Σε μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ανοιχτή εκδήλωση στην Γένοβα, την μεγαλύτερη που έχει γίνει τα τελευταία δύο χρόνια στην πόλη, μαζεύτηκαν (την περασμένη Δευτέρα, 11/10) αγωνιστές του εργατικού κινήματος και της αριστεράς από τη μια για να ενημερωθούν και να εκφράσουν την αλληλεγγύη τους στο ελληνικό εργατικό κίνημα και από την άλλη για να συζητήσουν για την πορεία της αριστεράς γενικά αλλά και ειδικά στην Ιταλία.
Ο τίτλος της εκδήλωσης ήταν «Από την Αθήνα στο Πομιλιάνο, Εργατικοί αγώνες και Αριστερά, σε συνθήκες κρίσης και επιθέσεων».
Το άνοιγμα έκανε ο σύντροφος Μάρκο Βερούτζιο, επικεφαλής του «Κοντροκορρέντε», μέλος της Κεντρικής Επιτροπής της Κομμουνιστικής Επανίδρυσης και του (εκλεγμένου απ’ αυτήν) Εθνικού Συντονιστικού Γραφείου. Στη συνέχεια μίλησε ο σ. Ανδρέας Παγιάτσος από το Ξεκίνημα και μετά ο Τζιάννι Ριναλντίνι, πρώην γραμματέας της Ομοσπονδίας Εργαζομένων στο Μέταλλο, ΦΙΟΜ, και σήμερα επικεφαλής της αριστερής αντιπολίτευσης στην CGIL (τη Συνομοσπονδία των αριστερών Συνδικάτων, η μεγαλύτερη της Ιταλίας με 6 περίπου εκατ μέλη). Το κλείσιμο της συνάντησης έκανε ο Σέρτζιο Ολιβέτι, πρώην βουλευτής και νυν γραμματέας της οργάνωσης της Κομμουνιστικής Επανίδρυσης στην περιφέρεια της Λιγκούρια (στην οποία ανήκει η πόλη της Γένοβα).
Πέρα από τους βασικούς ομιλητές μίλησαν εκπρόσωποι από τα ναυπηγεία της Γένοβα, από το συνδικάτο Μετάλλου, από εργαζόμενους στο θέατρο της πόλης που δέχεται περικοπές από το Δήμο, από το συνδικάτο των εκπαιδευτικών, από το φοιτητικό κίνημα της πόλης κλπ. Στη συνάντηση συμμετείχε και η μητέρα του Κάρλο Τζουλιάνι, που είχε δολοφονηθεί στην μεγάλη διαδήλωση της Γένοβα ενάντια στο G8 το 2001.
Η έντονη παρουσία των πιο προλεταριακών και μαχητικών εκπροσώπων της Γενοβέζικης κοινωνίας – καθώς η περιοχή αποτελεί μια από τις πιο μεγαλύτερες βιομηχανικές περιοχές της χώρας, με πολλά μεγάλα εργοστάσια χιλιάδων εργαζομένων, με 3 ναυπηγεία, το λιμάνι και μεγάλες αγωνιστικές παραδόσεις – έδινε ξεχωριστό χαρακτήρα στην εκδήλωση.
Η συζήτηση για την πορεία της ιταλικής αριστεράς είχε εξαιρετικό ενδιαφέρον καθώς διαμορφώνεται μια ιδιόμορφη κατάσταση στην Ιταλία όπου το τεράστιο κενό που έχει δημιουργήσει η κατάρρευση της Κομμουνιστικής Επανίδρυσης (βρίσκεται πια εκτός βουλής και το μέλλον της είναι αβέβαιο) και ο πλήρης κατακερματισμός της αριστεράς επιχειρείται να καλυφθεί από την αγωνιστική παρουσία της ΦΙΟΜ (Συνομοσπονδίας του Μετάλλου) με 360.000 μέλη. Η ΦΙΟΜ αρχίζει να αποτελεί σημείο αναφοράς για εκατοντάδες χιλιάδες αγωνιστές του ευρύτερου εργατικού κινήματος και της νεολαίας, λόγω της μαχητικής της στάσης ενάντια στην εργοδοσία και την κυβέρνηση του Μπερλουσκόνι.
Αυτές οι διεργασίες αντανακλούνται σε μια σημαντική διαδήλωση που κάλεσε η ΦΙΟΜ για το Σάββατο 16 Οκτώβρη στη Ρώμη ενάντια στις αντεργατικές πολιτικές των εργοδοτών και της κυβέρνησης Μπερλουσκόνι.
