Ρεπορτάζ του «Ξ»
Ολοκληρώθηκε τη Δευτέρα 19/2 μετά από σειρά αναβολών η δίκη των 15 παιδιών που είχαν συλληφθεί το 2019 μετά το τέλος της πορείας του Πολυτεχνείου στα Εξάρχεια (αρχικά οι κατηγορούμενοι/ες ήταν 19, αλλά τα ανήλικα τότε παιδιά δικάστηκαν ξεχωριστά). Συνολικά δέκα από τους δεκαπέντε αθωώθηκαν λόγω “σοβαρών αμφιβολιών” (ανάμεσά τους, ο Ζήσης Σούρλας και η Ειρήνη Εμινίδου) ενώ πέντε καταδικάστηκαν για τα αδικήματα της απόπειρας πρόκλησης βαριάς σωματικής βλάβης και παράβαση του νόμου 167 σχετικά με τη βία κατά υπαλλήλων. Στους τελευταίους επιβλήθηκαν ποινές από 18 ως 22 μήνες φυλάκισης με αναστολή.
Η εισαγγελέας είχε προτείνει την ενοχή και των υπόλοιπων παιδιών για συνέργεια σε απόπειρα σωματικής βλάβης με το πρωτοφανές σκεπτικό ότι με την παρουσία τους στην περιοχή των Εξαρχείων εκείνο το βράδυ στήριζαν ψυχικά όσους (υποτίθεται ότι) έκαναν επίθεση στην αστυνομία!
Να θυμίσουμε επίσης ότι στην πραγματικότητα το βράδυ της 17ης Νοέμβρη του 2019 δεν γίνονταν κανενός είδους επεισόδια στην πλατεία Εξαρχείων.
Η αστυνομία προχώρησε σε μαζικές συλλήψεις νέων ανθρώπων που απλά περνούσαν από την ευρύτερη περιοχή, τους οποίους χτύπησε και στη συνέχεια οδήγησε σε ιδιωτικό πάρκινγκ στην οδό Μπουμπουλίνας, όπου φωτογράφισαν τις ταυτότητες και τα πρόσωπα τους. Ένας από τους συλληφθέντες μεταφέρθηκε σε νοσοκομείο για ράμματα στο κεφάλι, ενώ η Ειρήνη Εμινίδου υπέστη κακώσεις στο χέρι.
Κατά τη διάρκεια της δίκης οι αστυνομικοί δεν αναγνώρισαν κανένα από τα παιδιά που κατηγορούνταν. Επίσης κανένας από τους αστυνομικούς που ήρθαν να καταθέσουν δεν δήλωσε ότι υπέστη σωματική βλάβη από τα παιδιά που κατηγορούνταν. Και όμως η εισαγγελέας πρότεινε ενοχή για όλα τα παιδιά, ενώ οι δικαστές καταδίκασαν 5 από αυτά! Η καταδικαστική απόφαση είναι σκανδαλώδης, βασισμένη αποκλειστικά και μόνο στις ασαφείς καταθέσεις των αστυνομικών, αλλά σε καμία απόδειξη και σε κανένα πραγματικό στοιχείο!
Το πρώτο μέρος της δίκης
Η δίκη είχε ξεκινήσει στις 13 Νοεμβρίου του 2023 ημέρα κατά την οποία εξετάστηκαν οι μάρτυρες κατηγορίας (οι αστυνομικοί που είχαν κάνει τις συλλήψεις) και οι μάρτυρες υπεράσπισης (αυτόπτες μάρτυρες, φιλικά και συγγενικά πρόσωπα των κατηγορουμένων, κα).
