Δημοσιεύουμε άρθρο του σ. Παναγιώτη Ανάπαλη, αναπληρωτή εκπαιδευτικού στην ειδική αγωγή, που δημοσιεύτηκε στο διαδικτυακό περιοδικό για την κριτική παιδαγωγική και την κοινωνική χειραφέτηση «Εκπαιδευτική Λέσχη»
Από το 2006 εργάζομαι στη δημόσια εκπαίδευση και συγκεκριμένα σε Σχολικές Μονάδες Ειδικές Αγωγής και Εκπαίδευσης ή σε πιο «απλά» ελληνικά σε Ειδικά Σχολεία, Τμήματα Ένταξης και στην Παράλληλη Στήριξη. Από το 2006 άνοιξε ένας προσωπικός επαγγελματικός κύκλος στο δημόσιο σχολείο πλούσιος σε καινούριες εμπειρίες, προκλήσεις και συναισθήματα. Ένας κύκλος που επαναλαμβάνεται και κάθε χρόνο γίνεται όλο και μεγαλύτερος. Στην προσπάθεια να περιγράψει κανείς την εμπειρία του ως αναπληρωτής εκπαιδευτικός δεν μπορεί να μη θυμηθεί όσα έχει ακούσει και απαντήσει όλα τα προηγούμενα χρόνια προσπαθώντας να αποδείξει πως δεν είναι ελέφαντας ή πως δεν αποτελεί έναν προνομιούχο εργαζόμενο της νέας γενιάς. Οι «αναπληρωτές», όπως είμαστε γνωστοί στο χώρο της παιδείας, αποτελούμε τους εργαζόμενους λάστιχο, τους εκπαιδευτικούς πειραματόζωα που όλα τα αντέχουν και όλα τα υπομένουν στο βωμό της συλλογής προϋπηρεσίας και ενός διορισμού που δεν έρχεται ποτέ… Στο άρθρο αυτό, επέλεξα να απαντήσω σε διάφορα άτομα εντός και εκτός των σχολείων, τα οποία προσπαθώντας να δώσουν έναν τόνο αισιοδοξίας και χτυπώντας έναν αναπληρωτή φιλικά στην πλάτη, χρησιμοποιούν εκφράσεις που πολλές φορές μας εξοργίζουν. Σε άτομα που θεωρούν την οργή, τη διαμαρτυρία αλλά και το αίτημα για μαζικούς διορισμούς με βάση την προϋπηρεσία και το βασικό τίτλο σπουδών κάπως υπερβολικά…
Ακούμε συχνά: «Έλα μωρέ μην παραπονιέσαι αφού έχεις κάθε χρόνο δουλειά!»
Αρχικά δε βρίσκω το λόγο που πρέπει να απολογηθώ σε έναν φίλο μου ακούγοντας με ειρωνεία να μου λέει πως εγώ δεν πρέπει να μιλάω γιατί δουλεύω. Η πολυετής οικονομική κρίση στην Ελλάδα και η ισοπέδωση του βιοτικού επιπέδου των απλών εργαζομένων στη χώρα έχει οδηγήσει στην ανάπτυξη ενός ανθρωποφαγικού συνδρόμου. Η αλήθεια είναι πως η νέα γενιά εργαζομένων δυσκολεύεται ακόμα και σήμερα να βρει έστω και μία κακοπληρωμένη θέση εργασίας. Πολλοί νέοι πήραν την απόφαση να παραιτηθούν από την προσπάθεια και να φύγουν σε άλλες χώρες αναζητώντας μία καλύτερη ζωή. Όμως, εμείς οι αναπληρωτές εκπαιδευτικοί αντιλαμβανόμαστε πλήρως αυτή την κατάσταση καθώς είμαστε κομμάτι αυτής της κοινωνίας. Πολλοί από εμάς έχουμε συγγενείς, φίλους και γνωστούς που βρίσκονται σε αυτή την κατάσταση και βιώνουμε μαζί τους την ανεργία. Η εργασία είναι δικαίωμα του κάθε ανθρώπου και το μέσο για να διασφαλίσει την αξιοπρέπεια και τις συνθήκες που χρειάζεται για να ζήσει ανεξάρτητα. Η λογική του ανταγωνισμού ανάμεσα στους απλούς εργαζόμενους, γιατί κάποιος έχει δουλειά ενώ ένας άλλος δεν έχει, σίγουρα δεν είναι προς τη σωστή κατεύθυνση. Η εχθρότητα ενός νέου ανέργου δεν πρέπει να κατευθύνεται απέναντι σε μένα επειδή έτυχε να έχω μία θέση εργασίας αλλά σε εκείνους που φέρουν την πραγματική ευθύνη της ανεργίας και αυτής της κατάστασης. Η στάση αυτή δεν εξυπηρετεί ούτε τον άνεργο ούτε τον αναπληρωτή. Εξυπηρετεί την οικονομική και πολιτική ελίτ που απλά τρίβει τα χέρια της βάζοντας τους εργαζόμενους να τρώγονται και να μαλώνουν μεταξύ τους.