Η ΦΙΟΜ ήταν η μόνη συνομοσπονδία που εναντιώθηκε στα σχέδια του διευθύνοντος συμβούλου της ΦΙΑΤ, Σέρτζιο Μαρκιόνε, ο οποίος επιχείρησε να επιβάλει ένα εργασιακό μεσαίωνα στα εργοστάσια της ΦΙΑΤ κάτω από την απειλή της μεταφοράς των εργοστασίων σε βαλκανικές χώρες. Αναπτύσσει μια λογική ότι δεν υπάρχει ταξικός ανταγωνισμός μέσα στο εργοστάσιο αλλά ανταγωνισμός του εργοστασίου με την υπόλοιπη βιομηχανία αυτοκινήτων διεθνώς, με τη διεύθυνση και τους εργάτες της ΦΙΑΤ ενωμένους. Κάνει μάλιστα κριτική στον Μπερλουσκόνι ότι δεν βοηθάει όσο πρέπει την ιταλική βιομηχανία. Όλα τα υπόλοιπα συνδικάτα (άλλες τρεις ομοσπονδίες αντιπροσωπεύουν τους εργάτες της Φίατ) αποδέχτηκαν την πρόταση του Μαρκιόνε, και μόνο η ΦΙΟΜ είπε όχι.
Η νέα συλλογική σύμβαση που πρότεινε ο Μαρκιόνε μπήκε σε δημοψήφισμα στα εργοστάσια της ΦΙΑΤ, με την υποστήριξη της πλειοψηφίας των συνδικαλιστικών ηγεσιών από τη μια και τους αφόρητους εκβιασμούς ενάντια στους εργαζόμενους από την άλλη. Η εργοδοσία και ο τύπος είχαν σαν στόχο το 80 με 90% της ψήφου των εργαζομένων υπέρ της πρότασης Μαρκιόνε. Προς έκπληξη όλων, όμως, το 40% των εργατών καταψήφισε την πρόταση του Μαρκιόνε που καταργούσε τις συλλογικές συμβάσεις και προνοούσε χαμηλότερους μισθούς και πιο «ευέλικτες» εργασιακές σχέσεις.
Το επόμενο βήμα της επίθεσης των εργοδοτών ήταν το προχώρημα στην καταγγελία της συλλογικής σύμβασης στο Μέταλλο.
Πρόκειται για μια εξαιρετικά επιθετική ενέργεια πρωτόγνωρη στα μεταπολεμικά χρονικά της Ιταλίας, που ξεκινά από την κατάργηση της συλλογικής σύμβασης στο Μέταλλο και στη συνέχεια οδηγεί στην ακύρωση όλων των συλλογικών συμβάσεων στην Ιταλία.
Η μόνη δύναμη η οποία αυτή τη στιγμή αντιδρά αποφασιστικά σε αυτή την εξέλιξη είναι η συνομοσπονδία του μετάλλου, η ΦΙΟΜ. Ακόμα και η CGIL (η πλειοψηφία της) έχει αποδεχτεί την «πραγματικότητα» αυτή.
Στα πλαίσια των αντιδράσεών της η ΦΙΟΜ προχωρά αυτή την περίοδο σε απεργίες σε διάφορες βιομηχανίες και σε πανιταλική κινητοποίηση το Σάββατο 16 Οκτωβρίου.
Παραθέτουμε στη συνέχεια σε συντομία τις εισαγωγικές τοποθετήσεις των τριών βασικών ομιλητών. Πιο αναλυτικά για την κατάσταση στην Ιταλία μπορούν οι αναγνώστες μας να δουν την ομιλία του Μάρκο Βερούτζιο στις εκδηλώσεις του «Ξ» στην Ελλάδα, που ακολούθησαν σύντομα μετά την εκδήλωση στη Γένοβα(*).
Μάρκο Βερούτζιο
Ο σ. Μάρκο Βερούτζιο ξεκίνησε με αναφορά στην ομιλία του στις εξελίξεις στην Ελλάδα και την ανάγκη συμπαράστασης στο ελληνικό εργατικό κίνημα. Τόνισε πως οι ακτιβιστές του ιταλικού εργατικού κινήματος παρακολουθούν τις εξελίξεις στην Ελλάδα με πολύ προσοχή καθώς κατανοούν πως η έκβαση των μαχών στην Ελλάδα θα έχει αντίκτυπο για το υπόλοιπο εργατικό κίνημα στην Ευρώπη.
