Η γιούχα που εισέπραξε ο πρόεδρος της ΕΣΗΕΑ, Πάνος Σόμπολος, την ώρα που μιλούσε στην τελευταία πανεργατική απεργία δεν ήταν μόνο ένα στιγμιαίο ξέσπασμα των απεργών απέναντι στη στάση των ΜΜΕ κατά τη μάχη του ασφαλιστικού. Ήταν και το πρώτο σάλπισμα για την ανατροπή του συστήματος που εξουσιάζει τα συνδικαλιστικά όργανα των δημοσιογράφων τα τελευταία χρόνια.
Τα όργανα
Δυστυχώς οι εργαζόμενοι στα ΜΜΕ δεν έχουν καταφέρει ακόμα να έχουν ένα ενιαίο συνδικάτο (αποτελεί αίτημα των αριστερών παρατάξεων του χώρου).
Μεταξύ των πολλών που υπάρχουν, το ισχυρότερο (και μακράν γνωστότερο στην κοινή γνώμη) είναι η ΕΣΗΕΑ (Ένωση Συντακτών Ημερήσιων Εφημερίδων Αθήνας). Αποτελεί το συνδικαλιστικό όργανο περίπου 5.000 από τους εργαζομένους στα ΜΜΕ της Αθήνας. Αντίστοιχα όργανα υπάρχουν για τους δημοσιογράφους της Θεσσαλονίκης, των υπολοίπων περιοχών της χώρας και τον περιοδικό τύπο.
Όλα μαζί συμμετέχουν στο δευτεροβάθμιο συνδικαλιστικό όργανο ΠΟΕΣΥ (Πανελλήνια Ομοσπονδία Ενώσεων Συντακτών), που δεν έχει αυξημένες αρμοδιότητες (π.χ. δεν έχει το δικαίωμα κήρυξης απεργίας στις ενώσεις-μέλη) αλλά παίζει σημαντικό ρόλο στην διαμόρφωση των πολιτικών ισορροπιών στο χώρο.
Οι παρατάξεις
Επικεφαλής της δεξιάς παράταξης τα τελευταία χρόνια είναι ο Πάνος Σόμπολος ενώ το χώρο του ΠΑΣΟΚ εκπροσωπεί ο Δημήτρης Τσαλαπάτης.
Οι δύο παρατάξεις κατάφεραν οριακά, στις τελευταίες εκλογές της ΕΣΗΕΑ, (2007) να αποκτήσουν 4+2 από τα 11 μέλη του Δ.Σ. της ΕΣΗΕΑ και να εκλέξουν πρόεδρο τον Σόμπολο και α’ αντιπρόεδρο τον Τσαλαπάτη. Ο τελευταίος, με τη στήριξη του πρώτου, κατάφερε προ τετραετίας να εκλεγεί και πρόεδρος της ΠΟΕΣΥ.
Έτσι, η διαρχία ελέγχει τα δύο συνδικαλιστικά όργανα πανελλαδικής εμβέλειας των δημοσιογράφων. Η ανατροπή του ενός θα σήμαινε κλονισμό του άλλου.
Στα μέσα Απριλίου εκλέχθηκαν και οι αντιπρόσωποι της ΕΣΗΕΑ στο συνέδριο της ΠΟΕΣΥ (Το προηγούμενο διάστημα έγιναν οι εκλογές στην υπόλοιπη Ελλάδα και στον περιοδικό τύπο).
Η «Συσπείρωση Δημοσιογράφων-Δούρειος Τύπος», παράταξη του χώρου του ΣΥΡΙΖΑ και μεγαλύτερος αντιπολιτευτικός πόλος, έθεσε ως στόχο την ανάδειξη ικανού αριθμού αντιπροσώπων ώστε μαζί με τις άλλες τρεις παρατάξεις της Αριστεράς («Μαχόμενη Δημοσιογραφία» από τον χώρο του ΠΑΜΕ, οι «Financial Crimes» από τον χώρο της ΕΝΑΝΤΙΑ και το «ΜΜΕτωπο» από τον χώρο του ΜΕΡΑ) να διαμορφώσουν πλειοψηφικό πόλο στο νέο ΔΣ.
