Η «Khma» (φωνή στα γεωργιανά) είναι μια σοσιαλιστική συλλογικότητα από τη Γεωργία, που δημιουργήθηκε το 2021, με στόχο να προωθήσει τα ταξικά ζητήματα στο δημόσιο διάλογο και να οργανώσει τους ανθρώπους γύρω από αυτά. Τα τελευταία 3 χρόνια η Khma έχει κάνει εκστρατεία στη Γεωργία για να αποκαλύψει τη φαρμακευτική «μαφία», να ερευνήσει τα σκανδαλώδη προγράμματα συνταξιοδοτικών δανείων από τις τράπεζες, να αποτρέψει εξώσεις και να απαιτήσει καθολικά δωρεάν γεύματα στα δημόσια σχολεία. Καθ’ όλη αυτή την περίοδο, η Khma υποστήριξε ενεργά διάφορες εργατικές κινητοποιήσεις, όπως οι απεργίες των ανθρακωρύχων της Chiatura ή των εργατών της Sairme. Το ISp μίλησε με τον Giorgi Kartvelishvili, μέλος της Khma.
- Giorgi, πρόσφατα κυκλοφόρησαν πολλές ειδήσεις σχετικά με τις κινητοποιήσεις στη Γεωργία ενάντια στον «νόμο για τους ξένους πράκτορες». Μπορείς να μας πεις ποια είναι η προσέγγισή σας απέναντι σε αυτόν τον νόμο; Τι ακριβώς φέρνει και τι κρύβεται πίσω από αυτή τη διαμάχη;
Ο «νόμος για τους ξένους πράκτορες» (επίσημα «ο νόμος για τη διαφάνεια της ξένης επιρροής») ο οποίος κατατέθηκε για δεύτερη φορά από το κυβερνών κόμμα «Γεωργιανό Όνειρο» (GD) μετά την αποτυχημένη προσπάθεια του Μαρτίου 2023, απαιτεί από μη εμπορικές μη κρατικές οργανώσεις (βασικά από ΜΚΟ καθώς και από τα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης) που λαμβάνουν το 20% και πάνω των χρηματοδοτήσεων τους από ξένες πηγές, να εγγράφονται σε ένα ειδικό κρατικό μητρώο «οργανώσεων υπό την επιρροή ξένων δυνάμεων». Η νομοθεσία παρουσιάζει ομοιότητες με τους νόμους που υπάρχουν στη Ρωσία και τη Λευκορωσία, καθώς και με αυτόν που υιοθετήθηκε πρόσφατα στο Κιργιστάν. Επιπλέον, ο νόμος δίνει δικαιώματα στο Υπουργείο Δικαιοσύνης να παρακολουθεί και να ζητά κάθε είδους πληροφορίες, συμπεριλαμβανομένων και προσωπικών δεδομένων, βάσει της «απόφασης ενός αρμόδιου εξουσιοδοτημένου προσώπου στο Υπουργείο Δικαιοσύνης» ή «γραπτής αίτησης που υποβάλλεται στο Υπουργείο Δικαιοσύνης» – με άλλα λόγια, όταν υπάρξει οποιαδήποτε καταγγελία.
Ο νόμος έχει αρκετά κοινά με τη ρωσική νομοθεσία για τους ξένους πράκτορες που ισχύει από το 2012, παρά το γεγονός ότι ο νόμος στη Ρωσία είναι πολύ πιο σκληρός, ως αποτέλεσμα μιας σειράς τροποποιήσεων κατά τη διάρκεια των τελευταίων 12 ετών. Για παράδειγμα, από το 2021 ο σχετικός νόμος στη Ρωσία ισχύει όχι μόνο για οργανώσεις, αλλά και για φυσικά πρόσωπα, και δεν αφορά πλέον μόνο τη χρηματοδότηση, αλλά συνολικά την «ξένη επιρροή», που βέβαια είναι ένας πολύ ασαφής και διφορούμενος όρος. Ο φόβος είναι ότι και στην περίπτωσή της Γεωργίας τα πράγματα θα πάρουν την ίδια κατεύθυνση, αν και το αρχικό σχέδιο από μόνο του είναι ήδη πολύ προβληματικό και επικίνδυνο.
