Θόδωρος Μαράκης (από τα ιδρυτικά στελέχη του Ξ στην δεκαετία του ‘70)
Τον θυμάμαι στις απεργιακές φρουρές, στις εργατικές και πολιτικές συγκεντρώσεις, στις διαδηλώσεις και τις πορείες, με την εφημερίδα στο χέρι. Ξεχώριζε μέσα στο πλήθος από το μπόι και τη βροντερή φωνή του: «Διαβάστε την ανάλυση του «Ξεκινήματος» για το μέτωπο της αριστεράς». Θέση που παλεύει και σήμερα το «Ξεκίνημα».
Δεν ήτανε απλός πωλητής της εφημερίδας. Στις συγκεντρώσεις επεδίωκε συζητήσεις με εργάτες, νεολαίους και συνδικαλιστές της βάσης, όχι της κορυφής – αυτό δεν τον εμπόδιζε από το να είναι μέσα στους πρώτους σε πωλήσεις της εφημερίδας συντρόφους – για να «πάρει τα μηνύματα» όπως συνήθιζε να λέει, της δοσμένης συνείδησης της πρωτοπορίας, πράγμα που βοηθούσε τις πολιτικές αναλύσεις και την σωστή προσέγγιση στην προβολή των συνθημάτων της οργάνωσης.
Ήτανε τα πρώτα χρόνια ο ακούραστος μεταφραστής των συντρόφων της διεθνούς. Του οφείλουμε πολλά εμείς που δεν είχαμε την τύχη και την δυνατότητα να γνωρίζουμε τα εγγλέζικα. Βοήθησε σημαντικά το να γίνουν κτήμα μας οι πολύτιμες αναλύσεις και εμπειρίες της Διεθνούς.
Δημήτρης Πανταζόπουλος – στέλεχος του Ξ
Δεν θέλω να μιλήσω για την προσφορά του Νίκου στη δική μας υπόθεση, την υπόθεση της επανάστασης και του σοσιαλισμού, που είναι και η μεγάλη του παρακαταθήκη σε εμάς. Αυτό θα το κάνουν καλύτερα σύντροφοι που τον έχουν ζήσει περισσότερο και πέρασαν μαζί όλα αυτά τα χρόνια στον αγώνα.
Θέλω όμως να σταθώ σε δύο πράγματα που για μένα έχουν τεράστια σημασία και έκαναν το Νικόλα κομμουνιστή με το «Κ» κεφαλαίο. Το πρώτο είναι η πίστη του και ο σεβασμός του στους νέους συντρόφους. Δεν πέρασε ούτε μία στιγμή που να μη στο δείχνει αυτό ο Νίκος. Μπορεί αυτός να ήταν πάντα «ο παλιός και ο έμπειρος» αλλά άκουγε την άποψη σου με σεβασμό και κυρίως χωρίς κανένα πατρονάρισμα. Μέχρι το τέλος όταν μιλούσαμε στο τηλέφωνο και με ρωτούσε για τις πολιτικές εξελίξεις άκουγε πάντα με προσοχή και συζητούσε πάντα σαν ίσος προς ίσο όπως αρμόζει στους Αριστερούς.
Δώρος Μιχαήλ – στέλεχος της Νέας Διεθνιστικής Αριστεράς αδελφή οργάνωση του Ξ στην Κύπρο
Για τους αγώνες σου μίλησαν και θα μιλήσουν κι άλλοι. Εγώ θα προσθέσω την ανεκτίμητη προσφορά σου στο χτίσιμο του επαναστατικού κόμματος στην Κύπρο, τότε που μας μετέφερες τις εμπειρίες από τους διωγμούς στο ΠΑΣΟΚ και τους αγώνες των μαρξιστών στην Ελλάδα. Οι παρεμβάσεις σου, οι συμβουλές, η ενθάρρυνση στα πρώτα μας βήματα αποφασιστικές.
Έφυγες Νίκο μου χωρίς να γευτείς τους καρπούς των πολύχρονων αγώνων σου. Και το ερώτημα πλανιέται βασανιστικό. Άξιζαν τον κόπο τόσοι αγώνες; Τόση αφοσίωση; Εγώ το απαντάω αβασάνιστα. Άξιζε σύντροφέ μου. Γιατί εμείς δεν κρύψαμε τη μούρη μας στην άμμο. Κοιτάξαμε κατάματα το δράκο τον καπιταλισμό που ρημάζει τις ζωές και τρώει τα σωθικά δισεκατομμυρίων ανθρώπων πάνω στη γη. Αναμετρηθήκαμε παλικαρίσια μαζί του. Μερικοί από μας φεύγουν χωρίς να τον νικήσουν. Άλλοι περνούν πληγωμένοι ή κουρασμένοι στα μετόπισθεν. Τίποτα όμως Νίκο μου δεν πάει χαμένο. Νέοι σύντροφοι συνεχίζουν στην πρώτη γραμμή. Και το δράκο θα τον ξεκάνουν. Δεν ξέρω αν θα είναι η δική μας γενιά ή η επόμενη. Αυτό που ξέρω είναι ότι άλλη διέξοδος δεν υπάρχει. Και όταν ανατείλει η άγια κείνη εποχή την οποία τόσο πίστεψες και για την οποία τόσο αγωνίστηκες οι νέοι αυτοί σύντροφοι θα γράψουν με μεγάλα, καθαρά, κόκκινα γράμματα το όνομά σου: Νίκος Ρεμούνδος.
