Τον Γενάρη του 2022 ο Θεοφάνης-Ερμής Θεοχαρόπουλος, ορειβάτης, σκιέρ και αθλητής της εθνικής ομάδας αναρρίχησης, έχασε τη ζωή του ύστερα από πτώση σε χιονισμένη πλαγιά των Τζουμέρκων. Ο Γιάννης Θεοχαρόπουλος, πατέρας του Ερμή, οδηγός βουνού και προπονητής, που ήταν παρόν στο συμβάν κατήγγειλε ότι ο θάνατος του γιού του δεν ήταν ακαριαίος, αλλά προήλθε λόγω της καθυστέρησης της διάσωσής του. Τρεις ώρες μετά την πτώση ήταν ακόμα ζωντανός, παρά τα πολλαπλά τραύματα στα άκρα του, λόγω των πρώτων βοηθειών που του παρείχαν οι συνορειβάτες του. Τελικά το διασωστικό ελικόπτερο έφτασε 4,5 ώρες μετά την κλήση στο 112 και όχι «σε 10 λεπτά» όπως διαβεβαίωναν τον Γ. Θεοχαρόπουλο, παραλαμβάνοντας το νεκρό σώμα του Ερμή.
Το γεγονός αυτό ανέδειξε την παντελή απουσία ουσιαστικής εναέριας διάσωσης στην Ελλάδα. Σε παρόμοιο περιστατικό του παρελθόντος, που πέρα από τη διάσωση απαιτούσε και έρευνα, ειδική ομάδα από τις Ελβετικές Άλπεις χρειάστηκε μόλις 45 λεπτά, όχι απλά να πάει στο συγκεκριμένο σημείο του ατυχήματος, αλλά να εντοπίσει κιόλας τον ορειβάτη!
Μητσοτάκης: «Θα έχουμε Εναέρια Διάσωση εντός του 2023»
Η ευαισθητοποίηση και δραστηριοποίηση της οικογένειας του Ερμή αλλά και αρκετών ατόμων της ορειβατικής κοινότητας, έφεραν το ζήτημα στην επικαιρότητα, μέσα από αρθρογραφία, κινητοποιήσεις κλπ, το οποίο τελικά έφτασε μέχρι την κυβέρνηση και τον Μητσοτάκη. Τελικά η ΝΔ αναγκάστηκε 10 μήνες μετά, τον Νοέμβριο του 2022 να καταρτίσει ένα σχέδιο για την εναέρια διάσωση, ψηφίζοντας και σχετικό νόμο που ιδρύει τον Εθνικό Μηχανισμό Εναέριας Ερευνας και Διάσωσης (ΕΜΕΕΔ) με την ονομασία «Θεοφάνης Ερμής Θεοχαρόπουλος».
Ο Μητσοτάκης δήλωνε τότε:
«Από σήμερα, η Ελλάδα αποκτά πλαίσιο για την εναέρια έρευνα και διάσωση στα βουνά της, όπως συμβαίνει και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες με αναπτυγμένο ορεινό τουρισμό. Εναν μηχανισμό, με 6 βάσεις ετοιμότητας, που θα κινητοποιείται αμέσως στην περίπτωση κάποιου ατυχήματος, σε κάθε σημείο της επικράτειας. Στόχος μας είναι ο μηχανισμός να λειτουργήσει εντός του 2023».
…
«Ήταν μία προσωπική μου δέσμευση όταν χάσαμε πρόωρα τον ορειβάτη μας Θεοφάνη Ερμή Θεοχαρόπουλο. Και από χθες έγινε νόμος του κράτους, δίνοντας και το όνομα του Θεοφάνη Ερμή στις εξειδικευμένες δυνάμεις που θα επιχειρούν στα βουνά μας, σώζοντας ζωές».
Τι έχει γίνει από τότε μέχρι σήμερα; Ουσιαστικά, απολύτως τίποτα!
Άυτό πρακτικά καταγγέλλει ο πατέρας καθώς και άλλα άτομα που γνωρίζουν το αντικείμενο και έχουν συστήσει την «Θεοφάνης Ερμής Θεοχαρόπουλος ΑΜΚΕ», θέλοντας να αναδείξουν τα τεράστια κενά και την ανάγκη για εναέρια διάσωση.
Ενα από τα βασικά προβλήματα έχει να κάνει με τις «βάσεις» του μηχανισμού, που ενώ είχαν οριστεί να εγκατασταθούν σε Άθήνα, Καβάλα, Ιωάννινα, Άνδραβίδα, Άγχίαλο και Ηράκλειο, με σκοπό να καλύπτουν τις ανάγκες με βάση την κατανομή του πληθυσμού και τις κατά τόπους δραστηριότητες, οι θέσεις των βάσεων άλλαξαν αυθαίρετα και χωρίς αιτιολόγηση.
Άκόμα, ενώ θα έπρεπε να γίνει επιλογή κατάλληλων ελικοπτέρων ελαφριού τύπου, που θα κινούνται ευέλικτα και θα έχουν 3-5 λεπτά ετοιμότητας, όπως καταγγέλλει η ΑΜΚΕ: «το υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας προμηθεύεται πανάκριβα ελικόπτερα μεσαίου τύπου, με σκανδαλώδη τρόπο, σε βάρος του δημοσίου συμφέροντος και της επιτυχίας του εγχειρήματος».
