Ανδρέας Παγιάτσος
Mε δεδομένο ότι η επιτυχία της ακροδεξιάς Μαρίν Λεπέν στον α’ γύρο δεν ήταν ούτε κάτι καινούργιο ούτε μη αναμενόμενη, oι γαλλικές εκλογές έδωσαν δύο ιστορικής σημασίας αποτελέσματα. Το ένα ήταν η συντριβή των παραδοσιακών κομμάτων του κατεστημένου, «Σοσια-Ληστών» και «Ρεπουμπλικάνων», κανένα από τα οποία δεν κατάφερε να περάσει στο β’ γύρο των εκλογών για πρώτη φορά στη σύγχρονη γαλλική ιστορία. Το δεύτερο ήταν η τεράστια απήχηση της υποψηφιότητας του αριστερού Ζαν Λυκ Μελανσόν, με το νεοδημιούργητο σχήμα «Ανυπότακτη Γαλλία».
Τα ζητήματα που δίχασαν την αντικαπιταλιστική Αριστερά είναι δύο: ποια θα έπρεπε να είναι η στάση της Αριστεράς απέναντι στο φαινόμενο του Ζ. Λ. Μελανσόν και ποια θα πρέπει να είναι στο δεύτερο γύρο των εκλογών: αποχή ή υπερψήφιση του Μακρόν για να μην κερδίσει η ηγέτιδα του ακροδεξιού Εθνικού Μετώπου, Μαρίν Λεπέν;
Τα δύο διλήμματα (σε εισαγωγικά ή χωρίς) δεν είναι άσχετα το ένα με το άλλο.
Σωστή ή λάθος η κριτική υποστήριξη στον Μελανσόν;
Οι δυο σημαντικότερες από άποψη αριθμών οργανώσεις της αντικαπιταλιστικής Αριστεράς στη Γαλλία, είναι η Εργατική Πάλη (ΕΠ) και το Νέο Αντικαπιταλιστικό Κόμμα (ΝΑΚ). Το Κομμουνιστικό Κόμμα Γαλλίας (ΚΚΓ) δεν πρέπει να θεωρείται αντικαπιταλιστική Αριστερά καθώς έχει στην ουσία σοσιαλδημοκρατικοποιηθεί.
Κατά τη γνώμη μας, και σε αντίθεση με απόψεις που εκφράζονται στο χώρο της ΑΝΤΑΡΣΥΑ (δείτε, πχ: Μελανσόν! Όπως λέμε Λαφοντέν, Κόρμπιν, Σάντερς… Άρα;, του Παν. Μαυροειδή) η σωστή θέση για την επαναστατική Αριστερά θα ήταν η κριτική υποστήριξη του Μελανσόν – για το καλό και του κινήματος και της ίδιας. Ας δούμε το επιχείρημα αναλυτικά.
Τι μας λένε οι αριθμοί
Όπως δείχνει ο πιο κάτω πίνακας (γαλλικό υπουργείο εσωτερικών, τελικά αποτελέσματα) ο Μελανσόν ήρθε τέταρτος, απέχοντας όμως λιγότερο από 0,5% από Φρανσουά Φιγιόν (τρίτο στη σειρά, υποψήφιο της Δεξιάς) και μόνο 1,7% από τη δεύτερη, υποψήφια του Εθνικού Μετώπου Μαρίν Λεπέν.
Οι υποψήφιοι της αντικαπιταλιστικής Αριστεράς, Φιλίπ Πουτού (ΝΑΚ) και Ναταλί Αρτό (ΕΠ) πήραν από κοινού 1,73% – όση δηλαδή και η διαφορά σε ψήφους ανάμεσα στον Μελανσόν και την Λεπέν.