Πήτερ Ταφ – γραμματέας του Σοσιαλιστικού Κόμματος Αγγλίας και εκπρόσωπος της Διεθνούς Επιτροπής της CWI
Όταν σκέφτομαι τον Νίκο σκέφτομαι το ποίημα του Ρώσου ποιητή Οστρόφσκι. Που έγραψε: «το καλύτερο πράγμα που έχει ο άνθρωπος είναι η ζωή. Αυτή του δίνεται μια φορά και μόνο και πρέπει να τη ζήσει έτσι που να μην τον βασανίζει ο πόνος για τα χρόνια που έζησε άσκοπα. Για να μην τον καίει η ντροπή για το πρόστυχο και τιποτένιο παρελθόν. Και να μπορέσει πεθαίνοντας να πει: όλη μου τη ζωή, όλες μου τις δυνάμεις, τις έδωσα στο πιο ωραίο ιδανικό του κόσμου, στον αγώνα για την απελευθέρωση της ανθρωπότητας.»
Αυτό συνοψίζει τη ζωή του Νίκου Ρεμούνδου.
Τον συνάντησα 38 χρόνια νωρίτερα όταν επισκεφθήκαμε την Αθήνα το Δεκέμβρη του 74. Είχε διαβάσει τα κείμενα της CWI που στην πραγματικότητα προέβλεπαν την ίδρυση του ΠΑΣΟΚ πριν την ίδρυσή του. Μπήκε στις γραμμές μας μαζί με μια άλλη ομάδα συντρόφων για να ξεκινήσει η πορεία του Ξ. Η ζωή του Νίκου έχει σημαδευτεί από όλους τους σημαντικούς αγώνες και σταθμούς της εργατικής τάξης τα τελευταία χρόνια. Η δεκαετία του 90 ήταν μια δύσκολη περίοδος μετά την κατάρρευση του σταλινισμού με μια τεράστια ιδεολογική αντιπαράθεση να λαμβάνει χώρα. Αλλά ο ΝΡ μαζί με τους υπόλοιπους συντρόφους είχαν την υπομονή να περιμένουν την νέα άνοδο των αγώνων της εργατικής τάξης. Και αυτά έχουν έρθει πια. Τα βλέπουμε στις επαναστατικές διεργασίες που συμβαίνουν στην Ελλάδα, την Ισπανία, την Πορτογαλία ακόμα και στη Βρετανία την τελευταία περίοδο.
Στην περίοδο που μπαίνουμε έχουμε ανάγκη από λεγεώνες ανθρώπων σαν το Νίκο. Για να ολοκληρώσουμε την υπόθεση που αυτός ξεκίνησε αλλά δεν κατάφερε να τελειώσει, το σοσιαλισμό. Στην Ελλάδα, στην Ευρώπη, στον κόσμο. Σε χαιρετάμε σύντροφε Νίκο. Δεν θα σε ξεχάσουμε ποτέ. Και σου υποσχόμαστε ότι θα συνεχίσουμε στο δρόμο σου.
Άντρος Παγιάτσος – γραμματέας του Ξεκινήματος
Οποιαδήποτε προσπάθεια να μιλήσουμε για το Νίκο σε μερικά λεπτά είναι τεράστια αδικία. Θέλω να ξεκινήσω λέγοντας ότι πριν από περίπου 40 χρόνια μια χούφτα νέων ανθρώπων, ούτε 10 καλά καλά, συναντιόντουσαν κρυφά προσπαθώντας να καταλάβουν πως θα πέσει η στρατιωτική δικτατορία και ποιο είναι το μέλλον για την ελληνική κοινωνία και τον ελληνικό λαό. Αυτή η ομάδα στην οποία ο Νίκος ήταν από τους πρωτοστάτες αλλά από την οποία έχουμε μαζί μας εδώ συντρόφους από τότε και χαιρόμαστε πολύ και είναι τιμή μας που είναι εδώ, φτάσανε σε συμπεράσματα για την ανάγκη της ανατροπής του συστήματος, φτάσανε σε συμπεράσματα για τα αδιέξοδα του καπιταλισμού, για την ανάγκη μιας κοινωνίας σοσιαλιστικής. Και μετά βέβαια ξεκίνησε η αναζήτηση για το τι σημαίνει σοσιαλισμός, πως ερμηνευόταν το παράδειγμα της ΕΣΣΔ, ποια ήταν τα δικά μας καθήκοντα. Για να καταλήξουν τελικά στις θέσεις του Λέων Τρότσκι.
