Του Νίκου Κανελλή,
δημοτικού συμβούλου,
μέλους του ΔΣ του ΣΥΔΙΣΑ εκ μέρους της μείζονος αντιπολίτευσης στο Δ. Βόλου
Στην τελευταία συνεδρίαση του ΔΣ του Συνδέσμου Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων Μαγνησίας (Τετάρτη 3/6) αποφασίστηκε η προκήρυξη ανοιχτού διαγωνισμού για την εγκατάσταση «Κινητής Μονάδας Επεξεργασίας Απορριμμάτων» στο ΧΥΤΑ Βόλου με προϋπολογισμό 150.000 ευρώ. Η απόφαση λήφθηκε με 6 ψήφους υπέρ και μια αρνητική, τη δική μου (7 παρόντες σε σύνολο 14 μελών).
Τι προβλέπει η απόφαση
Σύμφωνα με την απόφαση η «Κινητή Μονάδα Επεξεργασίας Απορριμμάτων» θα επεξεργάζεται τα σύμμεικτα απορρίμματα (τα σκουπίδια των πράσινων κάδων) με μηχανικά μέσα ώστε να διαχωρίζονται τα ανακυκλώσιμα από τα οργανικά. Τα μεν ανακτώμενα ανακυκλώσιμα «θα ανήκουν στον ανάδοχο» (δηλαδή την ιδιωτική εταιρία) για να τα κάνει ότι θέλει, τα δε οργανικά υποτίθεται ότι θα μετατρέπονται σε κομπόστ, δηλαδή σε λίπασμα, με εξαναγκασμένη αερόβια διαδικασία, χωρίς όμως να διευκρινίζεται σε ποιον θα ανήκει αυτό το τελικό προϊόν.
Ούτε καύση – ούτε RDF/SRF
Όπως έχουμε επαναλάβει αρκετές φορές, για να είναι ασφαλής μια μέθοδος διαχείρισης των απορριμμάτων πρέπει να οδηγεί στην επανάκτηση των ανακυκλώσιμων και την κομποστοποίηση των οργανικών και σε καμία περίπτωση στην καύση των απορριμμάτων ή των παράγωγών τους (RDF ή SRF). Πολύ απλά γιατί καύση σημαίνει περιβαλλοντική ρύπανση και καρκίνος.
Δυστυχώς, τόσο ο κ. Μπέος όσο και ο κ. Γανωτής έχουν τοποθετηθεί αμφότεροι υπέρ της παραγωγής RDF! Ο κ. Μπέος υποστήριξε σε παλιότερο δημοτικό συμβούλιο την προοπτική μετατροπής των σκουπιδιών σε RDF και πώλησης του RDF στην ΑΓΕΤ, προφανώς για καύση.
Ο κ. Γανωτής πριν λίγες ημέρες δήλωσε στον Ταχυδρόμο (24/5/2015) ότι θα προτείνει δοκιμαστικό σύστημα διαχείρισης που θα μετατρέπει τα απορρίμματα
«σε κομπόστ ή RDF ή και τα δυο μαζί» συμπληρώνοντας ότι «υπάρχει ενδιαφέρον αγοράς του RDF που είναι στη μορφή πέλετ».
Αυτές οι δηλώσεις μόνο ανησυχία μπορούν να προκαλέσουν για τις πραγματικές προθέσεις της δημοτικής αρχής.
Από την άλλη μεριά η απόφαση για την «Κινητή Μονάδα Επεξεργασίας Απορριμμάτων» φαινομενικά κινείται στην αντίθετη κατεύθυνση καθώς δεν υπάρχει καμία αναφορά σε παραγωγή RDF.
Οπότε μήπως ανησυχούμε χωρίς λόγο; Μήπως πράγματι υιοθετούνται οι πάγιες προτάσεις μας και θα έπρεπε να υπερψηφίσουμε την πρόταση του κ. Γανωτή; Κάθε άλλο!
Γνώμη μας είναι ότι η απόφαση βρίθει από ύποπτες ασάφειες, ικανές για να ανοίξουν κερκόπορτες για τις οποίες οφείλουμε να προειδοποιήσουμε.
