Τι προβλέπει το άρθρο 16 του Συντάγματος στην σημερινή του μορφή;
Το άρθρο 16 προβλέπει ότι «η τέχνη, η επιστήμη, η έρευνα και η διδασκαλία είναι ελεύθερες, η ανάπτυξη και η προαγωγή τους αποτελεί υποχρέωση του κράτους… H παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του Κράτους…όλοι οι Έλληνες έχουν δικαίωμα δωρεάν παιδείας, σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης…H ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται αποκλειστικά από ιδρύματα που αποτελούν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου».
Τι θα αλλάξει με την αναθεώρησή του;
Θα είναι πλέον δυνατόν να ιδρυθούν πανεπιστημιακά ιδρύματα από ιδιωτικούς φορείς ενώ το κράτος δεν θα είναι υποχρεωμένο να χρηματοδοτεί τα δημόσια ιδρύματα. Δηλαδή ανατρέπεται η συνταγματική υποχρέωση του κράτους να παρέχει δημόσια- δωρεάν πανεπιστημιακή εκπαίδευση.
Η κυβέρνηση και το ΠΑΣΟΚ ισχυρίζονται πως θέλουν «μη κρατικά- μη κερδοσκοπικά» και όχι ιδιωτικά πανεπιστήμια. Μήπως όσοι μιλούν για «ιδιωτικά- κερδοσκοπικά» κινδυνολογούν;
Για την ίδρυση και λειτουργία ενός πανεπιστήμιου (ακόμη και χωρίς τεχνικό εξοπλισμό πχ θεωρητικές σχολές) απαιτούνται μερικές δεκάδες, αν όχι εκατοντάδες, εκατομμύρια ευρώ. Προφανώς μόνο τα μεγάλα οικονομικά και επιχειρηματικά συμφέροντα μπορούν ξοδέψουν τέτοια ποσά και αν το κάνουν θα το κάνουν με σκοπό το κέρδος. Άλλωστε σε όλα τα ιδιωτικά πανεπιστήμια του κόσμου υπάρχουν πανάκριβα δίδακτρα, οι φοιτητές πληρώνουν για συγγράμματα και σημειώσεις και ούτε λόγος βέβαια για φοιτητική μέριμνα. Μάλιστα οι ίδιοι οι «επιχειρηματίες» της εκπαίδευσης δεν κρύβουν τα λόγια τους: «Ας είμαστε ξεκάθαροι. Θα υπάρξουν κολέγια που θα γίνουν μη κερδοσκοπικά για να εξυπηρετήσουν μόνο τους τύπους. Στην ουσία όμως θα είναι κερδοσκοπικά. Δεν γίνεται αλλιώς» (Καθημερινή 3/12/2006, δήλωση έμπειρου παράγοντα της εκπαιδευτικής αγοράς). Ο όρος «μη κρατικά- μη κερδοσκοπικά» χρησιμοποιείται από ΝΔ και ΠΑΣΟΚ για να θολώσει τα νερά και να χρυσώσει το χάπι. Τα νέα ιδρύματα θα είναι ιδιωτικά και κατ‘ επέκταση κερδοσκοπικά.
Ποιοι θα ιδρύσουν τα ιδιωτικά πανεπιστήμια;
Δεν πρόκειται να έρθουν στην Ελλάδα ΜΙΤ, Χάρβαρντ ή Γέηλ. Απλά τα ΙΕΚ και ΚΕΣ θα αλλάξουν όνομα και θα συνεχίσουν να πουλάνε το εμπόρευμά τους αναβαθμισμένο και με ψηλότερα δίδακτρα. Τα ΚΕΣ με ανακοίνωσή τους στις 20/12/06 δήλωσαν ξεκάθαρα ότι θέλουν να μετατρέψουν τις σχολές τους σε ιδιωτικά πανεπιστήμια. Στο παιχνίδι πιθανά να μπει και ο ΣΕΒ αφού διατηρεί ήδη την ιδιωτική σχολή ALBA (17.000 ευρώ ετήσια δίδακτρα) ενώ καθόλου δεν αποκλείεται και ο Χριστόδουλος ο οποίος έχει ήδη ιδρύσει ιδιωτικά σχολεία ενώ στο παρελθόν προσπάθησε να ιδρύσει ιδιωτικά εκκλησιαστικά πανεπιστήμια.