Στη συνέχεια στάθηκε στην κατάσταση στο ιταλικό εργατικό κίνημα και στην αριστερά.
Αναφέρθηκε στους αγώνες που δίνει αυτή την περίοδο η Ομοσπονδία του Μετάλλου στην Ιταλία. Εξήγησε πως αν το Μέταλλο ηττηθεί θα είναι ήττα για το σύνολο του ιταλικού εργατικού κινήματος. Στάθηκε στο κάλεσμα για τη διαδήλωση που καλεί το ΦΙΟΜ στις 16 Οκτώβρη και είπε ότι οι ακτιβιστές της αριστεράς ανταποκρίνονται με ενθουσιασμό σ’ αυτό, με τρόπο που είχαμε να δούμε πολλά χρόνια, και πολύ περισσότερο απ’ ότι σε οποιαδήποτε καλέσματα από την Κομμουνιστική Επανίδρυση, ή άλλα κόμματα της ιταλικής αριστεράς.
Γιατί γίνεται αυτό; Γιατί κατανοούν ότι χρειάζεται μια απάντηση και μια εναλλακτική πρόταση στον Μπερλουσκόνι την οποία δεν δίνει σήμερα η αριστερά. Οι ακτιβιστές της βάσης, της αριστεράς, αλλά και τα πλατιά στρώματα των εργαζομένων κατανοούν πως η απάντηση στον Μπερλουσκόνι δεν βρίσκεται στην νέα προσπάθεια «ενότητας» των υπαρχόντων μικρών δυνάμεων της αριστεράς, από τα πάνω, και πολύ περισσότερο γραφειοκρατικά. Αλλά βρίσκεται στην ενότητα σε μια ταξική βάση, των διαφορετικών στρωμάτων της κοινωνίας που χτυπιούνται και αγωνίζονται: εργαζόμενοι, κοινωνικά κινήματα, νεολαία. Αυτά τα στρώματα χρειάζεται να δουν σήμερα προοπτική, κι αυτή την προοπτική δεν την δίνουν τα κόμματα της αριστεράς.
Αυτά τα στρώματα, σήμερα κοιτάζουν την ΦΙΟΜ σαν πρότυπο. Βλέπουν ότι η μόνη δύναμη που αντιστάθηκε στον Μπερλουσκόνι και στον Μαρκιόνε είναι η ΦΙΟΜ. Μπροστά στο τεράστιο κενό της ιταλικής αριστεράς η ΦΙΟΜ έδειξε ότι το κίνημα μπορεί να πει όχι, μπορεί να αντισταθεί, μπορεί να αναπτύξει αγώνες. Σήμερα η ΦΙΟΜ είναι πολύ πιο γνωστή, είναι πολύ περισσότερο στην επικαιρότητα, είναι πολύ πιο κοντά στην κοινωνία συνολικά, απ’ ότι είναι τα αριστερά κόμματα.
Οι εργαζόμενοι που ανήκουν στην ΦΙΟΜ έχουν συναίσθηση του πολιτικού κενού που υπάρχει. Οι πρωτοβουλίες που παίρνουν αντανακλούν την αναγκαιότητα να καλυφθεί αυτό το κενό. Θέτουν επί τάπητος το θέμα της πολιτικής αντιπροσώπευσης του εργατικού κινήματος – κάτι το οποίο σήμερα δεν υπάρχει.
Ο στόχος που θέτουμε κατέληξε ο σ. Μάρκο είναι, το Σάββατο 16 Οκτώβρη, στη διαδήλωση που καλεί η ΦΙΟΜ και στην οποία έχει υπάρξει ανοιχτό κάλεσμα σε όλα τα κοινωνικά κινήματα, να έχουμε μια μεγάλη επιτυχία (**). Κι αυτή η επιτυχία να είναι η αρχή, για να ανοίξει τουλάχιστο η συζήτηση πλατιά μέσα στο εργατικό κίνημα, για τη νέα μορφή που πρέπει να πάρει η πολιτική αντιπροσώπευση της εργατικής τάξης, για την κάλυψη του πολιτικού κενού της αριστεράς στην Ιταλία.
Ανδρέας Παγιάτσος
Ο Ανδρέας Παγιάτσος στάθηκε αναλυτικά στην επίθεση που δέχεται το ελληνικό εργατικό κίνημα. Εξήγησε πως η κρίση δεν είναι ελληνική, παρότι το ελληνικό εργατικό κίνημα βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της επίθεσης. Η άρχουσα τάξη, πανευρωπαϊκά και διεθνώς, είναι αποφασισμένη να φορτώσει το κόστος της κρίσης τους εργαζόμενους. Ο διεθνισμός, είναι σήμερα περισσότερο απαραίτητος παρά ποτέ, γιατί η επίθεση είναι κοινή ενάντια στους εργαζόμενους όλης της ηπείρου και απάντηση πρέπει να είναι κοινή.
