Του Χάρη Σιδέρη
Σύντομο ιστορικό
Η συνολική έκταση του Ελαιώνα είναι περίπου 9.000 στρέμματα και διοικητικά η περιοχή ανήκει στους Δήμους: Αθηναίων, Ρέντη, Αιγάλεω, Ταύρου, Μοσχάτου και Περιστερίου.
Σύμφωνα με Προεδρικό Διάταγμα του 1995 το 44% της συνολικής έκτασης του Ελαιώνα θα γινόταν έκταση πρασίνου και το l9% κοινόχρηστοι και κοινωφελείς χώροι. Οι εκτάσεις αυτές θα περνούσαν στο δημόσιο κυρίως μέσω απαλλοτριώσεων και με το νόμο περί «εισφοράς γης». Έτσι, θα «σωζόντουσαν» τα 6.000 περίπου από τα 9.000 στρέμματα του Ελαιώνα. Ωστόσο αυτό το (ανεπαρκές) Π.Δ. δεν υλοποιήθηκε ποτέ.
Το σκάνδαλο από περιβαλλοντική σκοπιά
Ο βίος και η πολιτεία της σημερινής κυβέρνησης της ΝΔ και των προηγούμενων του ΠΑΣΟΚ βρίθει παραχωρήσεων δημόσιας γης προς ιδιώτες, είτε αφορά επιχειρηματίες «κανονικούς», είτε επιχειρηματίες-μοναχούς. Εδώ έχουμε άλλη μια τέτοια περίπτωση.
Σε 220 στρέμματα η κυβέρνηση και η τοπική αυτοδιοίκηση θέλουν να χτίσουν παρέα με μεγαλοεπιχειρηματίες:
-Το νέο γήπεδο του Παναθηναϊκού
Το γήπεδο καθεαυτό θα καταλαμβάνει 40 στρέμματα. Ωστόσο γύρω του θα κατασκευαστούν: ένα κλειστό γήπεδο μπάσκετ-βόλεϊ, 10.000 θεατών, καφετέριες και εστιατόρια, εμπορικά κέντρα, εγκαταστάσεις για εμπορικές εκθέσεις κοκ. Με αυτό τον τρόπο οι εγκαταστάσεις του Παναθηναϊκού θα φτάνουν σε έκταση τα 100 στρέμματα.
-Ένα εμπορικό μεγαθήριο (70.000 τ.μ.), ένα νέο MALL, ιδιοκτησίας του ομίλου ΔΙΕΘΝΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗ- Μπ. Βωβός. -Το πολυλειτουργικό κτήριο του Δήμου Αθηναίων (42.500τ.μ.).
Στο οποίο θα «στεγαστούν» και πάλι: καφετέριες, κέντρα διασκέδασης, υπεραγορές, εμπορικά κέντρα, γραφεία, εγκαταστάσεις για εμπορικές εκθέσεις, γραφεία, τράπεζες, το νέο δημαρχιακό μέγαρο, κ.α.
-Υπέργειους (!) και υπόγειους χώρους στάθμευσης, 4.500 θέσεων.
-Υπαίθριους χώρους διασκέδασης (μπαρ, καφετέριες, extreme sports).
