της Mariana Cristina, LSR (τμήμα της CWI στη Βραζιλία)
επιμέλεια Μαρία Καπαράκη
Μετά τις μαζικές κινητοποιήσεις που έλαβαν χώρα στη Βραζιλία τον Ιούνιο που μας πέρασε, οι αγώνες των εργαζομένων και της νεολαίας δεν έχουν σταματήσει: καταλήψεις γης στην επαρχία, κινητοποιήσεις της νεολαίας και των μαθητών στις πόλεις για δωρεάν μεταφορές, αλλά και απεργίες που σχετίζονταν με τους μισθούς και τις εργασιακές συνθήκες σε πολλούς εργατικούς χώρους (με κυριότερες τις απεργίες που έγιναν στα ταχυδρομεία και τις τράπεζες).
Μάλιστα τον Ιούλιο και τον Αύγουστο τα συνδικάτα προχώρησαν σε 2 ενωτικές 24ωρες πανεθνικές δράσεις που περιελάμβαναν απεργιακές κινητοποιήσεις και μπλοκάρισμα μεγάλων λεωφόρων. Επιπλέον, οι τελευταίες μέρες σημαδεύτηκαν από την πανεθνική απεργία των εργαζομένων στα πετρέλαια (τη μεγαλύτερη από το 1995 και μετά). Πρόκειται για τον αγώνα ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του κοιτάσματος πετρελαίου του Κάμπου ντζι Λίμπρα, μια κινητοποίηση που έγινε γνωστή παγκοσμίως από τη σκληρή καταστολή που δέχτηκε από την αστυνομία.
Η μεγαλύτερη απεργία των εκπαιδευτικών εδώ και 20 χρόνια
Ωστόσο, ο σημαντικότερος αγώνας που βρίσκεται σε εξέλιξη αυτή τη στιγμή στη χώρα είναι αυτός των εκπαιδευτικών του Ρίο Ντε Τζανέιρο, οι οποίοι απεργούν για πάνω από δύο μήνες.
Στα δημόσια σχολεία, μεταξύ άλλων, οι εκπαιδευτικοί παλεύουν για:
-
Το δικαίωμά τους να δουλεύουν σε ένα μόνο σχολείο
-
Μείωση του αριθμού των μαθητών ανά τάξη
-
19% αύξηση του μισθού τους
-
Την εγγύηση ότι το 1/3 του φόρτου εργασίας θα κατανέμεται σε εξωσχολικές δραστηριότητες
Πρόκειται για την μεγαλύτερη απεργία στον τομέα της εκπαίδευσης τα τελευταία 20 χρόνια, με πάνω από 80% συμμετοχή και πολύ μεγάλη στήριξη από την κοινωνία (το 86% του πληθυσμού συμφωνεί με την απεργία σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες).
Στην πόλη του Ρίο Ντε Τζανέιρο λαμβάνουν χώρα καθημερινά εξαιρετικά μαζικές κινητοποιήσεις. Πάνω από 20.000 κόσμου κατεβαίνουν στους δρόμους κάθε εβδομάδα, ενώ στη διαδήλωση της 7ης Οκτώβρη συμμετείχαν πάνω από 50.000 διαδηλωτές.
Στις 15 Οκτώβρη, επίσημη ημέρα των εκπαιδευτικών στη Βραζιλία, πάνω από εκατό χιλιάδες άνθρωποι, νέοι και εργαζόμενοι από διάφορους τομείς, ενώθηκαν για να υπερασπιστούν τον αγώνα του κλάδου σε μια τεράστια πορεία που κατέλαβε όλη την έκταση της λεωφόρου Ρίο Μπράνκο.
Σκληρή καταστολή και ποινικοποίηση του κινήματος
Στις 15 Οκτώβρη, η αστυνομία προσπάθησε ξανά με σκληρή καταστολή να χτυπήσει τη μεγαλειώδη διαδήλωση στο Ρίο ντε Τζανέιρο, καταφέρνοντας τελικά να διαλύσει την αυτοσχέδια κατασκήνωση που είχε στηθεί μόνιμα μπροστά από το κτίριο του Δημοτικού Συμβουλίου εδώ και βδομάδες. Επιπλέον, συνελήφθησαν 200 άτομα, χωρίς κανένα απολύτως κριτήριο, στη λογική του παραδειγματισμού, τα οποία μεταφέρθηκαν παράνομα σε διαφορετικές τοποθεσίες για να γίνει ακόμη δυσκολότερη η πρόσβαση των δικηγόρων.
Όλα τα παραπάνω έγιναν με “πάτημα” της αστυνομίας σε έναν νέο νόμο που ψηφίστηκε τον Σεπτέμβρη για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος. Ο νόμος περιλαμβάνει πιο σκληρές τιμωρίες για τους διαδηλωτές και μεγαλύτερες ποινές για “εγκλήματα” όπως η χρήση μάσκας στις διαδηλώσεις.
Μέχρι στιγμής αρκετοί ακτιβιστές και ηγέτες του κινήματος διώκονται και έχουν έρθει αντιμέτωποι με συλλήψεις, αλλά και εντάλματα έρευνας. Τα σπίτια πολλών από αυτούς έχουν ερευνηθεί και έχουν κατασχεθεί οι υπολογιστές τους. Επιπλέον, εκατοντάδες νέοι αγωνιστές δικάζονται με την κατηγορία της συνωμοσίας, ενώ την ίδια στιγμή ο βαρύς οπλισμός της αστυνομίας αυξάνεται.
