Γαλλικές εκλογές: πλήγμα για το κατεστημένο, στη Γαλλία και διεθνώς

Την Κυριακή 19 Ιούνη πραγματοποιήθηκε ο 2^ος γύρος των βουλευτικών εκλογών στη Γαλλία, για την ανάδειξη των 577 αντιπροσώπων. 

Οι εκλογές σημαδεύτηκαν από:

• Την τεράστια αποχή της τάξης του 53%.
• Την απώλεια της αυτοδυναμίας του συνασπισμού «Μαζί!» του Μακρόν πράγμα που ισοδυναμεί με πολιτική ήττα για τον εκλεκτό της άρχουσας τάξης.
• Τη σημαντική άνοδο του αριστερού συνασπισμού «NUPES» του Μελανσόν (που όμως δεν κατάφερε να έρθει 1^η δύναμη όπως είχε βάλει στόχο).
• Την καθιέρωση της ακροδεξιάς Μαρίν Λε Πεν, που αν και σημείωσε πτώση σε σχέση με τις προεδρικές εκλογές, ο συνδυασμός της εξέλεξε 89 Βουλευτές/τριες.

Η άρχουσα τάξη διεθνώς, μαζί και τα ΜΜΕ που ελέγχει, εκφράζουν με κάθε τρόπο την αγωνία τους για την «επόμενη μέρα» στη Γαλλία, που είναι αβέβαιη λόγω αδυναμίας σχηματισμού κυβέρνησης πλειοψηφίας (μέχρι τη στιγμή που γράφεται το άρθρο). 

Παράλληλα τονίζουν τους φόβους τους για τις συνέπειες που θα έχει αυτό σε παγκόσμια κλίμακα, στο πεδίο του πολέμου στην Ουκρανία, τη διεθνή οικονομία κλπ. 

Τα παραπάνω αποτυπωνόταν με γλαφυρό τρόπο στον τίτλο κεντρικού άρθρου του «France24» που λίγες μέρες πριν τον 2^ο γύρο έγραφε: «Μακρόν ή χάος».

Τα αποτελέσματα

Στη γαλλική βουλή οι 577 αντιπρόσωποι εκλέγονται από αντίστοιχες μονοεδρικές περιφέρειες, μέσω του συστήματος 2 εκλογικών γύρων. Συνοπτικά, στον 1^ο γύρο συμμετέχουν όλοι οι υποψήφιοι και αν κάποιος/α δεν λάβει πάνω απ’ το 50% των ψήφων, οι 2 πρώτοι πηγαίνουν σε 2^ο γύρο. 

Συνεπώς, η ανάλυση των αποτελεσμάτων έχει διαφορές σε σχέση πχ με το ελληνικό εκλογικό σύστημα. Για παράδειγμα, ένα κόμμα μπορεί στον 1^ο γύρο να συγκεντρώσει 10% των ψήφων ή και περισσότερο, αλλά να μην καταφέρει να εκλέξει τελικά κανέναν Βουλευτή στον 2^ο, πράγμα που σημαίνει πώς τα τελικά αποτελέσματα δεν είναι καθόλου αναλογικά σε σχέση με τις διαθέσεις του εκλογικού σώματος.

Η κατανομή των εδρών έχει ως εξής:

• Ο συνδυασμός «Μαζί» του Μακρόν πήρε 245 έδρες, 
• το «NUPES» του Μελανσόν 133, 
• η «Εθνική Συσπείρωση» της Λε Πεν 89, 
• «Οι Ρεπουμπλικάνοι» (το παραδοσιακό δεξιό κόμμα) 64, 
• άλλοι αριστεροί (για κάποιους εκ των οποίων ο Μελανσόν διαμαρτύρεται ότι δεν καταγράφονται στο «NUPES» και αλλοιώνεται το αποτέλεσμα) 20 
• και 26 έδρες πηγαίνουν σε άλλους κεντρώους, δεξιούς κλπ υποψηφίους.

