Tου Τάκη Γιαννόπουλου
Τον περασμένο Δεκέμβρη μέσα από τις στήλες των Financial Times ο Ζ. Κ. Γιουνκέρ πρόεδρος του Eurogroup (συμβούλιο υπουργών οικονομικών της ΕΕ) και ο Τ. Τρεμόντι υπουργός οικονομικών της Ιταλίας παρουσίασαν την πρόταση για την έκδοση ευρωομόλογου. Σύμφωνα με αυτή θα έπρεπε να δημιουργηθεί ένας Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους (ΕΟΔΔΧ) για τις χώρες της Ευρωζώνης – διάδοχος του σημερινού Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας – που θα εκδώσει ευρωομόλογα ώστε να χρηματοδοτηθούν οι δανειακές ανάγκες ευρωπαϊκών χωρών ιδιαίτερα εκείνων που έχουν τα μεγαλύτερα χρέη και απειλούνται με χρεοκοπία όπως πχ η Ελλάδα.
Σε απλά ελληνικά αυτό σημαίνει ότι αλλάζει η μορφή δανεισμού. Αντί να δανείζεται το κάθε κράτος χωριστά θα δανείζεται η ΕΕ από τις αγορές διαθέτοντας για το σκοπό κονδύλια πολύ μεγαλύτερα από τα σημερινά 750 δις ευρώ του μηχανισμού στήριξης. Αντί να δανείζεται η Ελλάδα από τις αγορές θα δανειζόμαστε απευθείας από την ΕΕ με χαμηλότερο επιτόκιο. Αντί για τα επιμέρους κρατικά ομόλογα θα έχουμε το ευρωομόλογο δηλαδή ένα χαρτί (τίτλο) που θα πιστοποιεί το ποσό του δανεισμού, τον εγγυητή (στη συγκεκριμένη περίπτωση την ΕΕ) το ύψος του επιτοκίου και τον ακριβή χρόνο εξόφλησής του.
Τα ποσά που θα συγκεντρώνει ο ΕΟΔΔΧ από τα ευρωομόλογα θα δίνονται σαν δάνεια στις χώρες που τα χρειάζονται.
Αυτή την ιδέα πήρε ο Γ. Παπανδρέου και την έκανε παντιέρα θεωρώντας την θεραπείαν δια πάσαν νόσον. Από κοντά και ο Α. Σαμαράς, ο Φ. Κουβέλης (λείπει ο Μάρτης από τη Σαρακοστή;) και με κριτικό τρόπο ο ΣΥΝ (με τη διαφωνία του αριστερού ρεύματος) και σε ευρωπαϊκό επίπεδο οι Financial Times, ο Τ. Σόρος, η Ουγγαρία κτλ.
Γερμανία-Γαλλία αρνούνται
Μέχρι στιγμής η πρόταση προσκρούει στη σθεναρή άρνηση της Γερμανίας και της Γαλλίας να την υποστηρίξουν. Χαρακτηριστικά ο Β. Σόιμπλε, υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, εξηγεί ότι:
«..Ούτε ήταν στους σκοπούς της (σημ. εννοεί της Νομισματικής Ενωσης) να λειτουργήσει ως σύστημα αναδιανομής από τις πλουσιότερες προς τις φτωχότερες χώρες, παρέχοντας πρόσβαση σε φθηνό δανεισμό για τις κυβερνήσεις, είτε μέσω της έκδοσης κοινών ευρωομολόγων είτε μέσω άμεσων κρατικών ενισχύσεων..» (ΝΕΑ 7-1-11).
Ο Β. Σόιμπλε και η Μέρκελ, μιλώντας τη γλώσσα του γερμανικού κεφαλαίου, εννοούν ότι σήμερα η Γερμανία δανείζεται πχ για 5ετή διάρκεια ομολόγου με επιτόκιο 1.95% ενώ το μέσο κόστος δανεισμού των 16 χωρών της Ευρωζώνης θα ήταν 3.05% και της Ελλάδας στο 11.5% (για τα 10ετή ομόλογα). Αν τα επιτόκια ενοποιηθούν με βάση το ευρωομόλογο η γερμανική οικονομία θα έχανε το πλεονέκτημα του δανεισμού με χαμηλότερα επιτόκια από τις καπιταλιστικές αγορές επομένως και το φτηνότερο χρήμα συγκριτικά με τις άλλες αστικές τάξεις στην αρένα της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας.