Εκτός από τις παρατάξεις Σόμπολου («Δημοσιογράφοι για τη δημοσιογραφία») και Τσαλαπάτη («Κίνηση Επαγγελματιών Δημοσιογράφων»), στις εκλογές συμμετείχε και η πρωτοεμφανιζόμενη «Δημοσιογραφική Ενότητα». Στο ψηφοδέλτιό της συμμετείχαν δημοσιογράφοι που παλιότερα βρίσκονταν στα ψηφοδέλτια των παρατάξεων Σόμπολου και Τσαλαπάτη.
Εκλογικό αποτέλεσμα
Η συμμετοχή στις εκλογές ήταν εξαιρετικά αυξημένη.: Συνήθως για τους αντιπροσώπους της ΠΟΕΣΥ προσέρχονται να ψηφίσουν οι μισοί από όσους ψηφίζουν στις εκλογές για την ΕΣΗΕΑ (3.500 το 2007 για την ΕΣΗΕΑ, 3.250 το 2005 για την ΕΣΗΕΑ και μόλις 1.450 το 2004 για την ΠΟΕΣΥ). Αυτή τη φορά ψήφισαν 2.500 δημοσιογράφοι.
Το αποτέλεσμα ήταν ικανοποιητικό, στο βαθμό που οι τέσσερις παρατάξεις της αριστεράς αύξησαν τη δύναμή τους σε σχέση με τις περσινές εκλογές για την ΕΣΗΕΑ (σχεδόν 53% από 49,85%) και τη διατήρησαν στο επίπεδο των προηγούμενων εκλογών της ΠΟΕΣΥ το 2004 (53,23% – όταν, όμως, η μικρότερη συμμετοχή μάλλον τις ευνοούσε).
Η «Συσπείρωση» (ΣΥΡΙΖΑ) κατάφερε να έρθει πρώτη δύναμη, αυξάνοντας το ποσοστό της σε σχέση με πέρσι (31,5% από 26,7%) και τις ψήφους της σε σχέση με το 2004 (764 ψήφοι έναντι 493 ψήφων και ποσοστού 34,6%).
Η παράταξη του Σόμπολου, που πέρσι για τις εκλογές της ΕΣΗΕΑ είχε αποσπάσει 36,36%, αν και δεν αύξησε σημαντικά τα ποσοστά της σε σχέση με τις προηγούμενες εκλογές της ΠΟΕΣΥ (22,8% από 22%), κατάφερε από τρίτη να αναδειχθεί σε δεύτερη δύναμη. Κι αυτό γιατί η (δεύτερη το 2004) παράταξη Τσαλαπάτη, υποχώρησε από το 24,2% στο 15,4%.
Σε χαμηλότερα ποσοστά κινήθηκε και η «Μαχόμενη Δημοσιογραφία» του ΠΑΜΕ (14,8% φέτος ενώ το 2004, μαζί με μια δεύτερη παράταξη με την οποία έκτοτε συνεργάζεται, είχε λάβει 16,85%). Η υποχώρηση της ήταν ακόμα μεγαλύτερη σε σχέση με τις περσινές εκλογές για την ΕΣΗΕΑ (18,8%).
Χαμηλότερα από πέρσι ήταν και τα ποσοστά των «Crimes» (3,67% από 4,34% το 2007 αλλά και έναντι 1,76% το 2004), ίσως λόγω της εμφάνισης του «ΜΜΕτώπου» (3%), που στις τελευταίες εκλογές δεν είχε κατεβάσει ψηφοδέλτιο. Το ψηφοδέλτιο της κεντροδεξιάς «Δημοσιογραφικής Ενότητας», τέλος, έλαβε 8,8%, επιτρέποντας στον Τσαλαπάτη να υποστηρίζει ότι, χωρίς αυτόν, «το ΠΑΣΟΚ ήρθε 5ο».
Πρώτη εκτίμηση
Η επόμενη ημέρα των εκλογών έμοιαζε με εκείνη του ποδοσφαιρικού πρωταθλήματος:
– Η «Συσπείρωση» πανηγυρίζει για την πρώτη της θέση, το εξαιρετικά υψηλό για τον χώρο του ΣΥΡΙΖΑ ποσοστό και την πιθανή ανατροπή στο προεδρείο της ΠΟΕΣΥ, αλλά δεν πέτυχε να καταγράψει εκλογικά την δυναμική που δημιούργησε το ασφαλιστικό.