Πάνω απ’ τους μισούς δεν πήγαν στην κάλπη

Αν και είναι συνηθισμένο στη Γαλλία οι βουλευτικές εκλογές που ακολουθούν τις προεδρικές να έχουν χαμηλότερη συμμετοχή, η αποχή ήταν πολύ μεγάλη (περίπου 53%), πράγμα που δείχνει ότι δεν υπήρξε κανένα μαζικό ρεύμα υπέρ κάποιου συνδυασμού. 

Στις προεδρικές εκλογές πριν δύο μήνες η αποχή ήταν της τάξης του 27% – τώρα στην ουσία διπλασιάστηκε, με τις νεότερες ηλικιακές ομάδες να συμμετέχουν πολύ λιγότερο από τις μεγαλύτερες, όπως φαίνεται και στο παρακάτω διάγραμμα του politico.eu.

Η νεολαία ψήφισε Αριστερά

Παρά τη μικρή συμμετοχή, τα ποσοστά της νεολαίας που ψήφισε Αριστερά είναι συντριπτικά. Μέχρι και την ηλικία των 50 το μεγαλύτερο ποσοστό (όχι όμως η απόλυτη πλειοψηφία) επίσης ψήφισε Αριστερά. 

Η συμμετοχή των ψηφοφόρων άνω των 50 ετών που ήταν μεγαλύτερη, ήταν αυτή που καθόρισε το αποτέλεσμα στερώντας την πλειοψηφία από την Αριστερά.

Ήττα Μακρόν

Όπως αναφέρθηκε ήδη, το αποτέλεσμα των εκλογών αποτελεί μια καθαρή ήττα για τον Μακρόν – όχι απλά για το πρόσωπό του, αλλά συνολικότερα για την πολιτική του. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο φοβούνται τα επιτελεία της άρχουσας τάξης την «επόμενη μέρα» και πως θα καταφέρει να εφαρμόσει τη μεταρρύθμιση για την αύξηση των ηλικιακών ορίων συνταξιοδότησης, το πρόγραμμα για την πυρηνική ενέργεια κλπ. 

Άλλωστε ο Μακρόν την προηγούμενη περίοδο συνάντησε απέναντί του μαζικά κινήματα, όπως αυτό των «Κίτρινων Γιλέκων», ή τις κινητοποιήσεις ενάντια στην ποινικοποίηση της βιντεοσκόπησης αστυνομικών (διάταξη που έμεινε στα χαρτιά) και βέβαια, το μαζικό απεργιακό κίνημα για το συνταξιοδοτικό.

Είναι χαρακτηριστικό ότι δεν κατάφεραν να εκλεγούν, χάνοντας στον 2^ο γύρο, κορυφαία κυβερνητικά στελέχη, όπως οι υπουργοί Περιβάλλοντος, Ναυτιλίας και Υγείας.

Από 350 βουλευτές που είχε η κυβερνητική πλειοψηφία της περιόδου 2017-2022, ο Μακρόν τώρα διαθέτει περίπου 100 λιγότερους, αναζητώντας ακόμα 44 για να πιάσει το 289 της απόλυτης πλειοψηφίας για να σχηματίσει κυβέρνηση που να τον στηρίζει. 

Μέχρι στιγμής αυτό δεν αναμένεται να το καταφέρει. Το κόμμα των «Ρεπουμπλικάνων» έχει δηλώσει ότι δεν θα συνεργαστεί, συνεπώς ή θα βρει άλλη στήριξη (δεν είναι το πιο πιθανό) ή θα προχωρήσει σε κυβέρνηση μειοψηφίας και θα αναγκαστεί να διαπραγματεύεται κάθε νομοσχέδιο ξεχωριστά. Για την ώρα το ενδεχόμενο επαναληπτικών εκλογών δεν συζητιέται. 

Σε κάθε περίπτωση, η επόμενη περίοδος αναμένεται να είναι τεταμένη, με την άρχουσα τάξη να ανησυχεί – και δικαίως γιατί θα έχει μια αδύναμη κυβέρνηση.

