Η Ελευθεροτυπία δημοσίευσε μία έρευνα όπου νέοι (333 στο σύνολο) 15 έως 18 χρόνων από διάφορα σχολεία της Αθήνας και του Πειραιά απάντησαν σε ερωτήσεις για την πραγματικότητα την οποία βιώνουν, για το τι θέλουν και τι δεν θέλουν. Τα αποτελέσματα της έρευνας συγκρίθηκαν με ανάλογη έρευνα που πραγματοποίησε η ίδια εφημερίδα τον Νοέμβριο του ’90.
Στην ερώτηση για το “ποια στάσης ζωής εκφράζει τους νέους, τους αγγίζει περισσότερο” οι απαντήσεις τους για την στάση ζωής που καλούνται να επιλέξουν ποικίλουν. Το ίδιο ακριβώς βέβαια είχε συμβεί και το 1990. Το σημαντικό όμως είναι ότι μέσα από τις απαντήσεις των παιδιών καταρρίπτονται οι απόψεις πολλών ότι “τα παιδιά δεν έχουν ιδανικά και οράματα”, ότι “η νεολαία είναι χαμένη”, αφού από τα 333 παιδιά που συμμετείχαν στην έρευνα τα 87 επέλεξαν ότι η στάση ζωής που τους εκφράζει περισσότερο είναι “ο αγώνας για μία καλύτερη κοινωνία”.
Επιπλέον ένας στους τρεις νέους τόνισε την ανάγκη για έκφραση και δημιουργία, σε μία εποχή βέβαια που δεν ευνοεί ούτε το ένα ούτε το άλλο. Η “προσπάθεια για τη μεγαλύτερη ικανοποίηση των ατομικών αναγκών” σε μία ατομικιστική κοινωνία έρχεται στην τρίτη θέση με ποσοστό 20,12%, όπως και το 1990. Τελευταία επιλογή των νέων ήταν “η πίστη στον θεό” αφού μόνο 3 από τους 333 απάντησαν ότι τους εκφράζει ως στάση ζωής. Αντίθετα το 1990 η συγκεκριμένη στάση ζωής ερχόταν, ως θετική προτίμηση, πρώτη στην κατάταξη ανάμεσα σε έξη επιλογές.
Όπως προκύπτει από την έρευνα ο πλούτος δεν συγκινεί τους νέους. Μόνο το 3,6% θα τον διάλεγε ανάμεσα σε 8 προτεινόμενες επιλογές. Στην έρευνα του ’90 η επιλογή αυτή συγκέντρωνε ποσοστό 10,8%. Οι νέοι φαίνεται να θεωρούν πως αυτό που μετράει περισσότερο είναι οι “καλές σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων”. Τουλάχιστον αυτό πιστεύει ένας στους τρεις.
Το καθημερινό πρόγραμμα των νέων φαίνεται ότι είναι δυσβάσταχτο αφού ζητούν απεγνωσμένα λίγο ελεύθερο χρόνο. Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει από ερώτηση της έρευνας “τι σου λείπει”, στην οποία 7 στους 10 απάντησαν ότι εκείνο που τους λείπει περισσότερο σήμερα στη ζωή τους είναι ο ελεύθερος χρόνος. Η επιλογή αυτή είναι ενδεικτική της κατάστασης της εκπαίδευσης που εξοντώνει τους μαθητές με απίστευτους ρυθμούς διαβάσματος. 65,47% των μαθητών, μέσα από 9 επιλογές που είχαν στην ερώτηση αυτή, επέλεξε ως πρώτη τον ελεύθερο χρόνο. Αντίθετα τα παιδιά του 1990 είχαν επιλέξει ότι εκείνο που τους έλειπε περισσότερο στη ζωή τους ήταν τα χρήματα και ακολουθούσε ο ελεύθερος χρόνος. Βέβαια από τότε έχουν περάσει 16 χρόνια και το πρόγραμμα των μαθητών τότε ήταν πιο ελαστικό.
Ένα σημαντικό στοιχείο που αναδεικνύεται από την έρευνα είναι ότι οι γονείς, σε σύγκριση με το 1990, δεν επιλέγουν το ξύλο ως μέθοδο διαπαιδαγώγησης και έχουν πάψει σε μεγάλο βαθμό να χτυπούν τα παιδιά τους. Πριν από 16 χρόνια ένα ποσοστό 20% των μαθητών από 15 έως 18 χρόνων δήλωναν ότι τους χτυπούν καμιά φορά οι γονείς τους, ενώ σήμερα το αντίστοιχο ποσοστό αγγίζει μόλις το 4,5%. Αντίθετα 73 παιδιά δηλώνουν ότι τα χτυπούσαν παλαιότερα και 243 ότι δεν τα έχουν χτυπήσει ποτέ. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι οι γονείς πλέον υιοθετούν άλλους τρόπους και μεθόδους διαπαιδαγώγησης των παιδιών, δίνοντας προτεραιότητα στον διάλογο, όπως έδειξαν και οι απαντήσεις των μαθητών σε σχετική ερώτηση.
Επαφή με τους δασκάλους ή τους καθηγητές τους αναζητούν οι νέοι, συμπέρασμα που προκύπτει από τις απαντήσεις που έδωσαν οι έφηβοι στην ερώτηση “ποιο είναι το πρότυπο του καλού καθηγητή”. Από τα 333 παιδιά τα 202, δηλαδή ποσοστό 60,66%, απάντησαν ότι θέλουν τον καθηγητή φίλο τους (δηλαδή να έχει στενή επαφή με τους μαθητές του) και μόλις 33 ενδιαφέρονται να είναι “επιστήμονας”.Επιπλέον εκτός από φίλους, θέλουν τους καθηγητές τους να είναι μεταδοτικοί και αντικειμενικοί.
Οι έφηβοι σήμερα μοιάζουν εγκλωβισμένοι σε ένα σύστημα που καταπνίγει τη δημιουργικότητα τους και προωθεί τον ανταγωνισμό. Παρόλα αυτά στην πλειονότητα τους οι μαθητές αποτιμούν θετικά την ζωή τους. Οι 2 στους 3 νέους είναι από “αρκετά έως πολύ” ευχαριστημένοι από τη ζωή τους, ποσοστό δηλαδή 66,37% που δεν απέχει πολύ από αυτό του 1990 (69,3%).
Τα αποτελέσματα της έρευνας, επειδή ακριβώς έγινε σε μία περίοδο αναταραχής στην εκπαίδευση, μπορεί να οδηγήσει σε χρήσιμα συμπεράσματα ώστε να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα των νέων σήμερα. Οι ίδιοι οι νέοι σήμερα απορρίπτουν ότι τους καταπνίγει στο υπάρχον σύστημα και αναζητούν νέες διεξόδους.
Αποστολία Πάτρα
__________________
