Της Ηλέκτρας Κλείτσα
Μια «απάντηση» που κάνει τα πράγματα ακόμη χειρότερα επέλεξε να δώσει η «Ελληνοφρένεια» σε προηγούμενο άρθρο μας, στο οποίο σχολιάζαμε τη σεξιστική συμπεριφορά του γνωστού τσολιά της δημοφιλούς εκπομπής, στο επεισόδιο-αφιέρωμα στα δεύτερα γενέθλια της κυβέρνησης.
Το παρακάτω σχόλιο στη σελίδα της «Ελληνοφρένειας» στο facebook, μαζί με μερικές φωτογραφίες από το εν λόγω επεισόδιο, αρκούν σύμφωνα με τους συντελεστές της εκπομπής, σαν απάντηση:
«Ο Τσολιάς θύμα σεξουαλικής παρενόχλησης! Η μια του τουρλώνει, δυο άγνωστες τον φιλάνε. Τι κάνει η κυβέρνηση;»
Το μήνυμα είναι καθαρό: δε χρειάζεται να ασχοληθούν σοβαρά με το θέμα, αρκεί να συνεχίσουν την «πλάκα».
Κι όμως…
Κι όμως θα περίμενε κανείς πως αν ένας προοδευτικός, αριστερός χώρος κατηγορούνταν για σεξιστική συμπεριφορά, ή, ακόμα χειρότερα, για νομιμοποίηση της σεξουαλικής παρενόχλησης, θα έμπαινε στον κόπο είτε να βρει κάποια επιχειρήματα για να δικαιολογήσει τη στάση του είτε να πει απλά «συγνώμη – κάναμε ένα λάθος» πράγμα ως ένα βαθμό κατανοητό στο γενικό κλίμα και τη γενική συνείδηση που επικρατεί στην κοινωνία.
Η «Ελληνοφρένεια» όμως απαξιεί. Αρνείται να αντιμετωπίσει σοβαρά την κριτική η οποία της ασκείται. Κι αυτό κάνει τα πράγματα ακόμα χειρότερα και την «Ελληνοφρένεια» διπλά υπόλογη – ότι συνειδητά, πια, υποτιμά το θέμα του σεξισμού. Κι αυτό εμείς το μεταφράζουμε σε υποτίμηση του γυναικείου φύλου – ακριβώς όπως θέλει το σύστημα και το πατριαρχικό μοντέλο.
Δεδομένου λοιπόν ότι σε «αυθεντίες» που δε δέχονται κριτική και δεν συνηθίζουν να ασκούν αυτοκριτική, δεν έχει νόημα να προσπαθήσει κανείς να απαντήσει, ας προσπαθήσουμε να απαντήσουμε στα σχόλια κάποιων από τους υποστηρικτές τους, που τις τελευταίες μέρες βρίσκονται σε αφθονία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
«Μα πως κάνετε έτσι; Ένα αστείο ήταν!»
Δεν είναι βέβαια δυνατό να δώσει κανείς με ακρίβεια τον ορισμό του αστείου, ή να βάλει όρια στο χιούμορ, τη σάτιρα, την τέχνη, πολύ περισσότερο να τα λογοκρίνει. Εδώ όμως δεν τίθεται θέμα λογοκρισίας, ούτε βέβαια του «τι κάνει η κυβέρνηση», όπως αναρωτιέται η «Ελληνοφρένεια».
Το θέμα είναι, ότι οποιοσδήποτε τοποθετεί τον εαυτό του στο χώρο της Αριστεράς, της τέχνης, της αμφισβήτησης, των κινημάτων, οφείλει κατά την άποψη μας να το κάνει σεβόμενος και όχι προσβάλλοντας μαζικά κοινωνικά στρώματα. Οφείλει να το κάνει σκεπτόμενος τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει το «αστείο» του.
Κι εμείς οφείλουμε να επιμείνουμε: όταν το «αστείο» σου βασίζεται στην προσβολή του σώματος, της προσωπικότητας, της φυλής, του φύλου, του σεξουαλικού προσανατολισμού ενός ανθρώπου, ή μιας κοινωνικής ομάδας, τότε δεν είναι αστείο.
