Του σ. Τόνι Σόνουα. Από το site της CWI, socialistworld.net
Με μια αιφνιδιαστική ανακοίνωση, ο ριζοσπάστης αριστερός λαϊκιστής πρόεδρος της Βενεζουέλας Χούγκο Τσάβεζ, αποδέχτηκε την απόφαση της Εθνικής Εφορευτικής Επιτροπής (CNE) για την διοργάνωση δημοψηφίσματος, που θα αποφασίσει την τύχη του Προέδρου.
Η δεξιά αντιπολίτευση διεξήγαγε εδώ και καιρό εκστρατεία για τη συλλογή 2,45 εκατομμυρίων υπογραφών που χρειάζονται για να αποφασιστεί η διενέργεια δημοψηφίσματος. Προηγουμένως, είχαν γίνει δύο απόπειρες ανατροπής του Τσάβεζ, μέσα από ένα αποτυχημένο στρατιωτικό πραξικόπημα τον Απρίλη 2002, και το εργοδοτικό λοκάουτ την περίοδο Δεκέμβρη 2002 – Γενάρη 2003. Και οι δύο αυτές απόπειρες της αντίδρασης ηττήθηκαν χάρις στις μαζικές κινητοποιήσεις της εργατικής τάξης και των φτωχών μαζών από τα κάτω, παρά τις αμφιταλαντεύσεις και τη διστακτικότητα της ηγεσίας του κινήματος.
Η ανακοίνωση της CNE πραγματοποιείται λίγες μόλις βδομάδες μετά την αποκάλυψη της απόβασης περισσότερων από 100 Κολομβιανών δεξιών παραστρατιωτικών στη Βενεζουέλα. Αυτές οι δυνάμεις, όπως φαίνεται, βρίσκονταν σε συνεννόηση με δεξιούς αντιδραστικούς στο Καράκας, για να εξαπολύσουν μια σειρά από βομβιστικές ενέργειες με στόχο την πρόκληση πολιτικής αστάθειας και μια πιθανή απόπειρα δολοφονίας του Τσάβεζ.
Αυτές οι νέες απόπειρες ανατροπής του Τσάβεζ δείχνουν πως υπογείως έχουν δρομολογηθεί ξανά διαδικασίες νέου πραξικοπήματος. Είναι προφανές ότι η αστική τάξη ολόκληρης της Λατινικής Αμερικής και οι ιμπεριαλιστές των ΗΠΑ είναι πια αποφασισμένοι να ανατρέψουν το καθεστώς του και να το αντικαταστήσουν με μια φιλοκαπιταλιστική κυβέρνηση στην οποία οι ΗΠΑ να μπορούν να έχουν εμπιστοσύνη. Ο Φοξ στο Μεξικό, ο Λάγκος στη Χιλή, ακόμα και ο Λούλα στη Βραζιλία έχουν όλοι αποστασιοποιηθεί από τον Τσάβεζ ή έχουν εκφράσει ανοιχτά την αντίθεση τους στο καθεστώς του. Φοβούνται τις συνέπειες μιας επανάστασης στη Βενεζουέλα και τον απόηχο που θα μπορούσε να έχει σε ολόκληρη την περιοχή. Γι’ αυτό και όλοι οι κυβερνώντες στη Λατινική Αμερική δείχνουν πρόθυμα την υπακοή και την συνεργασία τους με τα συμφέροντα του ιμπεριαλισμού των ΗΠΑ.
Δυστυχώς, επανειλημμένα δόθηκε η ευκαιρία στην αντίδραση να ανασυγκροτηθεί και να αποπειραθεί να ξαναχτυπήσει. Αυτό έγινε δυνατό γιατί μετά από κάθε νίκη του μαζικού κινήματος σε βάρος της αντίδρασης, η επανάσταση δεν έκανε αποφασιστικά βήματα στην ανατροπή του καπιταλισμού, απαλλοτριώνοντας το κράτος και κοινωνικοποιώντας την ισχυρή κρατική πετρελαιοβιομηχανία, την PVDSA.