Σε απόλυτους αριθμούς ψήφων ο Μελανσόν πήρε 618.540 ψήφους λιγότερες από τη Λεπέν, ενώ το άθροισμα των ψήφων των δυο αντικαπιταλιστών υποψηφίων ήταν 626.889.
| Εμανουέλ Μακρόν | 8.656.346 | 24,01 % |
| Μαρίν Λεπέν | 7.678.491 | 21,30 % |
| Φρανσουά Φιγιόν (Ρεπουμπλικάνος – Δεξιά) | 7.212.995 | 20,01 % |
| Ζαν Λικ Μελανσόν | 7.059.951 | 19,58 % |
| Φιλίπ Πουτού – Νέο Αντικαπιταλιστικό Κόμμα | 394.505 | 1,09 % |
| Ναταλί Αρτό – «Εργατική Πάλη» (Lutte Ouvriere) | 232.384 | 0,64 % |
Τι προκύπτει από τα πιο πάνω και με απλή αριθμητική; Ότι ο Μελανσόν θα μπορούσε εύκολα να ήταν δεύτερος και όχι τέταρτος (κι έτσι να πέρναγε στον β’ γύρο) αν υπήρχε συνεργασία ανάμεσα στην «Ανυπότακτη Γαλλία» και τις δύο οργανώσεις της αντικαπιταλιστικής Αριστεράς.
Η δυναμική που εμπεριέχεται στη συνεργασία της Αριστεράς
Στην πραγματικότητα βέβαια στις εκλογικές και γενικά τις ταξικές αναμετρήσεις δεν ισχύουν οι κανόνες της απλής αριθμητικής – ισχύουν κοινωνικές δυναμικές. Με την ακόλουθη έννοια: όταν η Αριστερά εμφανιστεί ενωμένη μπροστά στην κοινωνία (όχι σαν ενιαίο κόμμα, αυτό δεν είναι ρεαλιστικό με δεδομένες τις διαφορές που υπάρχουν, αλλά σαν «μέτωπο», σαν εκλογική συνεργασία) τότε μπορεί να λειτουργήσει ελκυστικά για μεγάλες μάζες που, ξαφνικά, βλέπουν ότι κάτι σημαντικό αλλάζει σε σχέση με τη θλιβερή εικόνα των αμέτρητων σοφών της Αριστεράς που δεν είναι ικανοί να οργανώσουν ούτε μια κοινή πορεία. Με άλλα λόγια η συνεργασία της Αριστεράς (κατά κανόνα αλλά όχι απαραίτητα –υπάρχουν ασφαλώς εξαιρέσεις) έχει τη δυνατότητα να αποκτήσει μεγάλη δυναμική, φέρνοντας αποτελέσματα πολλαπλάσια της άθροισης των ποσοστών και ψήφων της. Αυτό εξάλλου δεν απόδειξε και η ελληνική εμπειρία όταν ο Τσίπρας το 2012 πρότεινε στο ΚΚΕ συνεργασία και το τελευταίο αρνήθηκε με αποτέλεσμα ο ΣΥΡΙΖΑ να απογειωθεί και το ΚΚΕ να καταποντιστεί;
Αν λοιπόν η Εργατική Πάλη (ΕΠ) και το Νέο Αντικαπιταλιστικό Κόμμα (ΝΑΚ) στήριζαν Μελανσόν, ασκώντας παράλληλα την κριτική τους προς τις απόψεις του και προβάλλοντας το δικό τους πολιτικό πρόγραμμα, ο Μελανσόν θα πέρναγε σχεδόν σίγουρα στο β’ γύρο.
Έτσι, ο β’ γύρος δεν θα ήταν ανάμεσα σε έναν καρα-δεξιό, αντιδραστικό, νεοφιλελεύθερο, τραπεζίτη (τον Μακρόν) και μια ακρο-δεξιά, ρατσίστρια, αντιδραστική (τη Λεπέν) αλλά ανάμεσα στον αριστερό Μελανσόν και στον δεξιό Μακρόν!
