Τον Ιούνιο του 2017, ο Πρόεδρος της Σερβίας διόρισε Πρωθυπουργό της χώρας την Ana Brnabic, η οποία είναι ανοιχτά λεσβία. Τότε, κάποια ΛΟΑΤ* άτομα ένιωσαν αισιοδοξία πως -επιτέλους- απέκτησαν μία σύμμαχο στην κυβέρνηση και οι ζωές τους θα γίνουν ευκολότερες.
Σύντομα όμως, φάνηκε πως αυτή η αισιοδοξία απείχε πολύ από την πραγματικότητα, αφού η Brnabic έσπευσε να τους διαψεύσει. Από την πρώτη στιγμή έκανε ξεκάθαρο πως ο δικός της σεξουαλικός προσανατολισμός δεν τη μετατρέπει σε εκπρόσωπο των ΛΟΑΤ ατόμων. Χαρακτηριστικά είναι όσα είχε πει σε μία συνέντευξή της στην Guardian:
«Δεν πιστεύω πως η Σερβία είναι τόσο ομοφοβική. (…) Οι πολίτες της Σερβίας έχουν το δικαίωμα να μην καθορίζεται η ταυτότητά τους από μία “φασαριόζα” μειοψηφία. Η κουλτούρα μας, μας επιτρέπει να διαφωνούμε και παράλληλα να υπάρχει ανοχή και όχι βία. Όλοι μας έχουμε διαφορετικές απόψεις και αξίες αλλά δεν επιδιώκω να αλλάξω την γνώμη της κοινωνίας επιβάλλοντας νόμους»
είχε πει η Brnabic εξηγώντας γιατί δε σκοπεύει να εισάγει νομοθεσία που θα τιμωρεί τις ρατσιστικές επιθέσεις.
Σε έναν ομοφοβικό κόσμο, μόνο οι ισχυροί βλέπουν ισότητα
Και όλα αυτά σε μία χώρα που η ομοφοβία και οι επιθέσεις σε ΛΟΑΤ άτομα είναι σχεδόν καθημερινότητα. Τα Φεστιβάλ Υπερηφάνειας απαγορεύτηκαν τρεις χρονιές στη σειρά για «λόγους ασφαλείας», μετά το 2010 όταν το Φεστιβάλ Υπερηφάνειας δέχτηκε επίθεση ακροδεξιών που άφησε πίσω της 158 τραυματίες. Σύμφωνα με τον Γκόραν Μίλετιτς, διοργανωτή του Φεστιβάλ Υπερηφάνειας, το 65% των Σέρβων πιστεύει ότι η ομοφυλοφιλία είναι ασθένεια και το 78% πιστεύει ότι η ομοφυλοφιλία δεν πρέπει να εκφράζεται εκτός σπιτιού.
Και όμως, η Brnabic πιστεύει πως δεν υπάρχει δα και «τόση» ομοφοβία στη χώρα και για αυτό δεν έχει πάρει κανένα απολύτως μέτρο για τα ΛΟΑΤ άτομα. Το δικαίωμα στον γάμο δεν έχει ικανοποιηθεί και δεν φαίνεται να έχει αλλάξει τίποτα ούτε σε νομικό επίπεδο, ούτε στην καθημερινότητα των ΛΟΑΤ ατόμων. Έτσι, ακόμα και οι λίγες ελπίδες που είχαν γεννηθεί τον πρώτο καιρό που ανέλαβε πρωθυπουργός, φαίνεται να εξανεμίζονται, με τους ΛΟΑΤ ακτιβιστές/τριες να είναι απογοητευμένοι. Μάλιστα, το 2018 υπήρξε εκστρατεία ενάντια στη συμμετοχή πολιτικών στο Φεστιβάλ Υπερηφάνειας, με βασικό στόχο τη Brnabic που για πολλούς/ες ήταν ανεπιθύμητη.
Στις αρχές του 2019, η σύντροφος της Brnabic γέννησε, με την είδηση που θέλει την Brnabic να μεγαλώνει το παιδί σαν μητέρα του (όπως είναι το αναμενόμενο) να δημιουργεί για μία ακόμα φορά προσδοκίες πως το δικαίωμα στον γάμο και όσα συνοδεύονται με αυτό σύντομα θα αποκτηθούν. Και πάλι όμως, η πρωθυπουργός κατάφερε να απογοητεύσει όσους ελπίσανε σε ένα καλύτερο μέλλον.
Από την αδιαφορία, στην επίθεση!
Μέσα στον Αύγουστο όμως, ό,τι ελπίδα είχε απομείνει εξανεμίστηκε, αφού η κυβέρνηση πέρασε στην επίθεση στα δικαιώματα των ΛΟΑΤ! Ο υπουργός Υγείας Zlatibor Loncar επέβαλε απαγόρευση σε όσους έχουν «ιστορικό ομοφυλοφιλικών σχέσεων τα τελευταία πέντε χρόνια» από τη δωρεά «αναπαραγωγικών κυττάρων» για τεχνητή γονιμοποίηση, γονιμοποίηση in vitro ή ακόμη και για εργαστηριακές εξετάσεις. Με άλλα λόγια, ο Υπουργός Υγείας, σε συμφωνία -προφανώς- με την πρωθυπουργό, απαγορεύουν σε ομόφυλα ζευγάρια να αποκτήσουν παιδί μέσω τεχνητής γονιμοποίησης!
