Στη χώρα μας σήμερα, υπάρχουν παραλίες στις οποίες επιτρέπεται η είσοδος μόνο σε όσους έχουν να πληρώσουν για την ομπρέλα και την ξαπλώστρα. Υπάρχουν αυτές οι οποίες έχουν μετατραπεί από επιχειρηματίες σε περιφραγμένα «κλειστά κλαμπ». Υπάρχουν άλλες, στις οποίες απαγορεύεται η είσοδος στους πάντες και τα πάντα, γιατί βρίσκονται κοντά σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις. Προσφάτως μάθαμε, ότι υπάρχουν και παραλίες «μόνο για Έλληνες». Τελικά, σε ποιους ανήκουν οι παραλίες; Ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες, και με δεδομένο ότι η Ελλάδα «γεμίζει» από τουρίστες, αυτό το ερώτημα απασχολεί όλο και περισσότερο κόσμο.
Παραλία «μόνο για Έλληνες»
Στο νησί της Λέσβου, έναν τόπο από τον οποίο το καλοκαίρι του 2015 πέρασαν δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες, έναν τόπο του οποίου οι κάτοικοι επέδειξαν συγκινητική αλληλεγγύη, σήμερα υπάρχει μια παραλία «μόνο για Έλληνες». Μετά από σχετικές οδηγίες του Δήμου, οι υπάλληλοι της παραλίας Τσαμάκια, καλούνται να ζητάνε ταυτότητες από τους επισκέπτες, προκειμένου να τους επιτρέψουν την είσοδο! Αν δεν έχουν ελληνική ταυτότητα, ή διαβατήριο, απαγορεύεται να μπουν στην παραλία, ακόμη κι αν είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν το προβλεπόμενο εισιτήριο.
Ακόμη κι αν αφήσουμε στην άκρη το γεγονός ότι ο δήμος χρεώνει τους δημότες προκειμένου να έχουν πρόσβαση στην παραλία, κάτι που είναι απαράδεκτο αλλά δεν είναι καινούριο φαινόμενο, ακόμη και η ιδέα της «παραλίας μόνο για Έλληνες» είναι ανατριχιαστική. Σύμφωνα με καταγγελία, στα τέλη Ιούλη, ένας αφγανικής καταγωγής άντρας, που εργάζεται ως μεταφραστής για πρόσφυγες, θέλησε να επισκεφθεί τη συγκεκριμένη παραλία, πληρώνοντας μάλιστα το σχετικό αντίτιμο. Οι υπάλληλοι στην είσοδο, του ζήτησαν ταυτότητα προκειμένου να τον αφήσουν να μπει, ενώ η αστυνομία την οποία κάλεσε ο ίδιος για να καταγγείλει το περιστατικό, απλά το κατέγραψε και αποχώρησε!
Κάτι αντίστοιχο συνέβη με έναν πατέρα από τη Συρία που θέλησε να πάει τον εξάχρονο γιο του για μπάνιο, ο οποίος τελικά αναγκάστηκε να πάρει το παιδί και να αποχωρήσει από την παραλία.
Τέτοια περιστατικά δεν μπορεί να μη μας ξυπνάνε μνήμες Απαρντχάιντ στη Νότια Αφρική, όπου οι μαύροι κάτοικοι είχαν περιορισμένα δικαιώματα στο δημόσιο χώρο. Ή τον διαχωρισμό πριν μερικές δεκαετίες στην Αμερική, όπου οι μαύροι πήγαιναν σε διαφορετικές τουαλέτες από τους λευκούς ή δεν επιτρεπόταν να κάτσουν στις θέσεις του λεωφορείου.
Με βάση τις δηλώσεις του δημάρχου, η συγκεκριμένη απαγόρευση έγινε για να προστατεύσει τόσο τα μικρά κορίτσια από τα αδιάκριτα βλέμματα των «πεινασμένων» νεαρών, όσο και τους ίδιους τους πρόσφυγες, αφού σύμφωνα με τα λεγόμενά του, ένα ενδεχόμενο περιστατικό παρενόχλησης θα οδηγούσε σε ρατσιστικές εκδηλώσεις από την πλευρά των κατοίκων. Δηλαδή, ο Δήμαρχος παραδέχεται ότι κάνει ρατσιστικό διαχωρισμό για την είσοδο στην παραλία! Αν πραγματικά νοιαζόταν για τις παραβατικές συμπεριφορές Ελλήνων και προσφύγων, θα έπρεπε να φροντίσει να υπάρχει προσωπικό που να αντιμετωπίζει τέτοια περιστατικά, όχι να τσουβαλιάζει τους πρόσφυγες θεωρώντας τους εκ των προτέρων εγκληματίες!
Η πρακτική αυτή του Δήμου Λέσβου παραπέμπει στα «συσσίτια μόνο για Έλληνες», ή την «αιμοδοσία μόνο για Έλληνες» που διοργανώνει κατά διαστήματα η Χρυσή Αυγή.
