Σύντομη ιστορία της ΕΦΕΕ
Για τους περισσότερους φοιτητές η λέξη ΕΦΕΕ είναι εντελώς άγνωστη. Η «Εθνική Φοιτητική Ένωση Ελλάδας» ιδρύθηκε τον Απρίλη του 1963 με σκοπό να αποτελέσει την τριτοβάθμια(*)πανελλαδική οργάνωση των φοιτητών. Όργανα της ΕΦΕΕ ήταν το Πανσπουδαστικό Συνέδριο (ΠΣ) και το Κεντρικό Συμβούλιο (ΚΣ). Σύμφωνα με το Καταστατικό της ΕΦΕΕ, ΠΣ γίνονταν κάθε χρόνο και σε αυτό συμμετείχαν με δικαίωμα ψήφου αντιπρόσωποι από κάθε φοιτητικό σύλλογο. Οι αντιπρόσωποι αυτοί εκλέγονταν στις ετήσιες φοιτητικές εκλογές. Το ΠΣ με τη σειρά του είχε την ευθύνη εκλογής Κεντρικού Συμβουλίου.
Η ίδρυση της ΕΦΕΕ έπαιξε καταλυτικό και προωθητικό ρόλο στους αγώνες που αναπτύχθηκαν πριν την Χούντα και συγκλόνισαν την ελληνική κοινωνία (κίνημα του 114 κλπ). Η ΕΦΕΕ τότε ελέγχονταν από τις δυνάμεις της αριστεράς και κυρίως το ΚΚΕ. Την περίοδο της Δικτατορίας η ΕΦΕΕ διαλύθηκε στα πλαίσια της σκληρής καταστολής κάθε συνδικαλιστικής και πολιτικής δραστηριότητας. Μετά το 1974 και τη Μεταπολίτευση η ΕΦΕΕ ανασυγκροτήθηκε και ελέγχονταν από την ΠΑΣΠ και τις δυνάμεις της αριστεράς (ΚΝΕ και εξωκοινοβουλευτική).
Από τα μέσα του 1980 και μετά αρχίζει η καθοδική πορεία εκφυλισμού της ΕΦΕΕ. Έκτοτε δεν υπήρξε ποτέ συμφωνία σε ότι αφορά τα αποτελέσματα των φοιτητικών εκλογών με αποτέλεσμα να είναι αδύνατη η εκλογή Κεντρικού Συμβουλίου και Προέδρου της ΕΦΕΕ. Η πορεία αυτή είναι παράλληλη με την αποδυνάμωση του φοιτητικού κινήματος και της αριστεράς μέσα σε αυτό και με την παράλληλη άνοδο της ΔΑΠ. Τελευταίο ΠΣ έγινε το 1995 και το Κεντρικό Συμβούλιο συνέχισε να λειτουργεί ως το 1996. Από τότε έχουν γίνει κατά καιρούς προσπάθειες ανασύστασης της ΕΦΕΕ αλλά όλες έχουν ναυαγήσει.
Οι παρατάξεις
Φέτος άνοιξε ξανά το ζήτημα της ανασυγκρότησης της ΕΦΕΕ. Συγκεκριμένα στις 12 Οκτώβρη σε κοινή συνάντηση τους οι παρατάξεις ΔΑΠ, ΠΑΣΠ, ΠΚΣ και ΑΡΕΝ συμφώνησαν στην πραγματοποίηση Πανσπουδαστικού Συνεδρίου στις 23-25 Οκτώβρη με στόχο την εκλογή νέου ΚΣ της ΕΦΕΕ.
Όπως είναι βέβαια γνωστό το Συνέδριο αυτό δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ καθώς η ΠΑΣΠ τελικά αρνήθηκε να πάρει μέρος και στην όλη διαδικασία παρά την αρχική της συμφωνία. Ενώ από την άλλη τα ΕΑΑΚ (παρότι έχουν διαφωνίες στο εσωτερικό τους πάνω στο θέμα της ΕΦΕΕ) σταμάτησαν με τον τσαμπουκά τις συναντήσεις της Τεχνικής Επιτροπής που είχε οριστεί για να προετοιμάσει το συνέδριο.