Η επίθεση στην Ελλάδα είναι βάρβαρη. Οι αντιστάσεις είναι μεγάλες, αλλά η κυβέρνηση περνά το μέτρα της γιατί οι συνδικαλιστικές ηγεσίες δεν είναι διατεθειμένες να αναπτύξουν τέτοιας έκτασης αγώνες που να απειλήσουν την εξουσία της κυβέρνησης.
Σε αυτές τις συνθήκες η ελληνική Αριστερά βρίσκεται σε αδιέξοδο. Πριν από δύο χρόνια τα συνολικά ποσοστά της αριστεράς ξεπερνούσαν το 25%. Σήμερα δεν βρίσκονται ούτε στο μισό αυτού του ποσοστού. Ο ΣΥΡΙΖΑ περνάει μια εξαιρετικά βαθιά διαλυτική κρίση. Το Κ.Κ.Ε. εμφανίζει εξαιρετικά μικρή άνοδο στα ποσοστά του, πράγμα που δεν θα έπρεπε καθόλου να το ικανοποιεί, ιδιαίτερα καθώς τα ποσοστά που δηλώνουν «κανένα κόμμα» στις δημοσκοπήσεις ξεπερνούν συχνά το 30% κι έχουν φτάσει μέχρι και το 50%.
Η βασική αιτία αυτής της κρίσης είναι η αδυναμία της Αριστεράς να δώσει απαντήσεις στην κρίση. Χρειάζονται προτάσεις όπως άρνηση αποπληρωμής του χρέους – θέση που δεν έχει κανένα τμήμα της «επίσημης» αριστεράς. Χρειάζεται θέση υπέρ της εθνικοποίησης του τραπεζικού συστήματος συνολικά – τα μαζικά κόμματα της αριστεράς ούτε γι’ αυτό παλεύουν. Πέρα από τις πολιτικές προτάσεις η Αριστερά χρειάζεται να προτείνει στη βάση του εργατικού κινήματος ένα πολύ δυναμικό πρόγραμμα πάλης, το οποίο να οδηγεί στην γενική παράλυση και της οικονομίας και του κρατικού μηχανισμού. Όσο δεν το κάνει αυτό θα παραμένει σε κρίση.
Ο σ. Α. Παγιάτσος, τελείωσε την ομιλία του αναφερόμενος στην κατάσταση που επικρατεί στο αντίπαλο στρατόπεδο, αυτό της αστικής τάξης. Εξήγησε πως παρά την αντιφατική κατάσταση που επικρατεί στο εργατικό κίνημα (οργή μαζί με απογοήτευση) η άρχουσα τάξη, παρότι καταφέρνει να περάσει τις πολιτικές της, ανησυχεί εξαιρετικά για τις μέρες που έρχονται: Δηλώσεις όπως αυτές του επικεφαλής του ΔΝΤ, Ντ. Σ. Καν, αναφορές στον αστικό τύπο της Ευρώπης, μερικές από τις οποίες παρομοιάζουν την σημερινή κατάσταση με την κατάσταση στη Γαλλία πριν από την επανάσταση του 1789, δείχνουν πόσο ανήσυχοι είναι οι εκπρόσωποι του κεφαλαίου για μεγάλες κοινωνικές εκρήξεις που να απειλούν την εξουσία τους. Στόχος μας πρέπει να είναι αυτοί τους οι φόβοι να γίνουν η πραγματικότητα του αύριο – για μια κοινωνία σοσιαλιστική στηριγμένη στην εργατική δημοκρατία.
Τζιάννι Ριναλντίνι
Η ομιλία του Τζ. Ριναλντίνι είχε επίσης ξεχωριστό ενδιαφέρον. Γιατί είχε κληθεί από την εισαγωγική τοποθέτησή του Μάρκο Βερούτζιο να πάρει θέση στο θέμα της πολιτικής αντιπροσώπευσης της ιταλικής εργατικής τάξης.
