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους, εκδηλώνοντας την οργή τους απέναντι στο νομοσχέδιο της κυβέρνησης που θα επιτρέπει την έκδοση υπόπτων στην Κίνα. Μία εβδομάδα αργότερα, την Κυριακή 16/6, ο αριθμός των διαδηλωτών διπλασιάστηκε, με δύο εκατομμύρια ανθρώπους να βγαίνουν στους δρόμους διεκδικώντας την απόσυρση του μισητού μέτρου, αλλά και την παραίτηση της επικεφαλής της κυβέρνησης Carrie Lam και μιας σειράς υπουργών που σχετίζονται με αυτό. Όλα αυτά, παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα παγώσει την ψήφισή του τη βδομάδα ανάμεσα στις δύο διαδηλώσεις, στριμωγμένη από την αποφασιστικότητα του κινήματος.
Την ώρα που το “Ξ” βρίσκεται στο δρόμο για το τυπογραφείο, το μέλλον του κινήματος δεν έχει κριθεί, αφού παρά την πρώτη νίκη, ο κόσμος δείχνει σαφή διάθεση συνέχισης των κινητοποιήσεων. Για τις εξελίξεις γύρω από το κίνημα, μπορείτε να ενημερώνεστε από το σαιτ του “Ξ”. Διαβάστε παρακάτω ρεπορτάζ από τις μαζικές κινητοποιήσεις του τελευταίου διαστήματος στο Χονγκ Κονγκ, με βάση πληροφορίες από το chinaworker.info, σάιτ του τμήματος της CWI σε Κίνα/Χονγκ Κονγκ/Ταιβάν.
Ήταν οι μαζικότερες κινητοποιήσεις από το 1997, όταν το Χονγκ Κονγκ παραδόθηκε στην Κινέζικη κυριαρχία (προηγουμένως ήταν βρετανική αποικία) και μπορούν να συγκριθούν μόνο με την πορεία τον Ιούνη του 1989 μετά τη σφαγή στην πλατεία Τιεν Αν Μεν στο Πεκίνο. Το Χονγκ Κονγκ είναι γνωστό για τις συχνές διαδηλώσεις, αλλά τα γεγονότα του τελευταίου διαστήματος ενάντια στο νόμο για την έκδοση υπόπτων στην Κίνα, είναι άλλου επιπέδου. Ένα εκατομμύριο άνθρωποι, δηλαδή ένας στους τέσσερις κατοίκους συμμετείχε στις κινητοποιήσεις της 9ης Ιούνη και πάνω από δύο εκατομμύρια, δηλαδή ένας στους τέσσερις κατοίκους της χώρας (που έχει πληθυσμό 7,5 εκ.) συμμετείχε στη διαδήλωση της 16ης Ιούνη!
Η κυβέρνηση της Carrie Lam αναγκάστηκε μετά τη διαδήλωση του ενός εκατομμυρίου να ανακοινώσει ότι παγώνει τις αλλαγές στο νόμο για την έκδοση υπόπτων στην Κίνα. Δεν τον απέσυρε, δήλωσε όμως ότι:
«Δεν έχουμε πρόθεση να θέσουμε αυστηρό χρονοδιάγραμμα για αυτή τη δουλειά και υποσχόμαστε να αναφέρουμε και να συμβουλευτούμε τα μέλη του Νομοθετικού Συμβουλίου πριν αποφασίσουμε τα επόμενα βήματα».
Και ενώ αυτό το προσωρινό πάγωμα των μέτρων, είναι μια αναμφισβήτητη νίκη του κινήματος, κανείς δε δείχνει να εμπιστεύεται την κυβέρνηση. Αντίθετα, στη διαδήλωση της 16ης Ιούνη, κυριάρχησαν τα συνθήματα που απαιτούσαν την πλήρη απόσυρση του νόμου και την παραίτηση της Carrie Lam. Το μόνο που κατάφερε η αναδίπλωση της κυβέρνησης ήταν να δείξει στην κοινωνία ποια είναι η πραγματική της δύναμη και να την οδηγήσει σε ακόμη μαζικότερες κινητοποιήσεις, με ακόμη πιο προωθημένα αιτήματα!
Μετά τη διαδήλωση της 16ης Ιούνη, ξεκίνησε προσπάθεια κατάληψης πλατειών γύρω από το «κοινοβούλιο», κάτι που αφήνει ανοιχτό το σενάριο μιας επανάληψης της «επανάστασης της ομπρέλας» του 2014, αυτή τη φορά όμως σε ανώτερο επίπεδο.