14 χρόνια μετά το ΠΔ του 1995, τα 4.000 στρέμματα που θα έπρεπε να μετατραπούν σε χώρο πρασίνου παραμένουν εγκαταλελειμμένα και δεν διαφαίνεται κανένα σχέδιο στον ορίζοντα για τη δημιουργία μητροπολιτικού πάρκου. Αντιθέτως η τσιμεντοποίηση των πρώτων 220 δείχνει τι να περιμένουμε στο μέλλον και για τα υπόλοιπα …
Σκάνδαλα τύπου Βατοπεδίου, ή άλλιώς το σκάνδαλο από οικονομική σκοπιά
Σε ποιόν ανήκουν τα 220 στρέμματα που θα τσιμεντοποιηθούν;
-43 στρέμματα ανήκουν στο Δήμο Αθηναίων (μέσω απαλλοτριώσεων
-78 στρέμματα ανήκαν στην Εθνική Τράπεζα και αγοράστηκαν από το Δήμο Αθηναίων
-56 στρέμματα ανήκαν στο Βωβό, ο οποίος τα «παραχώρησε» στο Δήμο Αθηναίων
-43 στρέμματα ανήκουν στο Βωβό
Τα οικόπεδα που αγόρασε ο Δήμος από την Εθνική Τράπεζα:
Το 2006 ο Δήμος αγόρασε από την Εθνική Τράπεζα 78 στρέμματα στον Ελαιώνα -πρόκειται για τμήμα της έκτασης που σχεδιάζεται η ανέγερση του γηπέδου. Το κόστος της αγοράς ήταν 20,3 εκ. ευρώ. Ωστόσο ο Δήμος θα μπορούσε να είχε δώσει μόνο 7,3 εκ. ευρώ γι’ αυτή την αγορά αν εφάρμοζε το νόμο περί «εισφορά σε γη».
Τα οικόπεδα του Βωβού:
Ο Μπάμπης Βωβός «χάρισε» στο Δήμο Αθηναίων 56 στρέμματα γης (σε τμήμα των οποίων θα χτιστεί το γήπεδο του ΠΑΟ) με αντάλλαγμα στα υπόλοιπα 34 να διατηρήσει το δικαίωμα να χτίσει το νέο Mall. Το σκάνδαλο εδώ είναι διπλό:
– Η «ανταλλαγή» αυτή μπάζει, καθώς ο Βωβός ήταν υποχρεωμένος από το νόμο περί «εισφοράς σε γη» να δώσει δωρεάν τα 56 στρέμματα στο Δημόσιο χωρίς να δικαιούται κανένα απολύτως αντάλλαγμα.
– Στα 34 στρέμματα όπου ο Βωβός παραμένει ιδιοκτήτης, δεν έχει δικαίωμα να χτίσει οτιδήποτε, καθώς αυτά είναι χαρακτηρισμένα από το ΠΔ του 1995 ως χώρος πρασίνου.
_________________________
Ο νόμος περί «εισφοράς σε γη»
Ο νόμος 1337/83 του Αντ. Τρίτση υποχρεώνει κάθε μεγάλο ιδιοκτήτη γης, του οποίου η έκταση εντάσσεται στο σχέδιο πόλης να δίνει (δωρεάν) στο δημόσιο τη μισή περίπου από την έκτασή αυτή ή αντίστοιχο χρηματικό ποσό.
_________________________
Το γήπεδο του ΠΑΟ:
Η πολιτεία δίνει στο ΠΑΟ γύρω στα 100 στρέμματα στον Ελαιώνα για να πάρει πίσω την έκταση της Λεωφόρου Αλεξάνδρας, όπου βρίσκεται σήμερα η έδρα του Παναθηναϊκού. Στην περιοχή του παλιού γηπέδου θα γίνει «ανάπλαση» και γι’ υτό και το όλο σχέδιο έχει το μεγαλεπίβολο όνομα: διπλή ανάπλαση. Λεπτομέρεια; Δεν προκύπτει από κανένα επίσημο έγγραφο ότι η έκταση της Λ. Αλεξάνδρας ανήκει πράγματι στον Παναθηναϊκό. Στην πραγματικότητα η έκταση στη Λ. Αλεξάνδρας όπου βρίσκεται το γήπεδο «Απόστολος Νικολαϊδης», είναι δημόσια έκταση.
Το σκάνδαλο ωστόσο δεν αφορά μόνο την «ανταλλαγή» του γηπέδου της Αλεξάνδρας με την έκταση του Ελαιώνα, αλλά και τους όρους της συμφωνίας για την κατασκευή του νέου γηπέδου του Παναθηναϊκού, οι οποίοι είναι τουλάχιστον επαχθείς για τον κρατικό κορβανά. Οι βασικοί λόγοι (για λόγους χώρου δεν θα μπούμε στις λεπτομέρειες) είναι οι εξής:
-Το γήπεδο θα χτιστεί από την ΠΑΕ ΠΑΟ αλλά θα ανήκει στο Δήμο Αθηναίων.