Ανακοινώσεις επί ανακοινώσεων και καταγγελίες επί καταγγελιών δημοσιεύτηκαν από τις παρατάξεις μετά από αυτή την πολλοστή ματαίωση του συνεδρίου της ΕΦΕΕ. Για τους περισσότερους φοιτητές βέβαια αυτή ήταν άλλο ένα «πλάκωμα» των παρατάξεων μακριά από τις ανάγκες και τις αγωνίες τους …
ΔΑΠ – τα καλά και συμφέροντα
Η ΔΑΠ υποστήριξε και υποστηρίζει την ανασυγκρότηση της ΕΦΕΕ και την εκλογή νέου ΚΣ με βάση το απλό σκεπτικό ότι η ίδια είναι πρώτη δύναμη εδώ και χρόνια στις φοιτητικές εκλογές και είναι προφανές ότι θα έχει την πλειοψηφία των αντιπροσώπων του ΠΣ και έτσι και την πλειοψηφία στο Κεντρικό Συμβούλιο της ΕΦΕΕ. Άρα με βάση αυτό θα μπορούσε να το παίξει «επίσημος» εκφραστής των φοιτητών πανελλαδικά.
Έτσι θα μπορούσε πιο εύκολα να κάνει τη δουλειά της που δεν είναι άλλη από το να σταματάει κάθε προσπάθεια φοιτητικού αγώνα και να στηρίζει τα όποια κυβερνητικά μέτρα διάλυσης της δημόσιας δωρεάν παιδείας (βλέπε τη στήριξη που παρείχε στην κυβέρνηση της ΝΔ την περίοδο των φοιτητικών καταλήψεων του 2006-2007).
ΠΑΣΠ – αλλοπρόσαλλη στάση
Η ΠΑΣΠ εκ πρώτης όψης κράτησε μια αλλοπρόσαλλη στάση. Γενικά είναι υπέρ της ανασυγκρότησης της ΕΦΕΕ, στις 12 Οκτώβρη συμφώνησε και αυτή στην πραγματοποίηση συνεδρίου αλλά στην πράξη το μπλόκαρε αρνούμενη να προσυπογράψει οποιαδήποτε απόφαση για τον τρόπο διεξαγωγής του συνεδρίου, την κατανομή των αντιπροσώπων κοκ. Η ΠΑΣΠ κράτησε αυτή τη στάση γιατί κατάλαβε ότι αν ανασυγκροτηθεί η ΕΦΕΕ τότε η ίδια θα υποχρεωθεί να τοποθετηθεί καθαρά και δημόσια στα καυτά θέματα που απασχολούν τους φοιτητές και πρώτα από όλα πάνω στο ζήτημα των κολεγίων το οποίο είναι άμεσο. Ας μην ξεχνάμε ότι η επίσημη θέση του ΠΑΣΟΚ είναι υπέρ της ίδρυσης ιδιωτικών πανεπιστημίων. Αυτό άλλωστε φαίνεται από το ότι η νέα υπουργός παιδείας Διαμαντοπούλου συνεχίζει τη διαδικασία νομιμοποίησης των κολεγίων, την οποία ξεκίνησε η ΝΔ.
Η ΠΑΣΠ λοιπόν δεν θέλει να βρεθεί στη δυσάρεστη θέση να πάρει μια καθαρή θέση για το θέμα των κολεγίων αλλά και για όλα τα άλλα ζητήματα που θα φέρουν αναπόφευκτα σε σύγκρουση το φοιτητικό κίνημα με την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ την επόμενη περίοδο. Γιατί μέσα στο συνέδριο ή το ΚΣ της ΕΦΕΕ, η ΠΑΣΠ δεν θα έχει καμία δυνατότητα να κρυφτεί. Είτε θα συνταχτεί με το φοιτητικό κίνημα κόντρα στην πολιτική της δικής της κυβέρνησης (σενάριο μάλλον επιστημονικής φαντασίας …) είτε θα στηρίξει την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ και θα χάσει τα ερείσματά της στο φοιτητικό κόσμο προκαλώντας κρίση στις γραμμές της.
ΠΚΣ – θέλει ΕΦΕΕ!