Ξεκίνησε με μια αναφορά στην άνοδο της ακροδεξιάς στην Ευρώπη, στη διάρκεια της τελευταίας περιόδου. Και εξήγησε πως η κρίση δεν σημαίνει κατ’ ανάγκην μετακίνηση προς τα αριστερά, αλλά ότι μπορεί να έχει σαν κύριο αποτέλεσμα την ενίσχυση των ακραίων δεξιών αντιλήψεων, αν η αριστερά δεν καταφέρει να καλύψει το κενό. Αναφέρθηκε στη δεκαετία του ’30 και στην άνοδο του φασισμού για να ενισχύσει την επιχειρηματολογία του.
Στάθηκε αναλυτικά στις εξελίξεις στην ΦΙΑΤ και στον ρόλο του νέου αφεντικού της, του Σέρτζιο Μαρκιόνε. Η βασική θέση του Μαρκιόνε είναι ότι για να επιβιώσει η επιχείρηση θα πρέπει να αντιμετωπίσει με επιτυχία τον ανταγωνισμό των άλλων επιχειρήσεων και για να γίνει αυτό θα πρέπει να εξαλειφθεί η ταξική πάλη μέσα στην επιχείρηση. Αυτό μεταφράζεται σε μείωση μισθών «όταν χρειάζεται» και ελαστικοποίηση των εργατικών σχέσεων, με παράλληλη δέσμευση των συνδικάτων ότι δεν θα γίνονται «αναίτιες» απεργίες. Ο Μαρκιόνε απείλησε τους εργαζόμενους στη ΦΙΑΤ ότι αν δεν γίνουν δεκτές οι προτάσεις του θα μετακινήσει εργοστάσια σε άλλες χώρες όπως η Σερβία και η Πολωνία. Ο Ριναλντίνι παρουσίασε αναλυτικά στο ακροατήριο τις διαπραγματεύσεις που είχε η ΦΙΟΜ με τον Μαρκιόνε. Όταν ο Ριναλντίνι απάντησε στις προτάσεις του Μαρκιόνε λέγοντάς του αυτά που προτείνει ισοδυναμούν με εξόντωση του εργατικού κινήματος ο Μαρκιόνε απάντησε: «Δεν καταλαβαίνεις – αυτή είναι η παγκοσμιοποίηση».
Μετά το δημοψήφισμα στη ΦΙΑΤ, δεν υπάρχει πια Συλλογική Σύμβαση για τον κλάδο του Μετάλλου, ανέφερε ο Ριναλντίνι. Κι αυτό είναι το τέλος των συλλογικών συμβάσεων γενικά. Αυτό που συμβαίνει σήμερα, ισοδυναμεί με χτύπημα ενάντια στην ίδια την δημοκρατία. Αυτό είναι αποτέλεσμα της κατάστασης στην οποία βρίσκεται σήμερα η αριστερά. Η Αριστερά βρίσκεται σε κρίση και αυτό επιτρέπει στους εκπροσώπους της άρχουσας τάξης να προχωρούν σε τέτοιες είδους επιθέσεις. Η κρίση είναι συνολική για την Αριστερά, είναι κρίση όλης της αριστεράς. Οι ευθύνες δεν είναι ατομικές είναι συνολικές στα κόμματα της αριστεράς.
Απαντώντας στην πρόταση του συντρόφου Μ. Βερούτζιο, ο Τζιάνι Ριναλντίνι είπε ότι η ΦΙΟΜ δεν μπορεί να αναλάβει τον ρόλο ενός πολιτικού κόμματος, καθώς δεν μπορεί ένα συνδικάτο να κάνει τη δουλειά των αριστερών κομμάτων. «Όμως» είπε, «μπορούμε να δημιουργήσουμε τις συνθήκες, να προετοιμάσουμε το έδαφος ώστε να ανοίξει αυτή η συζήτηση για να ληφθεί το πρόβλημα της πολιτικής εκπροσώπησης της αριστεράς για να βρεθεί λύση στην κρίση της αριστεράς».
Η τοποθέτηση αυτή του επικεφαλής της αριστερής αντιπολίτευσης στη μεγαλύτερη εργατική συνομοσπονδία της Ιταλίας δεν μπορεί να θεωρηθεί πάρα σαν πολύ σημαντική. Στο βαθμό που αντανακλά αυτό τη γενική άποψη που επικρατεί στην ηγεσία της ομοσπονδίας στο μέταλλο, έχουμε την πιο σοβαρή προσπάθεια που θα μπορούσαμε να επιζητούμε, για να δοθεί λύση στο πρόβλημα της ανυπαρξίας αριστεράς στην Ιταλία μέσα από τα πιο ταξικά, μαχητικά, με ιστορικές παραδόσεις ιταλικά συνδικάτα.
_______________________