Όλα για τα μάτια του κόσμου και τις τσέπες των λίγων, σε βάρος των ζωών των πολλών
Δεν είναι η πρώτη φορά που η κυβέρνηση δηλώνει ότι προχωράει κάποιο έργο, βάζει στόχους, ενίοτε ξοδεύει και υπέρογκα ποσά και τελικά αυτό δεν πραγματοποιείται με βάση τους σχεδιασμούς.
Ποιος μπορεί να ξεχάσει ότι η κυβέρνηση προγραμμάτιζε να εγκαινιάσει την υποτιθέμενη τηλεδιοίκηση των τρένων μια ημέρα μετά το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών, αλλά οι εξελίξεις που αποκάλυψαν τις εγκληματικές διαστάσεις της υπόθεσης την ανάγκασαν τελικά να το ακυρώσει; Τι ετοιμάζονταν να εγκαινιάσουν άραγε;
Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με τον μηχανισμό Εναέριας Διάσωσης. Και μάλιστα, αφού δεν έχει γίνει τίποτα για την ουσιαστική λειτουργία του «μηχανισμού», νομοθετήθηκαν και μεταβατικές διατάξεις για την είσοδο ιδιωτών που θα «συνδράμουν» με μέσα και προσωπικό. Για ακόμα μια φορά η ιδιωτικοποίηση κάνει την εμφάνισή της…
Οταν έχασε τη ζωή του ο Ερμής Θεοχαρόπουλος όλοι έδειχναν «συγκλονισμένοι και αποφασισμένοι». Σήμερα, τρία χρόνια μετά, ακόμα μια τραγική έλλειψη επείγουσας κρατικής αρωγής που αφορά τη ζωή των πολιτών μένει στα χαρτιά.
Η Εναέρια Διάσωση είναι μόνο για του «τρελούς που πηγαίνουν στα βουνά»;
Κάποιος κόσμος ίσως σκέφτεται ότι «όλα αυτά αφορούν ορειβάτες και ριψοκίνδυνους ανθρώπους – γιατί πρέπει να αφορά όλη την κοινωνία η “τρέλα” τους»;
Οι δεκάδες ορειβατικοί σύλλογοι που δραστηριοποιούνται σε όλη τη χώρα, οι χιλιάδες άνθρωποι που πεζοπορούν και συμμετέχουν σε εξορμήσεις κλπ, έχουν δικαίωμα σε αρωγή και διάσωση, είτε αφορά ατύχημα που σχετίζεται με το βουνό (πχ πτώση) είτε όχι (πχ λιποθυμία, καρδιακή ανακοπή) και (θα πρέπει να) είναι κρατική υποχρέωση αυτή να παρέχεται αποτελεσματικά και δωρεάν.
Ωστόσο, η ορεινή διάσωση είναι μόνο μια πτυχή της δράσης της Εναέριας Διάσωσης. Σε ένα σοβαρό ατύχημα όπου το κάθε λεπτό είναι κρίσιμο για τη ζωή ενός τραυματία, η ύπαρξη σοβαρού μηχανισμού αεροδιακομιδών είναι απολύτως απαραίτητη. Άς σκεφτούμε ένα τροχαίο ατύχημα που προκαλεί κυκλοφοριακή συμφόρηση. Τι θα μπορέσει να προσεγγίσει πρώτο, ένα ασθενοφόρο ή ένα ελικόπτερο; Άκόμα, στην Ελλάδα με τα δεκάδες νησιά, η επαρκής αεροδιακομιδή που την χρειάζονται ντόπιοι και τουρίστες είναι ζήτημα που κρίνει ζωές.
Συνεπώς, η Εναέρια Διάσωση αφορά διάφορες πτυχές της καθημερινότητας και όχι μόνο όσα άτομα ασχολούνται με δραστηριότητες σε απόκρημνα μέρη.
Να παλέψουμε για Δημόσια Εναέρια Διάσωση
Ενα από τα ζητήματα που έχει αναδείξει το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών, έχει να κάνει και με τη σημασία της άμεσης παροχής πρώτων βοηθειών και τη διάσωση. Εχει επίσης αποκαλύψει σε πλατιά στρώματα τις εγκληματικές συνέπειες που έχει η ιδιωτικοποίηση δημόσιων αγαθών και υπηρεσιών, μέσα από ένα δαιδαλώδες σύμπλεγμα εργολαβιών, τα αποτελέσματα της οποίας τελικά πληρώνουν οι πολίτες με τις ζωές τους.
Τρία χρόνια μετά τον άδικο θάνατο του Ερμή Θεοχαρόπουλου, λόγω της μη έγκαιρης άφιξης Εναέριας Διάσωσης, είναι κρίσιμο να αναδειχθεί ακόμα περισσότερο το ζήτημα αυτό. Χρειάζεται να υπάρξει άμεση υλοποίηση ενός σχεδίου δημιουργίας Δημόσιου Φορέα (όπως για παράδειγμα υπάρχει στη Γαλλία), με όλα τα κατάλληλα μέσα που και πρακτικές που εφαρμόζονται διεθνώς για να είναι αποτελεσματική η λειτουργία του, με προσλήψεις μόνιμου εξειδικευμένου προσωπικού, χειριστών, τεχνικών, διασωστών, γιατρών, ορειβατών κλπ που θα έχουν αποφασιστικό λόγο στον σχεδιασμό και τη λειτουργία του.