Δεν εγκαθιδρύθηκε μια εργατική κυβέρνηση στη βάση ενός σοσιαλιστικού σχεδιασμού της οικονομίας, με εθνικοποίηση των μεγάλων βιομηχανιών και των τραπεζών κάτω από τη δημοκρατική διαχείριση της εργατικής τάξης. Αντί να πάρουν τέτοια αποφασιστικά μέτρα, ο Τσάβεζ και η ηγεσία του κινήματος αρκέστηκαν δυστυχώς μέχρι τώρα σε προσπάθειες κατευνασμού της αντίδρασης, δίνοντας της έτσι την ευκαιρία να προετοιμάσει ένα νέο χτύπημα.
Η απόφαση του Τσάβεζ να αποδεχτεί τα αποτελέσματα της CNE προκάλεσε έκπληξη και σοκ στα πλατιά στρώματα εργαζομένων και των πιο καταπιεσμένων στρωμάτων, που κατά συντριπτική πλειοψηφία υποστηρίζουν την αριστερή λαϊκιστική κυβέρνηση του. Λίγο πριν την ανακοίνωση της απόφασης της CNE, ο Τσάβεζ διακήρυττε γεμάτος σιγουριά ότι η αντιπολίτευση θα αποτύγχανε να μαζέψει τον αριθμό των υπογραφών που χρειάζονταν για τη διενέργεια του δημοψηφίσματος. Κι ότι θα τα κατάφερνε μόνο με απάτη.
Το δημοψήφισμα είναι ένα μέσο που συχνά χρησιμοποιούν καπιταλιστικά «βοναπαρτιστικά» καθεστώτα ή κυβερνήσεις προκειμένου να υποτάξουν τη λαϊκή θέληση και να συγκαλύψουν την πολιτική τους. Δεν είναι εργαλείο που χρησιμοποιείται συχνά από την εργατική τάξη.
Βέβαια, σε κάποιες περιπτώσεις χρησιμοποιήθηκε για να αποτρέψει την υλοποίηση μέτρων της αστικής τάξης που ήταν αντίθετα με τα αιτήματα του πληθυσμού, π.χ. τα δημοψηφίσματα σε σχέση με το ευρώ και την ΕΕ και σε άλλες περιπτώσεις όταν χρησιμοποιήθηκε από τις μάζες για να εκφράσουν την αντίθεση τους στον πόλεμο.
Στην περίπτωση της Βενεζουέλας,ωστόσο, χρησιμοποιείται σαν αντεπαναστατικό μέτρο για την ανατροπή του καθεστώτος Τσάβεζ. Η ειρωνεία είναι ότι η διαδικασία των δημοψηφισμάτων ενσωματώθηκε στο Σύνταγμα με πρωτοβουλία του ίδιου του Τσάβεζ και του Βολιβαριανού του κινήματος.
Στην πραγματικότητα, όλα τα στοιχεία δείχνουν πως υπήρξε μεγάλη νοθεία στη συλλογή των υπογραφών. Ο αριθμός των υπογραφών που ανακοινώθηκαν από τη CNE είναι μόλις 15,738 περισσότεροι από τις 2.436.083 υπογραφές που απαιτούνται. Την ίδια ώρα 1.2 εκατομμύρια υπογραφές βρίσκονται υπό αμφισβήτηση. Η αντιπολίτευση μπόρεσε να επιβεβαιώσει μόνο 614.968 απ’ αυτές. 74.112 άτομα δεν αναγνωρίζουν την υπογραφή τους, που σημαίνει ότι χρησιμοποιήθηκε χωρίς τη δική τους συγκατάθεση. Άλλοι 50.000 άνθρωποι εμφανίζονται να ψήφισαν, ενώ είναι πεθαμένοι! Τέλος, έφοδοι στα γραφεία κομμάτων της αντιπολίτευσης, όπως της Δημοκρατικής Δράσης, οδήγησαν στην ανακάλυψη 600 πλαστών ταυτοτήτων και μεγάλου αριθμού καταλόγων με υπογραφές, που είχαν συμπληρωθεί πριν κυκλοφορήσουν. Ένας άνδρας συλλήφθηκε στο Καράκας κουβαλώντας μαζί του 420 πλαστές ταυτότητες!
