του Νίκου Κανελλή
Σε μια προσπάθεια να τρομοκρατήσει και να κάμψει το κίνημα «Δεν Πληρώνω» που επεκτείνεται και δυναμώνει, η κυβέρνηση μετέτρεψε σε παράβαση του ΚΟΚ την άρνηση πληρωμής διοδίων και σε πταίσμα την άρνηση πληρωμής εισιτηρίων.
Παρ’ όλα αυτά , ακόμα και νομικά, υπάρχουν «παραθυράκια» για να συνεχίσουμε να μην πληρώνουμε διόδια και εισιτήρια (βλ συνέχεια). Όμως η κύρια απάντηση στην ποινικοποίηση δεν θα δοθεί με «νομικά όπλα». Θα δοθεί μόνο μέσα από το δυνάμωμα του κινήματος και τη μεγαλύτερη μαζικοποίηση του. Ας σκεφτούμε, τι μπορεί να κάνει η κυβέρνηση απέναντι σε εκατομμύρια πολίτες που αρνούνται να πληρώσουν. Θα τους πάει στα δικαστήρια; Και αν αρνηθούν να συμμορφωθούν με τα δικαστήρια; Θα τους βάλει φυλακή; Αδύνατον! Καμιά κυβέρνηση και κανένα δικαστήριο δεν μπορεί να αντιμετωπίσει ένα κίνημα εκατοντάδων χιλιάδων που είναι αποφασισμένο να μην εφαρμόσει το νόμο!
Αυτή είναι άλλωστε η εμπειρία από αντίστοιχα κινήματα «δεν πληρώνω» σε άλλες χώρες κατά το παρελθόν. (βλ σχετικά, https://xekinima.org/arthra/view/article/den-plirono-oyte-bima-piso/). Για αυτό το κίνημα «δεν πληρώνω» χρειάζεται να γίνει ακόμη πιο μαζικό.
Σε αυτή την κατεύθυνση προτείνουμε:
· Επιτροπές παντού! Σε κάθε πόλη, σε κάθε γειτονιά. Ο τρόπος είναι απλός. 5 – 10 άνθρωποι αρκούν για να πάρουν την πρωτοβουλία για μια ανοιχτή συνάντηση με στόχο τη δημιουργία τοπικής επιτροπής «δεν πληρώνω». Κάθε επιτροπή βέβαια πρέπει να λειτουργεί δημοκρατικά χωρίς τα γνωστά καπελώματα.
· Υιοθέτηση γραμμών λεωφορείων. Κάθε επιτροπή για τις συγκοινωνίες μπορεί να «υιοθετεί» ένα συγκεκριμένο λεωφορείο της περιοχής της και να οργανώνει «κλείσιμο» των ακυρωτικών μηχανημάτων συγκεκριμένη μέρα και ώρα κάθε βδομάδα. Το «κλείσιμο» μπορεί εύκολα να γίνει αν τα μέλη της επιτροπής κάνουν τη διαδρομή αφετηρία-τέρμα καλώντας τους επιβάτες να μην πληρώσουν και μοιράζοντας κάποια προκήρυξη. Η εμπειρία από τέτοιες δράσεις δείχνει ότι η συντριπτική πλειοψηφία του κόσμου δεν χτυπά εισιτήριο αντίθετα στηρίζει την επιτροπή.
· Συντονισμένο άνοιγμα των μέσων σταθερής τροχιάς. Για τα μέσα σταθερής τροχιάς (μετρό, ηλεκτρικός, τραμ, προαστιακός) δεν αρκεί μια ομάδα αλλά απαιτείται συντονισμός πολλών τοπικών επιτροπών ώστε να γίνεται ταυτόχρονο κλείσιμο των ακυρωτικών μηχανημάτων σε πολλούς σταθμούς ταυτόχρονα. Μέχρι τώρα έχουν γίνει αρκετά ανοίγματα σταθμών όμως χρειάζεται να γίνονται σε πιο συστηματική βάση, κατ’ αρχήν μια φορά τη βδομάδα.
· Επέκταση του ανοίγματος διοδίων. Και στα διόδια είναι σημαντικό τα ανοίγματα να γίνονται και πιο τακτικά αλλά και για περισσότερες ώρες. Αυτό μπορεί να γίνει αν τα μέλη των τοπικών επιτροπών χωρίζονται σε ομάδες ώστε κάθε Σάββατο για παράδειγμα τα διόδια να μένουν ανοιχτά όχι 2ώρες αλλά 4, 5, ή και 6
· Οργανωμένη αντιμετώπιση των προστίμων. Παράλληλα χρειάζεται να οργανώσουμε έναν συλλογικό τρόπο αντιμετώπισης των προστίμων. Για παράδειγμα κάθε τοπική επιτροπή θα μπορούσε να συγκεντρώνει όλα τα πρόστιμα που έχουν λάβει οι πολίτες στην περιοχή της με στόχο να τα αντιμετωπίσει συλλογικά με νομική στήριξη δικηγόρων που συμμετέχουν στο κίνημα. Αυτή η ιδέα συζητιέται σε αρκετές επιτροπές.
