Ελένη Μπέκου, πρωτοετής φοιτήτρια στο Τμήμα γλωσσικών και διαπολιτισμικών σπουδών Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
Στις 17 Φεβρουαρίου 2021 χιλιάδες άνθρωποι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πανηγύρισαν –κυριολεκτικά– με την είδηση του θανάτου του γνωστού Αμερικάνου τηλεπαρουσιαστή Rush Limbaugh.
Γιατί τέτοιος ενθουσιασμός όμως με το θάνατο ενός ανθρώπου;
Ο Rush Limbaugh, ο πατέρας του όρου «φεμιναζί», ήταν μια ιδιαίτερη περίπτωση ανθρώπου, με την (πολύ) κακή έννοια.
Ο συγκεκριμένος τηλεπαρουσιαστής και «πολιτικός αναλυτής», είχε μια εκπομπή που λεγόταν «The Rush Limbaugh Show», όπου μέσω της σάτιρας και του χλευασμού προπαγάνδιζε τις συντηρητικές του απόψεις. Το τηλεοπτικό κοινό του έφτανε τα 15,5 εκατομμύρια ανθρώπους. Ήταν υποστηρικτής του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος και του Τραμπ – το 2020 μάλιστα ο Ντόναλντ Τραμπ του απένειμε το Προεδρικό Παράσημο της Ελευθερίας*. Ωστόσο ο Rush Limbaugh έμεινε στην ιστορία κυρίως για τις μισογυνιστικές, ομοφοβικές και ρατσιστικές δηλώσεις του.
Κατά τη διάρκεια της επιδημίας του AIDS στις ΗΠΑ (1980-1990), ο τηλεπαρουσιαστής αφιέρωνε κάθε φορά ένα μέρος της εκπομπής του προκειμένου να ανακοινώσει τον αριθμό των ανθρώπων που πέθαναν εξαιτίας του ιού, να κάνει ομοφοβικά σχόλια όπως ότι «οι γκέι αξίζει να πεθαίνουν από έιτζ», ενώ ταυτόχρονα έπαιζαν από πίσω ρομαντικά τραγούδια. Στην αρχή της επιδημίας, το έιτζ θεωρούταν ασθένεια που προερχόταν από τους ομοφυλόφιλους και μεταδιδόταν μόνο μεταξύ των ομοφυλόφιλων. Ο Rush Limbaugh είχε επίσης συγχαρεί δημοσίως τον τότε πρόεδρο Ronald Reagan για το πως «αντιμετώπισε» την επιδημική κρίση. Επιδοκίμαζε δηλαδή μια πολιτική που δεν επένδυε ιδιαίτερα κονδύλια στην έρευνα για τον ιό και στην περίθαλψη των ασθενών, όσο φαινόταν να περιορίζεται στη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα.
Πώς συνδέεται ο Rush Limbaugh με τον όρο «φεμιναζισμός»;
Ο Rush Limbaugh ήταν ο πρώτος που χρησιμοποίησε τον όρο φεμιναζί, από το 1991 και κατάφερε να τον κάνει «δημοφιλή».
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα έρχεται από το 2012 όταν o Rush Limbaugh σχολίασε στην εκπομπή του τον λόγο της Sandra Fluke, μιας φοιτήτριας της Νομικής από το Georgetown, η οποία ζητούσε από τους βουλευτές του Δημοκρατικού Κόμματος να υποστηρίξουν ότι η ασφάλεια υγείας πρέπει να συμπεριλαμβάνει την αντισύλληψη. Ο Rush Limbaugh έγινε έξαλλος και την αποκάλεσε «φεμιναζί» μαζί με πολλά ακόμα προσβλητικά επίθετα, όπως «πόρνη» και «τσούλα».
Υποστηρίζοντας αυτόν τον όρο από το 1991, όπως προαναφέρθηκε, ο ισχυρισμός του Ρεπουμπλικανού τηλεπαρουσιαστή ήταν ότι «πρόκειται για γυναίκες μη εμφανίσιμες που ζητάνε την προσοχή και θέλουν να επιβάλλουν την έκτρωση σε όλους». Ήταν άλλωστε γνωστός για την συντηρητική και σεξιστική άποψή του ότι η έκτρωση αποτελεί «φόνο»…
Γιατί ο όρος «φεμιναζί» είναι λάθος και ακραία σεξιστικός
Γνωρίζοντας το υπόβαθρο του «εφευρέτη» του φεμιναζισμού – αλλά ακόμα και να μην το γνωρίζαμε – είναι ολοφάνερο ότι ο συγκεκριμένος όρος είναι πολύ λανθασμένος και προβληματικός.
Καταρχάς, συνδυάζει -ετυμολογικά και σημασιολογικά- τον φεμινισμό με τον ναζισμό, δύο ιδεολογίες που βρίσκονται σε αντίθετα άκρα. Η πρώτη περιλαμβάνει τον αγώνα για ισότητα (για γυναίκες και άνδρες!) ενώ η δεύτερη βασίζεται πάνω σε «θεωρίες» φυλετικής και έμφυλης ανισότητας, στο μίσος για τις υποτιθέμενα κατώτερες φυλές και είναι υπεύθυνη για ολόκληρα ολοκαυτώματα.