Έχοντας φτάσει σε αυτό το βασικό συμπέρασμα οι σύντροφοι αυτοί αποφάσισαν ότι χρειαζόντουσαν διεθνείς διασυνδέσεις. Έτσι το 1973 έγινε η επαφή με την Επιτροπή για μια Εργατική Διεθνή, την οποία εκπροσώπησε πριν από λίγο ο Πίτερ Ταφ, με την οποία ξεκίνησαν συζητήσεις.
Ένα από τα πιο έντονα χαρακτηριστικά του Νίκου ήταν αυτή η αφοσίωση μέχρι την τελευταία ώρα. Στο σκοπό, τις ιδέες για τις οποίες παλεύουμε, την πάλη δηλαδή για μια κοινωνία δίκαιη, σοσιαλιστική. Την αφοσίωση στην εργατική τάξη. Την πίστη στην εργατική τάξη και την εμπιστοσύνη ότι παρόλα όσα υπομένει και υποφέρει θα τα καταφέρει. Την αφοσίωση στους φίλους και στους συντρόφους του… Και αυτή η φοβερή αγωνία, ακόμα και τα τελευταία χρόνια της πολύ σκληρής αρρώστιας από την οποία υπόφερε ο Νίκος, για την πορεία της οργάνωσής μας. Της οργάνωσης που ο ίδιος είχε συμβάλει στο χτίσιμο και την παρακολουθούσε στενά όλη την προηγούμενη περίοδο.
Νίκο κρατάμε από σένα, την αφοσίωσή σου στις ιδέες μας. Κρατάμε το γεγονός ότι μέχρι την τελευταία σου ώρα το μυαλό σου δεν έφυγε από την οργάνωσή σου και από τους αγώνες των συντρόφων σου. Πιστεύουμε και θα διασφαλίσουμε ότι η ζωή σου θα γίνει παράδειγμα για πολλούς. Κρατάμε τη ζεστασιά που είχες στη σχέση με τους ανθρώπους και το χαμόγελό σου. Και σε διαβεβαιώνουμε ότι θα είσαι πάντα μαζί μας.
Τάκης Γιαννόπουλος – στέλεχος του Ξ
Ήταν μεσημέρι της Τρίτης 4 Σεπτέμβρη όταν κτύπησε το τηλέφωνο στα γραφεία του Ξ. Ήταν ο σ. Νίκος Ρεμούνδος. Αφού μου έδωσε σύντομη «αναφορά» για τις πρόσφατες καλοκαιρινές του διακοπές στα Σελιανίτικα Αιγίου και την κατάσταση της υγείας του πέρασε αμέσως στις ερωτήσεις για την πορεία της οργάνωσης: πως πήγε το καλοκαιρινό κάμπινγκ, πότε βγαίνει η εφημερίδα, πόσοι καινούργιοι σ. εντάχτηκαν στο Ξ, ποιο είναι το κλίμα στην κοινωνία και το εργατικό κίνημα κοκ. Δεν είχε σταματημό. Κλείσαμε το τηλέφωνο καταλήγοντας ότι θα τα λέγαμε σύντομα σπίτι του. Αυτό το ραντεβού δυστυχώς δεν θα γίνει ποτέ.
Λίγες ώρες αργότερα γύρω στις 8 το βράδυ μέσα από το κρύο ακουστικό του τηλεφώνου μάθαινα από την αδελφική φίλη του Νίκου σ. Λίτσα ότι ο Νίκος είχε πεθάνει.
Παρότι δεν ήταν η πρώτη φορά που μάθαινα για το χαμό ενός αγαπημένου προσώπου μου ήταν αδύνατο να το χωνέψω. Ένοιωσα πολύ χειρότερα από όταν είχα χάσει πρόσωπα του στενού μου οικογενειακού περιβάλλοντος. Άλλωστε για πολλούς από εμάς ο Νίκος δεν ήταν απλά σύντροφος ή φίλος. Ήταν σαν πατέρας μας.
Συνήθως τέτοιες στιγμές περνάνε από το μυαλό σου όλες εκείνες οι στιγμές που σημαδεύουν τη σχέση σου με έναν δικό σου άνθρωπο.
Και πέρα από την οδύνη υπάρχει ένα συναίσθημα πιο δυνατό από τα άλλα. Η δύναμη του χαρακτήρα του Νίκου. Η πίστη στα ίδια ιδανικά σε όλη του τη ζωή. Αυτό που χαρακτηρίζει όσους παλεύουν με ειλικρίνεια, ανιδιοτέλεια και συνέπεια και τους κάνει ακόμα πιο σημαντικούς και απαραίτητους στις εποχές που ζούμε.
Νίκο δεν θα βρεις πουθενά την λέξη αντίο στα κείμενα που θα γράψουμε για σένα.
Θα έχουμε πάντα μια θέση κενή για σένα στα γραφεία μας, στην εφημερίδα και προπάντων εκεί που σου άρεσε περισσότερο: στους αγώνες της τάξης μας για την κοινωνική απελευθέρωση.
Φωνάζοντας πάντα: Νίκος Ρεμούνδος – Παρών!