Ακούμε συχνά: «Έλα μωρέ μην παραπονιέσαι αφού παίρνεις πολύ καλό μισθό!»
Η άποψη πως οι αναπληρωτές παίρνουν πολύ καλό μισθό και γι΄ αυτό δεν πρέπει να παραπονιούνται είναι ίσως από αυτές που διαστρεβλώνουν περισσότερο την πραγματικότητα. Αρχικά, οι αναπληρωτές πληρώνονται, στην καλύτερη περίπτωση, για 9 μήνες το χρόνο και τους υπόλοιπους μήνες παίρνουν το επίδομα του ταμείου ανεργίας (360 το μήνα). Ο μισθός δεν διαφέρει ιδιαίτερα με αυτόν που παίρνει ένας ειδικευμένος πτυχιούχος εργαζόμενος στον ιδιωτικό τομέα ενώ οι εκπαιδευτικοί στο σύνολό τους, όπως και όλοι οι δημόσιοι υπάλληλοι, έχουν δει τραγικές μειώσεις στους μισθούς και επιπλέον δεν λαμβάνουν μισθούς-δώρα. Είναι, λοιπόν, ξεκάθαρο πως η μισθολογική ψαλίδα είναι ένας μύθος και με τα οικονομικά που προαναφέρθηκαν θα πρέπει να διευκρινιστεί πως οι αναπληρωτές έρχονται αντιμέτωποι με ιδιαίτερες δυσκολίες κάθε χρόνο. Αναφέρομαι στην κατάσταση για τη μεγάλη ομάδα των περιπλανώμενων αναπληρωτών, οι οποίοι αναγκάζονται να μεταναστεύσουν σε πολύ μακρινά μέρη και να δανειστούν σε κάθε αρχή της χρονιάς. Καλούνται να βάλουν από την τσέπη τους για να ταξιδέψουν, να μετακομίσουν, να πληρώσουν τα πρώτα ενοίκια και να καλύψουν πάγια έξοδα διαβίωσης που δεν καλύπτονται με κανέναν τρόπο από το κράτος.
Ακούμε συχνά: «Έλα μωρέ μην παραπονιέσαι αφού κάθε χρόνο αλλάζεις σχολείο και δε βαριέσαι!»
Η έκφραση αυτή ακούγεται συχνά από συναδέλφους, μόνιμους εκπαιδευτικούς μιας άλλης γενιάς, που δεν έχουν βιώσει την εκπαιδευτική «μετανάστευση» από σχολείο σε σχολείο στο βαθμό που τη βιώνουμε εμείς. Δουλεύοντας, όμως, 13 χρόνια και έχοντας αλλάξει 10 διαφορετικά σχολεία μπορώ να πω με βεβαιότητα πως απλά έχω βαρεθεί! Το να γνωρίζει κανείς κάθε χρόνο νέους ανθρώπους, συναδέλφους, γονείς, μαθητές, γνωρίζοντας εξ’ αρχής πως θα είναι μαζί τους για τους υπόλοιπους 9 μήνες και μετά απλά θα βρεθεί κάπου αλλού, είναι πραγματικά μία ψυχοφθόρα διαδικασία. Οι αλλαγές αυτές δεν βοηθούν στην ουσιαστική επικοινωνία αλλά ούτε και στο χτίσιμο σταθερών συναδελφικών σχέσεων εμπιστοσύνης. Τις περισσότερες φορές δημιουργούμε επιφανειακές σχέσεις που δεν βοηθούν ούτε τη λειτουργία του σχολείου αλλά ούτε και την ψυχολογία μας…
Ακούμε συχνά: «Εσείς της ειδικής αγωγής δεν πρέπει να παραπονιέστε γιατί δουλεύετε κάθε χρόνο!»