Πιο συγκεκριμένα στη ναζιστική ιδεολογία ο ρόλος που επιφυλάσσεται για τις γυναίκες είναι η φροντίδα της οικογένειας, η ανατροφή των παιδιών με εθνικιστικές αρχές και η πλήρης υποταγή στον άντρα.
Η χρήση αυτού του όρου δεν είναι μόνο λάθος, αλλά υπονομεύει και ολόκληρο το φεμινιστικό κίνημα, αφού προσπαθεί να εξισώσει τον αγώνα ενάντια στην καταπίεση των γυναικών και την διεκδίκηση της ισότητας με τον απολυταρχισμό, την φασιστική τρομοκρατία, το μίσος και το Ολοκαύτωμα. Αυτός ήταν άλλωστε και ο στόχος του Rush Limbaugh.
Ο ακραία σεξιστικός και προσβλητικός αυτός όρος εκτοξεύεται συχνά ενάντια σε γυναίκες που υπερασπίζονται τα δικαιώματά τους, όταν ο συνομιλητής/τρια τους δεν έχει επιχειρήματα ή θέλει από την αρχή να υποτιμήσει και να υποβαθμίσει την φεμινίστρια συνομιλήτρια του. Δυστυχώς ο όρος «φεμιναζί» δεν χρησιμοποιείται μόνο από ακροδεξιους/ες (όπως π.χ. η youtuber Αγαθή Χριστιάνα) αλλά χρησιμοποιείται και από κόσμο του αναρχικού χώρου και της Αριστεράς που αγνοεί την πραγματική ερμηνεία του και κυρίως που αρνείται να πάρει στα σοβαρά τους φεμινιστικούς αγώνες.
Ο φεμινισμός δεν είναι «ένα πράγμα». Για παράδειγμα ο αστικός φεμινισμός και σοσιαλιστικός φεμινισμός έχουν τεράστια απόσταση μεταξύ τους. Για τις αστές φεμινίστριες η Μάργκαρετ Θάτσερ, η Ανγκελα Μέρκελ, η Χίλαρη Κλιντον κοκ κατέκτησαν πολιτικές θέσεις που αποτελούν σημαντικά βήματα προς τη ισότητα των δυο φύλων. Οι σοσιαλίστριες φεμινίστριες όμως δεν μένουν στο γεγονός ότι η Μάργκαρετ Θάτσερ ήταν γυναίκα, αλλά στο γεγονός ότι άσκησε πολιτικές που εξαθλίωσαν και καταπίεσαν εκατομμύρια γυναίκες και άντρες των λαϊκών στρωμάτων της Βρετανίας – και όχι μόνο. Ούτε η Θάτσερ, ούτε η Μέρκελ, ούτε η Κλίντον ούτε καμία γυναίκα που εκπροσωπεί τα συμφέροντα των πλουσίων και των καπιταλιστών μπορεί να θεωρηθεί ως σύμμαχος, μόνο και μόνο επειδή είναι γυναίκα. Κανενός είδους φεμινισμός όμως δεν αξίζει να συνδέεται με το ναζισμό.
Τα τελευταία χρόνια βέβαια που οι αγώνες των γυναικών και το φεμινιστικό κίνημα κερδίζουν διαρκώς έδαφος, έχουν εμφανιστεί γυναίκες μέλη νεοναζιστικών κομμάτων που ισχυρίζονται ότι παλεύουν για την ισότητα των δυο φύλων και χρησιμοποιούν με έναν επιφανειακό τρόπο κάποια από τα συνθήματα του φεμινιστικού κινήματος για να προσελκύσουν περισσότερες γυναίκες στις γραμμές τους. Όμως ούτε αυτές αξίζει να λέγονται φεμιναζί. Όχι γιατί δεν είναι ναζί. Αλλά γιατί δεν είναι φεμινίστριες.
Το φεμινιστικό κίνημα πρέπει να αγωνιστεί όχι μόνο για να σταματήσει η χρήση αυτού του όρου, αλλά και για την αποδαιμονοποίηση του ίδιου του φεμινισμού. Χρειάζεται να ενταθεί ο αγώνας ενάντια σε ανθρώπους όπως ο Rush Limbaugh, να μην υπάρχει περιθώριο να έχουν δημόσιο βήμα. Να δίνεται κάθε φορά άμεσα απάντηση και να οργανώνονται σχετικές δράσεις. Να καταλαβαίνει όλο και περισσότερος κόσμος πόσο επικίνδυνοι είναι.
Ο φεμινισμός δεν είναι μια ιδεολογία κατά των ανδρών αλλά υπέρ της ισότητας των φύλων. Φυσικά, οι Ρεπουμπλικανοί αλλά και η δεξιά γενικότερα δεν το θέλουν αυτό. Στηρίζουν μια κοινωνία με ανισότητες. Με πατριαρχία και σεξισμό, με ρατσισμό, με ομοφοβία, με ξενοφοβία κοκ γιατί πάνω σε αυτούς τους τεχνητούς διαχωρισμούς του κόσμου στηρίζεται η εξουσία τους. Και αυτή ακριβώς πρέπει να αμφισβητήσουμε. Γυναίκες και άντρες μαζί, να παλέψουμε ενάντια στην πατριαρχία, τον σεξισμό, ενάντια σε κάθε καταπίεση και ενάντια στο σύστημα που τις γεννά και τις καλλιεργεί.