Το βασικό χαρακτηριστικό της πρώτης μέρας της δίκης ήταν ότι κανένας από τους αστυνομικούς δεν μπόρεσε να αναγνωρίσει και να συνδέσει με συγκεκριμένη βίαιη πράξη κάποιον από τους κατηγορούμενους. Αυτό που επαναλάμβαναν όλοι ήταν ότι αναγνώριζαν κάποια από τα παιδιά ως άτομα που συμμετείχαν σε πλήθος (από 50 ως 100 ατόμων) το οποίο εξαπέλυσε επίθεση με πέτρες εναντίον των διμοιριών τους. Οι περισσότεροι επίσης ισχυρίστηκαν ότι κατά τη σύλληψη υπήρξε αντίσταση από τους κατηγορούμενους/ες, από την οποία θα μπορούσαν (θεωρητικά) να προκύψουν σοβαρές σωματικές βλάβες για τους ίδιους – δεν προέκυψαν ωστόσο όπως δήλωσαν και οι ίδιοι. Ένας αστυνομικός δήλωσε ότι τραυματίστηκε καθώς σκόνταψε κατά τη σύλληψη, ενώ ένας δεύτερος αναφέρθηκε σε μικρό τραύμα στο γόνατο από πέτρα που δεν είδε από πού ή ποιον πετάχτηκε.
Οι μάρτυρες υπεράσπισης παρουσίασαν μια εντελώς διαφορετική εικόνα. Περίοικοι περιέγραψαν πως έβλεπαν από τα μπαλκόνια τους τους αστυνομικούς να στριμώχνουν, να χτυπάνε και να συλλαμβάνουν ανθρώπους που δεν ήταν σε θέση να αντισταθούν. Κάποιος μάρτυρας περιέγραψε ένα περιστατικό κατά το οποίο 4-5 πάνοπλοι άνδρες των ΜΑΤ πέταξαν στο έδαφος, ακινητοποίησαν και συνέλαβαν έναν από τους συλληφθέντες που δεν ήταν σε θέση να αντιδράσει. Αυτή η εικόνα συμπληρώθηκε από βίντεο που έδειχναν ότι στα συγκεκριμένα σημεία που έγιναν οι συλλήψεις δεν υπήρχαν επεισόδια, παρά μόνο η απρόκλητη βία των αστυνομικών ενάντια σε ανθρώπους που απλά περνούσαν από το σημείο.
Οι απολογίες
Η δεύτερη και τελευταία μέρα της δίκης ξεκίνησε από τις απολογίες των κατηγορουμένων, που μετέφεραν το κλίμα τρομοκρατίας που επικρατούσε εκείνο το βράδυ. Μια κοπέλα περιέγραψε πως βλέποντας τους αστυνομικούς να κυκλώνουν το σημείο στο οποίο βρισκόταν προσπάθησε να απομακρυνθεί και μετά τα πρώτα τρία βήματα την άρπαξαν, τη χτύπησαν και τη συνέλαβαν. Μια άλλη περιέγραψε όσα συνέβησαν στο ιδιωτικό πάρκινγκ όπου οδηγήθηκαν αργότερα από τους αστυνομικούς. Εξήγησε ότι την τρομάζει πάρα πολύ το γεγονός ότι το πρόσωπό της βρίσκεται σε κινητά αστυνομικών τους οποίους η ίδια όχι απλά δεν γνωρίζει, αλλά ούτε καν κατάφερε να δει πίσω από τα κράνη. Η Ειρήνη Εμινίδου περιέγραψε τη σύλληψή της λέγοντας ότι κάποιος από τους αστυνομικούς την άρπαξε από τη μπλούζα, την πέταξε στο έδαφος και στη συνέχεια περισσότεροι συνάδελφοί του την ακινητοποίησαν κρατώντας της τα πόδια, την κλωτσούσαν σε όλο της σώμα, ενώ κάποιος πατούσε με τις αρβύλες του το χέρι της.
Ο Ζήσης Σούρλας περιέγραψε επίσης τη σύλληψή του και τα χτυπήματα που δέχτηκε στο πρόσωπο από τους αστυνομικούς. Εξήγησε όπως και άλλοι κατηγορούμενοι ότι η επίθεση της αστυνομίας ήταν απρόκλητη, αφού στο συγκεκριμένο σημείο δεν είχαν προηγηθεί επεισόδια κανενός είδους. Συμπλήρωσε επίσης ότι οι συγκεκριμένες κατηγορίες εναντίον του (ότι συμμετείχε σε επεισόδια με πετροπόλεμο εναντίον αστυνομικών) εκτός από ψευδείς είναι και προσβλητικές, καθώς η πολιτική του τοποθέτηση είναι εκ διαμέτρου αντίθετη με πράξεις ατομικής βίας.
