Άρθρο της Σύνταξης από το νέο τεύχος του «Ξ», 491, 11 Απρίλη – 1 Μάη
«Για μια Ευρώπη της κοινής λογικής – οι λαοί να ξεσηκωθούν» είναι το σύνθημα της ακροδεξιάς συμμαχίας που προσπαθεί να οργανώσει εν όψει των ευρωεκλογών ο Μ. Σαλβίνι, υπουργός εσωτερικών της Ιταλίας και ηγέτης της «Λίγκας». «Είμαστε έτοιμοι να κατακτήσουμε την Ευρώπη» είπε στη συνέντευξη τύπου που έδωσε στις 8/4 μαζί με εκπροσώπους του γερμανικού AfD («Εναλλακτική για τη Γερμανία») του «Κόμματος των Φιλανδών» και του «Κόμματος του Λαού της Δανίας».
Πολλαπλές κρίσεις
Ο Σαλβίνι προσπαθεί να εκμεταλλευτεί τις πολλαπλές κρίσεις που αντιμετωπίζει η ΕΕ για να προωθήσει την ακροδεξιά ατζέντα του.
Εν όψει των ευρωεκλογών, η ΕΕ δίνει μια εικόνα που μόνο ρόδινη δεν μπορεί να χαρακτηριστεί. Η οικονομία της ΕΕ και ειδικά των πιο μεγάλων δυνάμεών της βρίσκεται σε στασιμότητα χωρίς προοπτική δυναμικής ανάπτυξης, εν αναμονή μιας νέας κρίσης στην παγκόσμια οικονομία. Το Brexit δημιουργεί μια γενικευμένη αστάθεια και την προοπτική νέων αναταράξεων και κρίσεων. Οι διαρκείς συγκρούσεις ανάμεσα στις χώρες δεν δίνουν στην ΕΕ τον αέρα της «μεγάλης και αποφασιστικής δύναμης» που θέλουν να καλλιεργήσουν τα επιτελεία για να σταθούν στον εντεινόμενο οικονομικό και πολιτικό ανταγωνισμό με ΗΠΑ, Κίνα και Ρωσία. Ενώ η άνοδος της Ακροδεξιάς πριονίζει κάθε σκέψη για «περισσότερη Ευρώπη» όπως θέλει ο κύριος κορμός της άρχουσας τάξης.
Η οικονομική κρίση και οι πολιτικές σκληρής λιτότητας, ξεπουλήματος του δημόσιου πλούτου, σκανδαλώδους ενίσχυσης των τραπεζιτών, χτυπήματος των δημοκρατικών δικαιωμάτων (όπως είδαμε χαρακτηριστικά στην Καταλονία και την Γαλλία) κλπ έχουν οδηγήσει σε μια τεράστια συσσώρευση οργής στη βάση των ευρωπαϊκών κοινωνιών. Πάνω σε αυτή την οργή θέλουν να πατήσουν οι ακροδεξιοί και να φτιάξουν ένα «ευρωπαϊκό μέτωπο» με στόχο να αποτελέσουν «το μεγαλύτερο κόμμα στο ευρωκοινοβούλιο».
Μια «διεθνής» των εθνικιστών;
Ο Σαλβίνι προσπαθεί να ηγηθεί μιας κίνησης για την ευρωπαϊκή ενοποίηση των ακροδεξιών ομάδων αξιοποιώντας την δυναμική που έχουν σε αρκετές χώρες της ΕΕ.
Αυτή τη στιγμή τα ακροδεξιά, ευρωσκεπτικιστικά και δεξιά λαϊκιστικά κόμματα είναι χωρισμένα σε 3 ομάδες στο ευρωκοινοβούλιο:
- Το ENF (Ευρώπη των Εθνών και της Ελευθερίας) που περιλαμβάνει βασικά το FPO της Αυστρίας, το Vlaams Belang του Βελγίου, το κόμμα της Λεπέν στη Γαλλία, την ιταλική «Λίγκα», το ολλανδικό «Κόμμα της Ελευθερίας».
- Το EFD (Ευρώπη της Ελευθερίας και της Άμεσης Δημοκρατίας) που περιλαμβάνει το γερμανικό AfD, το «Κίνημα 5 αστέρων» της Ιταλίας, το αγγλικό UKIP, κα.
- Το ECR (Ομάδα Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών), που περιλαμβάνει το πολωνικό «Νόμος και δικαιοσύνη», τους «Σουηδούς Δημοκράτες», το «Κόμμα του Δανέζικου λαού», το «Κόμμα των Φιλανδών», κα.
Εκτός αυτών των ομάδων υπάρχουν και άλλοι ακροδεξιοί ευρωβουλευτές όπως του κόμματος του Ορμπάν στην Ουγγαρία ή της Χρυσής Αυγής.
