Δε φαίνεται να έχει τέλος ο διατροφικός εφιάλτης τον οποίο βιώνουν οι κάτοικοι του πλανήτη και ο οποίος κατά διαστήματα αποκαλύπτεται με τη μορφή ενός ηχηρού σκανδάλου, για να σιγάσει στη συνέχεια και να συνεχιστούν οι ίδιες πρακτικές. Άλλοτε καταφανώς παράνομα και άλλοτε απόλυτα νόμιμα, οι μεγάλες πολυεθνικές τροφίμων εξακολουθούν να μας δηλητηριάζουν με κάθε μπουκιά, μετατρέποντας ολόκληρες κοινωνίες σε πειραματόζωα, προκειμένου να βελτιώσουν την αντοχή ή την εμφάνιση των προϊόντων τους, να μειώσουν το κόστος λειτουργίας τους, ή να αυξήσουν την παραγωγή τους. Κοινώς, να αυξήσουν τα κέρδη τους. Δυο πολύ μακρινά μεταξύ τους από άποψη απόστασης, αλλά πολύ κοντινά ως προς τη λογική με την οποία λειτουργεί το σύστημα παραγωγής και διανομής τροφίμων παραδείγματα, ήρθαν στη δημοσιότητα το τελευταίο διάστημα.
Άνθρωποι, όπως ψύλλοι
Εκατομμύρια μολυσμένα με εντομοκτόνο αυγά ανακαλούνται από την αγορά σε χώρες όπως η Ολλανδία, η Γερμανία, το Βέλγιο, η Ελβετία, η Σουηδία, η Γαλλία, η Βρετανία και πολλές ακόμη. Στα αυγά που προορίζονταν για ανθρώπινη κατανάλωση, ανιχνεύθηκε το τοξικό εντομοκτόνο fipronil σε συγκεντρώσεις πάνω από το επιτρεπτό όριο.
Το fipronil είναι ένα εντομοκτόνο, που χρησιμοποιείται κατά κύριο λόγο για την καταπολέμηση των ψύλλων και άλλων εξωπαρασίτων σε κατοικίδια ζώα, αλλά η χρήση του σε ζώα που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση είναι απαγορευμένη. Το εν λόγω εντομοκτόνο όμως, δεν είναι αποτελεσματικό μόνο ενάντια στα εξωπαράσιτα των κατοικιδίων, αλλά και ενάντια στις κόκκινες ψείρες που προσβάλλουν τα πουλερικά. Έτσι, κάποιοι αποφάσισαν να απολυμάνουν με fipronil (άγνωστο πόσα) πουλερικά παραγωγής αυγών, σε φάρμες της Ολλανδίας.
Ο λόγος για τον οποίο χρησιμοποιείται το εντομοκτόνο, δεν έχει βέβαια να κάνει με την ευαισθησία των παραγωγών απέναντι στα κοτόπουλα, ή το ενδιαφέρον για την ευζωία τους. Τα κόκκινα ακάρεα, ή κοινώς οι κοτόψειρες, μπορούν να προκαλέσουν υπογονιμότητα στις ενήλικες κότες και αυξημένη θνησιμότητα στα νεογνά. Έτσι, τα ζωύφια απειλούν την κερδοφορία της πτηνοτροφικής βιομηχανίας, που επέλεξε να ραντίσει τα κοτόπουλα με το επικίνδυνο εντομοκτόνο, προκειμένου να διασφαλίσει την παραγωγή και την κερδοφορία της.
Μετά την αποκάλυψη του σκανδάλου, 180 φάρμες της Ολλανδίας βρίσκονται εκτός λειτουργίας, ενώ η βελγική κυβέρνηση, έσπευσε να κατηγορήσει τις αρχές της χώρας, ότι γνώριζε για τα μολυσμένα αυγά, ήδη από το Νοέμβρη του 2016 και δεν έκανε απολύτως τίποτα. Το σκάνδαλο φαίνεται ότι αγγίζει τουλάχιστον δεκαέξι ευρωπαϊκές χώρες, ενώ μέχρι στιγμής έχουν γίνει συλλήψεις στελεχών της εταιρείας που χρησιμοποίησε το εντομοκτόνο στις ολλανδικές φάρμες.
