Πέρασαν σχεδόν 15 χρόνια από τότε που οι καπιταλιστές και οι υποστηρικτές τους πανηγύριζαν την κατάρρευση των σταλινικών γραφειοκρατικών καθεστώτων με κραυγές για το “θάνατο του σοσιαλισμού”. Μας υπόσχονταν μια νέα τάξη πραγμάτων όπου η κυριαρχία της οικονομίας της αγοράς θα έλυνε όλα τα προβλήματα.
Όπως φαίνεται, όμως, από τις πρόσφατες εξελίξεις στη Λατινική Αμερική και συγκεκριμένα στη Βενεζουέλα, ο σοσιαλισμός είναι κάθε άλλο παρά νεκρός. Γι’ αυτό και όσα συμβαίνουν σήμερα εκεί είναι σημαντικά για κάθε αγωνιστή επαναστάτη σε όποια χώρα και αν βρίσκεται. Ο λαός της Βενεζουέλας, έχοντας βγάλει χρήσιμα συμπεράσματα στα 7 χρόνια διακυβέρνησης του Τσάβεζ, βρίσκεται σε μια διαδικασία αναζήτησης νέων τρόπων για να υπερασπίσει την επανάσταση και να την προχωρήσει ακόμα παραπέρα και οι σοσιαλιστικές ιδέες διαποτίζουν όλο και περισσότερο την εργατική τάξη, τους φτωχούς και τη νεολαία.
Η σημερινή κατάσταση
Μετά τη μεγάλη νίκη του Τσάβεζ στο περσινό δημοψήφισμα η κατάσταση στη Βενεζουέλα είναι σχετικά ήρεμη. Τα πιο σοβαρά κομμάτια της αντιπολίτευσης αναγκάζονται σε αυτή τη φάση να συνυπάρξουν μαζί του. “Οι δυο Βενεζουέλες πρέπει να συμφιλιωθούν”, δήλωσε πρόσφατα ο πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχάνων.
Σε εκλογικό επίπεδο, η αντιπολίτευση είναι διασπασμένη με ένα κομμάτι της να συμμετέχει στις εκλογικές αναμετρήσεις, ενώ ένα άλλο να προπαγανδίζει την αποχή. Η μέχρι τώρα συμμετοχή τους στις εκλογές πάντως είχε σαν αποτέλεσμα συνεχείς ήττες. Μετά τις εκλογές του περασμένου Οκτώβρη, η δεξιά ελέγχει μόνο 2 από τους 23 νομούς της χώρας και μόνο το 20% των δημοτικών συμβούλων.
Οι αστικές εφημερίδες, που ανήκουν σε μέλη της δεξιάς αντιπολίτευσης και υποστήριξαν ανοιχτά κάθε ενέργεια της αντίδρασης, μιλούν τώρα για την ανάγκη της αντιπολίτευσης να ενωθεί και να οργανωθεί για να αποτελέσει μια αξιόπιστη εναλλακτική ενάντια στον Τσάβεζ. Σε αυτή τη φάση, πάντως, η αντιπολίτευση μάλλον θα ηττηθεί ξανά τόσο στις βουλευτικές (τέλη του 2005), όσο και στις προεδρικές εκλογές (Δεκέμβρη 2006) που πλησιάζουν.
Οι ΗΠΑ δείχνουν να έχουν υιοθετήσει μια παρόμοια στάση. Παρόλους τους φόβους ότι η λαϊκή πίεση θα στρέψει τον Τσάβεζ ακόμα πιο αριστερά στη λήψη ριζοσπαστικότερων μέτρων, αλλά και τις απειλές του για διακοπή της παροχής πετρελαίου προς τις ΗΠΑ, τα χέρια τους είναι δεμένα. Μια στρατιωτική εισβολή τους, τώρα που οι ΗΠΑ είναι βουλιαγμένες στο Ιράκ, δεν συζητιέται καν. Επιπλέον, κάτι τέτοιο θα ξεσήκωνε ένα κύμα αντίστασης που θα εξαπλωνόταν σε όλη τη Λατινική Αμερική. Έτσι, οι ΗΠΑ είναι υποχρεωμένες να ακολουθήσουν μια πιο έμμεση προσέγγιση και να βασιστούν στην τοπική αστική τάξη, στοχεύοντας στην σταδιακή φθορά του Τσάβεζ και στον εκφυλισμό της επαναστατικής διαδικασίας με σκοπό μια πιο ευνοϊκή γι’ αυτούς ισορροπία για να δράσουν.