· Εμπλοκή των Δήμων που ελέγχονται από την αριστερά. Μια άλλη ιδέα που συζητιέται είναι η ενεργή στήριξη του κινήματος από δημοτικούς σύμβουλους αλλά και ολόκληρους δήμους που ελέγχονται από την αριστερά (πχ Δ. Ελληνικού). Ας φανταστούμε π.χ, τι θα γίνονταν αν ένα δημοτικό συμβούλιο καλούσε όλους τους δημότες του να μην πληρώνουν τα εισιτήρια των συγκοινωνιών αναλαμβάνοντας το ίδιο την ευθύνη γι’ αυτά…
· Συντονισμός των επιτροπών δεν πληρώνω. Όμως για να γίνουν όλα τα παραπάνω χρειάζεται ενωτικός συντονισμός όλων των επιτροπών «δεν πληρώνω». Σήμερα υπάρχουν τουλάχιστον τέσσερα διαφορετικά συντονιστικά «δεν πληρώνω» (στην Αθήνα και πανελλαδικά) τα οποία μάλιστα λειτουργούν ανταγωνιστικά και όχι σε συντονισμό. Αυτό πρέπει να αλλάξει. Για να προχωρήσει το κίνημα χρειάζεται ένα πανελλαδικό συντονιστικό για τα διόδια και ένα κοινό παναττικό συντονιστικό για τις συγκοινωνίες.
Νομικό σκέλος
Πως περνάμε τα διόδια
Η κυβέρνηση μετέτρεψε την άρνηση πληρωμής των διοδίων σε παράβαση του «Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας». Στόχος της, η τρομοκράτηση του κινήματος και η προστασία των κερδών των εργολάβων που εκμεταλλεύονται τους δρόμους. Η ποινή που προβλέπεται περιλαμβάνει πρόστιμο 200€ και είναι στην κρίση του τροχονόμου το αν θα αφαιρέσει τις πινακίδες, την άδεια και το δίπλωμα για 20 ημέρες.
Πρόκειται για νομοθέτημα-σκάνδαλο αφού ο ΚΟΚ αφορά την ασφαλή οδήγηση και όχι το πώς θα μαζεύουν οι εργολάβοι τα χαράτσια. Όμως υπάρχουν «παράθυρα» στο νόμο για να συνεχίσουμε να περνάμε τα διόδια χωρίς να πληρώνουμε. Το κύριο βέβαια δεν είναι τα παράθυρα του νόμου αλλά η μαζικοποίηση του κινήματος (βλέπε διπλανό άρθρο).
Το πρόστιμο δεν το κόβει η εταιρία αλλά η τροχαία, εφόσον ο τροχονόμος επιβεβαιώσει «αυτοπροσώπως» την παράβαση. Η εταιρία δεν μπορεί να επιβεβαιώσει ότι κάποιος πέρασε χωρίς να πληρώσει ούτε και να χρησιμοποιήσει τις κάμερες (είναι παράνομες). Επίσης η τροχαία δεν μπορεί να μας ελέγξει σε άλλο σημείο αν έχουμε την απόδειξη γιατί δεν είμαστε υποχρεωμένοι να την κρατάμε. Έτσι όταν δεν υπάρχει τροχαία σηκώνουμε την μπάρα και περνάμε όπως πριν.
Όταν υπάρχει τροχαία ζητάμε από τον υπάλληλο των διοδίων να μας κόψει απόδειξη με πίστωση δηλαδή να χρωστάμε στην εταιρία το αντίτιμο (αν δεν το κάνει διαπράττει φορολογικό αδίκημα). Αυτό το προβλέπει ο νόμος 3535 (Κύρωση Σύμβασης Παραχώρησης άρθρο 3ο, παρ.2 ΦΕΚ 41Α 23/2/2007). Ο υπάλληλος δεν μπορεί να αρνηθεί να σηκώσει την μπάρα γιατί έτσι καταστρατηγεί το συνταγματικό μας δικαίωμα για ελεύθερη μετακίνηση και την ίδια στιγμή διαπράττει το ποινικό αδίκημα της παράνομης κατακράτησης.
Πως αντιμετωπίζουμε τους ελεγκτές
Στις αστικές συγκοινωνίες η μη πληρωμή εισιτηρίου έγινε πταίσμα. Η παράβαση τιμωρείται με πρόστιμο και κράτηση.
Όμως η ποινική δίωξη «ασκείται μετά από έγκληση» και για να την υποβάλει ο ελεγκτής, θα πρέπει να έχει ειδική εντολή και εξουσιοδότηση από το Διοικητικό Συμβούλιο του ΟΑΣΑ (ή του ΟΑΣΘ). Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορεί απλά να μας συλλάβει κάποιος αστυνομικός ακόμη και αν είναι εκεί!
Ας δούμε πως αντιμετωπίζουμε τον ελεγκτή.
Καταρχήν δεν του δίνουμε τα στοιχεία μας. Υποχρεούμαστε να δώσουμε τα στοιχεία μας μόνο σε αστυνομικό, πταισματοδίκη ή ειρηνοδίκη. Ο ελεγκτής δεν μπορεί να μας υποχρεώσει να τον ακολουθήσουμε πχ στο τμήμα. Αυτό είναι άσκηση βίας και διώκεται ποινικά. Αφού αρνηθούμε να δώσουμε τα στοιχεία μας ζητάμε να κατεβούμε στην επόμενη στάση και ο ελεγκτής και ο οδηγός είναι υποχρεωμένοι να μας το επιτρέψουν. Αν δεν το κάνουν και κρατήσουν κλειστές τις πόρτες διαπράττουν το ποινικό αδίκημα της παράνομης κατακράτησης, εις βάρος όλων των επιβατών. Το αδίκημα αυτό διώκεται αυτεπάγγελτα. Με δυο λόγια αυτό που μπορούμε να πούμε στον ελεγκτή ή και τον οδηγό, είναι ότι αν συμβεί κάτι τέτοιο και έρθει τελικά η αστυνομία θα ζητήσουμε την άμεση σύλληψη τους, πράγμα που είναι υποχρεωμένοι από το νόμο να κάνουν οι αστυνομικοί.
(για πιο αναλυτικές οδηγίες δες το site του Ξ: www.xekinima.org)