Επιπρόσθετα με αυτά, υπήρξαν πάρα πολλές καταγγελίες εκβιασμών σε βάρος εργαζομένων στα εργοστάσια που αναγκάστηκαν με το ζόρι να υπογράψουν. Στο εργοστάσιο της Κόκα-Κόλα στο Αντιμάνο, η εργοδοσία απείλησε 50 εργαζόμενους με απόλυση και κλείσιμο του εργοστασίου αν δεν υπέγραφαν. Τα σωματεία σε άλλα εργοστάσια της Κόκα-Κόλα κατάγγειλαν παρόμοια περιστατικά. Και βέβαια, ο αντιπρόσωπος αυτής της εταιρίας στη χώρα, ο Γκουστάβο Σισνέρος, τυγχάνει να είναι ιδιοκτήτης του μεγαλύτερου τηλεοπτικού καναλιού και ένθερμος υποστηρικτής της αντιπολίτευσης.
Αυτή η εκστρατεία στηρίχτηκε στην άμεση επέμβαση του ιμπεριαλισμού των ΗΠΑ και των Λατινοαμερικάνων κυβερνώντων. Η ανατροπή του καθεστώτος του Τσάβεζ στη Βενεζουέλα (την 5η μεγαλύτερη παραγωγό πετρελαίου χώρα) έχει εξελιχθεί σε άμεση προτεραιότητα για τους ιμπεριαλιστές των ΗΠΑ εξαιτίας της κρίσης στη Μέση Ανατολή και το Ιράκ.
Τις τελευταίες μέρες της διαδικασίας επικύρωσης των υπογραφών, το Κέντρο Κάρτερ και ο Οργανισμός Αμερικανικών Πολιτειών άρχισαν να εκδίδουν ανακοινώσεις που στήριζαν τα αιτήματα και τους ισχυρισμούς της αντιπολίτευσης και να ασκούν πίεση στην κυβέρνηση.
Πρόκειται για ξεδιάντροπη υποκρισία των ΗΠΑ να κατηγορούν τον Τσάβεζ ότι ηγείται ενός αντιδημοκρατικού καθεστώτος. Άλλωστε, εκλέχτηκε με πολύ μεγαλύτερη πλειοψηφία απ’ ότι ο ίδιος ο Μπους που πέτυχε την εκλογή του στη Φλόριντα μέσα από νοθεία. Η «δημοκρατικότητα» του εκλογικού συστήματος των ΗΠΑ κάνει εξαιρετικά δύσκολη ακόμα και την εγγραφή του ριζοσπάστη λαϊκιστή Ράλφ Νάντερ στα ψηφοδέλτια ορισμένων Πολιτειών για τις προσεχείς προεδρικές εκλογές του Νοέμβρη.
Γιατί λοιπόν ο Τσάβεζ αποδέχτηκε τα αποτελέσματα που ανακοίνωσε η CNE; Τόσο αυτός όσο και το Αγιακούτσο Κομμάντο (ένας συνασπισμός των φιλοκυβερνητικών κομμάτων που διαλύθηκε από τον Τσάβεζ μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων) δήλωσαν πως τα αποτελέσματα θα έπρεπε να γίνουν δεκτά για να αποδείξει η κυβέρνηση πόσο δημοκρατική είναι. Ισχυρίζονται ότι είναι σίγουρο πως θα κερδίσουν το δημοψήφισμα και θα αποκρούσουν έτσι τις προσπάθειες ανατροπής του Τσάβεζ. Επίσης, είπαν πως αν ο Τσάβεζ δεν δεχόταν το αποτέλεσμα, αυτό θα έδινε τη δικαιολογία στην αντιπολίτευση και τους ιμπεριαλιστές των ΗΠΑ να οργανώσουν νέα απόπειρα ανατροπής του, πιθανά μέσα από νέο πραξικόπημα και με την υποστήριξη της κυβέρνησης της Κολομβίας και των παραστρατιωτικών της ομάδων.
Η αποδοχή όμως των αποτελεσμάτων της CNE από τον Τσάβεζ έδωσε την ευκαιρία στην αντιπολίτευση να περάσει ξανά στην αντεπίθεση. Ο Τσάβεζ ελπίζει πως με αυτή του την κίνηση θα κατευνάσει τους ιμπεριαλιστές και την αντίδραση. Επαναλαμβάνει το ίδιο λάθος που διέπραξε μετά την απόπειρα πραξικοπήματος τον Απρίλη 2002, όταν έκανε έκκληση για «εθνική ενότητα», αποφεύγοντας να προχωρήσει σε διώξεις των πραξικοπηματιών αξιωματικών και των διευθυντών της PVDSA.