Η οικονομία και οι μεταρρυθμίσεις
Σύμφωνα με δημοσκοπήσεις, ο Τσάβεζ απολαμβάνει τα υψηλότερα ποσοστά (μέχρι και 70%) υποστήριξης που είχε μέχρι τώρα. Η αυτοπεποίθηση του έχει αυξηθεί πολύ, τόσο λόγω των εκλογικών του επιτυχιών, όσο και της υψηλής τιμής του πετρελαίου που αντιπροσωπεύει το 85% των εξαγωγών της Βενεζουέλας και το 1/2 του ετήσιου κρατικού εισοδήματος. Το 2004 τα έσοδα από το πετρέλαιο έφτασαν τα 29 δις δολάρια (σε αντίθεση με 21 δις το 2001) και το ποσό αυτό αναμένεται νάναι ακόμα μεγαλύτερο φέτος.
Το γεγονός αυτό του επέτρεψε να αυξήσει δραστικά την χρηματοδότηση των κοινωνικών μεταρρυθμίσεων που ξεκίνησαν το 2003 και προσανατολίζονται κυρίως στην ανακούφιση των φτωχότερων στρωμάτων. Τα αποτελέσματα, που αποδεικνύουν τι μπορεί να πετύχει κάποιος με ένα στοιχειώδη δημοκρατικό σχεδιασμό, είναι θεαματικά : 1,4 εκ. αναλφάβητοι λόγω οικονομικών δυσχερειών έχουν σήμερα πρόσβαση σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Το 70% του πληθυσμού έχει τώρα για πρώτη φορά δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και 1,7 εκ. τόνοι φαγητού παρέχονται με μειωμένη τιμή σε 12 εκ δικαιούχους.
Ωστόσο, εκατομμύρια άνθρωποι ζουν ακόμα σε απελπιστική φτώχεια. Το 2004, το 60% των νοικοκυριών χαρακτηρίζονται φτωχά, ποσοστό που αυξήθηκε από το 56% το 1999. Παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση κρατά σε χαμηλά επίπεδα τις τιμές των βασικών αγαθών, ο πληθωρισμός είναι στο 15-20%, ενώ ένας στους δύο πολίτες δεν έχει επαρκή στέγαση και η ανεργία θεωρείται το κύριο κοινωνικό πρόβλημα.
Κίνδυνοι
Γίνεται έτσι φανερό πως αν τώρα που τα έσοδα από το πετρέλαιο είναι πολύ αυξημένα, η πλειοψηφία των εργαζόμενων και των φτωχών βρίσκεται ακόμα σε αυτή την απελπιστική κατάσταση, οι στοιχειώδεις ανάγκες του φτωχού κόσμου δεν θα καλυφθούν ποτέ στα πλαίσια του καπιταλιστικού συστήματος. Το δεξιό βρετανικό περιοδικό Εκόνομιστ σχολίασε πως “εάν και όταν πέσει η τιμή του πετρελαίου, η οικονομία θα βρεθεί σε μια κόλαση ύφεσης και πληθωρισμού”(25/8/2005).
Έτσι, αν η εργατική τάξη δεν εθνικοποιήσει της μεγάλες επιχειρήσεις που βρίσκονται ακόμα στα χέρια των καπιταλιστών και δεν εφαρμόσει ένα σύστημα σχεδιασμένης οικονομίας μέσα από δημοκρατικό εργατικό έλεγχο, μια σοβαρή οικονομική κρίση θα έχει σαν αποτέλεσμα την αποθάρρυνση και την αποδυνάμωση του κινήματος, πράγμα που θα ανοίξει το δρόμο για να σηκώσει ξανά η αντίδραση κεφάλι και με την βοήθεια των ΗΠΑ να ανατρέψει τον Τσάβεζ. Σε μια τέτοια περίπτωση, η αστική τάξη θα εξαπολύσει βάρβαρη επίθεση ενάντια στα εργατικά δικαιώματα και τις εργατικές και λαϊκές οργανώσεις προκειμένου να επανακτήσει τον οικονομικό και κρατικό έλεγχο.
