Αν κάποιος άκουγε πως τα ΕΛΤΑ βρίσκονται σε σχέδιο «αναδιοργάνωσης» και ήταν έστω και λίγο υποψιασμένος, θα καταλάβαινε κατευθείαν πως τα νέα για τους εργαζόμενους και τους πολίτες που χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες των ΕΛΤΑ δεν είναι καθόλου καλά. Και θα είχε απόλυτο δίκιο.
Τους τελευταίους μήνες δεκάδες καταστήματα ΕΛΤΑ έχουν κλείσει, τόσο σε αστικά κέντρα όσο και στην επαρχία, με τη Διοίκηση και την κυβέρνηση να έχουν βάλει στόχο μέχρι το τέλος της χρονιάς να έχουν βάλει λουκέτο σε 141 καταστήματα από τα 578 που λειτουργούσαν στις αρχές της χρονιάς.
Μια διαχρονική επίθεση
Επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ τα ΕΛΤΑ βρέθηκαν στο Υπερταμείο, σε μια κίνηση που έκανε σαφείς τις επιδιώξεις της άρχουσας τάξης: το ξεπούλημα των Ελληνικών Ταχυδρομείων προς τέρψη του ιδιωτικού κεφαλαίου.
Στη συνέχεια και εν μέσω πανδημίας, στα τέλη του 2020, η κυβέρνηση της ΝΔ προχώρησε σε ψήφιση τροπολογίας για τον μετασχηματισμό των ΕΛΤΑ, μετασχηματισμό που σύμφωνα με τον τότε υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης Πιερρακάκη είχε σαν στρατηγική κατάληξη των «ιδιωτικό επενδυτή».
Και, όταν η «στρατηγική κατάληξη» είναι ο ιδιωτικός επενδυτής, τα βήματα που θα ακολουθήσει η κυβέρνηση είναι γνωστά: απολύσεις και εθελούσιες έξοδοι, απαξίωση των υπηρεσιών, ξεπούλημα για «ένα κομμάτι ψωμί» σε ιδιώτες.
Το 2019 οι εργαζόμενοι στα ΕΛΤΑ ήταν περίπου 8.700 και σήμερα δεν ξεπερνούν τους 4.600, εκ των οποίων μόνο οι 3.230 είναι μόνιμοι και οι υπόλοιποι «ενοικιαζόμενοι».
Είναι χαρακτηριστικό ότι από τα 280 εκατομμύρια ευρώ που δόθηκαν σαν κρατική επιχορήγηση στα ΕΛΤΑ στα τέλη του 2020, τα περισσότερα δόθηκαν για προγράμματα εθελούσιας εξόδου, με στόχο τη μείωση προσωπικού.
Η μείωση των καταστημάτων, που γίνεται στο όνομα της μείωσης των εξόδων της υπηρεσίας, θα έχει προφανώς συνέπειες στην ποιότητα και την ποσότητα των υπηρεσιών που μπορούν να προσφέρουν τα ΕΛΤΑ. Και ενώ από τη μία μπορεί κάποιος να ισχυριστεί πως η μείωση προσωπικού και καταστημάτων συνεπάγονται μείωση κόστους, σίγουρα την ίδια ώρα οδηγούν και σε μείωση εσόδων αφού μειώνεται ο αριθμός πελατών που θα εξυπηρετούν.
Στην πραγματικότητα, αυτό που θα πετύχουν οι απολύσεις, οι εθελούσιες και το κλείσιμο καταστημάτων είναι να δημιουργήσουν αγανακτισμένους πολίτες που δεν μπορούν να εξυπηρετηθούν από τα ΕΛΤΑ, εξαντλημένους υπαλλήλους και πλήρη απαξίωση των υπηρεσιών στη συνείδηση της κοινωνίας. Ένα γνωστό και πετυχημένο κοκτέηλ απαξίωσης των ΕΛΤΑ ώστε να μπορέσουν να τα ξεπουλήσουν εύκολα, γρήγορα και –κυρίως– φτηνά.
Πώς οδηγηθήκαμε στην ανάγκη για «εξυγίανση»;
Η προπαγάνδα εξάλλου για το πόσο μας κοστίζουν τα ΕΛΤΑ και πόσο ζημιώνουν το ελληνικό δημόσιο, ξεκίνησε ήδη από τη μεταφορά τους στο Υπερταμείο. Ανάμεσα στα επιχειρήματα είναι πως τα ΕΛΤΑ είναι μια ζημιογόνα εταιρεία, με τεράστια μισθολογικά κόστη. Μάλιστα, ένα από τα στοιχεία που χρησιμοποιούν είναι πως κατά μέσο όρο, ένας υπάλληλος των ΕΛΤΑ κοστίζει τον μήνα κοντά στα 2.850 ευρώ, συνυπολογίζοντας μισθό και άλλες παροχές.
Αυτό που δεν αναφέρουν βέβαια είναι το ποιο είναι οι υπάλληλοι που αμείβονται με τόσο υψηλούς μισθούς. Σύμφωνα με τη «Δημοκρατική Συνεργασία Εργαζομένων» στα ΕΛΤΑ, από το 2010 οι εργαζόμενοι έχουν δει μόνο μειώσεις σε μισθούς και δώρα, απολύσεις σε ενοικιαζόμενους εργαζόμενους εν μέσω πανδημίας, επιβολή ελαστικών σχέσεων εργασίας κλπ. Σίγουρα λοιπόν δεν είναι οι ταχυδρόμοι, οι κούριερ και οι υπάλληλοι γραφείου που ανεβάζουν τον μέσο όρο μισθών και παροχών στα 2.850 ευρώ μηνιαία!