Ωστόσο, οι ιμπεριαλιστές και η άρχουσα τάξη της Βενεζουέλας δεν πρόκειται να αρκεστούν στην αποδοχή των αποτελεσμάτων της CNE από τον Τσάβεζ. Ακολουθούν μια διπλή ταχτική: προετοιμάζουν νέα απόπειρα στρατιωτικού πραξικοπήματος και λοκάουτ των εργοδοτών από τη μια, ενώ από την άλλη χρησιμοποιούν και «συνταγματικά» μέσα για να ανατρέψουν την κυβέρνηση. Η δεξιά θα προσπαθήσει τώρα να κινητοποιήσει όλες τις δυνάμεις της για να κερδίσει το δημοψήφισμα. Αν αυτό αποτύχει δεν θα αποδεχτούν το αποτέλεσμα, αλλά αντίθετα θα εξαπολύσουν νέα εκστρατεία κατηγορώντας την κυβέρνηση για νοθεία, κάνοντας προετοιμασίες για νέα απόπειρα ανατροπής της.
Σε όλη τη διάρκεια της κρίσης στη Βενεζουέλα, ο τύπος και τα ΜΜΕ, που βρίσκονται στη συντριπτική τους πλειοψηφία στα χέρια της αντιδραστικής δεξιάς, έκαναν έξαλλη προπαγάνδα ενάντια στην κυβέρνηση και τους υποστηρικτές του Τσάβεζ. Και τα τρία ιδιωτικά τηλεοπτικά κανάλια προσφέρανε δωρεάν διαφήμιση στο εργοδοτικό λοκάουτ ή τη «γενική απεργία», όπως την ονόμασαν. Η «δικτατορία» στο χώρο των ΜΜΕ των υποστηρικτών της αντιπολίτευσης πρέπει να τερματιστεί άμεσα μέ την κοινωνικοποίηση όλων των ΜΜΕ. Όλες οι πολιτικές τάσεις θα πρέπει έτσι να έχουν πρόσβαση σε αυτά ανάλογη με την υποστήριξη που είχαν στις εκλογές.
Οι εργαζόμενοι καταλαβαίνουν πως η διοργάνωση του δημοψηφίσματος γίνεται στη βάση νοθείας και προετοιμασιών για ανατροπή της κυβέρνησης. Η Μπολιβαριανή Συνομοσπονδία Εργαζομένων (UNT), το Μπολιβαριανό Εργατικό Μέτωπο και η Εθνική Συντονιστική Επιτροπή των Μπολιβαριανών Συλλόγων έχουν διαφωνήσει ανοιχτά με τη στάση του Τσάβεζ.
Σε όλα τα μήκη και πλάτη της χώρας, συσκέψεις υποστηρικτών της κυβέρνησης έχουν απορρίψει την απόφαση για αποδοχή του δημοψηφίσματος. Αυτό που χρειάζεται τώρα είναι θαρραλέα και αποφασιστικά μέτρα για να προχωρήσει η επανάσταση. Η απόρριψη του δημοψηφίσματος, σε συνδυασμό με επαναστατικά μέτρα είναι ο μόνος τρόπος υπεράσπισης των δημοκρατικών δικαιωμάτων της εργατικής τάξης, των εξαθλιωμένων κατοίκων στις πόλεις και των υπόλοιπων καταπιεσμένων στρωμάτων. Αυτά τα δικαιώματα απειλούνται τώρα ξανά από τις δυνάμεις της αντίδρασης.