Στην Νικαράγουα, το 1979, οι Σαντινίστας είχαν καταλάβει με τα όπλα την εξουσία και εθνικοποίησαν μέχρι το 40% της οικονομίας. Ωστόσο, δεν προχώρησαν να ολοκληρώσουν την νίκη τους απαλλοτριώνοντας όλες τις μεγάλες επιχειρήσεις, το 60% που συνέχισαν να ελέγχουν οι καπιταλιστές και τους επέτρεψαν έτσι να σαμποτάρουν από τα μέσα την οικονομία. Ο πληθωρισμός έφτασε στο 3.600%, το βιοτικό επίπεδο των λαϊκών στρωμάτων έπεσε κατά 90% και το κύρος των Σαντινίστας κατέρρευσε, με αποτέλεσμα να χάσουν τις Προεδρικές εκλογές το 1990.
Σοσιαλισμός του 21ου αιώνα
Η λαϊκή πίεση έχει στρέψει τον Τσάβεζ στα αριστερά. Πρόσφατα, δήλωσε πως οι παλιές του ιδέες για ένα “τρίτο δρόμο” είναι για γέλια και πως η μόνη εναλλακτική λύση στον καπιταλισμό είναι ο σοσιαλισμός. Στην παρέλαση της Πρωτομαγιάς μάλιστα αποκάλεσε τη Βενεζουέλα “εργατική δημοκρατία” και στην είσοδο του Διεθνούς Φεστιβάλ Νεολαίας στο Καράκας το βασικό πανό που χαιρέτιζε το κοινό έγραφε “Καλωσήρθατε στη Σοσιαλιστική Μπολιβαριανή Δημοκρατία της Βενεζουέλας”. Παρόλο που αυτή η αριστερή στροφή έχει γενικά ικανοποιήσει τους υποστηρικτές του, πολλοί θέλουν να προχωρήσει σε πιο δραστικά μέτρα όπως θα έκανε μια πραγματική εργατική κυβέρνηση. Σε μια πρόσφατη δημοσκόπηση το 47% δήλωσε πως θα ήθελε μια σοσιαλιστική κυβέρνηση, ενώ μόνο το 23% θα προτιμούσε τον καπιταλισμό.
Το Σεπτέμβρη, ο Τσάβεζ ανακοίνωσε την κατάργηση όλων των συμφωνιών εκμετάλλευσης του εδάφους της χώρας από ξένες εταιρείες και την ίδρυση μιας κρατικής εταιρείας που θα διαχειρίζεται όλο τον ορυκτό πλούτο της. Παρόλο που αυτό είναι θετικό βήμα, η ασάφεια σχετικά με το μέλλον των μεγάλων ιδιωτικών και ξένων εταιρειών δείχνει την αφέλεια του Τσάβεζ που δημιουργεί κρατικές επιχειρήσεις, οι οποίες είναι αναγκασμένες να ανταγωνιστούν με άνισους όρους τις υπάρχουσες καπιταλιστικές. Αυτή η πολιτική όμως δεν οδηγεί στην ανατροπή του καπιταλισμού. Είναι χαρακτηριστικό, ότι οι ξένες πολυεθνικές του πετρελαίου εξορύσσουν σήμερα το 50% του πετρελαίου της χώρας, ενώ η κρατική PDVSA έχει μειώσει την παραγωγή της κατά 50% από το 1998, που ανέβηκε ο σαφές στην Προεδρία.