Η ΠΚΣ έχει ανάγει την ανασυγκρότηση της ΕΦΕΕ σε κεντρικό ζήτημα. Ούτε λίγο ούτε πολύ υποστηρίζει ότι από αυτό εξαρτάται και η πορεία του φοιτητικού κινήματος και ότι χωρίς ΕΦΕΕ οι φοιτητές δεν θα μπορέσουν να παλέψουν ενάντια στις επιθέσεις που δέχονται!
Όμως το φοιτητικό κίνημα έδωσε μάχες τα προηγούμενα χρόνια και χωρίς την ύπαρξη της ΕΦΕΕ. Τόσο στις καταλήψεις και το κίνημα του 2006-2007 όσο και την περίοδο του Δεκέμβρη του 2008.
Βέβαια η ΠΚΣ και στις δυο περιπτώσεις αρχικά προσπάθησε να σταματήσει το ξέσπασμα των αγώνων και όταν απέτυχε επεδίωξε εντελώς κυνικά τη διάσπασή τους με σκοπό τον έλεγχό τους. Αυτή είναι η πάγια τακτική της ΚΝΕ όλα τα τελευταία χρόνια και αυτή την εμπειρία την έχουν όλοι οι νέοι που συμμετείχαν στις φοιτητικές ή/και μαθητικές κινητοποιήσεις της τελευταίας 10ετίας. Παράλληλα η ηγεσία της ΠΚΣ συνεχίζει να αρνείται δια ροπάλου οποιαδήποτε συζήτηση για συνεργασία με άλλες αριστερές δυνάμεις.
Η «πρεμούρα» της ΠΚΣ να ανασυγκροτήσει την ΕΦΕΕ επομένως οφείλεται στο ότι η ηγεσία της ΚΝΕ βλέπει στην ΕΦΕΕ ένα πιο βολικό τρόπο ελέγχου και φρεναρίσματος του φοιτητικού κινήματος, κάτι που απέτυχε να κάνει δυο φορές στο πρόσφατο παρελθόν με αποτέλεσμα να βλέπει τις παρατάξεις των ΕΑΑΚ και της ΑΡΕΝ να πρωτοστατούν στις κινητοποιήσεις και η ίδια να μένει στο περιθώριο. Έτσι προτιμάει τη δημιουργία ενός ελεγχόμενου οργάνου, αντίστοιχου της ΓΣΕΕ, στο οποίο η ίδια θα κάνει το δικό της ΠΑΜΕ με τις υποτιθέμενες επιτροπές αγώνα που συμμετέχουν μόνο τα μέλη της, αδιαφορώντας πλήρως για τις ανάγκες των φοιτητικών αγώνων που δεν μπορεί να καπελώσει και να ελέγξει.
ΕΑΑΚ – τσαμπουκάδες
Τα ΕΑΑΚ για άλλη μια φορά αντέδρασαν στην προσπάθεια να ανασυγκρότησης της ΕΦΕΕ σταματώντας την Τεχνική Επιτροπή με τον τσαμπουκά και την απειλή ξύλου. Παρόλα αυτά στο εσωτερικό των ΕΑΑΚ υπάρχουν διαφωνίες πάνω στο θέμα. Το ΝΑΡ υποστηρίζει ότι δεν πρέπει να ξαναφτιαχτεί η ΕΦΕΕ γιατί θα είναι ένα γραφειοκρατικό όργανο της ΔΑΠ και της ΠΑΣΠ αφού αυτές οι δυο δυνάμεις θα έχουν την πλειοψηφία σε αυτό. Με βάση όμως αυτή τη λογική τα ΕΑΑΚ δεν θα έπρεπε να συμμετέχουν ούτε στα ΔΣ των σχολών γιατί και εκεί στην συντριπτική τους πλειοψηφία τα ΔΣ ελέγχονται από τις ΔΑΠ και ΠΑΣΠ. Από την άλλη η ΑΡΑΝ είναι υπέρ της ανασυγκρότησης της ΕΦΕΕ.
