Άρθρο της Σύνταξης από το νέο τεύχος του «Ξ» (τεύχος 621) που κυκλοφόρησε σήμερα Πέμπτη 20 Νοέμβρη
Στο στόχαστρο του κυβερνητικού οδοστρωτήρα έχουν μπει και πάλι τα Ελληνικά Ταχυδρομεία (ΕΛ.ΤΑ.). Τέλη Οκτωβρίου ήρθε στη δημοσιότητα η απόφαση ότι η διοίκηση των ΕΛΤΑ ετοιμάζεται να κλείσει 204 από τα 486 καταστήματα. Μετά τις πρώτες γενικευμένες αντιδράσεις, τελικά έκλεισαν κατ’ αρχήν 46 κυρίως σε Αττική, Πάτρα, Ιωάννινα και Κρήτη, ενώ το κλείσιμο των υπολοίπων «πήρε παράταση» για τρεις μήνες.
Η δικαιολογία για αυτό το μαζικό κλείσιμο; Ότι πλέον είναι ασύμφορο να λειτουργούν τόσα καταστήματα. Πως έφτασαν όμως τα ΕΛΤΑ σε αυτήν την κατάσταση και τελικά για ποιους λειτουργούν τα ΕΛΤΑ και ποιοι έχουν συμφέρον να κλείσουν;
Ιστορικό
Τα ΕΛΤΑ ήταν για σχεδόν 200 χρόνια ο δημόσιος ταχυδρομικός οργανισμός. Στα μέσα της δεκαετίας του 1990 άρχισαν να εμφανίζονται οι πρώτες ιδιωτικές εταιρείες στον χώρο, παρέχοντας κυρίως υπηρεσίες κούριερ. Από τότε και μετά αρχίζει μια αντίστροφη πορεία, όπου οι ιδιώτες καταλαμβάνουν όλο και μεγαλύτερο «χώρο», σε βάρος των ΕΛΤΑ. Το 2018, ύστερα από απαξίωση, χρέη κλπ, περνούν (επί ΣΥΡΙΖΑ) στο «Υπερταμείο», διαδικασία που ολοκληρώνεται τον Δεκέμβρη του 2020 (επί ΝΔ).
Ο στόχος κάθε δημόσιας/κρατικής εταιρείας ή οργανισμού που περνάει στο Υπερταμείο δεν είναι άλλος από το μελλοντικό του ξεπούλημα. Και μέχρι τότε, η σταδιακή του αποδιάρθρωση. Έτσι, επί ΣΥΡΙΖΑ έκλεισαν 77 καταστήματα, ενώ από το 2020 μέχρι το 2023 έκλεισαν επιπλέον 227.
Την ίδια περίοδο προχωράνε μεγάλα προγράμματα «εθελούσιας εξόδου» 2.000 εργαζόμενων από τους περίπου 5.500, ενώ οι νεότεροι εργαζόμενοι προσλαμβάνονται με συμβάσεις ιδιωτικού δικαίου, 8μηνα, και παράλληλα τμήματα του «έργου» των ΕΛΤΑ δίνονται σε ιδιωτικές εταιρείες με τις γνωστές «εργολαβίες».
Που πηγαίνουν τα λεφτά;
Η Κυβέρνηση και η (διορισμένη απ’ την ίδια) διοίκηση των ΕΛΤΑ προσπαθούν να περάσουν μια εικόνα διαρκούς οικονομικής αιμορραγίας για τα ΕΛΤΑ: πάρα πολλά καταστήματα, αμέτρητοι υπάλληλοι για ένα έργο που βγαίνει και με πολύ λιγότερα και απλά κάθε χρόνο σπαταλώνται οι κρατικές επιδοτήσεις.
Ωστόσο στο παρελθόν τα ΕΛΤΑ υπήρξαν μια κερδοφόρα δημόσια επιχείρηση. Το 2007, για παράδειγμα, τα κέρδη της ήταν 10 εκ. ευρώ! Είχαν ένα δίκτυο 850 καταστημάτων όπου απασχολούνταν σχεδόν 10.000 εργαζόμενοι. Ήταν οι καταστροφικές πολιτικές λιτότητας των μνημονίων που οδήγησαν σε περικοπές, η κυβερνητική οικονομική διαχείριση, σε συνδυασμό με την επέλαση των ιδιωτών στον κλάδο, που τα οδήγησαν στη σημερινή κατάσταση.
Αυτοί που σήμερα διαλαλούν ότι δεν μπορεί να ρίχνονται κρατικές επιδοτήσεις στη μαύρη τρύπα των ΕΛΤΑ, είναι οι ίδιοι που ξόδευαν και τσέπωναν ζεστό χρήμα: έδωσαν 5 εκ. ευρώ στην εταιρεία PwC για συμβουλευτικές υπηρεσίες «αναδιάρθρωσης» (που πρότεινε τα λουκέτα που εφαρμόζονται σήμερα!), αγόρασαν νέα έπιπλα αξίας 246.000 ευρώ για το νέο κεντρικό κτίριο στα Πατήσια ενώ έδωσαν στους εαυτούς τους ως διευθυντικά στελέχη αυξήσεις πάνω από 115.000 ευρώ για το 2024.