Η αντίληψη του Τσάβεζ και της κυβέρνησης του για τον “σοσιαλισμό του 21ου αιώνα” είναι μια μικτή οικονομία που συνδυάζει τις καπιταλιστικές επιχειρήσεις με την κρατική βιομηχανία και τους εργατικούς και αγροτικούς συνεταιρισμούς. Με μια τέτοια πολιτική όμως από τη μια εξοργίζει τους καπιταλιστές και από την άλλη δεν προετοιμάζει την εργατική τάξη για να αναλάβει την διεύθυνση και τον προγραμματισμό της οικονομίας, όπως θα έπρεπε.
Λαϊκή δυσαρέσκεια και γραφειοκρατία
Το μεγάλο ποσοστό αποχής (70%) από της τοπικές και δημοτικές εκλογές του Αυγούστου 2005 είναι μια προειδοποίηση. Η συμμετοχή αναμένεται πολύ μεγαλύτερη στις βουλευτικές και τις προεδρικές εκλογές, όμως έχουν ήδη αρχίσει να φαίνονται τα πρώτα σημάδια δυσαρέσκειας από τους απλούς αγωνιστές του μπολιβαριανού κινήματος. Ο στόχος τους δεν είναι ο Τσάβεζ, αλλά η γραφειοκρατία που έχει δημιουργηθεί γύρω του και αποτελεί εμπόδιο στη ριζοσπαστική αλλαγή.
Οι αγρότες ενός χωριού κοντά στο Καράκας δήλωσαν πως δεν θα ψηφίσουν στις εκλογές γιατί παρόλο που ο συνεταιρισμός τους έχει εγκριθεί εδώ και ενάμιση χρόνο, δεν έχουν πάρει ακόμα τα απαραίτητα επιδόματα για να λειτουργήσουν. Επιπλέον, πολλοί αγωνιστές διαμαρτυρήθηκαν γιατί στις τοπικές εκλογές οι υποψήφιοι καθορίστηκαν από τα πάνω με κριτήρια συνδιαλλαγής και όχι σύμφωνα με την πολιτική και αγωνιστική τους δράση.
Η ηγεσία του μπολιβαριανού κινήματος είναι εξαιρετικά ετερογενής. Σε γενικές γραμμές, ένα κομμάτι της έχει επαφή με τη βάση, αλλά υπάρχει και μια ρεφορμιστική πτέρυγα, υπέρμαχοι του καπιταλισμού που προσπαθεί να αποτρέψει το κίνημα από ριζοσπαστικές ενέργειες. Μετά το δημοψήφισμα η διαίρεση αυτή είναι πολύ πιο έντονη.
Οι φιλοκαπιταλιστές του μπολιβαριανού κινήματος
Ο Τσάβεζ προς το παρόν, ανταποκρίνεται στην ριζοσπαστικοποίηση και την πίεση των μαζών και μπορεί να συνεχίσει να κινείται προς αυτή την κατεύθυνση. Δυστυχώς όμως, υπάρχουν πολλά παραδείγματα έντιμων ηγετών που όταν ήρθαν αντιμέτωποι με τη “λογική” της καπιταλιστικής αγοράς, παραμέρισαν “διστακτικά” τα “υπερβολικά” εργατικά αιτήματα, παρά τις αρχικές τους προθέσεις.
Η αστική τάξη της Βενεζουέλας ελπίζει πως η ρεφορμιστική, φιλοκαπιταλιστική πτέρυγα του μπολιβαριανού κινήματος θα λειτουργήσει αποτρεπτικά απέναντι σε δραστικές μεταρρυθμίσεις και θα ανοίξει το δρόμο για τη νίκη της αντεπανάστασης. Αν η εργατική τάξη δεν ολοκληρώσει την επαναστατική διαδικασία με τον τρόπο που προαναφέρθηκε, αυτό το ενδεχόμενο δεν είναι καθόλου απίθανο.