-Η ΠΑΕ ΠΑΟ θα έχει το δικαίωμα εκμετάλλευσης του γηπέδου (και των γύρω εγκαταστάσεων) για 49 χρόνια και θα πληρώνει στο Δήμο ένα ετήσιο «ενοίκιο» το οποίο υπολογίζεται ως εξής: Ο Δήμος Αθηναίων θα παίρνει το 15% από τις εισπράξεις των εισιτηρίων για κάθε αγώνα που γίνεται στο γήπεδο και 10% επί των ακαθάριστων εισπράξεων των γύρω χώρων εστίασης (εστιατόρια, καφετέριες κοκ).
-Επειδή όμως η ΠΑΕ ΠΑΟ θα χτίσει μόνη της το γήπεδο, για τα επόμενα 35 χρόνια, έχει το δικαίωμα να μην καταβάλλει ολόκληρο το ποσό του ενοικίου αλλά μόνο ένα πολύ μικρό μέρος του, που θα ανέρχεται μόλις στα 50.000 ευρώ ετησίως. Πρόκειται για ένα εξευτελιστικά χαμηλό ποσό που αντιστοιχεί όχι στα έσοδα μιας μεγάλης ομάδας – επιχείρησης, αλλά στον ετήσιο μισθό ενός υψηλόβαθμου στελέχους μιας επιχείρησης. Το σκάνδαλο δεν σταματά όμως εκεί, δηλαδή στο ότι ο ΠΑΟ θα νοικιάζει μια μεγάλη έκταση δημόσιας γης έναντι ενός εξευτελιστικού ποσού …
-Το ποσό από το ενοίκιο που ο ΠΑΟ δεν θα καταβάλει τα επόμενα 35 χρόνια στο Δήμο Αθηναίων επειδή χτίζει μόνος του το γήπεδο υπολογίζεται στα 192 εκ. ευρώ, ενώ το κόστος κατασκευής του γηπέδου υπολογίζεται μόλις στα 82 εκ. ευρώ. Στην πραγματικότητα δηλαδή ο Δήμος Αθηναίων τα επόμενα 35 χρόνια θα χαρίσει στον ΠΑΟ 100 εκ. ευρώ.
Και μια γαργαλιστική λεπτομέρεια… Όπως και στην υπόθεση του Βατοπεδίου, τα συμβόλαια για τα ανωτέρω συντάσσει η εθνική συμβολαιογράφος, Αικατερίνη Πελέκη -Βουλγαράκη!
____________________
Η απόφαση του ΣτΕ
Η επιτροπή πολιτών για τη διάσωση του Ελαιώνα κατέθεσε έκανε προσφυγή στο ΣτΕ έτσι ώστε να μην χτιστεί το νέο MALL του Βωβού στον Ελαιώνα. Ευτυχώς η απόφαση του ΣτΕ στις 19/1/09 ήταν θετική για την επιτροπή, καθώς όλες οι εργασίες ανέγερσης του MALL αναστάλθηκαν τουλάχιστον μέχρι τις 6/3/09. Πρόκειται για μια καλή αρχή που πρέπει να παλέψουμε να έχει και ένα καλό τέλος.
