Τις τελευταίες μέρες έχει κυκλοφορήσει πλατιά η είδηση ότι εταιρείες ιχθυοκαλλιεργειών χρησιμοποιούν όλες τις τελευταίες δεκαετίες καταστροφικές πρακτικές εκτροφής ψαριών, τόσο για το περιβάλλον και τα θαλάσσια οικοσυστήματα, όσο και για την ανθρώπινη υγεία. Η υπόθεση αυτή έχει δύο πτυχές. Η πρώτη έχει να κάνει με την ασυδοσία των εταιρειών, που σύμφωνα με τις καταγγελίες, προκειμένου να αυξήσουν τα κέρδη τους, δε διστάζουν να ταΐζουν τον κόσμο επικίνδυνες, τοξικές ουσίες και να ρυπαίνουν τα θαλάσσια οικοσυστήματα. Η δεύτερη, έχει να κάνει με την ελληνική Δικαιοσύνη και τον τρόπο με τον οποίο αντιμετώπισε έναν άνθρωπο που αποφάσισε να μη μείνει σιωπηλός και να καταγγείλει τις εταιρείες που πλουτίζουν σε βάρος της ανθρώπινης υγείας και του περιβάλλοντος.
Η περιπέτεια του Χρήστου Λοβέρδου
Οι καταγγελίες του ιχθυολόγου Χρήστου Λοβέρδου Στελακάτου σχετικά με τις παραπάνω πρακτικές και την εκτεταμένη περιβαλλοντική καταστροφή που έχουν προκαλέσει, όχι μόνο δεν οδήγησαν σε έρευνα γύρω από την εταιρεία «Ανδρομέδα» την οποία καταγγέλλει, αλλά είχαν σαν αποτέλεσμα την απόλυσή του, αλλά και βροχή μηνύσεων εναντίον του για εξύβριση, απαγωγή και άλλες κατηγορίες. Έχει μπροστά του μια σειρά από δικαστικές μάχες, ενώ του έχουν ήδη επιβληθεί εξοντωτικά πρόστιμα και ποινές φυλάκισης. Επιπλέον, όπως καταγγέλλει ο ίδιος και οι δικηγόροι του, έχει δικαστεί ερήμην, χωρίς να ενημερωθεί για το δικαστήριο που είχε στις 18 του περασμένου Μάη και στο οποίο του επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης 7 ετών! Μια ποινή για την οποία ενημερώθηκε στις 19 Σεπτέμβρη από την εισαγγελέα Ηγουμενίτσας!
Τι είναι αυτό που κατήγγειλε;
Σύμφωνα με τον Χ. Λοβέρδο, οι καταγγελίες για επικίνδυνες πρακτικές ιχθυοκαλλιέργειας έχουν γίνει εδώ και καιρό στους αρμόδιους φορείς. Ο ίδιος συνέλεξε στοιχεία για τις παραπάνω πρακτικές και έδωσε το σχετικό υλικό στο Φορέα Διαχείρισης Καλαμά και Αχέροντα το καλοκαίρι του 2017. Η απάντηση που πήρε σύμφωνα με τον ίδιο από τον υπάλληλο του φορέα που παρέλαβε το υλικό ήταν «Χαρά στο κουράγιο σου που τα βάζεις μ αυτούς». Στη συνέχεια κατέθεσε το υλικό στο τμήμα αλιείας της Διεύθυνσης Αγροτικής Ανάπτυξης και Κτηνιατρικής της Περιφερειακής Ενότητας Θεσπρωτίας. Εκεί, όπως εξηγεί, του απάντησαν «Ανοίγεις τον ασκό του Αιόλου». Στη συνέχεια κατέθεσε το υλικό στο Λιμενικό Σώμα. Η μόνη που ενδιαφέρθηκε για τις καταγγελίες του, ήταν η εταιρεία ιχθυοκαλλιεργειών «Ανδρομέδα», η οποία απάντησε με βροχή από μηνύσεις.
Αυτά και πολλά ακόμη καταγγέλλει ο ιχθυολόγος ως προς τη δική του δικαστική περιπέτεια, η οποία όπως όλα δείχνουν έχει ακόμη πολύ δρόμο μπροστά της. Ας δούμε όμως και την ουσία της υπόθεσης, τις καταγγελίες του δηλαδή γύρω από τις πρακτικές εκτροφής ψαριών των εταιρειών ιχθυοκαλλιέργειας όπως η «Ανδρομέδα».
Φορμόλη, πλαστικά χρώματα και εγκεφαλίτιδα
«Πως είναι δυνατό να πέφτουν τόνοι φορμόλης καθημερινά μέσα στη θάλασσα και να μη μιλάει κανείς;»
Αναρωτιέται ο Χρήστος Λοβέρδος, σε βίντεο που έχει αναρτήσει στη σελίδα του στο facebook. Η μεθανάλη ή φορμαλδεΰδη, γνωστή και ως φορμόλη, είναι μια χημική ένωση ιδιαίτερα τοξική για τον άνθρωπο και άλλους οργανισμούς, που χρησιμοποιείται για συντήρηση, ή απολύμανση. Η πιο γνωστή της χρήση έχει να κάνει με την ταρίχευση νεκρών οργανισμών,
ενώ στην ιχθυοκαλλιέργεια χρησιμοποιείται ως αντιπαρασιτικό, αν και νόμιμη είναι η χρήση μόνο πολύ συγκεκριμένων σκευασμάτων που την περιέχουν και μόνο με κτηνιατρική συνταγή. Είναι προφανές, ότι η ρίψη τόνων φορμόλης στη θάλασσα που περιγράφει ο Χ. Λοβέρδος δεν έχει καμία σχέση με την επιτρεπόμενη χρήση, ακόμη κι αν δεχτούμε ότι υπάρχουν κάποιες περιπτώσεις στις οποίες θα μπορούσε να συμβάλει στην καταπολέμηση παθογόνων οργανισμών που απειλούν τα ψάρια. Η ίδια η φορμόλη πάντως, κάθε άλλο παρά ακίνδυνη είναι. Μπορεί να προκαλέσει από σοβαρούς ερεθισμούς μέχρι καρκίνο, σύμφωνα με το Εθνικό Τοξικολογικό Πρόγραμμα των ΗΠΑ.