Και έτσι θα λυνόταν το δίλημμα που αντιμετωπίζουν εκατομμύρια Γάλλοι εργαζόμενοι για το τι στάση να ακολουθήσουν στο β’ γύρο.
Η σημασία και τα διλήμματα του β’ γύρου για την κοινωνία
Το πέρασμα του Μελανσόν στο β’ γύρο θα συντελούσε μια τεράστια ανατροπή στα δεδομένα.
Αυτή τη στιγμή οι ακτιβιστές της Αριστεράς και οι πρωτοπόροι του κινήματος νοιώθουν «παγιδευμένοι» ανάμεσα σε δυο απόλυτα αντιδραστικές επιλογές: το Μακρόν και τη Λεπέν.
Στην περίπτωση όμως που πέρναγε ο Μελανσόν στο β’ γύρο όλοι αυτοί θα μπορούσαν να μπούνε δυναμικά στη μάχη με στόχο πρόεδρο της Αριστεράς.
Ακόμα και αν έχανε ο Μελανσόν τα ψηλά ποσοστά που σίγουρα θα έπαιρνε θα λειτουργούσαν ενθαρρυντικά και για τους ταξικούς αγώνες της επόμενης περιόδου αλλά και σαν πολιτική προοπτική για ένα επόμενο γύρο.
Στις γραμμές της γαλλικής Αριστεράς, των κινημάτων, των ακτιβιστών των μεταναστών κλπ επικρατεί, αναπόφευκτα, απογοήτευση. Γιατί το δίλημμα Μακρόν ή Λεπέν είναι «μπροστά γκρεμός και πίσω ρέμα».
Αυτό το δίλημμα θα μπορούσε η «αντικαπιταλιστική αριστερά» στη Γαλλία να το είχε «λύσει» αν είχε προχωρήσει σε εκλογική συνεργασία με τον Μελανσόν. Πράγμα το οποίο αν έκανε θα κέρδιζε σημαντικούς «πόντους» στη γαλλική κοινωνία.
Κι αυτό γιατί τα λαϊκά στρώματα επιβραβεύουν τις πολιτικές που τα βοηθάνε στην καθημερινή πάλη και στους αγώνες τους. Με τη στάση που κράτησε στις εκλογές όμως, η αντικαπιταλιστική Αριστερά είναι πολύ πιθανό να ανακαλύψει πως μεγάλα τμήματα του κινήματος, ακόμα και άτομα που την ψήφισαν, την θεωρούν υπεύθυνη για την ήττα του Μελανσόν – όχι κατ’ ανάγκη γιατί έχουν αυταπάτες σ’ αυτόν αλλά για το λόγο ότι θα εμπόδιζε τη Λεπέν να περάσει στο β’ γύρο.
Μα, ο Μελανσόν είναι… ρεφορμιστής!
«Ο Μελανσόν είναι ρεφορμιστής» είναι το επιχείρημα που θα αντιτείνει ένα μεγάλο κομμάτι της «επαναστατικής» Αριστεράς των ημερών μας. «Και, όντας ρεφορμιστής, ο Μελανσόν θα ξεπουλήσει το κίνημα όπως έκανε και ο Τσίπρας». Η θέση της Αριστεράς αυτής είναι ότι η «επαναστατική» Αριστερά δεν συνεργάζεται ποτέ και δεν ψηφίζει ρεφορμιστές όπως τον Μελανσόν.
Ποια είναι η απάντηση σ’ αυτό το επιχείρημα;
Ότι ο Μελανσόν είναι ρεφορμιστής είναι ξεκάθαρο. Ότι σαν ρεφορμιστής (και στο βαθμό που παραμένει κυρίαρχος στη γαλλική ριζοσπαστική Αριστερά) θα ξεπουλήσει το κίνημα στο μέλλον και θα εγκαταλείψει τις υποσχέσεις που δίνει σήμερα –όπως έκανε κι ο Τσίπρας– επίσης είναι σίγουρο.