Πιλοτική εφαρμογή χωρίς ανάλυση δεδομένων, κριτήρια αξιολόγησης και συγκριτικά στοιχεία
Ξεκινάμε από ότι στη μελέτη δεν υπάρχει καμία απολύτως αναφορά στην υφιστάμενη κατάσταση.
Καμία αναφορά για τον όγκο των απορριμμάτων που παράγονται στη Μαγνησία. Για το είδος των απορριμμάτων αυτών. Ούτε για το πόσο ταξιδεύουν τα απορρίμματα για να φτάσουν στον ΧΥΤΑ. Δηλαδή δεν αναλύονται τα δεδομένα, πρόβλημα που πρέπει να λυθεί και που η λύση του θα αναζητηθεί μέσα από την πιλοτική εφαρμογή της «Κινητής Μονάδας Επεξεργασίας Απορριμμάτων».
Το δεύτερο κεφαλαιώδες ζήτημα είναι ότι η μελέτη δεν προσδιορίζει κριτήρια αξιολόγησης των αποτελεσμάτων. Δηλαδή δεν λέει ποια αποτελέσματα θα θεωρηθούν ικανοποιητικά και ποια απορριπτέα.
Για παράδειγμα, με ποιο ποσοστό ανάκτησης ανακυκλώσιμων και κομποστοποίησης των οργανικών (επί του συνόλου των σύμμεικτων απορριμμάτων) θα πρέπει να είμαστε ευχαριστημένοι; Με ποιο ποσοστό υπολείμματος; Ποιες θα είναι οι δυνατότητες διαχείρισης αυτού του υπολείμματος και ποια η ποιότητα του παραγόμενου κομπόστ; Ποια είναι η εκτίμηση για τη σχέση «κόστους – οφέλους» της συγκεκριμένης Μονάδας; Ούτε κουβέντα!
Το τρίτο σημείο είναι ότι δεν υπάρχει καμία αναφορά στα αποτελέσματα που είχε η εφαρμογή της συγκεκριμένης «Μονάδα» από άλλους ΟΤΑ. Επιπλέον δεν γίνεται καμία σύγκριση με άλλες μεθόδους διαχείρισης.
Ο ίδιος ο κ. Γανωτής παραδέχτηκε κατά τη διάρκεια του τελευταίου ΔΣ (στις 3/6) ότι ο ίδιος δεν ξέρει ούτε αν έχει εφαρμοστεί αλλού αυτή η «Μονάδα» ούτε και τι αποτελέσματα είχε, αν δούλεψε κλπ.
Κι όμως χωρίς την ανάλυση δεδομένων, χωρίς σαφείς στόχους για τα αποτελέσματα, χωρίς την αξιοποίηση από την εμπειρία σε άλλους ΟΤΑ, δηλαδή χωρίς καμία τεκμηρίωση, η πλειοψηφία του ΔΣ του ΣΥΔΙΣΑ και η δημοτική αρχή Μπέου επιλέγουν να ξοδέψουν 150.000 ευρώ σε κάποιες ιδιωτικές εταιρίες που είναι γνωστό (πρώτα από όλα στους ίδιους τους κκ. Μπέο και Γανωτή) ότι υπάρχουν και διαθέτουν τη συγκεκριμένη Μονάδα.
Και ακόμη χειρότερα, αν τα αποτελέσματα στο τέλος της «δοκιμής» βαφτιστούν ικανοποιητικά τότε θα δοθούν 22 εκ ευρώ για να φτιαχτεί Μόνιμη Μονάδα Συγκεντρωτικής Διαχείρισης στον ΧΥΤΑ.
Γιατί όχι διαλογή στην πηγή, αποκεντρωμένη διαχείριση και δημοτικός χαρακτήρας;
Όλα αυτά είναι εξαιρετικά ύποπτα και επικίνδυνα.
Και είναι ύποπτα επειδή παρά την παντελή έλλειψη επιχειρημάτων και τεκμηρίωσης απορρίπτεται «στα μουλωχτά» η δική μας πρόταση[*]: η διαλογή στην πηγή, οι πολλές αποκεντρωμένες μονάδες διαχείρισης υπό δημοτική ιδιοκτησία. Και υιοθετείται η λογική της συγκεντρωτικής διαχείρισης των σύμμεικτων απορριμμάτων έξω από τον ΧΥΤΑ, με μηχανική κατεργασία, στην ιδιοκτησία ιδιωτικής εταιρίας.
