Το σύνθημα «η ιδιωτικοποίηση σκοτώνει» εμφανίστηκε σε πανό και ανακοινώσεις, γράφτηκε σε τοίχους και γενικά ακούστηκε μαζικά το διάστημα που ακολούθησε το έγκλημα στα Τέμπη πριν από δύο χρόνια. Η εγκληματική εγκατάλειψη των σιδηροδρόμων από την Hellenic Train (που αγόρασε τον ΟΣΕ για μόλις 45 εκατομμύρια ευρώ) έχει δικαίως εξοργίσει πλατιά στρώματα της κοινωνίας. Από τα τρένα που βγάζουν διαρκώς βλάβες μέχρι την ανύπαρκτη τηλεδιοίκηση, τα έργα συντήρησης και ασφάλειας του σιδηροδρομικού δικτύου είναι υποχρέωση της εταιρείας, που παίρνει κάθε χρόνο επιδοτήσεις εκατομμυρίων από το ελληνικό δημόσιο. Ακόμα και σήμερα η κυβέρνηση εξακολουθεί να τους πληρώνει (τελευταία πληρωμή έγινε στα τέλη του Γενάρη και αφορούσε το 2023, δηλαδή τη χρονιά της σύγκρουσης της επιβατικής με την εμπορική αμαξοστοιχία στα Τέμπη).
Η κυβέρνηση αποδεικνύει καθημερινά ότι ένας από τους βασικούς λόγους ύπαρξής της είναι να κομματιάζει και να πουλάει τις δημόσιες υπηρεσίες και υποδομές στις μεγάλες επιχειρήσεις και επιπλέον να τις ταΐζει ασταμάτητα με δημόσιο χρήμα. Την ίδια ώρα αυτές, είτε επιδεικνύουν εγκληματική αμέλεια ως προς την εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους, είτε παρέχουν πολύ χαμηλής ποιότητας υπηρεσίες, είτε ακόμη και εμπλέκονται ενεργά σε παράνομες, επικίνδυνες πρακτικές.
Παράλληλα, ό,τι έχει απομείνει στο δημόσιο απαξιώνεται και εγκαταλείπεται στη μοίρα του, μέχρι να έρθει η ώρα του να πουληθεί. Ιδιωτικοποιήσεις και εγκατάλειψη της δημόσιας υγείας, μεταφορών, υποδομών, κλπ, πάνε μαζί. Στην ουσία αποτελούν τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Και μαζί ευθύνονται για αμέτρητους θανάτους, από τους διασωληνωμένους εκτός ΜΕΘ κατά την πανδημία, μέχρι τα Τέμπη, το Μάτι, κα. Ευθύνονται για τις τεράστιες καταστροφές φυσικού πλούτου και υποδομών από φωτιές και πλημμύρες, για την καθημερινή ταλαιπωρία σε ατελείωτες ουρές και ράντζα στα δημόσια νοσοκομεία, για τα ταβάνια που πέφτουν στα σχολεία βάζοντας σε κίνδυνο παιδιά και εκπαιδευτικούς. Ας δούμε μερικά ενδεικτικά παραδείγματα από την Ελλάδα αλλά και τις ΗΠΑ.
Μετακινήσεις
Τον Δεκέμβρη του 2024, η είδηση ότι το πλοίο Saonisos ταξίδευε με ανοιχτή μπουκαπόρτα λόγω βλάβης, προκάλεσε οργή και ανησυχία στο επιβατικό κοινό. Σε πρόσφατη ανακοίνωσή της για την απεργία της 28ης Φλεβάρη, η Πανελλήνια Ναυτική Ομοσπονδία, αναφέρεται σε σοβαρά θέματα ασφάλειας στις θαλάσσιες συγκοινωνίες. Ένα από αυτά είναι τα εξαντλητικά ωράρια των εργαζομένων στα πλοία, που όπως εξηγεί η ΠΝΟ αποτελούν πολύ σημαντικό κίνδυνο:
«…Από όλα τα διεθνή fora και τους διεθνείς οργανισμούς έχει αναγνωρισθεί ότι η κύρια αιτία Ναυτικών ατυχημάτων και δυστυχημάτων είναι η εξάντληση των πληρωμάτων από την υπερεργασία…».