Η ελληνική οικονομία – σύμφωνα με τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας Γ. Προβόπουλο (Ελευθεροτυπία, 24/9/10) έχει χάσει το 20-25% της ανταγωνιστικότητάς της από την ένταξή της στο ευρώ μέχρι σήμερα. Το μειονέκτημα αυτό της ελληνικής οικονομίας γίνεται πλεονέκτημα για την γερμανική και αποκαλύπτει γιατί οι οικονομικές ανισομέρειες της ευρωζώνης δεν μπορούν να ξεπεραστούν από κοινές δημοσιονομικές πολιτικές. Οι αντιθέσεις και ο ανταγωνισμός των ευρωπαϊκών αστικών τάξεων είναι στην πραγματικότητα και ο βασικός λόγος κλονισμού της Ευρωζώνης στην πρώτη σοβαρή οικονομική κρίση, όπως αναλυτικά εξηγούσε και πρόβλεπε το Ξ από τα μέσα της δεκαετίας του 90 και στη διάρκεια της δεκ του 2000 (*)
Γερμανοί και Γάλλοι καπιταλιστές φοβούνται ακόμα γιατί σε ενδεχόμενη κατάρρευση κάποιας χώρας μέλους και αδυναμίας αποπληρωμής των χρεών αυτά θα βαρύνουν κατά το μεγαλύτερο μέρος την γερμανική και γαλλική αστική τάξη.
Επιπλέον φοβούνται ότι με τα ευρωομόλογα είναι πιθανό να «χαλαρώσουν» οι πιο αδύναμες οικονομίες και οι κυβερνήσεις για λόγους εσωτερικού πολιτικού κόστους, να μην υιοθετούν με τον ίδιο εύκολο τρόπο και στον ίδιο βαθμό τις βάρβαρες πολιτικές του κεφαλαίου.
Βέβαια τα αδιέξοδα και οι ενδοκαπιταλιστικές αντιπαραθέσεις ξεκινούν από την κατανόηση ότι αν η κρίση χρέους βαθύνει και επεκταθεί και σε άλλες χώρες πέραν της Ελλάδας και της Ιρλανδίας, δηλαδή την Πορτογαλία, την Ισπανία, την Ιταλία και το Βέλγιο, στις περισσότερες από τις οποίες είναι εκτεθειμένες με αγορά κρατικών ομολόγων ύψους 298 δις οι γερμανικές τράπεζες και 200 δις ευρώ οι γαλλικές τράπεζες, τότε τα προβλήματα μπορεί να πάρουν μορφή χιονοστιβάδας και να απαιτηθούν ακόμα μεγαλύτερα ποσά – γύρω στα 3 τρις ευρώ τα υπολογίζει το ΒΗΜΑ (9.1.11) – για τη διάσωση αυτών των χωρών προκειμένου να αποφευχθεί η κατάρρευση της ευρωζώνης. Εξίσου σημαντικός παράγοντας είναι και το γεγονός ότι το εμπορικό πλεόνασμα της Γερμανίας, που επί μια δεκαετία κατά μέσο όρο βρίσκεται στο 7% του ΑΕΠ, κατά 85% προέρχεται από χώρες της ΕΕ (στοιχεία της Γερμανικής Κεντρικής Τράπεζας, Bundesbank, για το 2009, ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 24.12.10).
Αν γίνουν θα μας ωφελήσουν;
Μέχρι στιγμής είναι παντελώς άγνωστοι οι όροι έκδοσης των ευρωομολόγων. Ωστόσο ακόμα και αν δεχθούμε ότι ξεπερνιούνται οι αντιρρήσεις Γερμανίας-Γαλλίας και εκδίδονται με σχετικά χαμηλότερα επιτόκια από αυτά με τα οποία δανείζεται σήμερα η Ελλάδα 2 πράγματα θα συμβούν: πρώτο τα επιπλέον χρήματα που θα εξοικονομηθούν δεν θα πάνε για αυξήσεις μισθών-συντάξεων ή κοινωνικής πρόνοιας αλλά για την εξόφληση των τοκοχρεολυσίων στους τραπεζίτες έλληνες και ξένους, για νέες επιδοτήσεις-παροχές στο ντόπιο κεφάλαιο, νέο γύρο μιζών και σκανδάλων. Δεύτερο ότι θα συνοδευτούν με διαφορετικούς μεν αλλά εξίσου απαράδεκτους όρους με τους σημερινούς για να εξασφαλιστούν τα λεφτά των δανειστών. Το κεφάλαιο δεν είναι δυνατό να απεμπολήσει την ιστορική ευκαιρία που του δίνεται σήμερα, δηλαδή να τσακίσει τα πιο δυνατά ευρωπαϊκά εργατικά κινήματα, να επιφέρει «τριτοκοσμικές» εργασιακές συνθήκες, προκειμένου αυτό να συνεχίσει να αυξάνει τα κέρδη του.