Εν ολίγοις, αυτός ο νόμος απειλεί όχι μόνο τις μεγάλες ΜΚΟ με τις δυτικές επιρροές που δραστηριοποιούνται στη Γεωργία (όπως συχνά ισχυρίζονται οι συντηρητικοί και δυστυχώς πολλοί αριστεροί) αλλά και κάθε είδους αντιπολιτευτική δράση και κριτική, συμπεριλαμβανομένων των κινημάτων βάσης, των ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης, εργατικών συνδικάτων, κλπ. Ο πρωταρχικός στόχος είναι η διατήρηση και η ενίσχυση του μονοπωλιακού ελέγχου του κράτους στην οικονομική και πολιτική ζωή. Τα σημερινά μέτρα αποτελούν το ξεδίπλωμα ενός συνολικού αυταρχικού σχεδίου.
- Φαίνεται ότι ο νόμος αυτός προκάλεσε μεγάλη αντίδραση από το δυτικό στρατόπεδο (ΗΠΑ και ΕΕ). Ο Γεωργιανός πρωθυπουργός δήλωσε μάλιστα ότι δέχθηκε κεκαλυμμένες απειλές θανάτου από έναν επίτροπο της ΕΕ, ενώ αξιωματούχοι των ΗΠΑ έκαναν έντονες δηλώσεις κριτικής. Πώς εντάσσονται οι εξελίξεις αυτές στη συνολική μάχη για κυριαρχία μεταξύ των μπλοκ των ΗΠΑ και της Κίνας-Ρωσίας;
Η συνεχιζόμενη αντιπαράθεση μεταξύ του κυβερνώντος κόμματος και των δυτικών ομολόγων του στις ΗΠΑ και την ΕΕ είναι αρκετά εμφανής. Το γεγονός ότι η Γεωργία (και ολόκληρη η περιοχή του Νοτίου Καυκάσου) βρίσκεται εντός των γεωπολιτικών συμφερόντων των μεγάλων δυνάμεων είναι σημαντικό για την κτανόηση της κατάστασης. Η Γεωργία βρίσκεται στη συντομότερη χερσαία εμπορική διαδρομή μεταξύ της ΕΕ και Κίνας, δηλαδή στον «Μεσαίο Διάδρομο»,[1] ο οποίος βρίσκεται υπό διαμόρφωση. Επιπλέον, υπάρχουν υπό κατασκευή σημαντικά ενεργειακά έργα που θα διέρχονται από τη Γεωργία και τα οποία είναι αρκετά κρίσιμα για την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης. Η κυβέρνηση το γνωρίζει πολύ καλά και βασίζεται σε αυτό, καθώς της δίνει την «άνεση» να ακολουθεί μια επιθετική εξωτερική πολιτική. Από την άλλη πλευρά, δεν είναι ακόμη καθαρό αν το «Γεωργιανό Όνειρο» είναι έτοιμο να εγκαταλείψει πλήρως την ατζέντα της ένταξης στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ, αν και υπάρχουν ενδείξεις γι’ αυτό.
