Από τις 30/11 θα διεξαχθεί στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων η φετινή Σύνοδος του ΟΗΕ για το κλίμα (COP28). Η σύνοδος φιλοξενείται από την έβδομη μεγαλύτερη πετρελαιοπαραγωγό χώρα στον κόσμο ενώ στη διαδικασία προεδρεύει ο Σουλτάν Αλ Τζαμπέρ, επικεφαλής της κρατικής εταιρείας πετρελαίου των Εμιράτων.
Όπως και σε προηγούμενες συνόδους για το κλίμα, η ειρωνεία κυριαρχεί. Οι ηγέτες του πλανήτη διοργανώνουν πολυήμερες συνομιλίες σε πολυτελή θέρετρα, που τελικά δεν καταλήγουν σε κανένα δεσμευτικό μέτρο για το κλίμα, την ώρα που ο πλανήτης βρίσκεται –σύμφωνα με τις δικές τους διαπιστώσεις– σε οριακό σημείο.
Τι (δεν) θα αποφασίσουν για ακόμη μια φορά
Στο μεταξύ, ο Αλ Τζαμπέρ προσπαθεί να καλλιεργήσει ένα κλίμα «αυστηρότητας» απέναντι στη βιομηχανία ενέργειας, λέγοντας:
«Δεν θέλω να φανεί ότι η βιομηχανία αυτή [η βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου] αντιτίθεται με οποιονδήποτε τρόπο, ή με οποιαδήποτε μορφή στη σταδιακή μείωση [των ορυκτών καυσίμων]. Αυτή [η σταδιακή μείωση] θα πραγματοποιηθεί».
Δηλώσεις σαν τις παραπάνω, ιδιαίτερα όταν προέρχονται από έναν εκπρόσωπο της ίδιας της βιομηχανίας που βασίζει τα κέρδη της στη συνέχιση της εκμετάλλευσης ορυκτών καυσίμων, είναι πολύ δύσκολο να πείσουν οποιονδήποτε.
Εξάλλου, καμία σύνοδος για το κλίμα δεν έχει μέχρι στιγμής πάρει κανένα αποφασιστικό μέτρο σε αυτή την κατεύθυνση. Αντίθετα, καταλήγουν σε παροτρύνσεις και ευχολόγια για τη μείωση της χρήσης πετρελαίου και φυσικού αερίου, την ίδια ώρα που ξέρουν ότι θα συνεχιστεί η ίδια κατάσταση.
Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι μόνο οι διαπραγματεύσεις στο εσωτερικό της ΕΕ, προκειμένου να καταλήξουν τα κράτη-μέλη σε κοινή στάση στην COP28 κράτησαν εβδομάδες. Για να αποφασίσουν τελικά ότι η ΕΕ θα προωθήσει πρόταση σταδιακής απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα, τριπλασιασμού της ποσότητας ενέργειας που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές και τερματισμό της κατασκευής νέων ηλεκτροπαραγωγικών μονάδων καύσης άνθρακα. Όσο για το πότε ακριβώς θα τερματιστεί η χρήση ορυκτών καυσίμων όμως, δεν κατάφεραν να καταλήξουν σε συμφωνία κι έτσι αρκέστηκαν σε μια γενικόλογη διατύπωση για σταδιακή μείωση της.
Να σημειώσουμε ότι η ΕΕ θεωρείται ο πιο ευαίσθητος διεθνής οργανισμός στο θέμα της περιβαλλοντικής καταστροφής. Μπορεί να φανταστεί κανείς πόσο δυσκολότερο θα είναι να καταλήξει σε δεσμευτική συμφωνία η ίδια η σύνοδος, όπου συμμετέχουν χώρες ακόμη πιο απρόθυμες να εγκαταλείψουν τα ορυκτά καύσιμα, όπως για παράδειγμα οι ΗΠΑ.
Το 2022 η αύξηση στην παραγωγή φυσικού αερίου των Ηνωμένων Πολιτειών έσπασε το ρεκόρ της προηγούμενης χρονιάς φτάνοντας στο 3,6%. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η κατανάλωση φυσικού αερίου έχει μέσα στην τελευταία δεκαετία αυξηθεί κατά 2%, ενώ η κατανάλωση πετρελαίου και άνθρακα συνέχισε επίσης να αυξάνεται αν και σε μικρότερο βαθμό (0,9% και 0,2% αντίστοιχα).
Σύνοδος για το κλίμα σε βάρος των εργαζομένων
Στο μεταξύ προκειμένου να ολοκληρωθούν στην ώρα τους οι κατασκευαστικές εργασίες στις εγκαταστάσεις της συνόδου, οι εργάτες, κατά βάση μετανάστες από την Αφρική και την Ασία (όπως και το 90% περίπου των εργατών στον κατασκευαστικό τομέα των Εμιράτων) υποχρεώθηκαν να δουλέψουν κάτω από ιδιαίτερα επικίνδυνες συνθήκες στις αρχές Σεπτέμβρη σε εξωτερικούς χώρους και με θερμοκρασίες ως και 42 βαθμούς κελσίου. Για τουλάχιστον δύο ημέρες μέσα στον μήνα, οι εργασίες δεν διακόπηκαν ούτε καν τις μεσημεριανές ώρες, για τις οποίες ισχύει απαγόρευση εξαιτίας του άμεσου κινδύνου για τη ζωή και την υγεία των εργαζομένων.
Η γη σε οριακό σημείο
Πρόσφατη έρευνα του περιοδικού Nature εκτιμά ότι τα επόμενα χρόνια είναι πιθανό το λιώσιμο των παγετώνων της Δυτικής Ανταρκτικής να πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις, με ανυπολόγιστες συνέπειες για την άνοδο της στάθμης των θαλασσών. Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, η κατάσταση ενδέχεται να έχει πλέον ξεφύγει από το σημείο στο οποίο ο τερματισμός των εκπομπών αερίων ρύπων θα μπορούσε να έχει αποτέλεσμα, μετριάζοντας τις επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Ακόμη και σε αυτό το οριακό σημείο, οι ισχυρές χώρες του πλανήτη και η παγκόσμια βιομηχανία ενέργειας συνεχίζουν να ρυπαίνουν ανεξέλεγκτα, γιατί αυτό εξυπηρετεί τα συμφέροντά τους. Καμία σύνοδος για το κλίμα δεν θα λύσει το πρόβλημα, ακόμη κι αν μπορούσε να πάρει δεσμευτικές αποφάσεις. Οι μόνοι που μπορούν να τους σταματήσουν είναι οι εργαζόμενοι, οι φτωχοί και οι καταπιεσμένοι του πλανήτη, αυτοί που βιώνουν τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης, όπως και της συνολικής επίθεσης του συστήματος του κέρδους στο περιβάλλον και τις ζωές μας.