Η φιλοκαπιταλιστική πτέρυγα του κινήματος είναι πολύ σαφής για το πώς αντιλαμβάνεται το σοσιαλισμό: μια “μικτή οικονομία” όπου παρά το ισχυρό κράτος οι κινητήριες δυνάμεις της οικονομίας θα εξακολουθούν να είναι στα χέρια των ντόπιων και ξένων καπιταλιστών. Ο Τσάβεζ πρόσφατα εξήγγειλε την εθνικοποίηση αρκετών επιχειρήσεων, όλες όμως είναι σε κακή κατάσταση, χρεοκοπημένες ή στα όρια της χρεοκοπίας. Η πραγματική κατάσταση αποκαλύπτεται από τις δηλώσεις του υπουργού βιομηχανίας ότι εθνικοποιήσεις θα γίνονται “σε εξαιρετικές περιπτώσεις” και ότι οι καπιταλιστικές επιχειρήσεις θα συνυπάρξουν με την “κοινωνική παραγωγή”.
Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και με τη γεωργία. Η κυβέρνηση άρχισε να αναδιανέμει κρατική γη και κάποιες εκτάσεις που ανήκουν σε μεγάλους γαιοκτήμονες, αλλά μέχρι στιγμής δεν έχει αγγίξει τις πραγματικά εύφορες ιδιωτικές εκτάσεις. Επιπλέον, παρόλο που ο νόμος για αναδιανομή ψηφίστηκε το 2000, η εφαρμογή του καθυστερεί απελπιστικά και οι αντιδράσεις των γαιοκτημόνων που υποβοηθούνται από Κολομβιανούς παραστρατιωτικούς έχουν ήδη στοιχίσει τη ζωή 158 αγροτών. Στις αρχές Ιουλίου, 6.000 αγρότες διαδήλωσαν στο Καράκας ζητώντας από την κυβέρνηση να τιμωρήσει τους υπεύθυνους για τις δολοφονίες και να προχωρήσει την αναδιανομή.
Αποσπασματικά μέτρα
Η κυβέρνηση έχει δημιουργήσει 79.000 αγροτικούς και καταναλωτικούς συνεταιρισμούς και θεωρεί ότι αποτελούν ένα έμβρυο της αυριανής σοσιαλιστικής κοινωνίας. Στην πραγματικότητα, αυτό αποτελεί μια επικίνδυνη ουτοπία. Οι συνεταιρισμοί αυτοί είναι αναγκασμένοι να ανταγωνιστούν άνισα με καπιταλιστικές επιχειρήσεις. Ήδη, πολλοί λειτουργούν σαν ιδιωτικές εταιρείες, εκμεταλλευόμενοι τους εργαζόμενους και στερώντας τους βασικά δικαιώματα. Επιπλέον, πολλοί ιδιώτες μετατρέπουν τις επιχειρήσεις τους σε συνεταιρισμούς προκειμένου να εισπράξουν την κρατική επιχορήγηση.
Ένα παρόμοιο μέτρο είναι και η “συνδιοίκηση” των κρατικών και των καπιταλιστικών επιχειρήσεων. Η κυβέρνηση παρέχει δάνεια με χαμηλό επιτόκιο σε όσες επιχειρήσεις δέχονται να συμπεριλάβουν εργατικούς αντιπροσώπους στα διοικητικά τους συμβούλια. Αλλά ο υπουργός βιομηχανίας φροντίζει ακόμα μια φορά να διαλύσει τις ψευδαισθήσεις κάνοντας σαφές πως η εργατική συμμετοχή δεν είναι παρά ένα κόλπο για την εξαπάτηση και περαιτέρω εκμετάλλευση των εργαζόμενων: “Υπάρχει μια λανθασμένη ερμηνεία της συνδιοίκησης. Πρόκειται για την συμμετοχή των εργαζομένων στη διοίκηση και όχι στην ιδιοκτησία, με στόχο την αποφυγή της ανεπιθύμητης έντασης και συγκρούσεων”.
Τι πραγματικά είναι ο εργατικός έλεγχος μας το δείχνουν οι εργαζόμενοι της ΑΛΚΑΣΑ, εταιρείας αλουμινίου, όπου οι μάνατζερ εκλέγονται και είναι ανακλητοί από τους εργαζόμενους ενώ συνεχίζουν να παίρνουν τον ίδιο μισθό. Από τη στιγμή που εφαρμόστηκε ο δημοκρατικός σχεδιασμός και χωρίς καμιά άλλη αλλαγή η παραγωγή της ΑΛΚΑΣΑ αυξήθηκε κατά 11%. Όμως το παράδειγμα αυτό αποτελεί ακόμα την εξαίρεση.