Και βέβαια η σκανδαλώδης κακοδιαχείριση, όταν τα 250 εκ. ευρώ της κρατικής επιχορήγησης του 2020 πήγαν στη συντριπτική τους πλειοψηφία στο πρόγραμμα εθελούσιας εξόδου με στόχο τη μείωση προσωπικού, ή οι σκοτεινές απευθείας αναθέσεις όπως στην περίπτωση του Βουλευτή της ΝΔ Πάτση, ο οποίος ήταν εκπρόσωπος στην Ελλάδα μιας διεθνούς νομικής εταιρείας η οποία είχε συνάψει συμβάσεις παροχής νομικών υπηρεσιών με τα ΕΛΤΑ με απευθείας αναθέσεις, έχοντας λάβει μέσα σε 2 χρόνια 1 εκ. ευρώ!
Τα ΕΛΤΑ παρέχουν κοινωνικό έργο
Τα ΕΛΤΑ επιτελούν κρίσιμο κοινωνικό έργο που καμία ιδιωτική εταιρεία δεν θα αναλάμβανε: εξυπηρετούν απομακρυσμένα χωριά, διευκολύνουν ηλικιωμένους στην είσπραξη συντάξεων, την πληρωμή λογαριασμών για όσους δεν μπορούν να το κάνουν διαφορετικά και συχνά μεταφέρουν φάρμακα μαζί με την αλληλογραφία. Η ύπαρξη δημόσιου ταχυδρομικού δικτύου αποτελεί κοινωνική αναγκαιότητα, όχι πεδίο για κερδοφορία. Παρ’ όλα αυτά, πριν από κάθε ιδιωτικοποίηση επικαλούνται ζημιές, αγνοώντας ότι ο ρόλος των δημόσιων υπηρεσιών είναι ακριβώς να καλύπτουν ανάγκες που δεν είναι πάντα κερδοφόρες. Και βέβαια αποκρύβουν το γεγονός ότι στην πραγματικότητα οι ζημιές οφείλονται σε κακοδιαχείριση και σπατάλη και όχι στη φύση της υπηρεσίας.
Παρόμοιες κρατικές επιδοτήσεις υπάρχουν και για άλλες υπηρεσίες γενικού συμφέροντος, οι οποίες είναι κοινωνικά απαραίτητο να υπάρχουν χωρίς να είναι κερδοφόρες, όπως οι άγονες γραμμές των νησιών. Και βέβαια η Ελλάδα δεν αποτελεί εξαίρεση στην κρατική ενίσχυση των ταχυδρομείων – αντίστοιχοι πάροχοι «Καθολικής Ταχυδρομικής Υπηρεσίας» στην Ευρώπη (Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία κ.α.) επιδοτούνται με δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως.
Ξανά: Όλα για το ιδιωτικό κεφάλαιο
Σε έναν κλάδο, όπως οι ταχυδρομικές υπηρεσίες και ταχυμεταφορές, που βιώνει πρωτοφανή άνθηση ιδιαίτερα από την πανδημία και μετά, με τις ιδιωτικές εταιρείες να πολλαπλασιάζονται και να επεκτείνονται σε νέες υπηρεσίες (π.χ. locker, τύπου box now), τα ΕΛΤΑ κατέχουν το 41% του μεριδίου της αγοράς και έχουν καλύτερες επιδόσεις από τους ιδιώτες ανταγωνιστές τους. Όταν κυβέρνηση και διοίκηση αποφασίζουν να συρρικνώσουν έναν τέτοιον οργανισμό σημαίνει ένα πράγμα: στοχεύουν στη διάλυσή του, για να πάρουν οι ιδιώτες μεγαλύτερο μερίδιο της αγοράς και σε επόμενη φάση να βγάλουν κανονικά τα ΕΛΤΑ «στο σφυρί» μέσω Υπερταμείου.
Για όλους τους παραπάνω λόγους η υπόθεση των ΕΛΤΑ δεν αφορά μόνο όσους/ες εργάζονται εκεί, αλλά χρειάζεται να απασχολήσει όλο το εργατικό κίνημα και την κοινωνία συνολικά.
Να αγωνιστούμε:
- Ενάντια στο κλείσιμο των καταστημάτων διανομής και εξυπηρέτησης.
- Ενάντια σε απολύσεις ή βλαπτικές μεταβολές των όρων εργασίας.
- Ενάντια στην υποβάθμιση και το μελλοντικό ξεπούλημα των ΕΛΤΑ.
- Να παραμείνουν τα ΕΛΤΑ δημόσια περιουσία, να φύγουν απ’ το Υπερταμείο, να λειτουργούν χωρίς golden boys και παχυλά μπόνους βασισμένα σε ένα μοντέλο εργατικού και κοινωνικού ελέγχου και διαχείρισης.
- Να στηριχθούν απ’ τον κρατικό προϋπολογισμό για να συνεχίσουν να διατελούν το κοινωνικό τους έργο, αναβαθμίζοντας τις υπηρεσίες τους (πχ με εγκατάσταση locker σε κάθε κατάστημα).
- Να σταματήσουν οι εργολαβίες, οι ενοικιαζόμενοι και οι ελαστικές σχέσεις εργασίας. Μόνιμη και σταθερή εργασία, με αξιοπρεπείς μισθούς και δικαιώματα για όλους/ες.