Γιγάντιος σολομός
Το άλλο, απόλυτα νόμιμο διατροφικό τσουνάμι, έρχεται από την άλλη μεριά του Ατλαντικού και αφορά σε ένα «μαγικό» σολομό, που βγαίνει σε… διπλάσιο μέγεθος από το γνωστό άγριο ψάρι. Ο σολομός «AquaBounty», κατασκεύασμα της ομώνυμης εταιρείας, είναι ένα γενετικά τροποποιημένο ψάρι, με ένα γονίδιο που ενισχύει την ορμόνη ανάπτυξης, έτσι ώστε να φτάνει στο απαιτούμενο μέγεθος προκειμένου να πουληθεί, στο μισό χρόνο από αυτόν του άγριου σολομού.
Η AquaBounty παρουσίασε για πρώτη φορά την «πατέντα» της κάτι λιγότερο από τριάντα χρόνια πριν, το 1989. Η πρώτη άδεια κυκλοφορίας του γιγάντιου σολομού, ήρθε από την αμερικανική Αρχή Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) το 2015 και λίγο καιρό αργότερα πήρε άδεια κυκλοφορίας στον Καναδά. Σήμερα, το τερατώδες ψάρι κυκλοφορεί πλέον ελεύθερο στην αγορά του Καναδά, όπου έχουν ήδη πουληθεί 4,5 τόνοι! Την ίδια ώρα, ο γιγάντιος σολομός μπορεί να πωλείται χωρίς σήμανση, γεγονός που στερεί πλήρως από τους καταναλωτές το δικαίωμα να γνωρίζουν αν αυτό που τρώνε είναι το πραγματικό, ή το γενετικά τροποποιημένο ψάρι!
Πέρα από τα ερωτήματα που τίθενται ως προς τη διατροφική ασφάλεια των καταναλωτών, που μάλιστα δε θα ξέρουν καν τι είναι αυτό που τρώνε, προκύπτει και ένα άλλο, τεράστιας σημασίας, περιβαλλοντικό θέμα: τι θα συμβεί αν -σε περίπτωση που δεν έχει ήδη συμβεί- ο γενετικά τροποποιημένος σολομός δραπετεύσει από τα εκτροφεία του και βρεθεί ελεύθερος στη φύση; Ποιες είναι οι ενδεχόμενες επιπτώσεις στους άγριους πληθυσμούς του ψαριού, πέρα από τις επιπτώσεις που μπορεί να προκύψουν για την υγεία των καταναλωτών;
Η τροφή μας: business as usual
Όλα τα παραπάνω βέβαια δεν απασχολούν ούτε στο ελάχιστο το σάπιο σύστημα που παίζει στη ρώσικη ρουλέτα το μέλλον του πλανήτη και της υγείας των κατοίκων του. Εδώ και δεκαετίες, οι πολυεθνικές των τροφίμων πειραματίζονται με τη φύση, με τη ζωή και με την υγεία μας. Όσο αυτό το παρανοϊκό σύστημα εξακολουθεί να ελέγχει τη ζωή και την οικονομία της γης, όσο έχει στα χέρια του την παραγωγή και τη διανομή όλων των απαραίτητων για την επιβίωση αγαθών, από το νερό και την τροφή, μέχρι την ενέργεια, όσο δε δίνει λογαριασμό για τις ανυπολόγιστες βλάβες που προκαλεί στα εδάφη και στον αέρα που αναπνέουμε, κανείς μας δεν μπορεί να νιώθει ασφαλής. Η ανατροπή τους και το πέρασμα αυτού του ελέγχου στα χέρια της κοινωνίας, γίνεται όλο και περισσότερο ζήτημα επιβίωσης.