Εκτός από τους συνεταιρισμούς, ο Τσάβεζ έχει δημιουργήσει κρατική αεροπορική εταιρεία, τηλεφωνική εταιρεία και τηλεοπτικό σταθμό καθώς και κρατικά σούπερ μάρκετ με τιμές 30% χαμηλότερες από τα αντίστοιχα ιδιωτικά. Έτσι προσπαθεί να ανταγωνιστεί τον ιδιωτικό τομέα. Αφήνοντας όμως τις μεγάλες βιομηχανίες, τις τράπεζες και τα ΜΜΕ στα χέρια των καπιταλιστών αδυνατεί αφενός να προχωρήσει σε σχεδιασμό της οικονομίας και της παραγωγής και αφετέρου τους αφήνει ανεξέλεγκτους να σαμποτάρουν την οικονομία και να υπονομεύουν την επανάσταση.
Ο Τσάβεζ έκανε επίσης κάποιες ανακατατάξεις στις ηγεσίες του στρατού, της αστυνομίας, των δικαστών και άλλων κρατικών θεσμών φοβούμενος ότι μπορεί να συνωμοτήσουν για να τον ανατρέψουν. Η μόνη όμως ασφαλιστική δικλείδα δεν είναι να στηριχτεί η επανάσταση σε κάποιους δήθεν πιο δημοκρατικούς στρατηγούς, όπως έκανε και ο Αλλιέντε στη Χιλή. Είναι να στηριχτεί στις οργανώσεις της εργατικής τάξης, με την δημιουργία ένοπλων λαϊκών πολιτοφυλακών και στους φαντάρους στον στρατό , που πρέπει να οργανωθούν για να εκλέγουν και να ελέγχουν τους αξιωματικούς τους.
Ο ρόλος της εργατικής τάξης
Η εργατική τάξη, λόγω του καίριου ρόλου της στην παραγωγική διαδικασία, αλλά και της συλλογικής της δύναμης είναι η μόνη που μπορεί να φέρει σε πέρας τη σοσιαλιστική επανάσταση και να νικήσει τις δυνάμεις της αντίδρασης. Το κίνημα κινδυνεύει να μπερδευτεί και να χαθεί αν δεν υπάρξει ένα ξεκάθαρο πρόγραμμα για το πώς θα συνεχιστεί και θα ολοκληρωθεί η επαναστατική διαδικασία. Ο Τσάβεζ θέλει νάχει τη στήριξη των λαϊκών στρωμάτων, αλλά δεν ενθαρρύνει την ανεξάρτητη δράση της εργατικής τάξης. Σε μια πρόσφατη απεργία στο μετρό του Καράκας, π.χ., οι σύμβουλοί του πρότειναν την απαγόρευση των απεργιών στο δημόσιο τομέα κι ο ίδιος απείλησε ότι θα στείλει την Εθνοφρουρά εναντίον των απεργών.
Η ίδρυση από πρωτοπόρους εργάτες του Εθνικού Συνδικάτου των Εργαζομένων της Βενεζουέλας (UNT) είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Δημιουργήθηκε το 2003 σαν εναλλακτική λύση στην διεφθαρμένη επίσημη δεξιά συνομοσπονδία CTV (ΓΣΕ) και φαίνεται ότι την έχει ήδη ξεπεράσει σε δύναμη και επιρροή. Επιπλέον, τα εργατικά στελέχη του συμμετέχουν ενεργά και στις Μπολιβαριανές Επιτροπές και στους συνεταιρισμούς και πιέζουν την κυβέρνηση να πάρει κι άλλα μέτρα υπέρ των λαϊκών στρωμάτων.