Όταν το «χιούμορ» σου βασίζεται στην ιδέα πως «ότι κι αν σου πει μια γυναίκα, κατά βάθος γουστάρει να τη χουφτώνεις», σε μια χώρα όπου μία στις τέσσερις γυναίκες κακοποιούνται σωματικά ή σεξουαλικά, τότε το θέμα σταματάει να έχει πλάκα.
Όταν ο τσολιάς ρωτάει την κυρία που πέτυχε στο δρόμο αν «έφαγε τα Χριστούγεννα» σχολιάζοντας τις καμπύλες της, όταν θεωρεί αστείο να πει «καταλαβαίνω, για τις π..τσες κάνετε σαν τρελές» και «…έλα που δε σ’ άρεσε»… τότε μπορεί αύριο αν συναντήσει στο δρόμο του έναν Εβραίο θα τον ρωτήσει με την ίδια άνεση αν «κάνει καλό σαπούνι». Θα είναι κι αυτό αστείο;
Με το φασισμό, το ρατσισμό και το σεξισμό δεν κάνουμε πλάκα
Με το ρατσισμό και το φασισμό δεν κάνουμε πλάκα. Γιατί να κάνουμε με το σεξισμό; Ακόμη και στο χιούμορ υπάρχουν όρια και τα όρια αυτά, οφείλει να τα θέτει στον εαυτό του, οποιοσδήποτε μιλάει στο όνομα του κινήματος, της Αριστεράς, της τέχνης κλπ.
Όταν κάνεις «πλάκα» πιάνοντας το στήθος μιας άγνωστης στο δρόμο, αυτό δεν είναι πλάκα. Είναι σεξουαλική παρενόχληση. Είναι τόσο απλό.
Σε τελική ανάλυση, αυτοί που βασάνισαν μέχρι αυτοκτονίας το Βαγγέλη Γιακουμάκη, δεν το έκαναν επειδή είχαν πρόθεση να τον δουν νεκρό. Έκαναν «πλάκα». Είναι τόσο απλό.
«Μα καλά, δεν καταλαβαίνετε τι αντιπροσωπεύει ο τσολιάς;»
Μια άλλη άποψη που κυκλοφορεί τις τελευταίες μέρες, είναι ότι ο τσολιάς επιχειρεί να σατιρίσει με τη στάση του το σεξισμό που επικρατεί στην ελληνική κοινωνία, εφαρμόζοντάς τον μπροστά στην κάμερα για να… αναδείξει το πρόβλημα.
Αυτό κατ’ αρχήν είναι ένα αυθαίρετο συμπέρασμα – δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι η πρόθεση της εκπομπής ήταν αυτή.
Αλλά ακόμα και αν υποθέσουμε πως ήταν, η ουσία του θέματος παραμένει και το καλύτερο παράδειγμα είναι και πάλι αυτό του ρατσισμού: Αν θέλω να αναδείξω το ρατσισμό που επικρατεί σε μεγάλα στρώματα της ελληνικής κοινωνίας, δικαιούμαι να βγω στο δρόμο, σπρώχνοντας και βρίζοντας μετανάστες, απαιτώντας να «γυρίσουν στις χώρες τους» και βιντεοσκοπώντας παράλληλα τη σκηνή; Χωρίς μάλιστα να καταλήξω σε κάποιο συμπέρασμα που να εξηγεί τους σκοπούς του υποτιθέμενου «κοινωνικού πειράματος»;
Όχι. Χρειάζεται υπερβολικά μεγάλη φαντασία για να θεωρήσει κανείς ότι αυτό που έκανε ο τσολιάς δεν ήταν σεξιστικό αλλά ήταν… μάθημα αντι-σεξιστικής διαπαιδαγώγησης…
«Να μην ακυρώσουμε τη προσφορά της ‘’Ελληνοφρένειας’’»
