Δεν μπορεί να υπάρχει σιγουριά αλλά η βεβαιότητα με την οποία αναφέρονται σε επικείμενη λύση και η κυβέρνηση Ζάεφ στα Σκόπια και η κυβέρνηση Τσίπρα στην Αθήνα, δείχνει πως η πιθανότητα να κλείσει η διαμάχη με τη γειτονική χώρα για το θέμα της ονομασίας της είναι πολύ μεγάλη.
Για τα πλατιά εργατικά και λαϊκά στρώματα το να κλείσει ένα από τα «εθνικά μέτωπα» το οποίο προκαλεί διαρκείς εντάσεις και δίνει τροφή στην ακροδεξιά και τους εθνικιστές είναι θετικό. Για τους εθνικιστές βέβαια αποτελεί προδοσία. Και δυστυχώς, οι εθνικιστικές απόψεις, στο όνομα του πατριωτισμού, εξακολουθούν να επηρεάζουν ένα σημαντικό τμήμα της κοινωνίας. Έτσι διάφοροι φορείς καλούν για συλλαλητήριο με βάση το γνωστό σύνθημα «η Μακεδονία είναι μία και ελληνική» για τις 21 Γενάρη.
ΚΕΔΕ, Θεοδωράκης κ.α.
Ανάμεσα σ’ αυτούς που ζητούν «να μην υπάρξει υποχώρηση από την πάγια εθνική θέση που καθιστά απαγορευτική τη χρήση του ονόματος Μακεδονία από τα Σκόπια» είναι και οι φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης σε πανελλαδικό επίπεδο, που ελέγχεται από το ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ (ανακοίνωση ΚΕΔΕ στις 9 Γενάρη).
Παρόμοιες θέσεις εκφράζει και ο Μίκης Θεοδωράκης (CNN.gr, 08.01.2018) υποστηρίζοντας ότι «Το Συμβούλιο των Πολιτικών Αρχηγών στα 1992 αποφάσισε για μια εθνική κοινή γραμμή πλεύσης σε μια ονομασία στην οποία δεν θα περιέχεται η λέξη ”Μακεδονία”. Τυχόν υποχώρηση από αυτή τη γραμμή θα έχει ολέθρια αποτελέσματα για το μέλλον της χώρας…».
Τα επιχειρήματα των εθνικιστών ή «πατριωτών» πρέπει να απαντηθούν αποφασιστικά. Ο ελληνικός λαός έχει πληρώσει πολύ ακριβά τέτοιου είδους απόψεις στο παρελθόν.
Η Αριστερά
Η Αριστερά, στην πλειοψηφία της, κρατά μια στάση «θολή» πάνω στο θέμα. Από τη μια δεν τολμά να πει «όχι» σε μια συμφωνία που θα έκλεινε το θέμα με τη γειτονική χώρα κι από την άλλη δεν παίρνει μια καθαρή θετική θέση. Έτσι βλέπουμε ένα «κρυφτούλι» με επιχειρήματα του είδους ότι η συμφωνία είναι κάτι που επιδιώκει και το ΝΑΤΟ (από τη μεριά του ΚΚΕ) ή ότι η κυβέρνηση δεν θέτει σαν όρο για τη συμφωνία και την εξάλειψη του αλυτρωτισμού από τη μεριά των Σκοπίων (θέσεις ΛΑΕ).
Στην πραγματικότητα αυτά αποτελούν υπεκφυγές από μια καθαρή θέση. Η οποία πρέπει να ξεκινά από το γεγονός ότι ο μόνος λόγος για τον οποίο υπάρχει το «Μακεδονικό» πρόβλημα σήμερα είναι η «στενοκεφαλιά» της ελληνικής πολιτικής ηγεσίας! Αυτό είναι το πρώτο πράγμα που η Αριστερά έχει ευθύνη να το πει καθαρά και επιθετικά!