Ο κυβερνήτης του Ρίο ντε Τζανέιρο, Σέρτζιο Καμπράλ, είναι γνωστός για την αυταρχικότητα του. Όμως, η χρήση σκληρής καταστολής, με στόχο τον εκφοβισμό των διαδηλωτών και τη διάσπαση του αγώνα, έχει φέρει τα ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα: την ακόμα πιο ισχυρή αλληλεγγύη και αντοχή του κινήματος.
Υπήρξαν συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας στις οποίες η αστυνομία χρησιμοποίησε τεράστιες ποσότητες χημικών, χωρίς όμως να καταφέρει να διασπάσει τους διαδηλωτές, οι οποίοι συνέχισαν να επιστρέφουν στο σημείο της κινητοποίησης, και να παραμένουν εκεί για ώρες.
Αντιμέτωποι με τη συνδικαλιστική γραφειοκρατία
Παρά το γεγονός ότι η ηγεσία του συνδικάτου των εκπαιδευτικών (SEPE) απαρτίζεται από αριστερές δυνάμεις (το κόμμα PSOL και το PSTU), εντούτοις υπάρχει ισχυρή γραφειοκρατία στο εσωτερικό του, με τα ίδια πρόσωπα και τις ίδιες πολιτικές ομάδες να το διοικούν εδώ και 20 χρόνια. Είναι ενδεικτικό ότι σε πολλές περιπτώσεις το διοικητικό συμβούλιο του συνδικάτου έχει υποστηρίξει την πρόταση για τερματισμό της απεργίας.
Στον αγώνα ενάντια στην γραφειοκρατία στον κλάδο της εκπαίδευσης συμμετέχουν και τα μέλη του LSR (τμήμα της CWI στη Βραζιλία) τα οποία έχουν παίξει ηγετικό ρόλο στη συλλογικότητα των συνδικαλιστών ακτιβιστών “Luta Educadora”. Η συλλογικότητα αυτή κέρδισε την πλειοψηφία σε αρκετές συνελεύσεις των εργαζομένων, ενάντια στην πρόταση για τον τερματισμό της απεργίας.
Να πέσει ο Καμπράλ!
Ο Καμπράλ μπορεί να επανεξελέγη στις τελευταίες εκλογές με πολύ μεγάλο ποσοστό (66%), αυτή τη στιγμή όμως είναι ένας από τους κυβερνήτες με τα χαμηλότερα ποσοστά δημοτικότητας – μόλις 12%. Κάνει “τα χατίρια” των μεγάλων επιχειρηματιών, δε διστάζει να προκαλεί την κοινωνία (π.χ. η οικογένειά του μετακινείται με ελικόπτερο του κράτους), ενώ είναι γνωστός για την συνεχή χρήση καταστολής και για τη διάλυση της δημόσιας παιδείας και υγείας.
Οι πολιτικές της κυβέρνησης του Καμπράλ είναι η αιτία για τους αγώνες που ξεκίνησαν τον Ιούνη και βρίσκονται σε εξέλιξη μέχρι και σήμερα. Δεν είναι τυχαίο ότι το κίνημα που παλεύει για δωρεάν δημόσιες συγκοινωνίες διεκδικεί ανάμεσα στα άλλα την παραίτηση του Καμπράλ. Σε αυτά τα πλαίσια μάλιστα έχουν προχωρήσει σε καθημερινές δράσεις έξω από το σπίτι του (δράσεις γνωστές και ως “Occupy Cabral”).
Η πολιτική κρίση βαθαίνει, ο αγώνας συνεχίζεται
Η διάρκεια, η μαζικότητα και η αποφασιστικότητα του αγώνα των εκπαιδευτικών βρήκαν απροετοίμαστη την άρχουσα τάξη της χώρας.
Η πίεση που έχει δημιουργήσει η απεργία και η υποστήριξή της από την κοινωνία, έχει ήδη φέρει κάποιες μικρές νίκες για το κίνημα: ανάγκασε τους δικαστικούς να πάρουν απόφαση ενάντια στις περικοπές των μισθών των απεργών, ενώ ανατράπηκε δικαστικά και η ανάκληση της άδειας του συνδικάτου SEPE που προωθούσε η κυβέρνηση.
Η πολιτική κρίση με την οποία βρίσκεται αντιμέτωπη η τοπική κυβέρνηση του Καμπράλ, αλλά και η αστυνομία, μεγαλώνει μέρα με την ημέρα, ιδιαίτερα όσο σκληραίνει η καταστολή προς τους διαδηλωτές.
Οι αγώνες που έλαβαν χώρα στη Βραζιλία κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, αλλά και αυτοί που βρίσκονται σε εξέλιξη όλους τους τελευταίους μήνες, προμηνύουν τι θα συμβεί στο Μουντιάλ του 2014, αλλά και τους Ολυμπιακούς αγώνες του 2016, που θα "φιλοξενηθούν" επίσης στη Βραζιλία. Όλα αυτά τα “μεγάλα γεγονότα” θα φέρουν ακόμα πιο έντονα στην επιφάνεια τις τεράστιες αντιθέσεις μεταξύ των αυταπατών για μια “μεγάλη και ευημερούσα Βραζιλία” και της πραγματικότητας του επιπέδου ζωής των εργαζομένων και των φτωχών.
Όλα αυτά δημιουργούν τις προοπτικές για ακόμα σκληρότερους αγώνες, οι οποίοι είναι σίγουρο ότι θα περάσουν τα σύνορα του Ρίο ντε Τζανέιρο και θα επεκταθούν σε ολόκληρη τη χώρα την επόμενη περίοδο.