Προκειμένου να κρατήσουν χαμηλά τα κόστη, οι πλοιοκτήτες κρατάνε το μικρότερο δυνατό αριθμό πληρωμάτων και αποφεύγουν όσο μπορούν τις επενδύσεις για τη συντήρηση των πλοίων, ρισκάροντας την ασφάλεια επιβατών και εργαζομένων.
Στο μεταξύ το Μετρό Θεσσαλονίκης, ένα έργο που διαφημίστηκε όσο λίγα, από την έναρξη της λειτουργίας του τον περασμένο Νοέμβρη δεν έχει σταματήσει να παρουσιάζει προβλήματα. Σταθμοί κλείνουν λόγω βλαβών διάφορων ειδών. Τον Δεκέμβρη, συρμός του μετρό ακινητοποιήθηκε και οι επιβάτες βγήκαν από τη σήραγγα περπατώντας. Τον Γενάρη έκλεισε ο σταθμός ΟΣΕ[3] λόγω προβλήματος στις ράγες. Στα τέλη του Φλεβάρη έκλεισε ο σταθμός 25ης Μαρτίου λόγω βλάβης, ενώ λίγες μέρες νωρίτερα είχε κλείσει το σύνολο των σταθμών λόγω τεχνικών προβλημάτων. Ολόκληρο το μετρό εκκενώνεται και η εταιρεία δεν μπαίνει καν στον κόπο να ανακοινώσει τι είδους τεχνικά προβλήματα υπάρχουν, ούτε βέβαια μπορεί κανείς να ξέρει με βεβαιότητα πόσο επικίνδυνα είναι.
Υγεία
Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, σύμφωνα με την περίφημη μελέτη Τσιόδρα – Λύτρα (της οποίας το περιεχόμενο ο πρωθυπουργός παρίστανε για μεγάλο διάστημα ότι δεν γνώριζε) πέθανε το 97% των ασθενών που βρέθηκαν να νοσηλεύονται διασωληνωμένοι εκτός ΜΕΘ. Την ώρα που τα δημόσια νοσοκομεία κατέρρεαν, την ώρα που βρίσκονταν ασφυκτικά γεμάτα, το υγειονομικό προσωπικό ξεπερνούσε τα όρια της εργασιακής εξουθένωσης, που άνθρωποι πέθαιναν επειδή δεν υπήρχαν επαρκή κρεβάτια ΜΕΘ, η κυβέρνηση προτιμούσε να ταΐζει κάθε είδους ιδιωτική επιχείρηση, αντί να επενδύει στο δημόσιο σύστημα υγείας.
Κλινικάρχες έπαιρναν αποζημιώσεις ως και 1.600 ευρώ την ημέρα για ένα κρεβάτι ΜΕΘ, την ώρα που δέχονταν μόνο τα πιο ήπια περιστατικά και που στην ουσία αρνούνταν να βοηθήσουν στην αποσυμφόρηση του ΕΣΥ. Τα μέσα ενημέρωσης έπαιρναν τεράστια ποσά μέσω λίστας Πέτσα, υποτίθεται για να ενημερώνουν τον κόσμο για τους τρόπους προστασίας από την πανδημία (στην πραγματικότητα για να μεταφέρουν την κυβερνητική προπαγάνδα και να πνίγουν κάθε φωνή κριτικής). Επιχειρήσεις συγγενών και φίλων ανέλαβαν δουλειές που σχετίζονταν με την πανδημία, από προγράμματα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης τύπου «ΣΚΟΙΛ ΕΛΙΚΙΚΟΥ», μέχρι την προμήθεια των σχολείων με γιγάντιες μάσκες προστασίας (το πρόσωπο ενός μικρού παιδιού καλυπτόταν ολόκληρο από τη συγκεκριμένη μάσκα…).