Είναι η Λε Πεν η «μεγάλη κερδισμένη» των εκλογών;

Το ένα πράγμα που δεν κρύβει το σύστημα, είναι η απογοήτευσή του από την απώλεια της αυτοδυναμίας του Μακρόν και οι φόβοι του για τη «σταθερότητα» της Γαλλίας και της ΕΕ. Το άλλο είναι να διαλαλεί με κάθε ευκαιρία σε όλους τους τόνους τη «θεαματική άνοδο» που είχε το ακροδεξιό κόμμα της Λε Πεν. Η πραγματικότητα είναι ελαφρώς διαφορετική.

Η σύγκριση που κάνουν είναι με τις προηγούμενες εκλογές του 2017, στις οποίες το κόμμα της είχε κερδίσει μόνο 8 έδρες, με αποτέλεσμα να γράφουν σε μεγάλους τίτλους «δεκαπλασίασε τις δυνάμεις της» και άλλα αντίστοιχα. Ωστόσο το 2017 ανήκει σε μια «άλλη περίοδο», προ πολέμου, προ πανδημίας, προ μιας σειράς σημαντικών κινημάτων κλπ, και επίσης πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι οι έδρες δεν αντανακλούν με καθόλου αναλογικό τρόπο τα ποσοστά στην κοινωνία. Με άλλα λόγια η Ακροδεξιά είχε πάντα ισχυρή παρουσία στη Γαλλία, παρότι μέσα από τις τελευταίες εκλογές αυτή σίγουρα ενισχύθηκε. 

Αν συγκριθεί το αποτέλεσμα των βουλευτικών εκλογών με τις τελευταίες προεδρικές εκλογές, θα δούμε ότι σ΄ αυτές η Λε Πεν είχε πάρει 23,1% στον 1^ο γύρο, ενώ στον 1^ο γύρο των βουλευτικών έλαβε 18,7% και στον 2^ο 17,3%. 

Συνεπώς, υπάρχει σίγουρα καθιέρωση της Ακροδεξιάς, η οποία ωστόσο υπερτονίζεται από την άρχουσα τάξη και ο λόγος γι’ αυτό είναι για να υποβαθμίσει τη σημασία και της ανόδου της Αριστεράς η οποία σημείωσε το πραγματικά μεγάλο άλμα σ΄ αυτές τις εκλογές.

Η άνοδος της Αριστεράς

Η 2^η θέση του συνδυασμού «NUPES» του Μελανσόν, είναι αδιαμφισβήτητα ένα πολύ σημαντικό αποτέλεσμα που αποτελεί παρακαταθήκη για το μέλλον. Ο Μελανσόν υποστηρίζει ότι οι υποψήφιοι του NUPES πήραν περισσότερους ψήφους από αυτούς του Μακρόν στον 1^ο γύρο, συνεπώς το NUPES είχε έρθει 1^ο κόμμα, αλλά το γαλλικό Υπουργείο Εσωτερικών δεν έδωσε σωστά αποτελέσματα μη συμπεριλαμβάνοντας κάποιους υποψηφίους στα συγκεντρωτικά. Αυτό έδωσε τον αέρα και την αφορμή στον Μελανσόν να δώσει το σύνθημα να γίνει ο ίδιος ο «επόμενος πρωθυπουργός» της Γαλλίας, απέναντι στην προεδρεία Μακρόν – πράγμα το οποίο τελικά δεν ευοδώθηκε. 

Το NUPES αποτελεί συνεργασία της «Ανυπότακτης Γαλλίας» με κομμάτια των Οικολόγων, του Κομμουνιστικού Κόμματος Γαλλίας και του Σοσιαλιστικού Κόμματος. Οι κύριες δυνάμεις βέβαια βρίσκονται γύρω απ’ την Ανυπότακτη Γαλλία και τον Μελανσόν που δίνει τον τόνο, καθώς το Κομμουνιστικό Κόμμα και ιδιαίτερα οι «Σοσιαλιστές» έχουν υποστεί εκλογική καθίζηση. 