Όπως εξηγεί εξάλλου και ο ίδιος ο καταγγέλλων, η παραπάνω ουσία είναι ιδιαίτερα τοξική και επικίνδυνη, με αποτέλεσμα ένα μεγάλο τμήμα των ψαριών να νοσούν από διάφορες ασθένειες. Ανάμεσα σε άλλα, ο Χ. Λοβέρδος αναφέρει ότι σε συγκεκριμένη μονάδα ιχθυοκαλλιέργειας προσβλήθηκαν από εγκεφαλίτιδα το 1,5 εκατομμύριο από τα 3 εκατομμύρια λαβράκια. Τα ψάρια αυτά δεν ελέγχονται, αλλά κατευθύνονται στην αγορά και στο πιάτο μας. Επιπλέον, όπως αναφέρει, τα ψάρια που προσβλήθηκαν από την ασθένεια μπορούν να τη μεταδώσουν μαζικά και στα ελεύθερα ψάρια, βάζοντας σε κίνδυνο τη θαλάσσια ζωή. Όλα αυτά, σε προστατευόμενη υποτίθεται περιοχή «Natura».
Η φορμόλη όμως δεν είναι το μοναδικό περιβαλλοντικό έγκλημα αυτών των εταιρειών. Σύμφωνα με τον Χ. Λοβέρδο, στις εγκαταστάσεις των εταιρειών λειτουργούν επίσης πλυντήρια διχτυών. Όπως εξηγεί, τα δίχτυα βάφονται με πλαστικό χρώμα, προκειμένου να αποτραπεί ή να μετριαστεί ο σχηματισμός φυτικών οργανισμών πάνω τους, ώστε το νερό να κυκλοφορεί καλύτερα και έτσι να περνάει περισσότερο οξυγόνο στο εσωτερικό των διχτυών, όπου ζουν τα ψάρια. Με τον τρόπο αυτό αυξάνεται η όρεξή τους για τροφή. Περισσότερη τροφή ίσον μεγαλύτερα ψάρια, ίσον μεγαλύτερα κέρδη. Τα δίχτυα αυτά όμως, κάποια στιγμή «αποχρωματίζονται». Το πλαστικό χρώμα που σταδιακά αποκολλάται από αυτά, μένει προφανώς στη θάλασσα. Στη συνέχεια, προκειμένου να ξαναχρησιμοποιηθούν τα δίχτυα, πλένονται σε πλυντήρια δίπλα στις ακτές και ξαναβάφονται. Τα απόβλητα των πλυντηρίων καταλήγουν επίσης στη θάλασσα.
Το θέμα αυτό, μπορεί να έγινε γνωστό μόλις πρόσφατα, όπως υπενθυμίζει όμως ο Χ. Λοβέρδος, έχει στο παρελθόν κινητοποιήσει μαζικά κατοίκους περιοχών που ασχολούνται με την αλιεία, όπως ο Πόρος, ο Μαλιακός κόλπος, η Κεφαλονιά, ο Αμβρακικός, ο Κάλαμος, η Κάσσος και άλλες.
Και η δικαιοσύνη… στη φορμόλη
Αυτές οι κινητοποιήσεις όμως, σπάνια έχουν ουσιαστική κάλυψη από τα ΜΜΕ. Όπως ισχύει και για τις καταγγελίες περιβαλλοντικών εγκλημάτων όπως η παραπάνω. Η «τυφλή» ελληνική δικαιοσύνη έχει επιλέξει να κυνηγήσει τον καταγγέλλοντα, αντί να μπει στον κόπο να ασχοληθεί με τα εγκλήματα τα οποία κατήγγειλε. Η εταιρεία του έχει επιτεθεί με βροχή από μηνύσεις, αντί να δώσει στη δημοσιότητα τα στοιχεία για τις πρακτικές που χρησιμοποιεί στις εγκαταστάσεις της, ή να προσπαθήσει να τον αντικρούσει. Η παραπάνω στάση της εταιρείας και των δικαστικών αρχών, είναι κάθε άλλο παρά καθησυχαστική για το καταναλωτικό κοινό, αφού στην ουσία του θέματος δεν έχει υπάρξει ούτε διάψευση, αλλά ούτε και πραγματική έρευνα. Σε κάθε περίπτωση, σε ολόκληρο τον κόσμο η βιομηχανία τροφίμων αποτελείται από εταιρείες που κερδοσκοπούν σε βάρος της υγείας των κατοίκων του πλανήτη, επομένως καμία καταγγελία σαν την παραπάνω δεν προκαλεί ιδιαίτερη εντύπωση…