Η εισαγγελική πρόταση
Παρά τα στοιχεία (βίντεο, ιατρικά πορίσματα, μαρτυρίες περιοίκων) και παρά τις θολές καταθέσεις των μαρτύρων κατηγορίας, η εισαγγελέας της έδρας εξέπληξε τους πάντες λέγοντας ότι βρίσκει πιο πειστική την εκδοχή των αστυνομικών, παρά αυτή των κατηγορούμενων. Εξάλλου τόσο η ίδια, όσο και η πρόεδρος επέμεναν να ρωτάνε τους συλληφθέντες αν ξέρουν πως κάθε χρόνο γίνονται επεισόδια στα Εξάρχεια μετά την πορεία του Πολυτεχνείου, αφήνοντας να εννοηθεί ότι εφόσον το ήξεραν δεν είχαν κανέναν άλλο λόγο να βρεθούν στο συγκεκριμένο σημείο, παρά μόνο για να πάρουν μέρος σε αυτά. Κατά την εισαγγελέα, ο αριθμός και μόνο των κατηγορουμένων δείχνει ότι συμμετείχαν σε πλήθος το οποίο έκανε επεισόδια!
Με βάση αυτό το σκεπτικό πρότεινε να καταδικαστούν τρία άτομα για απόπειρα πρόκλησης βαριάς σωματικής βλάβης σε αστυνομικούς και όλοι οι υπόλοιποι για συνέργεια στην απόπειρα πρόκλησης σωματικής βλάβης, επειδή με την παρουσία τους στο σημείο παρείχαν «ψυχική ενίσχυση» στους δράστες! Όλα αυτά παρά το γεγονός ότι οι περισσότεροι συνελήφθησαν σε διαφορετικά σημεία μεταξύ τους, με αποστάσεις ως και αρκετές εκατοντάδες μέτρα!
Σχολίασε μάλιστα ότι οι αστυνομικοί ήταν «φειδωλοί» στις καταθέσεις τους και ότι δεν κατονόμασαν συγκεκριμένους κατηγορούμενους ως υπεύθυνους για συγκεκριμένες ενέργειες γιατί δεν ήθελαν να τους ενοχοποιήσουν χωρίς να είναι απόλυτα σίγουροι! Ότι δηλαδή οι αστυνομικοί των οποίων οι καταθέσεις στο μεγαλύτερο μέρος τους αποτελούνταν από «δεν θυμάμαι», «δεν είμαι σίγουρος», «έχουν περάσει τέσσερα χρόνια από τότε», αυτοί οι ίδιοι αστυνομικοί που ισχυρίστηκαν στις αρχικές γραπτές τους καταθέσεις χωρίς ντροπή ότι μικροκαμωμένα, άοπλα παιδιά τους τραυμάτισαν προβάλλοντας αντίσταση κατά τη σύλληψη, δεν είναι αναξιόπιστοι μάρτυρες (στην καλύτερη περίπτωση) αλλά «φειδωλοί στις καταθέσεις τους»…
Θέατρο του παραλόγου
Σε αυτή την απερίγραπτη πρόταση, οι συνήγοροι υπεράσπισης απάντησαν ότι η παρουσία κάποιου ανθρώπου σε ένα συγκεκριμένο μέρος δεν αποτελεί παράνομη πράξη και δεν μπορεί να κατηγορείται κανείς επειδή βρέθηκε στα Εξάρχεια 17 Νοεμβρίου! Επίσης δεν μπορεί να κατηγορείται ότι «ενίσχυε ψυχικά» κάποιον άλλον στην τέλεση μιας παράνομης πράξης, όταν δεν αποδεικνύεται καν ότι η συγκεκριμένη πράξη όντως τελέστηκε! Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η «βαριά σωματική βλάβη» ήταν ένα τραύμα στο γόνατο ενός αστυνομικού που προκλήθηκε από πέτρα (που ο ίδιος παραδέχτηκε ότι θα μπορούσε να έχει πεταχτεί από οπουδήποτε, ακόμη και από μπαλκόνι) και ένας τραυματισμός στο χέρι ενός άλλου αστυνομικού, που σύμφωνα με τον ίδιο προκλήθηκε όταν έπεσε στο έδαφος στην προσπάθειά του να συλλάβει κάποιον από τους κατηγορούμενους.