Αντιθέτως, ξεχνάνε να αναφέρουν πως εν μέσω πανδημίας τα ΕΛΤΑ Courier όχι απλά τα πήγαν καλά οικονομικά αλλά είχαν και τις καλύτερες επιδόσεις σε σχέση με τους ιδιώτες ανταγωνιστές τους!
Και σίγουρα ξεχνάνε να αναφέρουν τη διαχρονική κακοδιαχείριση των ΕΛΤΑ αλλά και το πρόσφατο σκάνδαλο «Πάτση». Ο βουλευτής της ΝΔ συμμετείχε και ήταν εκπρόσωπος στην Ελλάδα μιας διεθνούς νομικής εταιρείας η οποία είχε συνάψει συμβάσεις παροχής νομικών υπηρεσιών με τα ΕΛΤΑ με απ’ ευθείας αναθέσεις, έχοντας λάβει μέσα σε 2 χρόνια 1 εκ. ευρώ!
Φυσικά, για μια ακόμα φορά ο λογαριασμός στάλθηκε στους εργαζόμενους των ΕΛΤΑ και συνολικά στην κοινωνία.
Οι συνέπειες των λουκέτων
Το κλείσιμο καταστημάτων θα έχει συνέπειες όχι μόνο για τους εργαζόμενους στα ΕΛΤΑ αλλά συνολικά για τους ανθρώπους της εργασίας.
Αρχικά, οι εργαζόμενοι των ΕΛΤΑ είτε θα βρεθούν χωρίς δουλειά (αυτό αφορά κυρίως τους συμβασιούχους και τους ενοικιαζόμενους που συχνά συνάπτουν μηνιαίες συμβάσεις εργασίας), είτε θα μετακινηθούν σε άλλα καταστήματα και θα υποχρεώνονται καθημερινά να καλύψουν μεγάλες αποστάσεις για να μετακινηθούν από και προς τη δουλειά τους.
Οι τοπικές κοινωνίες θα δουν επίσης τις ζωές τους να δυσκολεύουν, αφού τα ΕΛΤΑ πέρα από τα γράμματα και τα δέματα συχνά αποτελούν και το μέσο πληρωμών συντάξεων, πληρωμές λογαριασμών υπηρεσιών κοινής ωφέλειας κ.α. Οι κάτοικοι αυτών των περιοχών θα αναγκαστούν και αυτοί είτε να μετακινούνται μέχρι το πλησιέστερο κατάστημα είτε να στραφούν σε ιδιωτικές υπηρεσίες κούριερ.
Ακριβώς επειδή οι τοπικές κοινωνίες αναγνωρίζουν τη χρησιμότητα των ΕΛΤΑ, σε μια σειρά από περιπτώσεις οργανώθηκαν διαμαρτυρίες για τα πρόσφατα λουκέτα.
Και φυσικά, η ιστορία των ιδιωτικοποιήσεων έχει αποδείξει πως όταν τα ΕΛΤΑ τελικά ξεπουληθούν, θα παρέχουν ακριβότερες, χειρότερης ποιότητας υπηρεσίες με χειρότερες εργασιακές συνθήκες και μισθούς για τους εργαζομένους.
Ο μεγάλος κερδισμένος για ακόμα μια φορά θα είναι το ιδιωτικό κεφάλαιο και η νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση της ΝΔ που θα συνεχίσει τον αγώνα της να μην αφήσει τίποτα «όρθιο» και, κυρίως, δημόσιο.
Είναι κακό οι δημόσιες υπηρεσίες να είναι ζημιογόνες;
Το βασικό επιχείρημα πριν από κάθε ξεπούλημα δημόσιας υπηρεσίας είναι πως είναι ζημιογόνα, κοστίζει στους πολίτες και τα κρατικά ταμεία κοκ. Ήταν το επιχείρημα για τον ΟΣΕ (που πρόσφατα βιώσαμε με τον πιο σκληρό τρόπο τι σημαίνει η ιδιωτικοποίηση του), για τη ΔΕΗ κοκ.
Στην πραγματικότητα όμως, ένας από τους ρόλους των δημόσιων υπηρεσιών είναι να καλύπτουν τις ανάγκες της κοινωνίας ακόμα και εάν αυτό σημαίνει πως ένα κομμάτι των υπηρεσιών τους θα είναι ζημιογόνο όπως πχ το να διατηρείται ένα κατάστημα ΕΛΤΑ σε απομακρυσμένη περιοχή χωρίς να μπορεί να καλύψει το κόστος συντήρησής του, ένα σχολείο αντίστοιχα κλπ.
Θεωρητικά, οι φόροι που πληρώνουμε υπάρχουν ακριβώς για αυτόν τον σκοπό, για να πηγαίνουν στα κρατικά ταμεία και να καλύπτουν τις κοινωνικές ανάγκες. Το πρόβλημα ξεκινάει όταν οι υπηρεσίες γίνονται ζημιογόνες λόγω κακοδιαχείρισης, παχυλών μισθών σε διευθυντικά στελέχη και «πλιάτσικο» βουλευτών, υπουργών και φίλων.
Και αυτό σε καμία περίπτωση δεν λύνεται με απολύσεις, λουκέτα και ιδιωτικοποιήσεις. Η λύση είναι τα ΕΛΤΑ όπως και κάθε δημόσια υπηρεσία να παραμείνουν στο δημόσιο. Αυτοί που πρέπει να απομακρυνθούν είναι όσοι χρησιμοποιούν τις δημόσιες υπηρεσίες σαν προσωπικό τους μαγαζί. Και να λειτουργήσουν κάτω από τον έλεγχο των εργαζομένων και της κοινωνίας, που είναι οι μόνοι που αναγνωρίζουν την πραγματική τους σημασία και τις ανάγκες που καλύπτουν (ή μπορούν να καλύψουν) οι δημόσιες υπηρεσίες.