– Ο Τσαλαπάτης ίσως χάσει την προεδρία αλλά διασώθηκε πολιτικά, ξεπερνώντας όχι μόνο την Δημοσιογραφική Ενότητα αλλά και την Μαχόμενη.
– Ο Σόμπολος υποχώρησε αισθητά αλλά πέτυχε (οι φήμες λένε και με το να στείλει ψηφοφόρους του στο ψηφοδέλτιο Τσαλαπάτη) να διασωθεί ο σύμμαχός του.
Πιθανότατα το αποτέλεσμα να ήταν διαφορετικό αν οι δυνάμεις της αριστεράς είχαν επιλέξει την κοινή κάθοδο. Η σχετική πρόταση έγινε από την Συσπείρωση αλλά οι υπόλοιπες δυνάμεις επέλεξαν την εκλογική καταγραφή. Η απλή αναλογική επιτρέπει, έτσι κι αλλιώς, τη συμμαχία στο συνέδριο της ΠΟΕΣΥ. Πλην όμως εκεί οι ισορροπίες προκύπτουν βάσει και των αποτελεσμάτων στα άλλα συνδικάτα. Αν η αριστερά είχε καταγράψει μια σημαντική επίδοση στην ΕΣΗΕΑ (π.χ. πάνω από 50% σε ένα ψηφοδέλτιο), τότε η δυναμική που θα αναπτυσσόταν ενόψει του Συνεδρίου, θα παρέσυρε περισσότερες δυνάμεις σε έναν πλειοψηφικό πόλο. Τώρα το τελικό αποτέλεσμα εξαρτάται από τις επιμέρους συνεννοήσεις και τις αντοχές στην πίεση που ήδη ασκεί στους συνέδρους από την υπόλοιπη Ελλάδα, η πλευρά Σόμπολου – Τσαλαπάτη. Σε κάθε περίπτωση, οι συσχετισμοί στον χώρο των δημοσιογράφων είναι τέτοιοι ώστε η ανατροπή να παραμένει εφικτή.
Τα αποτελέσματα των τελευταίων εκλογικών αναμετρήσεων
ΠΟΕΣΥ___________2088___________2004
Παράταξη_____χώρος_____ψήφοι____%
-Συσπείρωση___Συριζα___764___31,52___493__34,62
-Δημοσιογράφοι για
την δημοσιογραφία___ΝΔ__553___22,81___314___22,05
-Κίνηση επαγγελ-
ματιών δημοσιογράφων___ΠΑΣΟΚ____374____15,43___345____24,23
-Μαχόμενη
δημοσιογραφία____ΠΑΜΕ____358___14,77____174+66**____16,85
-Δημοσιογραφική
ενότητα____ΠΑΣΟΚ-ΝΔ____213____8,79_____—_____—
-Financial Crimes____ΕΝΑΝΤΙΑ____89___3,67____25____1,76
-ΜΜΕτωπο____ΜΕΡΑ____73___3,01____—____—
-Έγκυρα_____2424____100____1424____100
-Άκυρα-λευκά____82____3,27____23____1,59
-Ψήφισαν________2506________1447
-Αριστερά____12,84____52,97____758____53,23
ΕΣΗΕΑ_________2007________2005
Παράταξη______χώρος______ψήφοι____%
-Συσπείρωση_____Συριζα____867____26,69___821____27,24
-Δημοσιογράφοι για
την δημοσιογραφία___ΝΔ___1181___36,36___651+325*___32,38
-Κίνηση επαγγελ-
ματιών δημοσιογράφων___ΠΑΣΟΚ___448___13,79___498
-Μαχόμενη
Δημοσιογραφία___ΠΑΜΕ___358___14,77___611___18,81
-Δημοσιογραφική
ενότητα___ΠΑΣΟΚ-ΝΔ___—___—___129___4,28
-Financial Crimes___ΕΝΑΝΤΙΑ___141___4,34___72___2,39
-Έγκυρα____3248___100___3014___100
-Άκυρα-λευκά___248___7,09___140___4,44
-Ψήφισαν _____3496____3154
-Αριστερά____1619___49,85___1411___46,81
* Υπήρξαν δύο ψηφοδέλτια από το χώρο της Δεξιάς
** Η Μαχόμενη Δημοσιογραφία προέκυψε στη συνέχεια από τη συνεργασία των παρατάξεων Αριστερή Όχθη και Δημοσιογραφική Συνεργασία