Αλλά αυτό είναι ένα πράγμα και η τακτική της επαναστατικής Αριστεράς απέναντι στο «φαινόμενο Μελανσόν» είναι άλλο.
Διαφορετικά, πώς να εξηγηθεί το κάλεσμα του Λένιν στο βιβλίο του «Αριστερισμός, η παιδική αρρώστια του Κομμουνισμού» για υπερψήφιση του βρετανικού Εργατικού Κόμματος από τους Βρετανούς Κομμουνιστές-Μπολσεβίκους, για λόγους τακτικής, όταν την ίδια στιγμή αποκαλούσε το Εργατικό Κόμμα, ένα αστικό-εργατικό κόμμα;
Πώς να εξηγηθούν οι θέσεις για την τακτική του Ενιαίου (Εργατικού) Μετώπου (δείτε: εδώ, κεφάλαιο «Τα μέτωπα του Λένιν») που επεξεργάστηκαν αναλυτικά το 3ο και 4ο συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς το 1921 και 1922 – την εποχή που την Κομμουνιστική Διεθνή καθοδηγούσαν ακόμα ο Λένιν και ο Τρότσκι;
Και πώς να εξηγηθεί η εφαρμογή της τακτικής του Ενιαίου Μετώπου στην ίδια την πορεία της ρώσικης επανάστασης του 1917 από τους Μπολσεβίκους; (Δείτε: Συνάντηση ανάμεσα στο «Ξεκίνημα» και την ΑΝΤΑΡΣΥΑ).
Μήπως οι Μπολσεβίκοι που έλεγαν, έγραφαν και έκαναν όλα τα πιο πάνω δεν ήξεραν να ξεχωρίζουν τους ρεφορμιστές από τους επαναστάτες;
Πρακτικά μιλώντας
Ο λόγος που μπορούμε να μιλάμε για «φαινόμενο Μελανσόν» και όχι για ένα άτομο είναι, από τη μια, λόγο του πολύ ψηλού ποσοστού που πήρε και, από την άλλη, γιατί στο νεοδημιουργηθέν σχήμα του οποίου ηγείται, την «Ανυπότακτη Γαλλία», έχουν εγγραφεί εκατοντάδες χιλιάδες μέλη – που φτάνουν σύμφωνα με τελευταίες εκτιμήσεις τις 450.000.
Το ερώτημα που πρέπει να απασχολεί την «επαναστατική Αριστερά», αυτήν που ενδιαφέρεται πραγματικά για το μαζικό εργατικό κίνημα, δεν είναι μόνο αν ο Μελανσόν θα προδώσει ή όχι, αλλά το τι θα γίνει με αυτό το σχεδόν μισό εκατομμύριο ανθρώπων (καθώς και τα εκατομμύρια των ψηφοφόρων) την επόμενη μέρα που ο Μελανσόν θα επιχειρήσει να τους προδώσει!
Τότε η επαναστατική Αριστερά οφείλει να έχει πρόταση την οποία να μπορεί να τους απευθύνει – πρόταση η οποία να είναι πειστική, η οποία να τους δώσει διέξοδο και προοπτική μάχης. Σε αντίθετη περίπτωση το αποτέλεσμα θα είναι μαζική απογοήτευση, πτώση του ηθικού και υποχώρηση του κινήματος. Και εδώ η ελληνική εμπειρία έχει εξαιρετική σημασία: Ο Τσίπρας τα πούλησε όλα. Γιατί δεν κέρδισε η «επαναστατική» Αριστερά;
Το βασικό ερώτημα, επομένως, είναι ποιοι είναι οι όροι για να μπορέσει η επαναστατική Αριστερά να φέρει σε πέρας αυτό το τεράστιο ιστορικό έργο, να δώσει δηλαδή προοπτική στο μαζικό κίνημα όταν ο ρεφορμισμός θα αποδεικνύει τη γύμνια του.
