Της Σοφίας Μανούσου, φοιτήτριας Ιατρικής
Είσαι φοιτητής Ιατρικής και πηγαίνεις σε ένα μικρό αμφιθέατρο, για να μάθεις… Παθολογία. Εκεί, λοιπόν, ακούς ότι… υπήρχε για μια ορισμένη ασθένεια ένα αποδεδειγμένα ευεργετικό ΚΑΙ ασφαλές φάρμακο (1). Όταν όμως η φαρμακευτική εταιρεία έπαψε να έχει το δικαίωμα της πατέντας (δηλαδή, το δικαίωμα για μονοπώλιο τα πρώτα χρόνια χρήσης του φαρμάκου), κατασκεύασε ένα διαφορετικό. Και προωθεί, φυσικά, το νέο φάρμακο καταδικάζοντας το παλιό της προϊόν…
Τι ακριβώς συμβαίνει με τα νέα φάρμακα; Αυτά είναι μόνο εργαστηριακά ελεγμένα. Οπότε, αφενός είναι ακριβότερα και αφετέρου (το βασικότερο) το πόσο ασφαλή είναι θα φανεί μετά από πολλά χρόνια ευρείας κατανάλωσής τους. Κατανάλωσής τους από τους ασθενείς, που εν αγνοία τους θα παίξουν αυτό το ρόλο. Στο μεταξύ, οι γιατροί που ενημερώνονται μόνο από τους ιατρικούς επισκέπτες (αυτούς δηλ. που εργοδοτούνται από την εταιρεία για να προωθήσουν τα προϊόντα της), συνταγογραφούν τα νέα φάρμακα, γιατί πείθονται εύκολα για την υπεροχή τους… (εκτός, φυσικά, από τις πολλές περιπτώσεις όπου η "πειθώ" έχει βάση απροκάλυπτα κερδοσκοπική).
Αλλά μήπως η καχυποψία του γιατρού είναι πανάκεια; Αρκεί να ακούσεις στη συνέχεια του μαθήματος ότι οι παχύσαρκοι που πάσχουν από την τάδε νόσο ωφελούνται σημαντικά από το φάρμακο Α (2). Όμως αρχικά, αυτό χρησιμοποιήθηκε λανθασμένα και έβλαψε σοβαρά κάποιους χρήστες. Μιας και αυτό είχε παραχθεί στην Ευρώπη, οι Αμερικανοί έσπευσαν να το χαρακτηρίσουν "δηλητήριο", ενώ το ίδιο πίστευαν και όσοι σπούδαζαν στις ΗΠΑ. Μετά από πολλά χρόνια, η φαρμακευτική εταιρεία άλλαξε ελάχιστα τη δομή, τροποποίησε το όνομα του φαρμάκου(3) και σιγά-σιγά οι γιατροί στις ΗΠΑ άρχισαν να συνειδητοποιούν ότι άφηναν αχρησιμοποίητο ένα σπουδαίο ιατρικό όπλο.
Και συ, όσο τ’ ακούς αυτά, σκύβεις το κεφάλι και σκέφτεσαι τον παχύσαρκο στις ΗΠΑ, που δεν έμαθε ποτέ ότι δίπλα του (στην Ευρώπη) κυκλοφορούσε ένα φάρμακο, που θα τον έκανε να ζήσει πιο πολύ και πιο καλά. Ευτυχώς, οι τωρινοί παχύσαρκοι…
Μετά σκέφτεσαι, με αυτή την τρέλα της κερδοσκοπίας, πρέπει να χρησιμοποιώ τη δικιά μου λογική. Αλλά αρκεί η απλή λογική; Αποκλείεται. Χρειάζομαι και γνώσεις.
Από πού θα ενημερώνομαι; Να διαβάζω ανεξάρτητα επιστημονικά περιοδικά. Υπάρχουν; Θα υπάρχουν, ναι. Αλλιώς, αυτός (ο καθηγητής) από πού τα ξέρει ; Θα προλαβαίνω; Μα τι λέω; Οφείλω να προλαβαίνω.
Μετά ξεχνιέσαι γιατί στο μεταξύ το μάθημα πάει σε χωράφια καθαρά ιατρικά. Αλλά το θέμα γυρίζει εύκολα στα ίδια. Κι αναρωτιέσαι, πώς γίνεται να έχω τις γνώσεις, ώστε να παρακολουθώ κριτικά τις αναλύσεις από τις έρευνες; Και… θα μπορώ να βλέπω πίσω από τους αριθμούς και τα διαγράμματα των διαφημιστών; Θα μπορώ να αναγνωρίζω τις στατιστικές "παγίδες" που στήνουν οι ερευνητές; Δε θα ‘πρεπε να ξέρω καλά στατιστική;
Νιώθεις όλα σε ένα νήμα να στηρίζονται. Αλλά, σκέφτεσαι, είμαι φοιτητής ακόμα και τα βλέπω βουνό. Μπορεί άμα τελειώσω… Και φεύγεις σκεφτικός, ενώ από μέσα σου μουρμουρίζεις: να προσέχω, να προσέχω, να προσέχω…
__________