Η εργατική τάξη χρειάζεται να ενισχύσει τις δικές της οργανώσεις για να αντιμετωπίσει αυτή την απειλή και να δώσει ώθηση στην επανάσταση. Οι Μπολιβαριανοί Σύλλογοι πρέπει τώρα επειγόντως να διευρυνθούν, ώστε να περιλάβουν εκλεγμένους εκπρόσωπους από όλους τους χώρους δουλειάς και τις γειτονιές. Όλοι οι εκλεγμένοι εκπρόσωποι θα πρέπει να υπόκεινται σε έλεγχο και δυνατότητα άμεσης ανάκλησης από τις συνελεύσεις που τους εκλέξανε. Επίσης, πρέπει να συγκροτηθούν επιτροπές φαντάρων στον στρατό, που να ξεκινήσουν να ξηλώνουν τους αξιωματικούς που υποστηρίζουν την αντίδραση και να δημιουργήσουν σύστημα δημοκρατικής εκλογής των αξιωματικών. Αυτές οι επιτροπές πρέπει να συνδεθούν μεταξύ τους σε επίπεδο συνοικίας, πόλης, επαρχίας και ολόκληρης της χώρας. Αυτό το δίκτυο Συλλόγων και Επιτροπών θα μπορούσε να αποτελέσει τη βάση για μια νέα κυβέρνηση εργατών και αγροτών.
Μέσα από αυτά τα όργανα, χρειάζεται να δημιουργηθεί μια ένοπλη εργατική πολιτοφυλακή για να υπερασπιστεί την επανάσταση από την απειλή της αντίδρασης. Ο Τσάβεζ έχει κατά καιρούς εκφραστεί υπέρ της «ιδέας του ένοπλου λαού». Ωστόσο, αυτό δεν πρέπει να μείνει μόνο στα λόγια. Οι εργαζόμενοι και οι απλοί φαντάροι πρέπει να κάνουν τώρα αυτά τα λόγια πράξη.
Είναι φανερό πως ακόμα και η Εθνική Συντακτική Συνέλευση που δημιούργησε ο Τσάβεζ όταν πήρε την εξουσία, με ένα από τα πιο δημοκρατικά συντάγματα της Λατινικής Αμερικής, δεν είναι άξια εμπιστοσύνης. 20 βουλευτές που εκλέχτηκαν με τα ψηφοδέλτια του Μπολιβαριανού κινήματος του Τσάβεζ έχουν τώρα περάσει με το μέρος της αντιπολίτευσης! Η δημιουργία συμβουλίων των εργαζομένων ή η διεύρυνση των Μπολιβαριανών Συλλόγων όπως περιγράφτηκε πιο πάνω, με την εκλογή αντιπροσώπων από τους εργαζόμενους που θα είναι άμεσα ανακλητοί, θα αποτελούσε μια πραγματική δημοκρατική και αξιόπιστη βάση για να προχωρήσει η επανάσταση.
Βέβαια, παρ’ όλο που ο Τσάβεζ αποδέχτηκε το δημοψήφισμα, δεν αποκλείεται καθόλου η πιθανότητα να το κερδίσει, ιδιαίτερα αν υπάρξει μεγάλη κινητοποίηση της εργατικής τάξης και διευρυνθούν οι Μπολιβαριανοί Σύλλογοι, ώστε να μετατραπούν σε μαχητικές οργανώσεις. Ωστόσο, όπως ήδη εξηγήσαμε παραπάνω, η αντιδραστική αντιπολίτευση και οι ιμπεριαλιστές θα συνεχίσουν και θα εντείνουν τις επιθέσεις τους ξανά. Άν όμως αρχίσουν από τώρα να παίρνονται επαναστατικά μέτρα ενάντια στον καπιταλισμό, το δημοψήφισμα θα έχανε τελικά τη σημασία του, δρομολογώντας πολύ πιο σημαντικές εξελίξεις.
Αυτό συνέβηκε και στη διάρκεια της Ρώσικης επανάστασης, όταν η Συντακτική Συνέλευση (μετά τον Οκτώβρη 1917) μετατράπηκε σε εργαλείο με το οποίο η αντίδραση προσπάθησε να σηκώσει κεφάλι. Οι Μπολσεβίκοι μπόρεσαν να αποκρούσουν αυτή την απόπειρα και να διαλύσουν τελικά την αντιδραστική Συνταχτική Συνέλευση, εξαιτίας της ύπαρξης των συμβουλίων των εργατών και αγροτών, των Σοβιέτ, που ήταν πολύ πιο αντιπροσωπευτικά και δημοκρατικά, και αποτέλεσαν τη βάση για την εκλογή μιάς νέας κυβέρνησης εργατών και αγροτών.