Δύο όροι: επαναστατικό-μεταβατικό πρόγραμμα, Ενιαίο Μέτωπο
Ο πρώτος όρος ασφαλώς είναι να έχει Επαναστατικό Πρόγραμμα – με την έννοια πάντα του Μεταβατικού Προγράμματος όπως το καθιέρωσαν οι Μπολσεβίκοι μέσα από την Επανάσταση του Οκτώβρη του ’17.
Το Μεταβατικό Πρόγραμμα είναι ένα επαναστατικό πρόγραμμα με στόχο την κατάληψή της εξουσίας από την εργατική τάξη και το σοσιαλιστικό μετασχηματισμό – αυτό είναι κάτι που χρειάζεται να τονίσουμε γιατί υπάρχουν κάποια τμήματα της αντικαπιταλιστικής Αριστεράς τα οποία χρησιμοποιούν το μεταβατικό πρόγραμμα στον αντίποδα του επαναστατικού σοσιαλιστικού προγράμματος και με στόχο την αναίρεσή του τελευταίου (με επιχειρήματα του είδους «το πρόγραμμα που χρειαζόμαστε είναι μεταβατικό κι όχι σοσιαλιστικό» ή «μεταβατικό πρόγραμμα είναι το σύνολο των αιτημάτων του εργατικού κινήματος»).
Ο δεύτερος όρος είναι να μπορεί να μεταφέρει αυτό το πρόγραμμα στις μάζες. Στην περίπτωση της Γαλλίας, στη συγκυρία που συζητάμε, αυτό μεταφράζεται στο πώς θα μεταφερθεί το επαναστατικό-σοσιαλιστικό πρόγραμμα σε αυτό το μισό σχεδόν εκατομμύριο ανθρώπων που μπήκαν στη μάχη μαζί με τον Μελανσόν και στα πάνω από 7 εκατομμύρια που τον ψήφισαν.
Αυτή η προσπάθεια ονομάζεται «τακτική» και μεταφράζεται ανάμεσα σε άλλα και σε ένα κεντρικό ζήτημα: το Ενιαίο Μέτωπο. Δηλαδή την συνεργασία με τον Μελανσόν, όχι γιατί ο Μελανσόν θα δώσει λύσεις αλλά γιατί η συνεργασία με τον Μελανσόν σημαίνει συνεργασία με εκατοντάδες χιλιάδες αγωνιστές που σήμερα είναι στην πρώτη γραμμή της μάχης ενάντια στη γαλλική δεξιά και ακροδεξιά και για μία εναλλακτική κοινωνία (όσο και αν αυτά τα ζητήματα είναι θολά στο μυαλό τους κι όσο κι αν έχουν αυταπάτες ότι ο Μελανσόν με τις ρεφορμιστικές του αντιλήψεις θα καταφέρει να αλλάξει την κοινωνία).
Αν η επαναστατική αριστερά θέλει να κερδίσει μεγάλες μάζες στις γραμμές της πρέπει να είναι διατεθειμένη να συνεργαστεί με ρεφορμιστές.
Στους ακραιφνείς «επαναστάτες» που θα βιαστούν να πουν «ποτέ, ποτέ, ποτέ!» θα απαντήσουμε ότι η διαφωνία τους δεν είναι με εμάς, είναι με τον Λένιν. Κι αν επιμένουν σ’ αυτή τους την άποψη, δικαίωμα τους, ας σταματήσουν όμως να μιλούν στο όνομα του μεγάλου επαναστάτη.
Ο λόγος για την τακτική του Ενιαίου Μετώπου, της συνεργασίας δηλαδή με τους ρεφορμιστές, είναι συγκεκριμένος: σε πρώτη φάση κάθε κίνηση μεγάλων μαζών θα διακατέχεται αναγκαστικά από ρεφορμιστικές αυταπάτες! Σ’ αυτό τον κανόνα η ιστορία δεν έχει προσφέρει καμία εξαίρεση! Οι μάζες θα φτάσουν στα σοσιαλιστικά-επαναστατικά συμπεράσματα μόνο εφόσον έχουν δοκιμάσει τον ρεφορμισμό και έχουν συγκρουστεί με αυτόν.
