Την Παρασκευή 18 και το Σάββατο 19 Μαΐου πραγματοποιήθηκε στο Τακίμ στη Θεσσαλονίκη και στο χώρο Rosa Parks στην Αθήνα αντίστοιχα, εκδηλώσεις του «Ξ» με θέμα:
«Μάης 1968 – Όταν η εξουσία βρισκόταν στους δρόμους».
Από την εκδήλωση στην Αθήνα
Τις εκδηλώσεις παρακολούθησαν γύρω στα 50 άτομα στη Θεσσαλονίκη και 70 στην Αθήνα. Μετά το πέρας των εισηγήσεων ακολούθησαν πολύ ζωντανές συζητήσεις.
Πενήντα χρόνια μετά και ο Μάης συνεχίζει να εμπνέει όσους και όσες ψάχνουν εναλλακτική απέναντι στο σύστημα και ταυτόχρονα προκαλεί ανασφάλεια στους εκπροσώπους της άρχουσας τάξης, που προσπαθούν επί ματαίω να απαλλαγούν από την κληρονομιά του και να τον απογυμνώσουν από τα πολιτικά του χαρακτηριστικά.
Τις εκδηλώσεις άνοιξαν οι:
- Μαρί-Ζοζέ Ντουέ, αγωνίστρια που συμμετείχε στα γεγονότα του Μάη του ’68 στη Γαλλία, που είναι μέλος της «Επαναστατικής Αριστεράς» (CWI, αδελφή οργάνωση του «Ξ» στη Γαλλία).
- Σεραφείμ Σεφεριάδης, Αναπληρωτής Καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
- Στην Αθήνα, ομιλήτρια ήταν επίσης η Νάγια Νικολάου, εκ μέρους της Αριστερής Ριζοσπαστικής Κίνησης.
Μαρί-Ζοζέ Ντουέ
Η Μαρί-Ζοζέ ξεκίνησε την τοποθέτησή της και προσπαθώντας να μας βάλει στο κλίμα που επικρατούσε τις μέρες εκείνες δανείστηκε τα λόγια ενός Γάλλου εργάτη
«Ανήκαμε στον εαυτό μας. Νιώθαμε απόλυτη ελευθερία. Αισθανόμασταν ότι ζούσαμε στο σοσιαλισμό».
Έπειτα είπε ότι ο Γαλλικός Μάης του ’68 εντάσσεται σ’ ένα επαναστατικό κύμα που σάρωνε τότε όλο τον πλανήτη απ’ άκρη σ’ άκρη. Αντιπολεμικά κινήματα για το Βιετνάμ, Κούβα, εθνικοαπελευθερωτικοί αγώνες στην Αφρική, Χιλή, η επανάσταση των γαρυφάλλων στην Πορτογαλία, η ανατροπή της Χούντας στην Ελλάδα, η Άνοιξη της Πράγας, κ.α. Όλος ο κόσμος, καπιταλιστικός και σταλινικός, ήταν σε κρίση και αναταραχή.
Στη Γαλλία υπήρχε κοινωνικός αναβρασμός και πριν το ’68. Η γοργή βιομηχανοποίηση εκτόπισε βίαια μεγάλα κομμάτια του πληθυσμού, ενώ η οικονομική ανάπτυξη, που είχε ακολουθήσει τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, διεύρυνε το χάσμα ανισότητας. «Που πάνε όλα αυτά τα κέρδη;» αναρωτιούνταν όλο και μεγαλύτερο τμήμα της γαλλικής κοινωνίας.
Από την άλλη το καθεστώς του στρατηγού Ντε Γκολ έπνιγε τη νεολαία και την εργατική τάξη. Ο καθωσπρεπισμός και η αστική ηθική δημιουργούσαν ένα ασφυκτικό πλαίσιο, ειδικά για τις γυναίκες, ενώ η εργοδοτική αυθαιρεσία ήταν ο κανόνας στους χώρους δουλειάς.
Συνέχισε, κάνοντας αναφορά στα γεγονότα του Μάη. Η ίδια την περίοδο εκείνη ήταν φοιτήτρια και ενεργή στο νεολαιίστικο κίνημα. Μας μετέφερε το κλίμα της περιόδου, όπου η χαρά, ο ενθουσιασμός και η ελπίδα ήταν μπλεγμένα με τη σύγχυση και την πολιτική «θολούρα».
Από την εκδήλωση στη Θεσσαλονίκη
Από τις φοιτητικές και μαθητικές συνελεύσεις και καταλήψεις, περάσαμε στη «νύχτα των οδοφραγμάτων» και τις πολυήμερες συγκρούσεις με την αστυνομία για να φτάσουμε στην καρδιά του Μάη, τη μαζική είσοδο στο παιχνίδι της Γαλλικής εργατικής τάξης.