____________________
Το περιβαλλοντικό ζήτημα και η θέση μας
Τα «στρατόπεδα» στην περίπτωση του Ελαιώνα έχουν ξεκαθαρίσει. Από τη μία βρίσκονται τα επιχειρηματικά συμφέροντα με την ανοιχτή υποστήριξη των ηγεσιών ΝΔ -ΠΑΣΟΚ -ΛΑΟΣ (ο ’δωνις παρομοίασε το mall του Βωβού με την Ακρόπολη!) και από την άλλη η επιτροπή κατοίκων, ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΚΚΕ (μέσω όμως δηλώσεων στελεχών του και των παρεμβάσεων του στα δημοτικά συμβούλια και μόνο). Όλοι όμως οι παραπάνω συμφωνούν σε κάτι. Να γίνουν τα γήπεδα (γιατί πρόκειται για 2 και όχι 1) του Παναθηναϊκού στο Βοτανικό. Εμείς, στηρίζοντας την επιτροπή κατοίκων, δεν μπορούμε την ίδια ώρα να μην τονίσουμε ότι η θέση υπέρ της κατασκευής του γηπέδου έστω και χωρίς το mall και τα συναφή είναι προβληματική.
Με αυτό το σκεπτικό, διεκδικούμε:
– Να γίνουν τα 4.000 στρέμματα στο Ελαιώνα, πάρκο υψηλού πρασίνου όπως ορίζει το ΠΔ του 1995.
– Να μην δοθεί για εμπορική χρήση κανένα τμήμα του Ελαιώνα, αντιθέτως να απομακρυνθούν όλες οι υπάρχουσες ρυπογόνες βιομηχανίες απ’ την περιοχή!
– Να αναδειχθεί η αρχαιολογική και πολιτιστική ταυτότητα της περιοχής (κάτω από τον Αθηναϊκό Ελαιώνα, βρίσκεται ένας μεγάλος αρχαιολογικός θησαυρός).
– Να μην χτιστεί το γήπεδο του Παναθηναϊκού στο χώρο του Ελαιώνα, αλλά σε έκταση εκτός του αστικού ιστού της Αθήνας ή να νοικιαστεί γι’ αυτό το σκοπό κάποιο από τα εγκαταλελειμμένα ολυμπιακά ακίνητα ή το ΟΑΚΑ. Το ενοίκιο βέβαια δεν θα πρέπει να είναι συμβολικό, αλλά ανάλογο και αντίστοιχο των εσόδων της ομάδας.
– Να γίνει πάρκο και όχι μουσείο -καφετέρια -parking η έκταση της Λ. Αλεξάνδρας
Η Αθήνα είναι η πρωτεύουσα με τα χαμηλότερα ποσοστά πρασίνου ανά κάτοικο στην Ευρώπη των 27. Επίσης η μοναδική πρωτεύουσα χωρίς μητροπολιτικό πάρκο πρασίνου. Κάθε εκατοστό ελεύθερου χώρου που χτίζεται συνιστά και ένα έγκλημα ενάντια στο περιβάλλον και την ποιότητα ζωής μας.
Ως πολίτες καλούμαστε να σκεφτούμε: τι είναι σημαντικότερο για τον ιστό της πόλης; Ένα ακόμη γήπεδο ή ένας ενιαίος χώρος πρασίνου; Καταλαβαίνουμε τις ανησυχίες των υγιώς σκεπτόμενων Παναθηναϊκών για τη στέγη της ομάδας τους, πιστεύουμε όμως ότι η λύση δεν πρέπει να επιβαρύνει περαιτέρω το κέντρο της πόλης. Ακολουθώντας το παράδειγμα άλλων ευρωπαϊκών μεγαλουπόλεων, οι όποιες αθλητικές εγκαταστάσεις των μεγάλων ομάδων θα πρέπει να χτίζονται εκτός αστικού ιστού και βέβαια χωρίς οικονομική επιβάρυνση του δημοσίου αφού αφορούν ιδιωτική χρήση.
Την ίδια στιγμή στην Ελλάδα, έχουμε την «προίκα» των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004. Αυτά τα ολυμπιακά ακίνητα παραμένουν στην πλειοψηφία τους άδεια και εγκαταλελειμμένα. Πρόκειται για ένα τεράστιο παραλογισμό λοιπόν, να έχεις από τη μια άδεια γήπεδα και να πηγαίνεις να χτίζεις καινούρια και μάλιστα σε χώρους όπου θα έπρεπε να δημιουργηθούν πάρκα υψηλού πρασίνου.
_____