Όλα τα αστικά κοινοβούλια παρέχουν μονάχα μια ατελή έκφραση της υποστήριξης των διαφόρων κομμάτων και ιδεών από τις μάζες. Δεν καταμετρούν με ακρίβεια τις γρήγορες και δραστικές αλλαγές στην πολιτικοποίηση των συνειδήσεων, που συντελούνται ιδιαίτερα σε περιόδους επανάστασης και κοινωνικών εκρήξεων.
Αντίθετα, τα Σοβιέτ, ή εργατικά συμβούλια, που υπήρχαν την εποχή της Ρώσικης επανάστασης αντανακλούσαν σε κάθε στάδιο τη στάση των μαζών απέναντι στα κόμματα με περισσότερη ακρίβεια. Η Συντακτική Συνέλευση εκπροσωπούσε το παρελθόν, ενώ τα Σοβιέτ ήταν το πιο ακριβές βαρόμετρο της συνείδησης της εργατικής τάξης στο παρόν. Είναι γι’ αυτό τον λόγο που οι Μπολσεβίκοι διέλυσαν τη Συντακτική Συνέλευση σε εκείνη τη φάση και στηρίχτηκαν στα Σοβιέτ.
Παρ’ όλα αυτά, δεν θα είναι εύκολο για τις δυνάμεις της αντίδρασης στη Βενεζουέλα να διασφαλίσουν τη νίκη. Γιατί δεν αρκεί μόνο να κερδίσουν την πλειοψηφία στο δημοψήφισμα, αλλά πρέπει και να κερδίσουν περισσότερες από τις 3.8 εκατομμύρια ψήφους που είχε κερδίσει ο Τσάβεζ το 2000.
Ο Τσάβεζ συνεχίζει να έχει την υποστήριξη της συντριπτικής πλειοψηφίας της εργατικής τάξης και των φτωχών. Παρ’ όλο που οι δημοσκοπήσεις είναι αναξιόπιστες, σύμφωνα με στοιχεία της κυβέρνησης, το 51% συνεχίζει να τον υποστηρίζει. Βέβαια, οι ιδιωτικές εταιρίες δημοσκοπήσεων του δίνουν 35%, ποσοστό που αναφέρουν και τα διεθνή ΜΜΕ. Ωστόσο, όλες οι ιδιωτικές εταιρίες δημοσκοπήσεων ανήκουν στην δεξιά αντιπολίτευση.
Η λαϊκή υποστήριξη που συνεχίζει να απολαμβάνει η κυβέρνηση του Τσάβεζ δεν είναι τυχαία. Η κυβέρνηση εισήγαγε σημαντικές μεταρρυθμίσεις για τα πιο καταπιεσμένα στρώματα. Περισσότεροι από 1 εκατομμύριο αναλφάβητοι έμαθαν γράμματα. Εκατομμύρια άλλοι αποκτήσανε πρόσβαση σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη για πρώτη φορά. Όμως, η κοινωνία δεν έπαψε να είναι διχασμένη ανάμεσα στις κοινωνικές τάξεις. Όσο ο καπιταλισμός συνεχίζει να υπάρχει οι μεταρρυθμίσεις βρίσκονται υπό διαρκή απειλή.
Έτσι, ο Τσάβεζ, που εκλέχτηκε με περισσότερο από 60% των ψήφων, είχε σημαντικές απώλειες ιδιαίτερα ανάμεσα στα μικροαστικά στρώματα. Αυτό συνέβηκε κύρια εξαιτίας της βαθιάς οικονομικής κρίσης που συγκλόνισε τη χώρα, εξαιτίας του εργοδοτικού λοκάουτ από τη μια και από την άλλη του οικονομικού αποκλεισμού και της διαφυγής κεφαλαίων στο εξωτερικό. Με τα δύο τρίτα του πληθυσμού να ζουν κάτω από τα όρια της φτώχιας, με μαζική ανεργία και ψηλό πληθωρισμό, τα μικρομεσαία στρώματα είδαν τις αποταμιεύσεις τους να εξανεμίζονται και το βιοτικό τους επίπεδο να πέφτει δραματικά.