Όπως εξήγησαν σχεδόν όλοι οι συνήγοροι, ακόμη κι αν υπήρχαν τα αποδεικτικά στοιχεία για την τέλεση εγκλήματος από κάποιους (τα οποία φυσικά δεν παρουσιάστηκαν γιατί δεν υπήρξε ποτέ η επίθεση που ισχυρίζονταν οι αστυνομικοί) είναι αδιανόητο να κατηγορούνται μαζί τους και όλοι οι υπόλοιποι για «ψυχική ενίσχυση»! Ιδιαίτερα τη στιγμή που σχεδόν όλοι οι κατηγορούμενοι ήταν μέχρι πριν από τα συγκεκριμένα γεγονότα άγνωστοι μεταξύ τους, και δεν συνελήφθησαν καν στο ίδιο σημείο.
Μάχη για πραγματική δικαιοσύνη
Κι αν καταστάσεις σαν τις παραπάνω φαίνονται τραγελαφικές, τα πράγματα είναι στην πραγματικότητα πολύ επικίνδυνα. Με βάση τον ποινικό κώδικα που ίσχυε μέχρι πρόσφατα, σε παρόμοιες δίκες οι αστυνομικοί ήταν υποχρεωμένοι να παρουσιαστούν στο δικαστήριο και να υπερασπιστούν τις αρχικές τους καταθέσεις (σχεδόν πάντα πέφτοντας σε αντιφάσεις και επαναλαμβάνοντας μονότονα «δεν θυμάμαι», «δεν είμαι σίγουρος», κλπ). Παρόλα αυτά, αυτές οι καταθέσεις θεωρούνται επαρκές στοιχείο για να καταδικαστούν άνθρωποι (όπως έγινε στην περίπτωση των πέντε κατηγορούμενων) και οι ίδιοι οι αστυνομικοί θεωρούνται αξιόπιστοι μάρτυρες.
Μπορεί επομένως να φανταστεί κανείς τι θα συμβεί όταν θα αρχίσει να εφαρμόζεται ο νέος ποινικός κώδικας, όταν η αρχική κατάθεση των αστυνομικών απλά θα διαβάζεται στο δικαστήριο και ουσιαστικά κανείς δεν θα μπορεί να την αμφισβητήσει. Και όταν πλέον θα μπορούν άνθρωποι όχι απλά να καταδικάζονται, αλλά να οδηγούνται στη φυλακή για πλημμελήματα, μετά από διαδικασίες σαν αυτή που περιγράψαμε παραπάνω.
Στις 19/2, για δέκα από τους δεκαπέντε συλληφθέντες της 17ης Νοέμβρη του 2019 κερδίθηκε μια σημαντική μάχη. Για τους υπόλοιπους η μάχη συνεχίζεται στο εφετείο και πρέπει να δοθεί με αποφασιστικότητα μέχρι τη δικαίωση όλων των κατηγορούμενων. Δεδομένης της πλήρους έλλειψης ενοχοποιητικών στοιχείων, οι κατηγορίες δεν μπορεί παρά να καταπέσουν στην εκδίκαση σε δεύτερο βαθμό.
Για όλους και όλες μας όμως, η μάχη για πραγματική δικαιοσύνη και δημοκρατικά δικαιώματα σε ένα σκηνικό διαρκώς εντεινόμενης καταστολής και αυθαιρεσίας, βρίσκεται μπροστά.