Ανάμεσα στα διάφορα σχόλια που εμφανίστηκαν τις τελευταίες μέρες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, υπάρχει ένα που μας καλεί να μην απαξιώσουμε συνολικά την «Ελληνοφρένεια» εξαιτίας του εν λόγω επεισοδίου. Το σχόλιο ανήκει στον Πάνο Ζάχαρη, γνωστό σκιτσογράφο του κινήματος, με τον οποίο σε μεγάλο βαθμό συμφωνούμε:
Η σκληρή κριτική που γίνεται στην Ελληνοφρένεια για ένα συγκεκριμένο σκετσάκι και ίσως για κάποιες ακόμη παραφωνίες είναι βάσιμη και απόλυτα δικαιολογημένη. Ο σεξισμός, η χοντράδα, το φτηνό χιούμορ είναι μια τεράστια παγίδα την οποία κάθε δημιουργός οφείλει να αποφεύγει με κάθε τρόπο. Και τώρα όπως καταλάβατε έρχεται το ”αλλά” το οποίο όμως δεν ακυρώνει σε καμία περίπτωση τα παραπάνω. Με αφορμή το επίμαχο σκετσάκι ανοίγει μεγάλη κουβέντα, η οποία απαξιώνει τόσο τις Ελληνοφρένειες (ραδιοφωνική και τηλεοπτική) όσο και τους συντελεστές της. Καλό είναι να θυμόμαστε πως η συγκεκριμένη εκπομπή μετρά πάνω από 15 χρόνια ζωής. Πέρα από το γέλιο που έχει προσφέρει όλα αυτά τα χρόνια, έχει δώσει φωνή σε κινήματα, έχει διαφημίσει πρωτοβουλίες, έχει αναδείξει πολύ σοβαρά ζητήματα. Ήταν και είναι πάντοτε με τους εργαζόμενους που υποφέρουν και πάνω απ’ όλα δεν έχει γλείψει ποτέ εκεί που έφτυνε. Και κάτι ακόμα. Όλα αυτά τα χρόνια, τα παιδιά της Ελληνοφρένειας μπορείς εύκολα να τα συναντήσεις σε κάθε κινητοποίηση, σε κάθε συγκέντρωση σε κάθε απεργία. Ακόμη και σε αυτές τις ΕΣΗΕΑ των 50 ανθρώπων. Ας δεχτούμε πως υπάρχει κόπωση, κορεσμός ή πως το χιούμορ τους είναι χοντρό για τα γούστα μας. Ας τους ζητήσουμε ακόμα και να απολογηθούν για το σεξιστικό φάουλ του επίμαχου σκετς ή για οτιδήποτε μας ενόχλησε. Ας κάνουμε κριτική. Ας μην απαξιώνουμε όμως μια πολύ αξιόλογη εκπομπή που διαχρονικά είναι με τους πολλούς, με τους καλούς. Στην τελική, υπάρχουν πολλές Ελληνοφρένειες;
Όχι, δεν υπάρχουν πολλές «Ελληνοφρένειες». Και όχι, δεν υπάρχει καμία πρόθεση συνολικής απαξίωσης των όσων έχει προσφέρει η «Ελληνοφρένεια». Αν υπήρχε απαξίωση, πιθανά να μην υπήρχε και σχόλιο. Αν εξισώναμε την «Ελληνοφρένεια» με μια σειρά εμετικά, σεξιστικά τηλεοπτικά σκουπίδια τύπου «Θέμου Αναστασιάδη», το πιο πιθανό είναι ότι δεν θα μπαίναμε σε αυτό τον κόπο. Από αυτούς τους «λίγους» όμως, που είναι με τους «πολλούς και τους καλούς», δικαιούμαστε να έχουμε περισσότερες απαιτήσεις.
Σχετικά άρθρα
- Κίνα: γυναίκες υπάλληλοι υποχρεώνονται σε προσομοίωση στοματικού σεξ σε στελέχη εταιρείας!
- Γυναίκα: «20 ευχαριστώ» για να μην ξεχνάς ποια είναι η θέση σου!
- Αριστερός σεξισμός: αυτή η μάστιγα
- Κάποιες «αστείες» φωτογραφίες στο facebook – και γιατί δεν είναι καθόλου αστείες!
- Χιλή: Γελάει περισσότερο ο πιο σεξιστής