Ποιες οι διαφορές των δυο προτάσεων;
Πρώτα από όλα η προδιαλογή στην πηγή, δηλαδή το σύστημα των ξεχωριστών κάδων διευκολύνει την ανάκτηση ανακυκλώσιμων, αυξάνει τη δυνατότητα κομποστοποίησης, ανεβάζει την ποιότητα του κομπόστ, μειώνει το ποσοστό του υπολείμματος και το κάνει πιο εύκολα διαχειρίσιμο.
Οι πολλές αποκεντρωμένες μονάδες διευκολύνουν τη μεταφορά, μειώνουν την ανάγκη συμπίεσης κάτι που βοηθά ακόμη περισσότερο τις διαδικασίες ανάκτησης. Επιπλέον η προδιαλογή μειώνει το κόστος του μηχανολογικού εξοπλισμού που απαιτείται.
Τέλος, ο δημοτικός χαρακτήρας των μονάδων σημαίνει ότι τα κέρδη από τη διαχείριση επιστρέφουν στην ίδια την κοινωνία μέσα από μείωση δημοτικών τελών και από το άνοιγμα θέσεων εργασίας.
Αντίθετα η συγκέντρωση σύμμεικτων, η συμπίεση τους και η μεταφορά τους σε μεγάλες αποστάσεις (πχ από Βελεστίνο, Αλμυρό, χωριά Πηλίου) μειώνει δραστικά τη δυνατότητα ανάκτησης και κατεβάζει την ποιότητα του κομπόστ.
Στην πραγματικότητα οι μονάδες μηχανικής επεξεργασίας σύμμεικτων δεν παράγουν κομπόστ αλλά CLO (cοmpost like one – «κάτι σαν κομπόστ») που είναι τοξικό.
Επίσης η όλη διαδικασία αφήνει σημαντικό υπόλειμμα το οποίο είναι εμποτισμένο με όλες τις βλαβερές ουσίες (λόγω της συμπίεσης). Αυτό το υπόλειμμα, μετά από αφαίρεση των μεταλλικών στοιχείων και μετά από αποξήρανση μετατρέπεται στο λεγόμενο RDF που κάποιες φορές παίρνει τη μορφή pellet.
Με δεδομένο ότι τα προϊόντα της διαχείρισης περνάνε στην ιδιοκτησία του ιδιώτη που λειτουργεί τη μονάδα, αυτός έχει τη δυνατότητα να τα πουλήσει ως RDF σε αγοραστές που το θέλουν για καύση.
Τέλος η επιλογή της επεξεργασίας σύμμεικτων και όχι προδιαλεγμένων απορριμμάτων διευκολύνει το να «κρύβονται» μέσα στα σύμμεικτα τα βιομηχανικά και τα βιοτεχνικά απορρίμματα, που κατά κύριο λόγο είναι τοξικά και για αυτό απαιτείται ξεχωριστή διαλογή και διαχείριση.
Εν κατακλείδι. Η πρόσφατη απόφαση του ΣΥΔΙΣΑ και οι επιλογές της δημοτικής αρχής Μπέου για το θέμα των απορριμμάτων πρέπει να θέσουν όλη την κοινωνία σε επιφυλακή. Τα ιδιωτικά συμφέροντα και οι μεγαλύτεροι επιχειρηματικοί όμιλοι στην Ελλάδα έχουν βάλει στο μάτι τα απορρίμματα γιατί όπως έχει αναφερθεί ξανά «τα σκουπίδια είναι χρυσός». Ως κοινωνία δεν θα έχουμε κανένα όφελος από την ιδιωτικοποίηση της διαχείρισης ούτε και από την καύση των σκουπιδιών που κρύβεται πίσω από την παραγωγή RDF. Αντίθετα έχουμε απόλυτη ανάγκη μια ολοκληρωμένη διαχείριση, που να προστατεύει το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία και θα επιστρέφει τα κέρδη στην ίδια την κοινωνία.