Υπάρχει «καλό» ευρωομόλογο ή είναι λύση ο απευθείας δανεισμός από την ΕΚΤَ;
Ο Γ.Μηλιός, μέλος της ΠΓ του ΣΥΝ, σε συνέντευξή του στο Ρ/Σ ΚΟΚΚΙΝΟ στις 4-1-11 αναφέρει:
« το ευρωομόλογο θα ήταν μια λύση σε μια προοπτική περιορισμού της εξουσίας και του ελεγκτικού ρόλου που έχουν οι χρηματογορές… στόχος μας είναι να δανείζονται τα κράτη κατευθείαν από την ΕΚΤ – που είναι διαφορετικό από το ευρωομόλογο – και το ευρωομόλογο θα μπορούσε να παίξει ρόλο σ΄ αυτή την κατεύθυνση, επειδή δημιουργεί έναν ευρωπαϊκό μηχανισμό, επειδή συγκρατεί κάπως τα επιτόκια και μπορεί να είναι ένα βήμα προς την κατεύθυνση της άμεσης χρηματοδότησης από την ΕΚΤ..»
Αυτή η τοποθέτηση παραβλέπει την ταξική φύση της ΕΚΤ και της ΕΕ. Η ΕΚΤ δανείζει τις εμπορικές ιδιωτικές τράπεζες με 1% και αυτές με τη σειρά τους τα κράτη μέλη με μέχρι και 6 ή και 7% όχι γιατί τους «ξέφυγε» ή είναι «κακοί άνθρωποι» αλλά γιατί έτσι κερδίζουν αμύθητα ποσά.
Οι τραπεζίτες, που προκάλεσαν την κρίση, κερδίζουν πακτολούς κερδών ενώ οι κοινωνίες συνθλίβονται
Τα κράτη της ΕΕ έδωσαν στις τράπεζες 4.5 τρις ευρώ (!!) για να επιβιώσουν από την διεθνή τραπεζική κρίση που ξέσπασε το 2008 στις ΗΠΑ διογκώνοντας έτσι τα κρατικά ελλείμματα σε ύψη ρεκόρ και φτάνοντας το συνολικό δημόσιο χρέος των χωρών της Ευρωζώνης στο 87.8% το 2012 από 66% το 2007. Έτσι αυτές επιβίωσαν δανείζοντας και τις μεγάλες επιχειρήσεις της Ευρώπης που αναμένουν φέτος αύξηση 80% στα κέρδη τους που είναι η υψηλότερη από το 2003. (ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ 5.12.10)
Ένα άλλο ακόμα πιο αποκαλυπτικό παράδειγμα είναι οι ΗΠΑ όπου οι 5 μεγαλύτερες τράπεζες μετρούν κέρδη ρεκόρ το 2009-10 ύψους 127.8 δις δολ και 93.7 δις δολ αντίστοιχα αφού απέσπασαν 135 δις δολ από το πρόγραμμα σταθεροποίησης της αμερικάνικης κυβέρνησης, χώρια τα πολλαπλάσια δάνεια που πήραν με χαμηλό επιτόκιο 0.25% από την ομοσπονδιακή τράπεζα και με συνολικό κόστος διάσωσης –σύμφωνα με το Newsweek– 3.7 τρις δολ!!.(ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ 14.12.10)
Εθνικοποίηση των τραπεζών – η μόνη λύση
Στην Ελλάδα τέλος, με 18 δις ευρώ θα μπορούσε κάποιος να αγοράσει όλες τις εισηγμένες στο Χρηματιστήριο τράπεζες και με 13.37 δις τις 5 μεγαλύτερες, καθώς αυτή είναι η συνολική κεφαλαιοποίησή τους. Όμως, οι κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ και ΝΔ τους πρόσφεραν είτε με τη μορφή ρευστού είτε με τη μορφή εγγυήσεων 78 δις σε 2 χρόνια, για να επιβιώσουν από την κρίση και… να συνεχίσουν να δανείζουν το ελληνικό δημόσιο με ληστρικά επιτόκια (τα στοιχεία είναι από το in.gr)
Επομένως τις τράπεζες είτε τις εθνικοποιείς και μάλιστα χωρίς αποζημίωση των μεγαλομετόχων λόγω της πρωτοφανούς τοκογλυφικής δράσης τους είτε τις αφήνεις απερίσπαστες να σου κάνουν την ζωή μαύρη. Το να επιχειρείς να δίνεις συμβουλές καλύτερης διαχείρισης στο κεφάλαιο και σε αστικές κυβερνήσεις –εκτός των άλλων – σε εκθέτει ανεπανόρθωτα γιατί κάποια στιγμή μπορεί να υιοθετήσουν και τις ιδέες σου – όπως με το ευρωομόλογο – αφού είναι μέσα στα πλαίσια του συστήματος.
________________________
(*) https://xekinima.org/arthra/view/article/kalos-ilthate-sto-public-syntagmatos-1/)