Ποιος δημιούργησε το πρόβλημα
Την περίοδο 1991-93, επί κυβερνήσεως Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, η πρώην «γιουγκοσλαβική δημοκρατία της Μακεδονίας» προσπαθούσε να συγκροτηθει σαν κράτος και η μόνη ονομασία που μπορούσε να χρησιμοποιήσει ήταν μια παραλλαγή του όρου Μακεδονία. Στα πλαίσια της πρώην Γιουγκοσλαβίας, έφεραν την ονομασία «Δημοκρατία της Μακεδονίας».
Η απαίτηση της ελληνικής πλευράς να μην χρησιμοποιηθεί ο όρος Μακεδονία ούτε οποιοδήποτε παράγωγό του, ήταν όχι μόνο ανιστόρητη αλλά και εξωφρενική! Ανιστόρητη, γιατί είναι αστείο να υποστηρίζει κανείς ότι οι μόνοι και οι πραγματικοί «απόγονοι» (ότι κι αν σημαίνει αυτό…) του Μεγάλου Αλεξάνδρου και των Μακεδόνων είναι οι κάτοικοι της σημερινής Ελλάδας.
Τα εδάφη της αρχαίας Μακεδονίας σήμερα μοιράζονται ανάμεσα στην Ελλάδα, την ΠΓΔΜ και τη Βουλγαρία. Αν όποιος ζει στα εδάφη της αρχαίας Μακεδονίας θέλει να χρησιμοποιήσει την ονομασία αυτή για να αυτοπροσδιοριστεί, τότε αυτό το δικαίωμα το έχουν και Έλληνες και Σλάβοι και Βούλγαροι. Το θέμα δεν θα υπήρχε αν κάθε ένας από αυτούς χρησιμοποιούσε ένα επιθετικό προσδιορισμό όπως πχ Ελληνική Μακεδονία, Σλαβική Μακεδονία, Άνω Μακεδονία (για τα Σκόπια) Μακεδονία του Πιρίν (για τη Βουλγαρία) κοκ. Το θέμα υπάρχει γιατί κάποιοι θέλουν τη Μακεδονία να ταυτίζεται μόνο με τον Μ. Αλέξανδρο και κανέναν άλλο (η μετέπειτα ιστορία διαγράφεται) και επιπλέον ότι αυτοί και μόνο αυτοί είναι οι απόγονοι του Μεγαλέξανδρου.
Η πραγματικότητα βέβαια είναι πως στο πέρασμα των σχεδόν 2.000 χρόνων, στην περιοχή έχουν εισρεύσει άπειρες άλλες φυλές: κατ’ αρχήν Σλάβοι, Τούρκοι, Αλβανοί αλλά και σε μικρότερους αριθμούς, Εβραίοι, Ρομά, κοκ. Ποιοι είναι και που είναι λοιπόν οι απόγονοι του Μεγαλέξανδρου; Και τι νόημα έχει να ψάχνουμε να τους βρούμε;
Προτού καταρρεύσει η Οθωμανική αυτοκρατορία οι Έλληνες αποτελούσαν μια υπολογίσιμη αλλά μικρή μειοψηφία (σε σχέση με τους προαναφερόμενους άλλους λαούς) στα εδάφη της αρχαίας Μακεδονίας. Αν στην ελληνική Μακεδονία σήμερα υπάρχει μια αδιαμφισβήτητη πλειοψηφία Ελλήνων, δηλαδή Ελληνόγλωσσων, είναι απλά αποτέλεσμα των πολέμων στις αρχές του περασμένου αιώνα και των τεράστιων μετακινήσεων πληθυσμών, ειδικά μετά την Μικρασιατική καταστροφή του 1922.