Επίθεση στα δικαιώματα
Οι τροποποιήσεις της επικεφαλής της κυβέρνησης Carrie Lam στο νόμο περί έκδοσης καταζητούμενων στην Κίνα, στην πραγματικότητα οδηγούν στο να μπορεί το κινέζικο καθεστώς να απαιτήσει την έκδοση οποιουδήποτε θεωρεί ότι είναι πολιτικός του αντίπαλος. Θεωρούνται ως η σοβαρότερη επίθεση ενάντια στα ευάλωτα και ιδιαίτερα «κουτσουρεμένα» δημοκρατικά δικαιώματα του Χονγκ Κονγκ, κερδισμένα μέσα από δεκαετίες μαζικής πίεσης και αγώνων. Στο δικαστικό σύστημα της Κίνας δεν υπάρχει η έννοια της «δίκαιης δίκης» και το 99% των καταδικαστικών αποφάσεων βασίζεται σε ομολογίες που αποσπώνται πολύ συχνά με τη βία και όχι σε αποδεικτικά στοιχεία.
Η αυταρχικότητα και η καταστολή ήταν η βασική πολιτική που εφάρμοσε η κυβέρνηση μετά την ήττα της Επανάστασης της Ομπρέλας του 2014, ήττα που οφείλεται στην εξάντληση του κινήματος και στην έλλειψη στρατηγικής για το πώς να προχωρήσει. Παρόλα αυτά, το κίνημα αυτό διατηρεί το ρεκόρ ως η μεγαλύτερης διαρκείας κατάληψη δημόσιου χώρου σε μεγάλη πόλη σε όλον τον κόσμο (79 ημέρες).
Κυβερνήσεις σε κρίση και συνέχιση της καταστολής
Τόσο η κυβέρνηση της Carrie Lam, όσο και αυτή του Σι Τζινπίνγκ στην Κίνα, βρίσκονται σε κατάσταση πανικού. Το κινεζικό καθεστώς, δεν ανησυχεί μόνο για τον ίδιο το νόμο που θα του επέτρεπε να βάλει στο χέρι πολιτικούς αντιπάλους που σήμερα έχουν την ευχέρεια να κινούνται πιο ελεύθερα (σε σύγκριση πάντα με τον τρόμο και τη στέρηση των πιο στοιχειωδών δικαιωμάτων που επικρατούν στην Κίνα). Ταυτόχρονα βλέπει ότι το κίνημα στο Χονγκ Κονγκ μπορεί να λειτουργήσει ως παράδειγμα για τα καταπιεσμένα στρώματα των εργαζομένων της χώρας του. Όσο για την Lam, αντιλαμβάνεται ότι η ίδια η ύπαρξη της κυβέρνησής της είναι ταυτισμένη τόσο με την εξυπηρέτηση των συμφερόντων του κινεζικού καθεστώτος, όσο και με τη δυνατότητά της να επιβάλει την πυγμή της στο κίνημα στο εσωτερικό του Χονγκ Κονγκ.
Έτσι, μαζί με την προσωρινή υποχώρηση, συνεχίζεται και η ακραία καταστολή ενάντια στους διαδηλωτές. Παράλληλα με τη χρήση τεράστιων ποσοτήτων χημικών, πλαστικών σφαιρών και των άγριων ξυλοδαρμών από την αστυνομία, το τελευταίο διάστημα έγιναν επίσης συλλήψεις νεολαίων, με την κατηγορία της «στάσης», η οποία μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε δεκαετή φυλάκιση! Άγρια καταστολή όμως δέχονται και οι δημοσιογράφοι, οι οποίοι βρήκαν έναν ιδιαίτερα ευφάνταστο τρόπο να διαμαρτυρηθούν, πηγαίνοντας σε συνέντευξη τύπου της αστυνομίας φορώντας κράνη!
Το κάλεσμα σε απεργία μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο
Η καταστολή όμως πάντα έχει και το ρίσκο να εξαγριώσει αντί να τρομάξει τον κόσμο και να τον πεισμώσει να συνεχίσει τον αγώνα. Η απάντηση για τα γεγονότα της 12ης Ιουνίου (όταν μια μικρότερη συγκέντρωση ανάμεσα σε αυτές του ενός και των δύο εκατομμυρίων δέχτηκε τη βίαιη επίθεση της αστυνομίας) ήταν το κάλεσμα απεργίας από το σωματείο των εκπαιδευτικών. Παράλληλα, μικροί επιχειρηματίες, καλλιτέχνες, κοινωνικοί λειτουργοί, καλούσαν σε απεργιακές δράσεις μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης μόλις λίγες ώρες μετά την πορεία της 9ης Ιουνίου.