«Ο στρατός να μας φυλάει»
Μια άλλη καταγγελία, ήρθε αυτές τις μέρες να ανοίξει ένα ακόμη θέμα σχετικά με την ελεύθερη πρόσβαση στις παραλίες. Αφορά τα τμήματα των παραλιών που «ανήκουν» στο στρατό, είτε για «λόγους ασφάλειας», είτε γιατί οι υψηλόβαθμοι στρατιωτικοί και οι οικογένειές τους, θεωρούν ότι μπορούν να έχουν τις «δικές τους» παραλίες, στις οποίες απαγορεύεται η είσοδος σε όλο τον υπόλοιπο κόσμο. Μάλιστα, σε πολλές περιπτώσεις, οι συγκεκριμένες περιοχές είναι αποκλεισμένες με συρματοπλέγματα.
Πέρα από το γεγονός ότι η πρακτική αυτή μετατρέπει τις παραλίες «ιδιοκτησία» του στρατού, ή κάποιων υψηλόβαθμων στελεχών του, η πρόσφατη τραγωδία στο Μάτι μας αναγκάζει να σκεφτούμε και κάτι ακόμη. Οι παραλίες δεν είναι μόνο τόποι αναψυχής, δροσιάς και χαλάρωσης. Σε κάποιες περιπτώσεις, ακόμη κι αν αυτές είναι σπάνιες, μπορεί να αποτελέσουν το απαραίτητο καταφύγιο για ανθρώπους που προσπαθούν να ξεφύγουν από κάποια φυσική καταστροφή. Η περίφραξή τους επομένως, δεν είναι απλά προκλητική, αλλά μπορεί να είναι και ιδιαίτερα επικίνδυνη.
Η επέλαση της ομπρέλας
Η παραλία Μύλος της Λευκάδας, είναι ίσως μια από τις ωραιότερες της χώρας. Το τελευταίο διάστημα, η παραλία της σπάνιας φυσικής ομορφιάς και της πλούσιας βιοποικιλότητας, που μέχρι πρόσφατα αντιστεκόταν στην επέλαση της ομπρέλας και της ξαπλώστρας, παραχωρήθηκε σε τοπικό επιχειρηματία από την Κτηματική Υπηρεσία και την Εταιρεία Ακινήτων του Δημοσίου. Με προφανή στόχο την ανεύρεση πόρων για την αποπληρωμή των δανείων.
Η μετατροπή της παραλίας σε «ομπρελάδικο» δεν απειλεί μόνο το φυσικό πλούτο της περιοχής. Απειλεί και την πρόσβαση των κατοίκων στη φυσική ομορφιά, που εδώ και πολλές δεκαετίες επισκέπτονταν με σεβασμό, προστάτευαν και απολάμβαναν.
Οι κάτοικοι δεν έμειναν με σταυρωμένα χέρια. Οργανώθηκαν και πραγματοποίησαν διαμαρτυρία 100 ατόμων όπου απέκλεισαν συμβολικά την πρόσβαση στις ξαπλώστρες. Η κινητοποίηση τους αυτή αντιμετωπίστηκε με καταστολή, καθώς έλαβαν κλήσεις σε απολογία από τις δικαστικές αρχές. Στην εποχή των μνημονίων, το περιβάλλον και η πρόσβαση της κοινωνίας στο φυσικό πλούτο της χώρας, αντιμετωπίζονται σαν «πολυτέλεια» και η αντίσταση ενάντια στην περιβαλλοντική υποβάθμιση σαν «εγκληματική πράξη».
Σε ποιον ανήκουν οι παραλίες;
Ζούμε σε μια χώρα της οποίας η ακτογραμμή φτάνει τα 14.800 χιλιόμετρα. Σε μια χώρα στην οποία κατά τους καλοκαιρινούς μήνες αναπτύσσονται ιδιαίτερα υψηλές θερμοκρασίες. Μια χώρα, της οποίας η συντρηπτική πλειοψηφία των κατοίκων, ντόπιων και ξένων, δε διαθέτει την πολυτέλεια της πισίνας, σε πολλές περιπτώσεις δε διαθέτει καν την πολυτέλεια του κλιματισμού. Για ένα πολύ μεγάλο τμήμα του πληθυσμού, οι παραλίες αποτελούν την τελευταία όαση δροσιάς και χαλάρωσης.
Και βλέπουμε ότι σε αυτές τις συνθήκες γίνεται μια προσπάθεια να αποκλειστούν τα λαϊκά στρώματα από την πρόσβαση στις παραλίες αυτές. Βρισκόμαστε συνεχώς αντιμέτωποι/ες με την επιβολή εισιτηρίου, με «θάλασσες από ξαπλώστρες», ακόμη και με έλεγχο διαβατηρίων, ή συρματοπλέγματα! Το αυτονόητο δικαίωμα της ελεύθερης πρόσβασης είναι υπό αίρεση.
Οι κάτοικοι της Λευκάδας κινητοποιούνται και λένε ότι οι παραλίες ανήκουν σε όλους μας. Αν δε θέλουμε να είμαστε «αποκλεισμένοι» στον ίδιο μας τον τόπο πρέπει να ακολουθήσουμε το παράδειγμα τους.