Την περίοδο 1991-93 η τότε κυβέρνηση των Σκοπίων εκλιπαρούσε την ελληνική κυβέρνηση να αποδεχθεί την χρήση του όρου «Μακεδονία» με οποιοδήποτε επιθετικό προσδιορισμό: «Άνω», «Νέα» «Του Βαρδάρη» κλπ. Η ελληνική πλευρά ήταν ανυποχώρητη! Το συμβούλιο των πολιτικών αρχηγών (εκτός του ΚΚΕ) συμφώνησε ότι δεν αποδέχονται καμία χρήση του όρου Μακεδονία ή οποιουδήποτε παράγωγου του (σ’ αυτό αναφέρεται ο Μίκης Θεοδωράκης…).
Καλέστηκαν τα περιβόητα συλλαλητήρια του 1992 με φουλ κινητοποίηση του κράτους, της Εκπαίδευσης, του δημόσιου τομέα, των φαντάρων, της Εκκλησίας, σε ένα παροξυσμό του είδους «ο Μεγαλέξανδρος είναι δικός μας και κανείς δεν θα μας τον πάρει». Το αποτέλεσμα ήταν η γελοιοποίηση της Ελλάδας σε διεθνές επίπεδο. Εκεί που η κυβέρνηση των Σκοπίων εκλιπαρούσε την ελληνική κυβέρνηση, όταν κατάλαβε ότι καμία συμφωνία δεν ήταν δυνατή, κράτησε το «Δημοκρατία της Μακεδονίας» καθαρό και άρχισε μια διεθνή καμπάνια αναγνώρισης. Όλος ο πλανήτης χρησιμοποιούσε την ονομασία Μακεδονία, με μόνη εξαίρεση την Ελλάδα.
Το μόνο που κατάφερε η πολιτική των ελληνικών κυβερνήσεων της περιόδου ήταν να ενισχύσει τον εθνικισμό της απέναντι πλευράς. Οι εθνικιστές των Σκοπίων κέρδισαν έδαφος και άρχισαν να αποκτούν επιθετικές διεκδικήσεις: «η Μακεδονία είναι μία, μοναδικοί κληρονόμοι της είμαστε εμείς, η Ελλάδα και η Βουλγαρία έχουν στην κατοχή τους Μακεδονικά εδάφη που μας ανήκουν».
Η «τρέλα» της ελληνικής πλευράς βρήκε τον αντίλαλό της στην «τρέλα» της άλλης πλευράς η οποία, πια, δεν ήταν διατεθειμένη να κάνει την παραμικρή παραχώρηση στο θέμα της ονομασίας.
Τι αλλάζει σήμερα
Τα 25 χρόνια που μεσολάβησαν από τότε ανάγκασαν και τις δύο άρχουσες τάξεις να επανεξετάσουν τη στάση τους. Ο εθνικισμός της Ελληνικής πλευράς δεν της απέφερε κανένα όφελος. Ο εθνικισμός της Σλαβο-Μακεδονικής πλευράς το ίδιο: είναι η πιο φτωχή και αδύναμη χώρα της περιοχής. Προτιμά μια εξομάλυνση των σχέσεων, ιδιαίτερα καθώς τα ελληνικά κεφάλαια είναι από τους μεγαλύτερους επενδυτές (μαζί με γερμανικά και βρετανικά κεφάλαια). Επιπλέον η Ελλάδα ασκεί βέτο, αποτρέποντας την ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ, από τα οποία προσδοκά κονδύλια που η Ελλάδα μπλοκάρει.
Αυτό που κάνει δυνατή την προσέγγιση των δύο πλευρών σήμερα είναι το γεγονός ότι στις εκλογές που έγιναν πριν από ένα περίπου χρόνο στο βόρειο γείτονά μας είχαμε ανατροπή της κυβέρνησης των εθνικιστών και αντικατάστασή τους από μια κυβέρνηση Σοσιαλδημοκρατών σε συνεργασία με Αλβανόφωνους (τουλάχιστον το 25% των κατοίκων είναι Αλβανόφωνοι). Αυτό δημιούργησε τα νέα δεδομένα στα οποία καλείται σήμερα να διαχειριστεί η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ.