Και ποιο το πρόβλημα με την ιδιωτική πανεπιστημιακή εκπαίδευση;
Το κέρδος θα αποτελεί το ακρογωνιαίο λίθο της λειτουργίας των ιδρυμάτων αυτών. Όλα θα μετριούνται με βάση το κέρδος. Έτσι η ολοκληρωμένη επιστημονική γνώση θα αποτελεί μια πολυτέλεια. Θα «συμφέρει» η γρήγορη και υπερεξειδικευμένη γνώση (και έρευνα) που θα μπορεί να εφαρμοστεί άμεσα στις άλλες επιχειρήσεις του ιδιοκτήτη του πανεπιστημίου. Την ίδια στιγμή αυτή η γρήγορη και υπερεξειδικευμένη γνώση, δεν θα είναι απαραίτητα ούτε και αντικειμενική. Σε ένα πανεπιστήμιο της Vodafone για παράδειγμα είναι… αμφίβολο αν οι φοιτητές θα μαθαίνουν για τις βλαβερές επιπτώσεις της ακτινοβολίας των κινητών τηλεφώνων.
Έχουν να “φοβηθούν” κάτι τα δημόσια από την ύπαρξη των ιδιωτικών πανεπιστημίων; Ο ανταγωνισμός ανάμεσα στα ιδιωτικά και τα δημόσια πανεπιστήμια δεν θα ανεβάσει την ποιότητα και των δημοσίων;
Αρκεί να ρίξουμε μια ματιά στο παράδειγμα της Υγείας για να απαντήσουμε στο ερώτημα. Τα ιδιωτικά νοσοκομεία δεν αναβάθμισαν τα δημόσια. Αντίθετα η δημόσια Υγεία υποβαθμίζεται συστηματικά και συνειδητά για να εξυπηρετούνται τα ιδιωτικά συμφέροντα στην Υγεία. Το ίδιο θα γίνει και με τα πανεπιστήμια. Άλλωστε θα καταργηθεί η υποχρέωση του κράτους να στηρίζει οικονομικά τα δημόσια πανεπιστήμια και έτσι είτε θα οδηγηθούν σε μαρασμό είτε θα εξαρτώνται από τους ιδιώτες- χορηγούς. Άλλωστε η υποχρηματοδότηση των ΑΕΙ είναι καθεστώς εδώ και χρόνια. Ο περίφημος «ανταγωνισμός» έχει χρησιμοποιηθεί πολλές φορές για να χτυπηθεί ο δημόσιος τομέας. Στη Χιλή για παράδειγμα, τη δεκαετία του 90, μετά από απαίτηση του ΔΝΤ το κράτος υποχρεώθηκε να χορηγεί στα ιδιωτικά πανεπιστήμια αντίστοιχη χρηματοδότηση με αυτή των δημόσιων. Η δικαιολογία ήταν, ότι διαφορετικά βλάπτεται ο υγιής ανταγωνισμός ανάμεσα στα πανεπιστημιακά ιδρύματα.
Σήμερα περίπου 50,000 φοιτητές σπουδάζουν στο εξωτερικό με αποτέλεσμα να φεύγει συνάλλαγμα. Γιατί να μην μπορούν να σπουδάσουν εδώ και να μένει το συνάλλαγμα στη χώρα;
Όμως το πρόβλημα δεν είναι η εθνικότητα του επιχειρηματία τον οποίο πληρώνουμε για να σπουδάσουμε, αλλά το ίδιο το γεγονός ότι πληρώνουμε. Αυτό είναι αποτέλεσμα συνειδητών επιλογών των κυβερνήσεων των τελευταίων ετών που πετούν εκτός πανεπιστημίου χιλιάδες νέους. Το πλαφόν του 10 θεσμοθετήθηκε για αυτό το σκοπό και πέρσι άφησε εκτός ΑΕΙ- ΤΕΙ 65.000 επιτυχώς αποφοιτήσαντες δημιουργώντας 19.000 κενές θέσεις στις σχολές. Τέλος, όσον αφορά το επιχείρημα του συναλλάγματος, αν η αύξηση της κερδοφορίας των ελλήνων επιχειρηματιών βοηθούσε γενικά «τη χώρα» τότε δεν θα υπήρχε ανεργία και φτώχεια στην Ελλάδα…