Αυτή η εξέλιξη είναι εξαιρετικής σημασίας για την κοινωνία του Χονγκ Κονγκ, που δεν έχει χρησιμοποιήσει ποτέ το όπλο της απεργίας στον αγώνα ενάντια στην απολυταρχία. Το «Μέτωπο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα», η «ομπρέλα» οργανώσεων που κάλεσε στις διαμαρτυρίες ενάντια στο νομοσχέδιο, ζητούσε να οριστεί η 17η Ιουνίου σαν ημέρα απεργίας «για τους εργαζόμενους, τους φοιτητές και τα καταστήματα των μικρών επιχειρήσεων». Αν και αυτό δε συνέβη, η διάθεση για κάλεσμα απεργιακών δράσεων είναι διάχυτη στο κίνημα. Το κάλεσμα αυτό αποτελεί ένα απαραίτητο βήμα για το εργατικό κίνημα στο Χονγκ Κονγκ που «υποφέρει» από χαμηλή αυτοπεποίθηση και την αίσθηση ότι δεν είναι αρκετά δυνατό για να απεργήσει.
Οι τελευταίες εξελίξεις λοιπόν και η στάση που θα κρατήσουν τα συνδικάτα, είναι κομβικής σημασίας για το μέλλον του συγκεκριμένου αγώνα, αλλά και συνολικότερα για την κοινωνία του Χονγκ Κονγκ καταρχήν και της Κίνας στη συνέχεια.
Ο αγώνας για δημοκρατικά δικαιώματα κρίσιμης σημασίας
Για τους σοσιαλιστές και το εργατικό κίνημα ο αγώνας ενάντια στους νόμους καταστολής και η προάσπιση των δημοκρατικών δικαιωμάτων στο Χονγκ Κονγκ είναι αποφασιστικής σημασίας. Συνδέεται με τον αγώνα στην ηπειρωτική Κίνα για την υποστήριξη του εκκολαπτόμενου εργατικού κινήματος και για μια πολιτική εναλλακτική λύση στον αυταρχικό καπιταλισμό του ΚΚΚ.
Ο αγώνας για δημοκρατικά δικαιώματα στο Χονγκ Κονγκ, που διεξάγεται εδώ και πάνω από 30 χρόνια, είναι ένα κλασικό παράδειγμα «διαταξικού» κινήματος. Στη βάση του κινήματος υπάρχουν εργαζόμενοι, συνταξιούχοι, φοιτητές και μικρομεσαίοι επαγγελματίες, αλλά στην ηγεσία βρίσκονται αστοί και μικροαστοί φιλελεύθεροι, τα κόμματα της αντιπολίτευσης και διάφορες ΜΚΟ. Και το γεγονός ότι ο αγώνας αυτός φαίνεται «κολλημένος» τα τελευταία χρόνια οφείλεται ακριβώς σε αυτή την ηγεσία, που θέλει έναν «ελεγχόμενο» αγώνα με «ταβάνι» κάποιες στοιχειώδεις ελευθερίες, χωρίς να συνδέει τα δημοκρατικά ζητήματα με τα ταξικά.
Αντιθέτως η παρουσία συνδικάτων είναι περιορισμένη στο ελάχιστο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η πορεία της 9ης Ιουνίου, με ένα εκατομμύριο κόσμο, που είχε ελάχιστα πανό συνδικάτων. Ο βασικός λόγος είναι ότι το μόνο που κάνουν οι συνδικαλιστικές ηγεσίες είναι να ακολουθούν πιστά τα αστικά κόμματα και δεν παλεύουν για ανεξάρτητες εργατικές πολιτικές.
Αν τα συνδικάτα αποφασίσουν να εμπλακούν στο κίνημα και να παίξουν τον ηγετικό ρόλο που τους αντιστοιχεί, θα πρόκειται για ιστορικό βήμα μπροστά, που θα δημιουργήσει όχι μόνο νικηφόρες προοπτικές για το σημερινό κίνημα, αλλά και για νέες διεκδικήσεις στο μέλλον. Ταυτόχρονα, τα προβλήματα τόσο της φιλελεύθερης-αστικής ηγεσίας του κινήματος, όσο και της ηγεσίας των συνδικάτων ανοίγουν τη συζήτηση για την ανάγκη της ανεξάρτητης πολιτικής οργάνωσης της εργατικής τάξης. Την ανάγκη για τη δημιουργία ενός κόμματος των εργαζομένων, της νεολαίας και των λαϊκών στρωμάτων, με ένα πρόγραμμα ανατροπής του καπιταλισμού, που θα μπει μπροστά να οργανώσει τις σκληρές μάχες ενάντια στο δικτατορικό καθεστώς της Κίνας.
________________________
[1] ft.com: «Hong Kong suspends controversial extradition bill»