Αυτή η συνεργασία εξέπεμπε αμφίσημα μηνύματα. Απ’ τη μία ήταν το «επίσημο» πρόγραμμα, που είχε ριζοσπαστικά αιτήματα, όπως για τον έλεγχο των τιμών, τη σημαντική αύξηση του βασικού μισθού, τη μείωση της ηλικίας συνταξιοδότησης, αύξηση της φορολογίας των πλουσίων κλπ. Από την άλλη, η κοινή κάθοδος με υποψηφίους του Σοσιαλιστικού Κόμματος που έχει κυβερνήσει στον παρελθόν εφαρμόζοντας πολιτικές λιτότητας, στο όνομα μιας ευρύτατης συνεργασίας ενάντια στον Μακρόν, μόνο σύγχυση μπορεί να προκαλέσει. 

Προκλήσεις για το μέλλον

Το NUPES είχε υποψηφίους σε 406 περιοχές στον 2^ο γύρο, σε 203 εκ των οποίων προηγούνταν στον 1^ο γύρο. Τελικά κατάφερε να εκλέξει 133. 

Ο αριθμός αυτός είναι σημαντικός, δείχνει την γενική άνοδο των ιδεών της Αριστεράς και, επίσης, πετάει την Ακροδεξιά της Λε Πεν στην 3^η θέση. Με μια άλλη ανάγνωση, μπορεί να διαπιστωθεί ότι κατάφερε να επικρατήσει μόνο στο 1/3 των περιοχών που κατέβηκε στο δεύτερο γύρο, καθώς επίσης ότι δεν μπόρεσε να πείσει την πλειοψηφία του γαλλικού λαού που προτίμησε την αποχή, απ’ το να δώσει τη μάχη ενάντια στον Μακρόν, υπερψηφίζοντας το NUPES. Συνεπώς, υπάρχει ακόμα πολύς δρόμος για την Αριστερά.

Το πρώτο σημείο κριτικής προς το ΝUPES, είναι ότι η απάντηση στις επιθέσεις της δεξιάς και του Μακρόν, δεν είναι η αναζήτηση συμμαχιών προς το «κέντρο» (το «Σοσιαλιστικό» Κόμμα). Είναι η ενίσχυση των δυνάμεων της ριζοσπαστικής-ανατρεπτικής Αριστεράς, η οργανική τους σύνδεση με τους κοινωνικούς-ταξικούς αγώνες και το ρίζωμά τους στην κοινωνία. Είναι η παρουσίαση στην κοινωνία ενός ριζοσπαστικού μαχητικού προγράμματος πάλης, που να περιλαμβάνει την εθνικοποίηση των στρατηγικών τομέων της οικονομίας και δημοκρατία στην παραγωγή σαν τον μόνο δρόμο για να σταματήσει η διαρκής πίεση στο εργατικό εισόδημα και τα κοινωνικά δικαιώματα. Παρά μια σειρά από ριζοσπαστικές προτάσεις, η συμμαχία της οποίας ηγείται ο Μελανσόν είναι μακριά από μια τέτοια αντίληψη. 

Η ευρωπαϊκή εμπειρία εκλογικής ανόδου της Αριστεράς σε κυβερνητικές θέσεις είναι πλέον πλούσια – με το ελληνικό παράδειγμα του ΣΥΡΙΖΑ να είναι το πιο καθαρό και ταυτόχρονα το πιο αμείλικτο. 

Εάν η Αριστερά δεν είναι αποφασισμένη να συγκρουστεί με το ντόπιο και το πανευρωπαϊκό/διεθνές οικονομικό σύστημα για να υπηρετήσει τα συμφέροντα των εργαζομένων και της κοινωνίας, και ψάχνει μια «ενδιάμεση» συμβιβαστική λύση, τότε είναι καταδικασμένη να υποταχθεί και να απογοητεύσει τα εκατομμύρια του κόσμου που την βλέπουν σαν μια εναλλακτική. 

Η υπόθεση είναι λοιπόν στα χέρια του Μελανσόν και της Ανυπότακτης Γαλλίας – ανάλογα με το ποιον δρόμο θα επιλέξουν θα συμβάλουν θετικά ή αρνητικά και στην προσπάθεια ανάκαμψης της Αριστεράς διεθνώς.