Όπως είναι κατανοητό ένα μέτωπο όλων αυτών των κομμάτων θα ενίσχυε την δυναμική τους με στόχο, υποτίθεται, «να αλλάξει η Ευρώπη». Αυτό όμως δεν είναι και τόσο απλό να γίνει…
Τι ενώνει τους ακροδεξιούς;
Κατ’ αρχήν, όλοι αυτοί θέλουν να βάλουν την χώρα τους «πρώτα» και «πάνω» από τις άλλες χώρες. Ποια είναι λοιπόν η βάση για την ενότητα τους;
Οι ίδιοι ισχυρίζονται ότι όλοι μαζί θέλουν να αδυνατίσει η εξουσία των Βρυξελλών και να ενισχυθούν τα εθνικά κράτη. Και ότι αυτό μπορεί να τους ενώσει. Πιο πέρα όμως τι γίνεται; Τι γίνεται όταν τα «εθνικά συμφέροντα» της μιας χώρας έρχονται σε σύγκρουση με τα συμφέροντα μιας άλλης; Σε αυτή την περίπτωση επιλέγει ο κάθε εθνικιστής να υπηρετήσει τα συμφέροντα της χώρας του, και οποιαδήποτε «συμμαχία» πάει περίπατο. Αυτή είναι εξάλλου η ιστορική εμπειρία από τον εθνικισμό, πάντα οδηγεί σε συγκρούσεις, πολέμους και εθνικές καταστροφές για τα λαϊκά στρώματα.
Εκτός όμως από αυτό το γενικό, ακόμα και σήμερα είναι πολύ δύσκολο να προχωρήσει μια τέτοια συμμαχία, καθώς σκοντάφτει σε υπαρκτές διαφορές ανάμεσά τους. Οι Σκανδιναβοί ακροδεξιοί π.χ. έχουν ένα πρόγραμμα με έμφαση στην ελεύθερη οικονομία, ενώ η Λεπέν δίνει βάρος στην ανάγκη για εθνικό προστατευτισμό. Ο Σαλβίνι δίνει μάχη για να μοιραστούν οι πρόσφυγες που υπάρχουν στην Ιταλία ανάμεσα στις ευρωπαϊκές χώρες, ενώ ο Ορμπάν δεν δέχεται να πάρει κανέναν. Πολλοί ακροδεξιοί θαυμάζουν τον Πούτιν και έχουν ανοιχτούς δίαυλους επικοινωνίας με το ρωσικό καθεστώς, οι Πολωνοί ακροδεξιοί όμως είναι αντι-Ρώσοι και αμερικανόφιλοι.
Τελικά τι μένει να ενώνει τους εθνικιστές της Ευρώπης; Βασικά το προσφυγικό, δηλαδή η προσπάθειά τους να φορτώσουν τα προβλήματα των ευρωπαϊκών αρχουσών τάξεων σε εξαθλιωμένους ανθρώπους και θύματα πολέμου. Με άλλα λόγια ο μισανθρωπισμός και η προσπάθεια να φτιάξουν ένα «εθνικό καπιταλισμό» στην υπηρεσία της «δικής τους» αστικής τάξης.
Η απάντηση της Αριστεράς
Στην άνοδο της ακροδεξιάς η απάντηση από την πλευρά της Αριστεράς δεν μπορεί να είναι η υπεράσπιση της ΕΕ των καπιταλιστών. Είναι ακριβώς οι πολιτικές του κατεστημένου της ΕΕ που έχουν οδηγήσει στην άνοδο της Ακροδεξιάς, γιατί φορτώνουν την κρίση στα λαϊκά στρώματα τα οποία αναζητούν απαντήσεις για να γλιτώσουν από τον εφιάλτη που τους έχουν καταδικάσει.
Ούτε προφανώς η απάντηση είναι αυτή που έδωσε ο ευρωβουλευτής των Πρασίνων στην Εσθονία Indrek Tarand σε συνέντευξή του για την άνοδο της ακροδεξιάς, ότι «οι άνθρωποι έχουν το δικαίωμα να είναι βλάκες».
Για να ανακόψει η Αριστερά την άνοδο της ακροδεξιάς θα πρέπει:
- να απορρίψει την λογική της «εθνικής λύσης» που προωθεί ένα τμήμα της ταυτιζόμενο στην ουσία με τους εθνικιστές (μόνο που οι εθνικιστές το κάνουν καλύτερα…)
- να απορρίψει την λογική της υποστήριξης της καπιταλιστικής ΕΕ σαν όχημα «διεθνισμού»
Για να ανακοπεί η άνοδος της Ακροδεξιάς χρειάζονται νέες αριστερές δυνάμεις που να αναγνωρίσουν ότι η ΕΕ είναι ένα όργανο των Ευρωπαίων καπιταλιστών. Που να δώσουν τη μάχη ενάντια στις πολιτικές λιτότητας με συνέπεια. Που να είναι αναπόσπαστο κομμάτι των κινημάτων που βλέπουμε να αναπτύσσονται (Κίτρινα Γιλέκα, μαθητικές απεργίες ενάντια στην κλιματική αλλαγή, αντιρατσιστικές και αντιφασιστικές διαδηλώσεις, απεργιακές μάχες, κ.α.). Που να σηκώσουν ψηλά τη σημαία του διεθνισμού και της κοινής πάλης των λαών. Που να προτάξουν το σύνθημα για μια Ενωμένη Σοσιαλιστική Ευρώπη γιατί φιλολαϊκή Ευρώπη σε μια καπιταλιστική βάση είναι αδύνατο να υπάρξει.
Μόνο με μια τέτοια Αριστερά θα φράξουμε το δρόμο στην Ακροδεξιά.