Η ουσία είναι ότι τα ΕΑΑΚ είχαν και έχασαν μια μοναδική ευκαιρία να δημιουργήσουν νέες μορφές και νέες δομές οργάνωσης του φοιτητικού κινήματος σε πανελλαδικό επίπεδο την περίοδο του 2006-2007. Το Πανελλαδικό Συντονιστικό που γεννήθηκε τότε για τις ανάγκες του αγώνα θα μπορούσε να μετεξελιχθεί σε ένα μόνιμο όργανο συντονισμού, οργάνωσης και εκπροσώπησης των φοιτητικών συλλόγων. Και μάλιστα υπήρχε η δυνατότητα αυτό να γίνει στη βάση της πιο πλατιάς δημοκρατίας και του μεγαλύτερου ελέγχου του οργάνου μέσα από τις γενικές συνελεύσεις. Όμως το Πανελλαδικό Συντονιστικό ποτέ δεν δούλεψε δημοκρατικά, μέσα από εκλεγμένους και ανακλητούς αντιπροσώπους και μετά την είσοδο της ΠΚΣ/ΚΝΕ στις καταλήψεις το Γενάρη του 2007 έγινε πεδίο στείρας, γηπεδικής αντιπαράθεσης ανάμεσα σε αυτή και τα ΕΑΑΚ, και τελικά εκφυλίστηκε.
Στο βαθμό στον οποίο εμφανιζόταν μια άλλη μορφή πανελλαδικής οργάνωσης και συντονισμού του κινήματος, στηριγμένη στις γενικές συνελεύσεις, η όλη συζήτηση για την ΕΦΕΕ (η οποία πράγματι με τα σημερινά δεδομένα θα ελέγχεται από τη ΔΑΠ και την ΠΑΣΠ) δεν θα είχε νόημα. Από τη στιγμή που κάτι τέτοιο δεν υπάρχει, η τάση για ανασύσταση της ΕΦΕΕ αναπτύσσεται φυσιολογικά, έχει την υποστήριξη της πλειοψηφίας των φοιτητών και τα ΕΑΑΚ αντιλαμβάνονται μόνο ένα τρόπο να εμποδίσουν την εφαρμογή της: το ξύλο. Κακώς. Αν η αριστερά δεν μάθει να κερδίζει την πλειοψηφία του κόσμου, στην προκειμένη των φοιτητών με το μέρος της, είναι καταδικασμένη. Αυτό δεν το καταλαβαίνει το κομμάτι εκείνο των ΕΑΑΚ που θεωρεί «επαναστατικές» τις τραμπούκικες πρακτικές.
Νεολαία ΣΥΝ
Η νεολαία ΣΥΝ, είναι υπέρ της ανασύστασης της ΕΦΕΕ όμως φαίνεται να τρέφει αυταπάτες για το ρόλο που μπορεί να παίξει η ΕΦΕΕ στο φοιτητικό κίνημα. Η ανασυγκρότηση της ΕΦΕΕ δεν πρέπει να γίνεται φετίχ γιατί δεν μπορεί από μόνη της να βοηθήσει τους αγώνες του φοιτητικού κινήματος. Αντίθετα με βάση τους σημερινούς συσχετισμούς πλειοψηφίας της ΔΑΠ και της ΠΑΣΠ στις εκλογές η ΕΦΕΕ θα μπορούσε να γίνει εμπόδιο στην ανάπτυξη αγώνων καθώς θα μπορούσε να πάρει θέση υπέρ της κοινής αντι-εκπαιδευτικής πολιτικής των ΝΔ και ΠΑΣΟΚ και καταδίκης κάθε προσπάθειας αγώνα οργανωμένου από τη βάση των φοιτητικών συλλόγων.
Τι λέμε εμείς
Η συζήτηση για την ανασυγκρότηση της ΕΦΕΕ πρέπει να ξεκινά από τις πραγματικές ανάγκες του κινήματος της παιδείας Το Φοιτητικό Κίνημα συνεχίζει να είναι αντιμέτωπο με μεγάλες επιθέσεις ενάντια στη δημόσια δωρεάν παιδεία και τις κοινωνικές κατακτήσεις συνολικά. Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ θα συνεχίσει την πολιτική της προηγούμενης κυβέρνησης της ΝΔ, με μικρές διαφορές, καθώς αυτό επιτάσσουν τα συμφέροντα του κεφαλαίου. Για να σταματήσει αυτές τις επιθέσεις το φοιτητικό κίνημα θα χρειαστεί και θα δώσει νέους αγώνες. Μία από τις πρώτες μάχες θα πρέπει να είναι ενάντια στην αναγνώριση των κολεγιών. Γι? αυτό χρειάζεται πανελλαδική οργάνωση και συντονισμός.