Βέβαια, το καθήκον του UNT και της ηγεσίας του είναι να υπερασπιστεί τα συμφέροντα της εργατικής τάξης και να τη βοηθήσει να παίξει τον δικό της ανεξάρτητο ταξικό ρόλο. Δεν θα πρέπει να αυτοπεριοριστεί στο ρόλο του απλού συνοδοιπόρου της επανάστασης, πράγμα που σημαίνει ότι πρέπει να είναι έτοιμο να έρθει ακόμα και σε σύγκρουση με την κυβέρνηση όταν χρειαστεί. Αν κρατήσει τη σωστή στάση, το UTN μπορεί να παίξει κρίσιμο ρόλο στον αγώνα για την τελική νίκη της επανάστασης στην Βενεζουέλα.
Το επαναστατικό κόμμα
Αυτή τη στιγμή, ο ρόλος ενός επαναστατικού κόμματος στη Βενεζουέλα δεν είναι να συμβουλεύει τον Τσάβεζ πως να κάνει την επανάσταση. Είναι να ενισχύσει και να διευρύνει την ανεξάρτητη οργάνωση της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων. Αυτό θα το πετύχει προωθώντας αιτήματα που θα κάνουν τους εργαζόμενους να καταλάβουν πώς πρέπει να προχωρήσουν, ενώ παράλληλα θα αποκτούν αυτοπεποίθηση και εμπιστοσύνη στη δύναμή τους.
Επιπλέον, ένα επαναστατικό κόμμα θα βοηθούσε στη δημιουργία εκλεγμένων Εργατικών Επιτροπών, που θα επέβαλαν πραγματικό εργατικό έλεγχο και διοίκηση στους χώρους εργασίας, σαν ένα μεταβατικό βήμα προς τη συνολικά δημοκρατικά σχεδιασμένη οικονομία. Μια πρόσφατη εργατική εκδήλωση με θέμα τη συνδιοίκηση και τον εργατικό έλεγχο κατέληξε στο εξής:”Οι επιχειρήσεις πρέπει να ανήκουν στο κράτος, χωρίς την διανομή μετοχικού κεφαλαίου τους εργαζόμενους. Τα κέρδη τους θα διανέμονται από τα συμβούλια σοσιαλιστικού σχεδιασμού σύμφωνα με τις ανάγκες της κοινωνίας. Ο ρόλος των συμβουλίων θα είναι να εφαρμόζουν της αποφάσεις που θα παίρνονται από τις συνελεύσεις των πολιτών”.
Ένα σοσιαλιστικό επαναστατικό πρόγραμμα θα απαιτούσε τον εκδημοκρατισμό της επανάστασης , τη δημιουργία δημοκρατικών επιτροπών στους εργασιακούς χώρους και τη σύνδεσή τους με τις εκλεγμένες επιτροπές στις γειτονιές και τις ένοπλες δυνάμεις σε τοπικό και εθνικό επίπεδο. Επιπλέον, θα πρόβλεπε τη δημιουργία εργατικών επιτροπών αυτοάμυνας για την υπεράσπιση της επανάστασης. Ο Τσάβεζ, φοβούμενος τις συνωμοσίες της αντιδραστικής δεξιάς και των ΗΠΑ, ανακοίνωσε πρόσφατα τον διπλασιασμό των εφεδρικών δυνάμεων του στρατού και την δημιουργία “λαϊκών αμυντικών μονάδων” στις πόλεις και την ύπαιθρο. Αυτές όμως θα ελέγχονται από τον ίδιο και όχι από τις οργανώσεις της εργατικής τάξης.