Από εδώ και πέρα λοιπόν, τα ομόφυλα ζευγάρια θα μπορούν να αποκτήσουν παιδί μόνο εφόσον (έχουν τα λεφτά να) ταξιδέψουν στο εξωτερικό για να υποβληθούν στις απαραίτητες ιατρικές διαδικασίες. Πώς μπορεί αυτή η είδηση να γίνει ακόμα πιο προκλητική και εξοργιστική; Με αυτόν ακριβώς τον τρόπο απέκτησαν παιδί η Brnabic και η σύντροφός της! Η υποκρισία στα «καλύτερά της»!
Πώς όμως φτάσαμε εδώ; Πώς γίνεται μία ομοφυλόφιλη να επιτίθεται στα δικαιώματα των υπόλοιπων ομοφυλόφιλων; Η απάντηση μπορεί να βρεθεί, αν αναζητήσουμε λίγο σε ποια κυβέρνηση είναι Πρωθυπουργός η Brnabic και ποια πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα έχει κληθεί να εξυπηρετήσει.
Όλα είναι θέμα… τάξης
Ο Πρόεδρος της Σερβίας Aleksandar Vucic (που μοιράζεται την εκτελεστική εξουσία με την Πρωθυπουργό), στο παρελθόν υπήρξε υπερεθνικιστής και υψηλόβαθμο στέλεχος του ακροδεξιού Σερβικού Ριζοσπαστικού Κόμματος, ενώ σήμερα έχει «μεταμορφωθεί» σε αγαπημένο παιδί του νεοφιλελευθερισμού. Ένας από τους βασικούς του στόχους είναι η ένταξη της Σερβίας στην ΕΕ και ακριβώς σε αυτό το σημείο έρχεται η Brnabic, ο ρόλος της οποίας είναι να βοηθήσει να χτιστεί ένα πιο «δημοκρατικό» πρόσωπο για τη Σερβία.
Έτσι, έχουμε το εξής φαινόμενο: έναν πρόεδρο και μία κυβέρνηση που πατάνε ταυτόχρονα σε δύο βάρκες: τις δεξιές και συντηρητικές απόψεις από τη μία και τον στόχο να μπουν στη φαινομενικά προοδευτική ΕΕ από την άλλη. Και μέσα σε αυτήν την κυβέρνηση έχουμε μία πρωθυπουργό που επίσης πατάει σε δύο βάρκες: στον προσωπικό της σεξουαλικό προσανατολισμό που χρησιμοποιείται για τους σκοπούς της κυβέρνησης και στις ανάγκες των ΛΟΑΤ ατόμων στη Σερβία, των οποίων τα δικαιώματά καταπατούνται από μία θεωρητικά σύμμαχό τους!
Και ενώ αρχικά όλη αυτή η κατάσταση φαίνεται εντελώς παράδοξη, στην πραγματικότητα είναι απόλυτα κατανοητή αν την τοποθετήσουμε στο πλαίσιο που ανήκει. Στο καπιταλιστικό σύστημα, στο οποίο τα συμφέροντα και οι ανάγκες των ισχυρών είναι αυτά που καθορίζουν τα δικά μας δικαιώματα και τις ζωές μας. Άρα, το γεγονός ότι η πρωθυπουργός της Σερβίας είναι λεσβία, δεν τη μετατρέπει ούτε σε σύμμαχο, ούτε σε εκπρόσωπο των ΛΟΑΤ ατόμων, αφού ήδη έχει αποφασίσει σε ποια πλευρά ανήκει, ποια συμφέροντα ικανοποιεί: αυτά της συντηρητικής κυβέρνησης που εκπροσωπεί και -φυσικά- της αστικής τάξης.
Επίσης, η αλήθεια είναι πως οι απώλειες στα δικαιώματα των ΛΟΑΤ ατόμων δεν την αφορούν προσωπικά. Η πρωθυπουργός της χώρας δεν κινδυνεύει να δεχτεί επίθεση στο δρόμο επειδή είναι λεσβία, δεν είναι υποχρεωμένη να κρύψει το σεξουαλικό της προσανατολισμό για να μη χάσει τη «δουλειά» της και τελικά δε θα στερηθεί τη μητρότητα λόγω του νέου νόμου στη Σερβία, αφού έχει τα μέσα να ταξιδέψει στο εξωτερικό όταν και εφόσον το θελήσει.
Τελικά, το παράδειγμα της Σερβίας σήμερα, έρχεται για μία ακόμα φορά να μας υπενθυμίσει πως οι εκπρόσωποι του συστήματος δεν είναι καλύτεροι λόγω του φύλου, του χρώματος ή του σεξουαλικού τους προσανατολισμού. Και αν υπάρχει σε αυτήν την ιστορία και στο περαιτέρω χτύπημα των ΛΟΑΤ δικαιωμάτων κάτι χρήσιμο, αυτό είναι τα συμπεράσματα που μπορούν να βγάλουν οι ΛΟΑΤ ακτιβιστές και οργανώσεις, για το ποιοι είναι τελικά σύμμαχοι στον αγώνα για μία κοινωνία χωρίς διακρίσεις. Και οι σύμμαχοι αυτοί δεν βρίσκονται στα υψηλά κλιμάκια της εξουσίας αλλά ανάμεσα σε όσους επίσης πλήττονται από το καπιταλιστικό σύστημα, στους ανθρώπους της εργασίας, τους φτωχούς, τους μετανάστες, στους «πολλούς» με τα λίγα, κουτσουρεμένα δικαιώματα.