Απεργούν οι πάντες. Τέλη Μάη οι απεργοί φτάνουν τα 10 εκατομμύρια πραγματοποιώντας τη μεγαλύτερη γενική απεργία διαρκείας στην Ιστορία.
Με την εργατική τάξη τάσσονται και τα μικροαστικά στρώματα, ενώ εμφανίζονται ρήγματα και στο στρατό. Ο «πολύς» Ντε Γκολ νιώθει να χάνει τη γη κάτω απ’ τα πόδια του και φεύγει για Γερμανία, όπου αναζητά τη στήριξη των Γάλλων μισθοφόρων που στρατοπεδεύουν εκεί.
Μιλάμε, λοιπόν, για μια κατάσταση προεπαναστατική. Που δεν κατάφερε να ανατρέψει το καθεστώς και το ίδιο το καπιταλιστικό σύστημα μόνο και μόνο εξαιτίας της δειλίας και της ανεπάρκειας των ηγεσιών του κινήματος και ιδιαίτερα του ΚΚ Γαλλίας, που τότε αριθμούσε 500 χιλ. μέλη, ενώ η εργατική συνομοσπονδία CGT, που ελεγχόταν από το ΚΚΓ, 2,5 εκ. μέλη.
Κλείνοντας, μας μετέφερε στη σημερινή πολιτική και κοινωνική κατάσταση στη Γαλλία, όπου ο εκλεκτός του κατεστημένου, Μακρόν, εντείνει τις αντεργατικές πολιτικές. Διάθεση για αντίσταση υπάρχει αλλά λείπει, όπως και το Μάη του ’68, ο επαναστατικός φορέας εκείνος που θα προσφέρει προοπτική στα οράματα και τους αγώνες των εργαζομένων και της νεολαίας.
Παρόλα αυτά οι διεργασίες είναι ζωντανές, με σημαντικότερη εξέλιξη του τελευταίου καιρού, την εμφάνιση στο προσκήνιο του κινήματος της Ανυπότακτης Γαλλίας του Μελανσόν, που παρά τα ελλείμματα του, αποτέλεσμα των ρεφορμιστικών του χαρακτηριστικών, έχει κερδίσει τη συμπάθεια σημαντικής μερίδας της γαλλικής κοινωνίας.
Σεραφείμ Σεφεριάδης
Ο Σεραφείμ Σεφεριάδης ξεκίνησε λέγοντας ότι η σύγχυση αποτελεί μέσο αναπαραγωγής της κυρίαρχης αντίληψης. Είναι μέθοδος που χρησιμοποιεί η άρχουσα τάξη για να εδραιώνει την εξουσία της. Γι’ αυτό στόχος μας θα πρέπει να είναι να φωτίσουμε τα γεγονότα της περιόδου και να καταρρίψουμε τους μύθους που συνοδεύουν το Μάη.
Μύθος πρώτος: ο Μάης ήταν απλά ένα νεολαιίστικο ξέσπασμα, ανώριμο και ρομαντικό, χωρίς περιεχόμενο.
Όντως ξεκίνησε ως νεολαιίστικο κίνημα. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του Μάη, όμως, ήταν η κίνηση της εργατικής τάξης. Το απεργιακό κύμα δεν έχει ιστορικό προηγούμενο. Η απεργία πολύ γρήγορα ξέφυγε από τα στενά συνδικαλιστικά πλαίσια και πήρε ξεκάθαρα πολιτικά χαρακτηριστικά. Δεν είναι τυχαίο ότι η προσπάθεια συμβιβασμού των συνδικαλιστικών ηγεσιών με τη κυβέρνηση και τους εργοδότες συνάντησε την οργή και την πλήρη απόρριψη της βάσης.
Και η αλήθεια είναι ότι η αστική τάξη, τρέμοντας από φόβο, ήταν διατεθειμένη να δώσει αρκετά. Πρόσφερε πάνω από 35% αυξήσεις στους μισθούς, επιδόματα, άδειες, συνδικαλιστικές ελευθερίες. Παρόλα αυτά, οι εργαζόμενοι δεν υποχωρούσαν. Δεν ήθελαν ένα καλύτερο σύστημα, αλλά ένα άλλο σύστημα. Η επανάσταση είχε μπει στην ημερήσια διάταξη. Και επειδή όλα αυτά δεν κρύβονται, οι αστοί αναλυτές περνάν στο δεύτερο μύθο προσπαθώντας να αποδημήσουν το Μάη.
Από την εκδήλωση στην Αθήνα
Μύθος δεύτερος: Όντως έγινε εξέγερση τον Μάη, αλλά αυτά που υποστήριζαν οι εξεγερμένοι είναι ουτοπικά, ανεκπλήρωτες φαντασιώσεις.