Σήμερα η δημόσια υγεία εξακολουθεί να βρίσκεται υπό κατάρρευση, με τεράστιες ουρές, ράντζα, ατελείωτες λίστες αναμονής για χειρουργεία, κλπ. Στο μεταξύ, όσο το ΕΣΥ βρίσκεται σε καθεστώς ακραίας υποχρηματοδότησης, όσο οι εργαζόμενοι παραιτούνται επειδή δεν αντέχουν την εντατικοποίηση της δουλειάς, το Υπουργείο Υγείας συνεχίζει τα δώρα στις ιδιωτικές κλινικές. Το τελευταίο (όπως ανακοινώθηκε στα τέλη Φλεβάρη) είναι ότι πλέον τα δωρεάν απογευματινά χειρουργεία που είχαν εξαγγελθεί, θα μπορούν να γίνονται και σε ιδιωτικές κλινικές.
Ιδιωτική πρωτοβουλία made in USA
Κατά τη διάρκεια των πρόσφατων πυρκαγιών που κατέστρεψαν κομμάτι της πόλης του Λος Άντζελες και των δασών που το περιέβαλλαν, αποκαλύφθηκε άλλη μια εξωφρενική όψη της «ιδιωτικής πρωτοβουλίας». Ενώ χιλιάδες κάτοικοι έβλεπαν τα σπίτια τους, τα σχολεία των παιδιών τους, τις τοπικές υποδομές της γειτονιάς τους να καίγονται, κάποιοι άλλοι είχαν παρκαρισμένο έξω από τις βίλες τους έναν μικρό στρατό από ιδιωτικά πυροσβεστικά οχήματα. Την ώρα δηλαδή που η φωτιά βρισκόταν σε εξέλιξη σε άλλα σημεία της πόλης, πλούσιες συνοικίες που δεν βρίσκονταν σε άμεσο κίνδυνο κρατούσαν ακινητοποιημένα μέσα κατάσβεσης… για κάθε ενδεχόμενο. Επειδή μπορούσαν να τα πληρώσουν.
Στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας, η μικρή πόλη Φλιντ του Μίσιγκαν αποσυνδέθηκε από το δίκτυο ύδρευσης που έπαιρνε νερό από τη λίμνη Χιούρον προκειμένου να μειωθεί το κόστος υδροδότησης της περιοχής. Σύντομα μετά την κατασκευή τοπικού δικτύου ύδρευσης που έπαιρνε νερό από τον ποταμό Φλιντ, οι κάτοικοι άρχισαν να αρρωσταίνουν από μια σειρά παθογόνους μικροοργανισμούς, ενώ παράλληλα αποκαλύφθηκε ότι μαζί με το νερό έπιναν και βαρέα μέταλλα. Στα τέλη του Φλεβάρη, μια μακρόχρονη δικαστική διαμάχη ανάμεσα στην εταιρεία ύδρευσης Veolia (που κατηγορείται ότι έπαιξε ρόλο στην επιδείνωση της ποιότητας του νερού) και 26.000 κατοίκους της περιοχής, έληξε με εξωδικαστικό συμβιβασμό, βάση του οποίου η εταιρεία καλείται να πληρώσει αποζημιώσεις συνολικού ύψους 53 εκατομμυρίων δολαρίων.
Η «ιδιωτική πρωτοβουλία» καταστρέφει ό,τι πιάνει στο χέρι της. Ο λόγος είναι πως την ενδιαφέρει αποκλειστικά ο πλουτισμός και όχι οι κοινωνικές ανάγκες. Γι’ αυτό πρέπει να διεκδικήσουμε να περάσουν στα χέρια της κοινωνίας όλες οι υποδομές και όλοι οι κρίσιμοι τομείς της οικονομίας (παιδεία, υγεία, ενέργεια, βιομηχανία τροφίμων, νερό, μεταφορές, τηλεπικοινωνίες). Αυτό όμως πρέπει να γίνει κάτω από συνθήκες εργατικού και κοινωνικού ελέγχου και διαχείρισης. Να είναι δηλαδή οι εργαζόμενοι σε αυτούς τους κλάδους, μαζί με επιστημονικούς, κοινωνικούς και άλλους φορείς που θα αποφασίζουν με ποιό τρόπο θα λειτουργούν. Οι κλάδοι αυτοί είναι πολύ κρίσιμης σημασίας για τη ζωή μας για να τους αφήσουμε στα χέρια μιας αντικοινωνικής ελίτ υπερπλουσίων.