Σε αυτή την κατεύθυνση, του συντονισμού, το πιο σημαντικό όπλο μάχης είναι οι γενικές συνελεύσεις των φοιτητών την εκλογή συντονιστικών οργάνων των καταλήψεων. Σε αυτό δεν υπάρχει καμία αμφιβολία και ακόμα και αν προχωρούσε η συγκρότηση της ΕΦΕΕ το φοιτητικό κίνημα θα έπρεπε να συνεχίζει να στηρίζει τη δράση και τις κινητοποιήσεις των στις αποφάσεις των γενικών συνελεύσεων. Αυτό είναι στοιχειώδες δικαίωμα της δημοκρατίας του κινήματος. Είναι απαραίτητο στοιχείο ενός δημοκρατικά οργανωμένου κινήματος. Είτε υπάρχει είτε δεν υπάρχει ΕΦΕΕ, η Αριστερά έχει ευθύνη να στηρίζει τους αγώνες στις γενικές συνελεύσεις και στα συντονιστικά των σχολών που βρίσκονται σε αγώνα.
Από εκεί και πέρα όμως, από τη στιγμή που η μεγάλη πλειοψηφία του φοιτητικού κινήματος θέλει να προχωρήσει στη συγκρότηση της ΕΦΕΕ τότε η αριστερά δεν έχει καμία επιλογή από το να μπει μέσα σε αυτό το ρεύμα και να δώσει τη μάχη για να αλλάξουν τα ισοζύγια, να φύγει δηλαδή ο έλεγχος από την ΔΑΠ και την ΠΑΣΠ.
Η Αριστερά δεν μπορεί να αντιμετωπίζει ότι δεν της αρέσει μέσα στο κίνημα με πραξικόπηματα! Εδώ είναι το λάθος των ΕΑΑΚ και είναι τεράστιο. Η Αριστερά θα έπρεπε να έχει την αντίληψη της κοινής πάλης. ΠΚΣ, ΕΑΑΚ και ΑΡΕΝ θα έπρεπε να νιώθουν την ευθύνη, από κοινού και συντονισμένα, να κάνουν την δική τους αριστερή πρόταση για τις θέσεις και τον τρόπο λειτουργίας ενός πανελλαδικού τριτοβάθμιου οργάνου των φοιτητών. Το αν το όργανο θα λέγεται ΕΦΕΕ ή κάτι άλλο είναι δευτερεύουσας σημασίας. Το κύριο είναι η πρόταση αυτή να περιγράφει ένα διαφορετικό, δημοκρατικό τρόπο λειτουργίας ώστε η ΕΦΕΕ να υπόκειται σε διαρκή έλεγχο από τις γενικές συνελεύσεις των φοιτητών. Έτσι ώστε κανείς να μην μπορεί να μιλά στο όνομα όλου του Φοιτητικού Κινήματος χωρίς τη σύμφωνη γνώμη των ίδιων των φοιτητών μέσα από τις γενικές συνελεύσεις τους.
Παράλληλα η αριστερά θα έπρεπε να δώσει τη μάχη ανατροπής των συσχετισμών στις ίδιες τις φοιτητικές εκλογές με δηλωμένο στόχο να περάσει η ΕΦΕΕ στα χέρια των δυνάμεων της αριστεράς. Αυτό θα ήταν δυνατόν, θα ήταν εντελώς ρεαλιστικό, αν οι παρατάξεις της φοιτητικής αριστεράς προχωρούσαν σε συνεργασία. Δυστυχώς όμως η σημερινή πραγματικότητα των ηγεσιών της αριστεράς απέχει πολύ από όλα αυτά …
(*) Πρώτος βαθμός ο φοιτητικός σύλλογος σε κάθε τμήμα και δεύτερος βαθμός η ένωση των φοιτητικών συλλόγων μιας σχολής ή ενός ολόκληρου πανεπιστημιακού ιδρύματος.
Άννα Κλείτσα – Νίκος Κανελλής