- Μπορείς να μας πεις περισσότερα για τις διαμαρτυρίες; Ποια κοινωνικά στρώματα συμμετέχουν σε αυτές; Ποια είναι η οργανωτική τους μορφή, αν υπάρχει; Ποιο είναι το γενικό κλίμα που επικρατεί;
Οι διαμαρτυρίες συνεχίζονται ήδη εδώ και δύο μήνες και η σύνθεση του κόσμου που συμμετέχει είναι αρκετά ευρεία. Το κίνημα δεν είναι κεντρικά οργανωμένο, ιδίως μετά την αρχική του φάση. Συμμετέχουν πολλές διαφορετικές κοινωνικές ομάδες, από διαφορετικά μέρη: φοιτητές πανεπιστημίου, μαθητές λυκείου, ακαδημαϊκοί, ομάδες της λεγόμενης «κοινωνίας των πολιτών», καθηγητές δημόσιων σχολείων, καλλιτέχνες, διάφοροι εργαζόμενοι των πόλεων μεσαίου και χαμηλού εισοδήματος, όπως κούριερ ή άλλοι εργαζόμενοι σε πλατφόρμες (platform economy), κ.λπ.
Η γενική αίσθηση είναι ότι κάτι πολύ επικίνδυνο διαφαίνεται στον ορίζοντα. Αυτό το αίσθημα επιδεινώνεται συνεχώς από τη ρητορική των κυβερνητικών στελεχών, την επίσημη προπαγάνδα και όλα τα μέτρα καταστολής, τις απειλές, τα ψέματα, τον εκφοβισμό και τη φυσική βία.
- Ποια είναι η προσέγγιση της Khma απέναντι σε αυτές τις κινητοποιήσεις; Ποιες είναι οι προτάσεις σας για το πώς μπορεί να προχωρήσει το κίνημα;
Κατά την άποψή μας, οι κινητοποιήσεις πρέπει να διευρυνθούν ως προς το περιεχόμενό και να απορροφήσουν προοδευτικά, ταξικά αιτήματα. Το «ναι στην Ευρώπη, όχι στη Ρωσία» είναι ένα πιασάρικο και δημοφιλές σύνθημα, αλλά το κίνημα πρέπει να αποφασίσει και να ορίσει τι ακριβώς σημαίνει. Η Γεωργία είναι μια χώρα με ακραίες ανισότητες, κάτι που είναι αποτέλεσμα δεκαετιών σκληρών νεοφιλελεύθερων μεταρρυθμίσεων. Έτσι, μπορούμε εύκολα να φανταστούμε τη Γεωργία, ως τμήμα της Ευρώπης, χωρίς αυτό να σημαίνει βελτίωση των όρων διαβίωσης και εργασίας της πλειοψηφίας του πληθυσμού της. Πιστεύουμε ότι τα εθνικά συμφέροντα πρέπει να συμβαδίζουν με τα ταξικά και ότι αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να προχωρήσουμε μπροστά.
- Πώς αντιμετωπίζετε τη φιλοδυτική τάση μέσα στο κίνημα διαμαρτυρίας;
Υπάρχει πράγματι ένα ισχυρό φιλοδυτικό ρεύμα μέσα στο κίνημα. Είναι επίσης αλήθεια ότι αυτή η φιλοδυτική διάθεση στις πρώην σοβιετικές χώρες αποκτά συχνά μια αφελή εξιδανίκευση. Πιστεύουμε ότι πρέπει να δώσουμε έναν ακριβή ορισμό της έννοιας «Ευρώπη» πέρα από αυτή την εξιδανίκευση. Στην πραγματικότητα υπάρχουν πολλές διαστάσεις της. Στις πολιτικές και ιδεολογικές κατευθύνσεις που κυριαρχούν σήμερα, η κεντρική διάσταση της Ευρώπης είναι αυτή της νεοφιλελεύθερη, ή της λαϊκιστικής δεξιάς Ευρώπης. Ωστόσο για εμάς, το πιο σημαντικό είναι να επενδύσουμε σε μια ευρωπαϊκή κληρονομιά αιώνων, αυτή των αγώνων της εργατικής τάξης με όλα τα επιτεύγματά τους. Πιστεύω ότι όταν μιλάμε για την Ευρώπη στην Γεωργία, εκεί είναι που αξίζει να εστιάζουμε, όχι μόνο στο πλαίσιο του σημερινού κινήματος, αλλά και στο μέλλον.