Ναι, η αλήθεια είναι πως δουλεύουμε κάθε χρόνο από το 2002. Δεν μπορούμε, όμως, να ξεχάσουμε πως από το 2002 πολεμήσαμε για να αναγνωριστούμε ως εκπαιδευτικός κλάδος. Δεν μπορούμε να ξεχάσουμε πως μέχρι και το 2008 γίνονταν μόνιμοι διορισμοί που μας άφηναν πάντα απ’ έξω και πως υπάρχουν συνάδελφοι μετρώντας 18 χρόνια στην αναπλήρωση. Δεν μπορούμε να ξεχάσουμε πως μπήκαμε στα σχολεία δίνοντας τον καλύτερό μας εαυτό για την προώθηση των εννοιών της ένταξης και της αποδοχής της διαφορετικότητας χωρίς καμία ουσιαστική υποστήριξη. Οι συνθήκες εργασίας στην ειδική αγωγή απαιτούν σταθερότητα, συνέπεια και ουσιαστικές σχέσεις με παιδιά, γονείς, συναδέλφους. Εάν η αλλαγή σχολείων είναι σίγουρα αρνητική για όλους τους αναπληρωτές για εμάς της ειδικής αγωγής είναι απλά μία συνεχόμενη ματαίωση. Δεν μπορούμε να δούμε τα αποτελέσματα των προσπαθειών μας γιατί πολύ απλά δεν προλαβαίνουμε να τα δούμε μέσα σε μία σχολική χρονιά!
Το τελευταίο διάστημα οι αναπληρωτές κατέγραψαν μία δυναμική παρουσία με μαζικές κινητοποιήσεις ζητώντας άμεσους διορισμούς εδώ και τώρα! Η παρούσα κυβέρνηση προβάλλοντας μία φιλολαϊκή πολιτική προκήρυξε τη διενέργεια διορισμών στο παρά πέντε, πριν τις βουλευτικές εκλογές. Όμως, ο χρόνος που επέλεξε να ασχοληθεί με το ζήτημα, δείχνει πως από τη μία δεν αναγνωρίζει την αναγκαιότητα για σταθερή και ποιοτική εκπαίδευση στα δημόσια σχολεία της χώρας ενώ από την άλλη δημιουργεί προσδοκίες σε χιλιάδες συναδέλφους που μπορεί να μην ικανοποιήσει. Την ίδια στιγμή, συνεχίζοντας τα πειράματα σε βάρος αυτής της ομάδας εκπαιδευτικών και αντί να διορίσει με μία απόφαση όλους αυτούς που στήριξαν τα τελευταία χρόνια τη δημόσια εκπαίδευση με προσωπικές θυσίες, αποφασίζει πως το βασικό πτυχίο και η προϋπηρεσία δεν είναι αρκετά! Ζητάει να καταθέσουμε επιπλέον τίτλους σπουδών που είτε είναι άσχετοι με το διδακτικό μας αντικείμενο, π.χ. γνώση ξένων γλωσσών, είτε για να τους αποκτήσει κανείς πρέπει να πληρώσει αρκετές χιλιάδες ευρώ, π.χ. ακριβοπληρωμένα μεταπτυχιακά των 6.000- 10.000! Η κοροϊδία σε βάρος των 25.000 αναπληρωτών πρέπει να σταματήσει και όλη η εκπαιδευτική κοινότητα μαζί με την κοινωνία πρέπει να αντιληφθεί το μέγεθος του προβλήματος.
Η έλλειψη εκπαιδευτικών ή η αποσπασματική κάλυψη κενών αποτελεί από τα βασικότερα προβλήματα του δημόσιου σχολείου και πρέπει να λυθεί άμεσα!