Η αποτυχία του Τσάβεζ να ανατρέψει τον καπιταλισμό και να εισάγει μια σοσιαλιστική, σχεδιασμένη οικονομία βασισμένη σε μια γνήσια εργατική δημοκρατία, έχει εμποδίσει το καθεστώς του να δώσει λύσεις στα προβλήματα των μικρομεσαίων και να αξιοποιήσει τα ταλέντα και τις γνώσεις τους για την ανοικοδόμηση της οικονομίας. Η διάβρωση αυτή της υποστήριξης του καθεστώτος έχει επιτρέψει την οργάνωση μιας «έρπουσας αντεπανάστασης». Κατά πόσο αυτή θα αποδειχτεί αρκετά ισχυρή ώστε να νικήσει τον Τσάβεζ στο προσεχές δημοψήφισμα παραμένει ένα ανοιχτό ζήτημα. Ωστόσο, θα συνεχίσει να απειλεί το καθεστώς, όσο ο καπιταλισμός δεν ανατρέπεται.
Σ’ αυτό το στάδιο, ο Τσάβεζ είχε κάποια περιθώρια ελιγμών στην οικονομία, εξαιτίας των ψηλών τιμών του πετρελαίου και της διακοπής του λοκάουτ που είχε μειώσει την παραγωγή πετρελαίου. Η εφαρμογή μέτρων ελέγχου της αγοράς συναλλάγματος, από την άλλη, σταμάτησε την εξαγωγή κεφαλαίων από την αστική τάξη. Αυτοί οι παράγοντες του δίνουν την ευκαιρία να προχωρήσει σε πρόσθετες μεταρρυθμίσεις πριν το δημοψήφισμα, που θα αυξήσουν την υποστήριξη του. Ωστόσο, όσο ο καπιταλισμός δεν ανατρέπεται, η υποστήριξη του θα συνεχίσει να φθίνει. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της ίδιας της κυβέρνησης, ο πληθωρισμός φέτος προβλέπεται να φτάσει το 26% και η ανεργία βρίσκεται ήδη επίσημα στο 25%. Μεσοπρόθεσμα, αυτά τα προβλήματα θα φθείρουν την υποστήριξη που έχει ο Τσάβεζ από την εργατική τάξη και τα μεσαία στρώματα.
Η απειλή της αντίδρασης, ιδιαίτερα με τη μορφή των ιμπεριαλιστών των ΗΠΑ, μπορεί να εξουδετερωθεί μόνο μέσα από την εγκαθίδρυση μιας κυβέρνησης εργατών και αγροτών στη Βενεζουέλα, η οποία να απευθύνει κάλεσμα αλληλεγγύης και υποστήριξης στους εργαζόμενους ολόκληρης της Λατινικής Αμερικής και των ΗΠΑ, στην προοπτική της εξάπλωσης της επανάστασης με στόχο τη Δημοκρατική Σοσιαλιστική Ομοσπονδία της Λατινικής Αμερικής και ολόκληρης της Αμερικανικής ηπείρου.
Η εργατική τάξη ολόκληρης της ηπείρου πρέπει να βρίσκεται σε επιφυλακή μπροστά στην απειλή της αντίδρασης και στον αγώνα που θα κληθεί να διεξάγει. Την τελευταία περίοδο, ο Τσάβεζ έχει φραστικά στραφεί πιο αριστερά, με συνθήματα ενάντια στον καπιταλισμό και υπέρ του εξοπλισμού του λαού. Ωστόσο, δεν μπορεί κανείς να ανοιγοκλείνει τους κρουνούς της επανάστασης και του μαζικού κινήματος όποτε η αντίδραση απειλεί να χτυπήσει. Για να παραμείνει ενεργό το κίνημα και να μπορέσει να καταφέρει μια αποφασιστική νίκη σε βάρος της αντίδρασης, οι επαναστατικές δυνάμεις θα πρέπει να κάνουν αποφασιστικά βήματα ανατροπής του καπιταλισμού και οργάνωσης μιας δημοκρατικής, σοσιαλιστικής κοινωνίας σε ολόκληρη την ήπειρο. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος να μπουν με ενθουσιασμό στον αγώνα οι μάζες της Λατινικής Αμερικής και των ΗΠΑ και να καταφέρουν να νικήσουν τους ιμπεριαλιστές και την αστική τάξη.