Σκληρή ειρωνεία για ΠΑΣΟΚ και ΝΔ!
Ο κύριος κορμός της ελληνικής άρχουσας τάξης, όπως βέβαια και η ΕΕ, θέλουν να κλείνει αυτό το θέμα. Για το ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ αποτελεί σκληρή ειρωνεία το γεγονός ότι το θέμα μπορεί να το κλείσει μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ!
Στην ελληνική κοινωνία ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να κερδίσει κάποιους πόντους απ’ αυτό. Τα παραδοσιακά κόμματα του κατεστημένου, ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, εμφανίζονται σε θέση άμυνας, με την έννοια ότι έρχεται ο ΣΥΡΙΖΑ να λύσει ένα πρόβλημα που οι ίδιοι δημιούργησαν (αυτό στο επίπεδο των εντυπώσεων βέβαια, γιατί ο παλιός «Συνασπισμός» του Κύρκου και της Δαμανάκη από τον οποίο προέρχεται ο Τσίπρας είχε την ίδια στάση με το ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ).
Ειδικά η ΝΔ είναι αντιμέτωπη με σοβαρά εσωτερικά προβλήματα καθώς το εθνικιστικό ακροδεξιό τμήμα της στην πραγματικότητα δεν συμφωνεί με οποιονδήποτε συμβιβασμό στο θέμα της ονομασίας. Ας μην ξεχνάμε πως την κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη το 1993, ουσιαστικά, την είχε ρίξει ο Σαμαράς με αφορμή το Μακεδονικό – ο Μητσοτάκης είχε τότε βγει καθαρά υπέρ του συμβιβασμού, αλλά δεν μπόρεσε να πείσει το κόμμα του και η κυβέρνηση του έπεσε. Ήδη στα ΜΜΕ συζητιέται ακόμα και η περίπτωση διάσπασης της ΝΔ και δημιουργίας ενός νέου δεξιού, πατριωτικού κόμματος, ανάλογα με τις εξελίξεις. Αν συμβεί κάτι τέτοιο, τα οφέλη για τον ΣΥΡΙΖΑ θα είναι ακόμα μεγαλύτερα.
Η Αριστερά πρέπει να πάρει θέση στο θέμα του Μακεδονικού, όχι με βάση το αν θα κερδίσει κάποιους πόντους ο ΣΥΡΙΖΑ ή όχι ή αν το ΝΑΤΟ και η ΕΕ υποστηρίζουν μια λύση του προβλήματος. Πρέπει να πάρει θέση με βάση το αν μια λύση στο θέμα της ονομασίας είναι καλό για τους δυο λαούς και αν αποδυναμώνει τους εθνικιστές και στις δύο πλευρές.
Αν υπάρξει ένας συμβιβασμός (του είδους «Νέα» ή «Άνω» Μακεδονία) όπως συζητιέται, η Αριστερά πρέπει να έχει μια θετική στάση γιατί αυτό βοηθάει και τους λαούς και την ίδια την Αριστερά. Αυτή είναι η ουσία και αυτό πρέπει να καθορίσει τη στάση της Αριστεράς.
Από εκεί και πέρα η εναντίωση της Αριστεράς στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ φυσικά και θα πρέπει να συνεχιστεί. Και θα πρέπει, σ’ ότι αφορά αυτό, η Αριστερά της χώρας μας να επιδιώξει να χτίσει γέφυρες με αντίστοιχες αριστερές και κινηματικές δυνάμεις στο βόρειο γείτονά μας, πράγμα που θα έπρεπε να είχε κάνει εδώ και καιρό. Με στόχο όχι μόνο την εναντίωση στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ αλλά την πάλη για το σοσιαλιστικό μετασχηματισμό στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων η οποία έχει υποφέρει τα πάνδεινα από εθνικισμούς και πολέμους σε όλη την ιστορική της πορεία.