Όμως, για να μπορέσουν οι εργατικές μάζες να κάνουν το επόμενο βήμα, κι από τις ρεφορμιστικές αυταπάτες να προχωρήσουν στην επαναστατική δράση, θα πρέπει οι συνειδητοί επαναστάτες, οργανωμένοι σε αντίστοιχες οργανώσεις, να υιοθετούν την τακτική του Ενιαίου Μετώπου.
Όπως το Μεταβατικό Πρόγραμμα είναι η γέφυρα ανάμεσα στους αγώνες του σήμερα και το επαναστατικό σοσιαλιστικό αύριο, έτσι και το Ενιαίο Μέτωπο είναι η γέφυρα ανάμεσα στους σοσιαλιστές επαναστάτες και στις μάζες που στηρίζουν ρεφορμιστές.
Το δεύτερο «δίλημμα»
Όπως αναφέρθηκε στην αρχή το δεύτερο «δίλημμα» αφορά τη στάση της επαναστατικής Αριστεράς στον β’ γύρο. Κι αυτό είναι άρρηκτα δεμένο με το πρώτο ζήτημα, τη στάση δηλαδή της αντικαπιταλιστικής Αριστεράς, καθώς, αν η τελευταία συνεργαζόταν με τον Μελανσόν αυτός θα πέρναγε στο β’ γύρο κι έτσι θα λυνόταν το μεγάλο για πολύ κόσμο δίλημμα του β’ γύρου «ψήφο στον Μακρόν ενάντια στη Λεπέν ή κανένα από τους δύο;».
Απέναντι σ’ αυτό το δίλημμα η Αριστερά δεν μπορεί να υποστηρίξει Μακρόν. Είναι έτσι πολύ σωστή η στάση και του Μελανσόν προσωπικά και των οργανώσεων της αντικαπιταλιστικής Αριστεράς στη Γαλλία που αρνούνται να υποστηρίξουν Μακρόν όσο κι αν το κατεστημένο τους πιέζει. Η εξωκοινοβουλευτική Αριστερά στην Ελλάδα, επίσης, δεν εμφανίζει διαφορές σε ότι αφορά το θέμα. Σχεδόν χωρίς εξαίρεση όλες οι οργανώσεις έχουν τη θέση ότι δεν μπορεί να υποστηριχθεί ο Μακρόν. Υπάρχουν όμως κάποιες περιπτώσεις όπου υπάρχει προβληματισμός, ιδιαίτερα μέσα σε ανένταχτους αριστερούς ή στο χώρο των αντιφασιστών, όπου και εμφανίζονται επιχειρήματα του είδους πρέπει «να ψηφίσουμε οποιονδήποτε για να σταματήσουμε τον φασισμό».
Η πραγματικότητα όμως είναι ότι η Λεπέν δεν αντιπροσωπεύει ένα φασιστικό κόμμα. Δεν είναι το αντίστοιχο του Χίτλερ (ή της Χρυσής Αυγής στην Ελλάδα) αλλά είναι κάτι παρόμοιο με το φαινόμενο του Τραμπ στις ΗΠΑ. Στην περίπτωση του Τραμπ η αντικαπιταλιστική Αριστερά, πολύ σωστά, δεν είπε ψηφίζουμε Κλίντον για να σταματήσουμε τον Τραμπ.
Η διαφορά ενός φασιστικού κόμματος ή κινήματος που διεκδικεί εξουσία και ενός ακροδεξιού λαϊκιστικού φαινομένου είναι ότι το πρώτο συνοδεύεται από τάγματα εφόδου και απειλεί το εργατικό κίνημα και τις οργανώσεις του με άμεσο κίνδυνο συντριβής. Όπως έκανε ο Χίτλερ και πριν από αυτόν ο Μουσολίνι. Όπως θα έκανε η Χρυσή Αυγή αν είχε καταφέρει να φτάσει σε ποσοστά του 30%.