Αυτή είναι μια θέση ανιστόρητη και απολίτικη. Καταρχήν, το τι είναι ουτοπικό και το τι όχι καθορίζεται από τις ζωντανές δυνάμεις της κοινωνίας και από τον συσχετισμό που διαμορφώνεται μεταξύ των τάξεων.
Το Μάη, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε η εισηγήτρια, υπήρχαν όλοι οι όροι για να χαρακτηρίσουμε την περίοδο ως προεπαναστατική με εμφανή σημάδια δυαδικής εξουσίας, καθώς οι εργαζόμενοι είχαν μπει σε διαδικασία συγκρότησης των δικών τους οργάνων, συμβουλίων και επιτροπών.
Το μόνο που έλειπε για να μεταβούμε από τη σφαίρα της «ουτοπίας» στο πεδίο της πραγματικότητας ήταν ένας σοβαρός επαναστατικός φορέας της Αριστεράς, που να βασιστεί στα συμβούλια των εργαζομένων και να φέρει σε πέρας την ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου, θέτοντας τις βάσεις για ένα εργατικό κράτος. Το ΚΚ Γαλλίας, απείχε έτη φωτός απ’ το να παίξει αυτό τον ρόλο.
Τέλος, αποδήμησε τον τρίτο μύθο σχετικά με τον Μάη, που πολλές φορές τίθεται καλοπροαίρετα.
Μύθος τρίτος: Ο Μάης θέτει μόνο ερωτήματα, από τα οποία είναι αδύνατο να βγάλουμε συμπεράσματα.
Μ’ αυτόν τον τρόπο η πολιτική θολούρα και σύγχυση μετατρέπεται σε πολιτική άποψη. Όμως για την Αριστερά, που θέλει ν’ αλλάξει τον κόσμο, η εξαγωγή συμπερασμάτων από τα μεγάλα κινήματα που προηγήθηκαν, από τις νίκες και από τις ήττες, είναι ζωτικής σημασίας.
Ο Μάης, είπε ο εισηγητής, μας έδειξε ότι επαναστάσεις ξεσπάνε και θα ξεσπάνε συνεχώς. Ακόμα και στις καπιταλιστικές μητροπόλεις. Το καθήκον μας είναι να χτίσουμε τις δυνάμεις εκείνες μέσα στην κοινωνία, που δε θα δειλιάζουν μπρος στα επαναστατικά ξεσπάσματα, αλλά θα δίνουν προοπτική και θα τα προσφέρουν σχέδιο ανατροπής του συστήματος και χτισίματος μιας εναλλακτικής, πραγματικά σοσιαλιστικής κοινωνίας.
Νάγια Νικολάου
Στην εκδήλωση της Αθήνας, είχαμε επίσης τη σημαντική τοποθέτηση της Νάγιας Νικολάου, από την Αριστερή Ριζοσπαστική Κίνηση, η οποία περιέγραψε το παγκόσμιο σκηνικό μέσα στο οποίο γεννήθηκε όχι μόνο ο γαλλικός Μάης, αλλά και πολλές ακόμη κοινωνικές εκρήξεις σε ολόκληρο τον πλανήτη την ίδια περίοδο.
Ήταν η εποχή, που οι πληγές του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου είχαν σε μεγάλο βαθμό επουλωθεί, ενώ το κεφάλαιο απολάμβανε μια περίοδο σημαντικής οικονομικής ανάπτυξης. Μιας ανάπτυξης όμως, η οποία δεν άγγιξε καθόλου το βιοτικό επίπεδο των εργαζομένων και των φτωχών λαϊκών στρωμάτων. Έτσι, η περίοδος ήταν ευνοϊκή για την εμφάνιση κοινωνικών εκρήξεων, που αλλού πήραν μορφή αντίστοιχη με αυτή του Μάη του 68, αλλού τη μορφή αντιαποικιακών και αντιπολεμικών αγώνων.
Επιπλέον, αναφέρθηκε στο γεγονός ότι ο Μάης του 68 ανέδειξε, με την τεράστια σημασία και το διεθνή του αντίκτυπο, την τεράστια δύναμη των υποτελών απέναντι στην άρχουσα τάξη. Την ίδια ώρα όμως, ανέδειξε και τα όρια του «αυθόρμητου», αλλά και την ανάγκη τα επόμενα μαζικά κινήματα και κοινωνικές εκρήξεις να έχουν σχέδιο, οργάνωση και καθαρούς στόχους, προκειμένου να είναι νικηφόρα.
Τις επόμενες μέρες θα δημοσιεύσουμε στο xekinima.org τα κείμενα των εισηγήσεων από τις εκδηλώσεις.