Διεθνιστική αλληλεγγύη
Η αλληλεγγύη των υπόλοιπων εργαζόμενων στη Λατινική Αμερική και διεθνώς είναι ένα κρίσιμο όπλο. Μέχρι στιγμής ο Τσάβεζ είναι διεθνιστής, με το δικό του βέβαια τρόπο. Μιμούμενος τον Μπολιβάρ, θέλει να γίνει ηγέτης μιας Λατινοαμερικάνικης αντιιμπεριαλιστικής συμμαχίας και χρησιμοποιεί το πετρέλαιο και τα κέρδη από αυτό για να πετύχει το σκοπό του. Πρόσφατα έργα του είναι το Τελεσούρ, το νέο κρατικό τηλεοπτικό κανάλι που εκπέμπει σε όλη την περιοχή και η Πετροσούρ και η Πετροκαρίμπ, εμπορικές συμφωνίες με χώρες της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής για τη εξαγωγή, επεξεργασία και εκμετάλλευση πετρελαίου. Επιπλέον, χρησιμοποίησε κέρδη από το πετρέλαιο για να εξαγοράσει χρέη της Αργεντινής και του Εκουαδόρ σαν ένδειξη “αλληλεγγύης” και αγώνα ενάντια στις διεθνείς οικονομικές αγορές.
Όμως μέχρι στιγμής συνεργάζεται με τους ηγέτες αυτών των χωρών, που στην πράξη εφαρμόζουν νεοφιλελεύθερες πολιτικές και όχι με τη εργατική τάξη και τους φτωχούς που υποφέρουν. Ο Βραζιλιάνος πρόεδρος Λούλα, για παράδειγμα, εφαρμόζει σειρά αντεργατικών μέτρων και το κόμμα του εμπλέκεται σε σοβαρά σκάνδαλα διαφθοράς. Αυτό δεν εμπόδισε τον Τσάβεζ να του πλέξει το εγκώμιο και να δηλώσει ότι οι κατηγορίες για διαφθορά είναι προϊόν ακροδεξιάς συνωμοσίας! Επιπλέον δεν έχει δείξει καμία υποστήριξη και ενδιαφέρον για συνεργασία με το P-Sol, το νέο σοσιαλιστικό κόμμα στη Βραζιλία.
Οι ιμπεριαλιστές τον κατηγορούν ότι “εξάγει”την επανάσταση στην υπόλοιπη Λατινική Αμερική, αλλά όταν οι εργαζόμενοι στη πετρελαϊκή βιομηχανία του Εκουαδόρ απέργησαν ζητώντας περισσότερες κοινωνικές παροχές και το διώξιμο μιας αμερικανικής εταιρείας, ο Τσάβεζ έγινε στην ουσία απεργοσπάστης στέλνοντας πετρέλαιο στην κυβέρνηση της χώρας.
Αντίθετα, έδειξε τι πραγματικά είναι η διεθνιστική αλληλεγγύη, όταν μετά τον τυφώνα Κατρίνα έκανε αυτό που θα έκανε και μια δημοκρατική εργατική κυβέρνηση: Πρόσφερε αμέσως βοήθεια, ενώ παράλληλα μίλησε για το πώς ο καπιταλισμός βάζει το κέρδος πάνω από την ανθρώπινη ζωή, αλλά και για το πόσο ανίκανες είναι οι ΗΠΑ να καλύψουν τις ανάγκες των εργαζόμενων σε αυτήν την πλούσια χώρα. Μια εργατική κυβέρνηση όμως θα έκανε και κάτι ακόμα. Θα προσπαθούσε να συνάψει σχέσεις με εργατικές και τοπικές οργανώσεις για να προωθήσει τον δημοκρατικό έλεγχο της διανομής της βοήθειας στις πληγείσες περιοχές, βοηθώντας έτσι να προχωρήσει η συνείδηση της εργατικής τάξης.
Η Λατινική Αμερική είναι μια αγανακτισμένη ήπειρος. Μια επιτυχημένη σοσιαλιστική δημοκρατική επανάσταση στη Βενεζουέλα θα είχε συγκλονιστικό αντίκτυπο για την εργατική τάξη και τους φτωχούς της περιοχής, αλλά και των ΗΠΑ. Η εργατική τάξη της Βενεζουέλας επομένως, βρίσκεται μπροστά στην ιστορική πρόκληση να οργανωθεί και να δημιουργήσει ένα μαζικό επαναστατικό κόμμα με ένα πρόγραμμα που θα διασφαλίζει τη νίκη των επαναστατικών δυνάμεων στη μάχη με τους καπιταλιστές.
Χριστίνα Καλλιώδη