Σε αντίθεση με το φασιστικό φαινόμενο, μια κυβέρνηση ενός/μίας ακροδεξιού λαϊκιστή δεν είναι σε θέση να συντρίψει τις οργανώσεις του κινήματος. Κάτω από κάποιες συνθήκες μάλιστα μπορεί να λειτουργήσει σαν «το μαστίγιο της αντεπανάστασης» (για να χρησιμοποιήσουμε μια έκφραση του Μαρξ) που να δώσει ώθηση στο κίνημα αντί να το κάμψει – αυτό το ρόλο έπαιξε σε πρώτη τουλάχιστον φάση η εκλογή του Τραμπ στις ΗΠΑ (δείτε εδώ και εδώ).
Το δεύτερο βασικό επιχείρημα στα πλαίσια αυτής της αντιπαράθεσης βέβαια, είναι ότι δεν μπορεί η νίκη του Μακρόν να σταματήσει τη Λεπέν – αντίθετα οι πολιτικές που θα εφαρμόσει ο Μακρόν είναι αυτές που ενισχύουν και θα ενισχύσουν περαιτέρω την Λεπέν.
Είναι σαν να υποστηρίζει κάποιος στην Ελλάδα ότι πρέπει να ψηφίσουμε Μητσοτάκη για να σταματήσουμε τον Καρατζαφέρη ή (για να χρησιμοποιήσουμε κάτι πιο κοντινό με την περίπτωση του Μακρόν) να ψηφίσουμε Στουρνάρα για να σταματήσουμε το Βορίδη.
Κοιτάζοντας μπροστά
Το βασικό καθήκον για την επόμενη φάση είναι η προσπάθεια να δοθούν οι μάχες ενάντια στις πολιτικές που θα εφαρμόσει ο νικητής των προεδρικών εκλογών, κατά πιθανότητα ο Μακρόν, στο δρόμο.
Αλλά την ίδια στιγμή οι δυο βασικές οργανώσεις της γαλλικής αντικαπιταλιστικής Αριστεράς θα πρέπει να επανεξετάσουν τη στάση της. Η στάση τους σ’ αυτή την εκλογική αναμέτρηση τις έχει θέσει εκτός παιγνιδιού. Ο κίνδυνος να περιοριστεί ακόμα περισσότερο η απήχησή τους στην κοινωνία είναι υπαρκτός.
Είμαστε στην εποχή της πιο βαθιάς κρίσης του καπιταλισμού. Ο ρόλος της επαναστατικής Αριστεράς είναι κρίσιμος – χωρίς τη δική της παρέμβαση ο καπιταλισμός θα καταφέρει τελικά να επιβιώσει πατώντας πάνω στη συντριβή του εργατικού κινήματος. Το να μιλάς απλά για επανάσταση, το να προβάλλεις ένα «επαναστατικό» πολιτικό πρόγραμμα, δεν φτάνει από μόνο του. Χρειάζεται και επαναστατική τακτική: αυτή ονομάζεται Ενιαίο Μέτωπο. Και σημαίνει συνεργασία με τις δυνάμεις του ρεφορμισμού (με παράλληλη άσκηση κριτικής ασφαλώς) όσο «δυσάρεστη» κι αν είναι αυτή, με στόχο να χτιστούν γέφυρες επικοινωνίας και δεσμοί μάχης και κοινών αγώνων με τις μεγάλες μάζες που αναπόφευκτα ακολουθούν τους ρεφορμιστές. Αυτές οι μάζες είναι το κλειδί για το μέλλον. Χωρίς αυτές κάθε αναφορά σε επαναστατικές ανατροπές είναι κενή περιεχομένου.
Σχετικά άρθρα
